NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Łodzi Łódź, dnia grudnia 2011 r. LLO-4101-18-06/2011 P/11/002 Pan Janusz MICHALAK Starosta Łowicki WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o NajwyŜszej Izbie Kontroli 1, zwanej dalej,,ustawą o NIK, NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Łodzi skontrolowała w Starostwie Powiatowym w Łowiczu pozyskiwanie środków z budŝetu Unii Europejskiej w latach 2007 2011 (I półrocze). W związku z kontrolą, której wyniki przedstawione zostały w protokole kontroli podpisanym w dniu 10 listopada 2011 r. - NajwyŜsza Izba Kontroli, stosownie do art. 60 ustawy o NIK, przekazuje Panu Staroście niniejsze wystąpienie pokontrolne. NajwyŜsza Izba Kontroli pozytywnie ocenia działania Starostwa w powyŝszym zakresie, pomimo stwierdzonych nieprawidłowości polegających na nierzetelnym sporządzeniu czterech wniosków o dofinansowanie projektów ze środków unijnych, które w konsekwencji uzyskały negatywną ocenę formalną. Pozytywną ocenę uzasadniają w szczególności zidentyfikowanie potrzeb Powiatu w zakresie realizacji inwestycji oraz aktywność w pozyskiwaniu środków z funduszy unijnych. 1. Powiat zidentyfikował potrzeby w zakresie realizacji inwestycji, w tym współfinansowane ze środków unijnych oraz umieścił je w Strategii Powiatu Łowickiego, Planie Rozwoju Lokalnego na lata 2008-2013, Wieloletnim Planie Inwestycyjnym na lata 2008-2010, Wieloletniej Prognozie Finansowej na lata 2011-2017. Stosownie do art. 17 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo Ochrony Środowiska 2 dla Powiatu Łowickiego opracowano Program Ochrony Środowiska oraz stanowiący jego część- Powiatowy Plan Gospodarki 1 Dz. U. z 2007 r. Nr 231 poz. 1701 ze zm. 2 Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 ze zm. ul. Kilińskiego 210, 93-106 Łódź tel.: 42-239-32-00, fax: 42-239-32-90, e-mail: LLO@nik.gov.pl Adres do korespondencji: Skr. Poczt. 73; 90-980 Łódź 7
Odpadami. Inwestycje określone tymi dokumentami strategicznymi były w Powiecie realizowane, a w przypadku wszystkich zadań, na które planowano uzyskać środki pochodzące z funduszy unijnych składano wnioski o dofinansowanie. W latach 2007-2011 (I półrocze) realizowano w Powiecie 163 zadania inwestycyjne o ogólnej wartości 59.166,7 tys. zł, z czego 7 inwestycji za kwotę 22.660,5 tys. zł dofinansowanych ze środków europejskich w kwocie 15.154,7 tys. zł. 2. W badanym okresie Powiat złoŝył samodzielnie 24 wnioski o dofinansowanie projektów o łącznej wartości 173.923,1 tys. zł, przy wkładzie z Unii Europejskiej w wysokości 139.817,8 tys. zł, w tym: 14 w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Łódzkiego na lata 2007-2013 (RPO), dwa w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko (POIiŚ), osiem w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki (POKL). Do realizacji przyjęto 11 projektów. Ponadto 10 wniosków zostało złoŝonych w partnerstwie z innymi jednostkami samorządu terytorialnego w ramach RPO, z których dwa przyjęto do realizacji. Łączna wartość projektów, dla których ubiegano się o dofinansowanie w partnerstwie z innymi jednostkami wyniosła 390.876,7 tys. zł, w tym wkład z Unii Europejskiej 326.026,3 tys. zł. Wartość projektów przyjętych do realizacji w partnerstwie wyniosła 52.178,7 tys. zł, w tym dofinansowanie z Unii Europejskiej 38.303 tys. zł. Jednostki organizacyjne Powiatu (m.in.: Powiatowy Urząd Pracy, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie i Muzeum w Łowiczu) złoŝyły wnioski o dofinansowanie 20 projektów o łącznej wartości 18.155,4 tys. zł, w tym wkład z Unii Europejskiej w kwocie 12.753,9 tys. zł. Do realizacji przyjęto 13 projektów o łącznej wartości 17.143,1 tys. zł, przy dofinansowaniu środkami UE - 11.754 tys. zł. W ocenie NIK cztery z 13 odrzuconych wniosków o dofinansowanie zostały sporządzone nierzetelnie. We wnioskach złoŝonych w ramach RPO pn. Termomodernizacja budynku Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego w Łowiczu i Termomodernizacja Szpitala Miejskiego w Łowiczu nie poprawiono błędów zgodnie z przesłanymi uwagami Instytucji Zarządzającej. Jak wyjaśnił Starosta, wnioski zostały poprawione i złoŝone ponownie, a Powiat nie skorzystał z przysługujących środków odwoławczych z powodu braku podstaw do złoŝenia protestu, gdyŝ wnioski zawierały liczne błędy. Wniosek w ramach RPO pn. Termomodernizacja budynku Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych nr 4 w Łowiczu został odrzucony na etapie oceny 2
