Mariusz Jędrzejko Młody człowiek w ponowoczesnym świecie? O wartości wychowania w granicach i normach
Kluczowe problemy prezentowane w wykładzie: Co jest przyczyną nasilania się zjawiska zaburzeń zachowania, zachowań ryzykownych i uzależnień? Dlaczego coraz więcej młodych ludzi ryzykuje? Czy odrzucanie aksjologii w wychowaniu i podejścia antropologicznego w ocenie dewiacji ma wpływ na rozwój pokolenia ryzyka? Randka z ryzykiem Hipotezy: 1. Płynna nowoczesność ponowoczesność wprowadza do relacji międzyludzkich te same mechanizmy jakie utrwaliła w wymianie handlowej (rynku): zmienność, relatywizm, indywidualizm, konsumeryzm. 2. Jesteśmy świadkami wdrażania strategii rewolucji obyczajowej. 3. Uczyniliśmy z dzieci dorosłych. Nowości wydawnicze 2013
Żyjemy w dziwnym świecie Dychotomizm Lepiej wykształceni coraz bardziej ryzykujemy
Jest nas coraz więcej i Teza: potencjał profilaktyczny powinien sprzyjać ograniczaniu zaburzeń 1989-2013 - pedagogów 3 razy więcej - psychologów 3 razy więcej
Żyjemy w dziwnym świecie Dychotomizm Lepiej wykształceni coraz bardziej ryzykujemy Powszechna profilaktyka więcej uzależnionych
Żyjemy w dziwnym świecie Dychotomizm Lepiej wykształceni coraz bardziej ryzykujemy Powszechna profilaktyka więcej uzależnionych Coraz bogatsi coraz więcej biedy
Żyjemy w dziwnym świecie Dychotomizm Lepiej wykształceni coraz bardziej ryzykujemy Powszechna profilaktyka więcej uzależnionych Coraz bogatsi coraz więcej biedy Powszechny dostęp do wiedzy coraz głupsi
Masowo otwieramy nowe puszki Pandory. 1.Mówimy dzieciom stańcie się jak najszybciej dorosłe
Kto to jest dziecko? Szkoła podstawowa TAK? NIE? Gimnazjum TAK? NIE? Randka z ryzykiem Szkoła ponadgimnazjalna TAK? NIE? Czy ktoś, kto ma 1-20 lat jest dorosły? Nowości wydawnicze 2013
Masowo otwieramy nowe puszki Pandory. 1. Mówimy dzieciom stańcie się jak najszybciej dorosłe 2.Pozwalamy im na wszystko
Masowo otwieramy nowe puszki Pandory. 1. Mówimy dzieciom stańcie się jak najszybciej dorosłe 2. Pozwalamy im na wszystko 3.Piją, oglądają, jedzą to co my
Masowo otwieramy nowe puszki Pandory. 1. Mówimy dzieciom stańcie się jak najszybciej dorosłe 2. Pozwalamy im na wszystko 3. Piją, oglądają, jedzą to co my 4. Zmieniliśmy ich rytm życia śpią coraz krócej
Masowo otwieramy nowe puszki Pandory. 1. Mówimy dzieciom stańcie się jak najszybciej dorosłe 2. Pozwalamy im na wszystko 3. Piją, oglądają, jedzą to co my 4. Zmieniliśmy ich rytm życia śpią coraz krócej 5. Dajemy im coraz więcej praw zapominając o obowiązkach
Co się stało, że tak się dzieje?
