Autor: Prof. PAWEŁ TYRAŁA Tytuł: TEORETYCZNE PODSTAWY WYCHOWANIA zarys teorii oraz metodyki wychowania Recenzja Prof. Igor Kominarec Liczba stron: 240 Rok wydania: 2012 Spis treści WSTĘP Rozdział I TEORIA WYCHOWANIA. SPOŁECZNO-PAŃSTWOWY KONTEKST WYCHOWANIA 1.1. Kształt systemu oświatowego a fundamentalne zasady wychowania 1.2. Wychowanie dla ideałów demokratycznych 1.3. Wiedza wychowawcy o zasadach prawno-konstytucyjnych państwa demokratycznego 1.4. Wychowywać dla poszanowania prawa 1.5. Wychowywać dla poszanowania zasady suwerenności 1.6. Szacunek dla zasady reprezentacji i odpowiedzialności 1.7. Wychowywać dla zasady podziału władz oraz poszanowania stanowiska większości 1.8. Wpajać szacunek dla zasady porządku oraz efektywności 1.9. Wychować dla demokratycznej zasady consensusu 1.10. Wychowywać w duchu wolności 1.11. Wychowywać dla równości 1.12. Wychowywać w duchu sprawnego działania (prakseologii) 1.13. Wychowanie obywatelskie 1.14. Wychowywać dla idei demokratycznego dualizmu politycznego 1.15. Wychowawcze wartości demokracji Rozdział II WYCHOWANIE PROCESEM KSZTAŁTOWANIA OSOBOWOŚCI 2.1. Aksjologiczne uwarunkowania wychowania 2.2. Wartości a teoria wychowania 2.3. Dostosowywanie się teorii wychowania do procesów przemian 2.4. Podmiotowość w wychowaniu 2.5. Istota i źródła stanowienia celów wychowania 2.6. Systemowe pojmowanie wychowania 2.7. Pomiar efektów wychowania Rozdział III TEORIA WYCHOWANIA JAKO DYSCYPLINA PEDAGOGICZNA 3.1. Wyodrębnienie pojęcia teoria wychowania 3.2. Otwarcie teorii wychowania na dorobek innych nauk 3.3. Zakres zadań teorii wychowania 3.4. Podstawowa terminologia teorii wychowania 3.5. Język pojęć teorii wychowania 3.6. Samowychowanie 3.7. Metody i środki wychowania
Rozdział IV SPOŁECZNY KONTEKST WYCHOWANIA 4.1. Psychiczny rozwój osobniczy a wychowywanie w warunkach demokratycznych 4.2. Demokratyczny ideał wychowawczy założenia aksjologiczne 4.3 Wychować człowieka mądrego zadaniem zawsze aktualnym 4.4. Etyczne powinności nauczycieli w warunkach demokracji 4.5. Społeczny wielowymiarowy charakter wychowania 4.6. Wychowywać dla bezpieczeństwa 4.7. Kompetencje w zakresie wychowania dla bezpieczeństwa 4.8. Na drodze do sekuritologii 4.9. Prakseologia pedagogiki w programach kształcenia nauczycieli Rozdział V TROSKI I OPINIE POLSKICH PEDAGOGÓW NA TEMAT WYCHOWANIA 5.1. Refleksje edukacyjne wybranych polskich pedagogów 5.2. Uniwersalne, ciągle aktualne zalecenia wychowawcze prekursorów polskiej pedagogiki 5.3. Aktualność poglądów Floriana Znanieckiego dla współczesnych przeobrażeń systemu oświaty 5.4. Znaczenie rozważań Zygmunta Karola Mysłakowskiego dla współczesnej teorii wychowania 5.5. Wskazówki wychowawcze Tadeusza Kotarbińskiego Rozdział VI ŹRÓDŁA EFEKTYWNEGO WYCHOWANIA 6.1. Alternatywność koncepcji edukacyjno wychowawczych 6.2. Edukacja rozumności pragmatycznej 6.3. Znaczenie motywacji dla efektów