formalnej z uwagi na niedoręczenie poprawionej dokumentacji we wskazanym przez Instytucję Zarządzającą terminie. Starosta wyjaśnił, Ŝe zrezygnowano z ubiegania się o dofinansowanie do tego projektu z powodu braku moŝliwości poprawnego uzupełnienia błędów formalnych w pięciodniowym terminie wskazanym przez Urząd Marszałkowski oraz, Ŝe przy braku specjalistów w danej dziedzinie niemoŝliwym było ujednolicenie i skompletowanie wszystkich dokumentów niezbędnych do ponownego złoŝenia wniosku. NIK zauwaŝa, iŝ w związku z opracowaniem wniosków odrzuconych w ramach RPO Powiat poniósł koszty na studium wykonalności oraz audyt energetyczny dla kaŝdego z projektów w kwotach po 7.320 zł (razem 21.960 zł). Starosta wyjaśnił, iŝ wspomniane audyty energetyczne były wykorzystane podczas składania wniosków o dofinansowanie w 2009 r. i zostały wysoko ocenione pod względem merytorycznym. Wniosek złoŝony w ramach PO KL pn. Troska o edukację i przyszłość uczniów i wychowanków został odrzucony z powodu niezaznaczenia w harmonogramie rzeczowo-finansowym projektu okresu realizacji etapu 4 i 5, co było niezgodne z regulaminem konkursu dla tego Programu. Nie skorzystano teŝ z przysługujących Gminie środków odwoławczych, poniewaŝ - jak wyjaśnił Pan Starosta - czas na złoŝenie odwołania był zbyt krótki na uzupełnienie braków formalnych, a w przypadku uzyskania odpowiedzi odmownej, istniała obawa niezłoŝenia kolejnego wniosku w odpowiednim terminie w nowym konkursie. Pozostałe wnioski pięć w ramach RPO WŁ, jeden w ramach POIiŚ oraz trzy w ramach PO KL - nie zostały przyjęte do realizacji z przyczyn merytorycznych (5 wniosków nie uzyskało wymaganej liczby punktów) bądź decyzjami Zarządu Województwa Łódzkiego do Indykatywnego Planu Inwestycyjnego Województwa Łódzkiego na lata 2007-2013 zakwalifikowano inne projekty (4 wnioski). W latach 2007-2011 r. (I półrocze) nie zaistniała sytuacja, w której Starostwo zrezygnowałoby z przyznanego dofinansowania lub ponosiło koszty związane z przygotowaniem wniosku o dofinansowanie przy jednoczesnym braku aplikowania o środki unijne. 3. Obowiązki związane z pozyskiwaniem środków unijnych w Starostwie w badanym okresie wykonywali pracownicy wyodrębnionego w tym celu Biura Strategii i Programów Pomocowych, przy czym stan zatrudnienia w tej komórce organizacyjnej ulegał zmianom i wynosił od jednej osoby w 2007 r. do pięciu osób w 2011 r. Osoby te posiadały odpowiednie wykształcenie i uczestniczyły w szkoleniach organizowanych w ramach poszczególnych programów operacyjnych oraz szkoleniach finansowanych z budŝetu 3
Powiatu prowadzonych przez firmy zewnętrzne. Pracownicy wykonujący powyŝsze zadania podlegali ogólnym zasadom wynagradzania i premiowania, obowiązującym w Starostwie. Czynności związane z opracowywaniem wniosków oraz obsługą projektów wykonywali w zaleŝności od rodzaju wymaganej dokumentacji konkursowej pracownicy Starostwa lub firmy zewnętrzne. Podmioty zewnętrzne przygotowywały przede wszystkim studia wykonalności, audyty energetyczne oraz dokumentację projektową. W przypadku trzech projektów firmy zewnętrzne przygotowały takŝe formularz zgłoszeniowy oraz wnioski aplikacyjne za wynagrodzenie w wysokości 13 tys. zł, gdyŝ ich zakres przedmiotowy wymagał fachowej i specjalistycznej wiedzy medycznej. 4. W kontrolowanym okresie sytuacja finansowa Powiatu pozwalała na realizację inwestycji zarówno ze środków własnych, jak i na ubieganie się o dofinansowanie projektów ze środków europejskich. Powiat dysponował środkami na pokrycie wkładu własnego, nie zaciągał w tym celu poŝyczek ani kredytów na prefinansowanie. ZadłuŜenie Powiatu w badanym okresie nie przekroczyło progów ostroŝnościowych określonych w ustawie o finansach publicznych 3 i w latach 2007-2011 (I półrocze) wynosiło od 7,04% do 15,95% w stosunku do osiągniętych dochodów. Powiat terminowo wywiązywał się ze spłat kredytów i poŝyczek wraz z odsetkami, a ich wysokość w stosunku do dochodów wyniosła odpowiednio: w 2007 r.- 4,95%, w 2008 r. 4,68%, w 2009 r. 3,67%, i w 2010 r. 4,56%. Przedstawiając powyŝsze oceny i uwagi, NajwyŜsza Izba Kontroli wnosi o rzetelne sporządzanie wniosków o dofinansowanie projektów współfinansowanych ze środków unijnych. NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Łodzi, na podstawie art. 62 ust. 1 ustawy o NIK, oczekuje od Pana Starosty przedstawienia w terminie 15 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, informacji o sposobie wykorzystania uwag i wykonania wniosku, bądź o działaniach podjętych w celu ich realizacji lub przyczynach niepodjęcia takich działań. 3 Ustawa z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 249, poz. 2104 ze zm.) oraz ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240 ze zm.) 4
Zgodnie z treścią art. 61 ust. 1 ustawy o NIK, w terminie 7 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego przysługuje Panu prawo zgłoszenia na piśmie do Dyrektora Delegatury NIK w Łodzi umotywowanych zastrzeŝeń w sprawie ocen, uwag i wniosku zawartych w tym wystąpieniu. W razie zgłoszenia zastrzeŝeń, zgodnie z art. 62 ust. 2 ustawy o NIK, termin nadesłania informacji, o której wyŝej mowa, liczy się od dnia otrzymania ostatecznej uchwały właściwej komisji NIK. 5