Kluczowe procesy i zjawiska Rewolucja technologiczna media cyfrowe Wyższy standard ekonomiczny Zmiana modeli pracy Zwielokrotnienie czynników zewnętrznych Odejście od modeli aksjologicznych na rzecz modeli liberalnych rewolucja obyczajowa Siatki negatywnych obrazów WYNIK: wielopostaciowa zmiana społeczna inny człowiek : 1. Cyfrowi Tubylcy 2. Młodzi Dorośli 3. Ludzie Wolni Odwrót od sfery duchowej w kierunku wielopostaciowej cielesności
Adolescencja stare dzieci Wiek 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
Adolescencja chemia żywność cukier nowe dzieci tłuszcze Wiek 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
Tytoń Wiek XXI zwiększonego ryzyka Kumulacja używania substancji tytoń Alkohol Narkotyki alkohol Środki zastępcze dopalacze kumulacja Leki Substancje wzmacniająco - pobudzające 8 10 12 13 14 15 16 17 18 19
Młodzi ludzie zawsze eksperymentowali Lata 80-90. XX wieku - eksperymenty tytoń alkohol narkotyki 12 13 14 15 16 17 18 19 20
Człowiek i wielkie procesy społecznoekonomiczne czyli kiedy cywilizacja wyprzedza kulturę
Wektor przesuniętego czasu mamy mniej czasu dla własnych dzieci Codziennie ok. 50-100 tys. Codziennie 100-120 tys. Warszawa do 120 km Inne miasta o podobnych cechach: Wrocław, Poznań, Trójmiasto, Aglomeracja Śląska, Olsztyn, Szczecin, Kraków, Łódź, Lublin, Aglomeracja Śląska
Źródła patologii i zachowań destrukcyjnych Zmiana modelu wychowania mniej granic i norm dzieci młodzież dorośli Rodzina, szkoła, kościół, harcerstwo, aktywność społeczna, media
Źródła patologii i zachowań destrukcyjnych Zmiana modelu wychowania mniej granic i norm dzieci młodzież dorośli dzieci dorosłe dzieci - dorośli Rodzina, szkoła, media - idole, środowisko rówieśnicze, Nieobecność rodziców, cyberświat,
Styl życia to... kulturowo uwarunkowany sposób realizacji potrzeb, nawyków i norm. Jest on regulowany przez układy wartości czyli dynamiczne lub statyczne zasady odróżniające poszczególne style. Zasady stylów życia umożliwiają ludziom zarówno tu i teraz, jak i w perspektywach czasowych lub przestrzennych odczuwanie siebie i swojego życia jako względnie spójnych i sensownych... (Fatyga, 2012, s.20) 1. Powszechny, niczym nie ograniczony dostęp do informacji 2. Doba ma ciągle 24 godziny 3. Zanik trój podziału dzieci-młodzież-dorośli 4. Rodzina ryzyka 5. Nowe wartości 6. Wszystko można kupić wszystko można sprzedać 7. Wszystko jest speed
1. Powszechny, niczym nie ograniczony dostęp do informacji Informacja Informacja Informacja Informacja Informacja??
1. Powszechny, niczym nie ograniczony dostęp do informacji Informacja Informacja Informacja Informacja Informacja Wiedza?
1. Powszechny, niczym nie ograniczony dostęp do informacji Informacja Informacja Informacja Informacja Informacja Wiedza Mądrość
Paradoks 1 wiemy więcej a jesteśmy głupsi Nowe kody informacyjne: to nie było do mnie, to dla psa Ramony Jarek i Tadek mogą być małżeństwem Basia może być tatą masz 13 lat, jesteś już dorosłą żyjesz tylko raz e-papierosy są zdrowsze jestem wolny
Paradoks 1 wiemy więcej a jesteśmy głupsi Nowe kody informacyjne: to nie było do mnie, to dla psa Ramony Jarek i Tadek mogą być małżeństwem Basia może być tatą masz 13 lat, jesteś już dorosłą żyjesz tylko raz e-papierosy są zdrowsze jestem wolny
2. Doba ma ciągle 24 godziny i raczej się nie wydłuży Krócej śpią Później idą spać Oszukują zmęczenie Lawina informacyjna Dzień bez Internetu to dzień tracony
Paradoks 2 coraz więcej śmieciowej wiedzy Inna wiedza dzieci: wiem dużo!!! ale, co naprawdę wiesz informacja = wiedza wiedza przekraczająca zdolności emocjonalne i poznawcze trudność odróżnienia fałszu od wiedzy falsyfikacje
3. Zanik trójpodziału dzieci-młodzież-dorośli Dzieci Młodzież Dorośli Co wolno, czego się nie powinno Granice przestrzeni i granice czasu Konstytucyjna rola stołu Nauka, wypoczynek, praca Prawa i obowiązki
Paradoks 3 wiemy, ze szkodzi, ale może nie zaszkodzi Dajemy społeczne i rodzinne przyzwolenie na przekraczanie granic. Czy istnieją jeszcze granice?
Styl życia to... kulturowo uwarunkowany sposób realizacji potrzeb, nawyków i norm. Jest on regulowany przez układy wartości czyli dynamiczne lub statyczne zasady odróżniające poszczególne style. Zasady stylów życia umożliwiają ludziom zarówno tu i teraz, jak i w perspektywach czasowych lub przestrzennych odczuwanie siebie i swojego życia jako względnie spójnych i sensownych... (Fatyga, 2012, s.20) 1. Powszechny, niczym nie ograniczony dostęp do informacji 2. Doba ma ciągle 24 godziny 3. Zanik trój podziału dzieci-młodzież-dorośli 4. Rodzina ryzyka 5. Nowe wartości 6. Wszystko można kupić wszystko można sprzedać 7. Wszystko jest speed
4. Rodzina ryzyka - będzie więcej dzieci z rozwiedzionych rodzin (także z drugich rozwodów) - skutki migracji zawodowych - więcej rodzin dysfunkcyjnych - rozpieszczenie materialne
5. Nowe wartości kupowanie dzieci gadżet jak przyjaciel ucieczka od tradycji 6. Wszystko można kupić wszystko można sprzedać człowiek jako towar 7. Wszystko jest speed nietrwałe rzeczy, rozwiązania, związki nowość goni nowość Nowy świat wyznacza zasadę albo z nami albo ciebie neie ma
9 konserwatywnych zasad rodziców Randka z ryzykiem 1. Nie krzyczę, nie biję, nie szarpię, nie straszę mówię i tak się stanie jak powiedziałem 2. Jako rodzice mamy jedno zdanie 3. Doba ma 24 godziny nigdy nie będzie dłuższa 4. Jutro też jest dzień nie rób wszystkiego dzisiaj 5. Nie wszystko co jest w Internecie jest prawdą 6. Nie będziesz Dodą ani Pudzianem 7. Bogatym czynią nauka i praca 8. Życie jest drogie żyje się tylko raz 9. Mądrym czyni myślenie
W relacji z dzieckiem (uczniem) trzeba być: 1. Uczciwym 2. Stałym 3. Przewidywalnym
zawrotne tempo zmian lawinowy przyrost informacji i niemal stały do nich dostęp płynność rzeczywistości społecznej wielokierunkowość zmian fragmentacja pracy i sfery osobistego funkcjonowania jednostek niejednoznaczność, nieprzejrzystość, chaos w rzeczywistości społecznej, aksjologiczny relatywizm i kulturowy pluralizm poszerzający się zakres wolności tworzący zagrożenie dla kategorii dobra wspólneg i swobód innych osób, życie w hiperrzeczywistości medialnej i wirtualnej wszechogarniający konsumpcjonizm globalizacja świata kultury, polityki i gospodarki nieustanny rozwój procesów technologicznych i automatyzacji gospodarki oraz zmiany charakteru i jakości pracy - formuła 20:80
Źródła współczesnych zaburzeń Abyście nie byli Bogami Cecha: silne rozbudzenie podniet: wzrok, słuch, dotyk, zapach + interwał Wynik 1: podekscytowanie: - nieustanne napięcie - nieustanna presja - nieustanna zmiana Wynik 2: antykultura podniety
Źródła współczesnych zaburzeń Abyście nie byli Bogami Cecha: silne rozbudzenie podniet: wzrok, słuch, dotyk, zapach + interwał Wynik 2: zmiany w wychowaniu i socjalizacji zmniejszenie oddziaływania rodziców ofensywna mega-reklama tempo i stresogenność życia
Źródła współczesnych zaburzeń Abyście nie byli Bogami Cecha: silne rozbudzenie podniet: wzrok, słuch, dotyk, zapach + interwał Wynik 3: zanika wychowanie moralne + masowy atak na fundamenty aksjologiczne Polaków
Konkluzja pedagogiczna: 1. Nadaliśmy dzieciom tak rozliczne prawa, że zaczynają się w tym gubić, nie rozumieją ścisłej zależności prawa-obowiązki 2. Dzieci chcą być szybko dorosłymi we wszystkich sferach
Twarde zasady dobrego wychowania 1. Życie jest jednorazowe 2. Wiedz, że wszystkiego mieć nie można 3. Jak coś powiem, to tak będzie - zanim powiem, zastanawiam się czy to realne, możliwe, wykonalne 4. Nazywaj rzeczy po imieniu
Jestem konserwatywnym tatą/mamą i konserwatywnym nauczycielem/ką 1. Wyznaczam dzieciom granice i określam normy 2. Wymagam aby pomagały i pracowały 3. Wymagam by się uczyli i przestrzegali norm kultury 4. Nie toleruję ściągania ściągasz nie zdasz 5. Dzieciom i uczniom mówię nieustannie jesteście super, jestem z was dumny/a
Mariusz Jędrzejko kontakt: mariusz@cps.edu.pl tel. 602-100-020