wychowawczych 6.4. Założenia aksjologiczne demokratycznego systemu oświatowego 6.5. Relatywizm kulturowy w obszarze wychowania 6.6. Alternacja edukacyjna konsekwencje socjalizacyjne 6.7. Zjawisko subkultur młodzieżowych implikacje socjalizacyjne 6.8. Edukacyjno-wychowawcza sytuacja polskiej rodziny Rozdział VII METODYKA WYCHOWANIA ZAGADNIENIA WSPÓŁCZESNEJ PRAKTYKI WYCHOWAWCZEJ 7.1. Metodologia nauk o wychowaniu podstawy definicyjne 7.2. Hierarchiczne zestawienie nauk o wychowaniu 7.3. Zakres pojmowania pojęcia metodyki wychowania 7.4. Systemowy charakter uwarunkowań metodyki wychowania 7.5. Uzależnienie działalności metodyczno-wychowawczej od faz rozwoju psychicznego wychowanka 7.6. Uskutecznianie metodyki wychowania poprzez komunikatywność pedagogiczną Rozdział VIII MOTYWACYJNA STRONA PROCESU WYCHOWANIA 8.1. Wpływ czynnika motywacyjnego i aspiracji na metodykę wychowania 8.2. Aspiracje wspierają cele wychowania 8.3. Struktura i dynamika aspiracji wychowanków 8.4. Motywacje inspirują do uczestnictwa w procesie wychowania
Rozdział IX KONSEKWENCJE WYCHOWAWCZE NIEUSTAJĄCEGO REFORMOWANIA EDUKACJI 9.1. Wpływ sporów wokół koncepcji reformy systemu oświatowego na metodykę wychowania 9.2. Edukacyjne wsparcie dla strategii dalszej integracji europejskiej 9.3. Szkoły publiczne i niepubliczne Rozdział X WYCHOWANIE W WIEKU PRZEDSZKOLNYM 10.1. Metodyka wychowania przedszkolnego 10.2. Funkcje przedszkola wobec dziecka 10.3. Nowoczesne wychowanie przedszkolne 10.4. Metody wychowania w przedszkolu 10.5. Metody czynne 10.6. Metody percepcyjne 10.7. Metody werbalne 10.8. Ruch ważnym czynnikiem wychowania przedszkolnego 10.9. Cechy nowoczesności w wychowaniu fizycznym dzieci w wieku przedszkolnym 10.10. Cele wychowania fizycznego dzieci w wieku przedszkolnym Rozdział XI ZEWNĘTRZNE WPŁYWY NA PROCESY DYDAKTYCZNO- WYCHOWAWCZE 11.1. Metodyka wychowanie powinna wspierać dalszą integrację Polski z Unią Europejską 11.2. Prointegracyjne założenia programowe polskiej reformy edukacyjnej 11.3. Zadania uczelni wyższych potrzeby oczekiwania, reperkusje wychowawcze 11.4. Prospektywne funkcje wychowawcze uczelni wyższych 11.5. Pożyteczne wnioski z amerykańskiego szkolnictwa dla metodologii wychowania Rozdział XII WYCHOWANIE W PROCESIE KSZTAŁCENIA 12.1. Efekt wychowawczy w procesie dydaktycznym 12.2. Dwie strony oddziaływania wychowawczego poprzez kształcenie 12.3. Funkcje dydaktyczno-wychowawcze nauczyciela 12.4. Funkcje wychowawcze w procesie dydaktycznym 12.5. Funkcje opiekuńczo-wychowawcze nauczyciela 12.6. Funkcje środowiskowe nauczyciela 12.7. Interwencja wychowawcza w procesie dydaktycznym 12.8. Koncepcja motywacyjna procesu dydaktyczno-wychowawczego 12.9. Nauczyciele w systemie dydaktyczno-wychowawczym 12.10. Wychowanie ekologiczne ważnym zadaniem dla pedagogów 12.11. Wychowanie ekologiczne jako wyodrębniona dziedzina wychowania 12.12. Cechy osobowe nauczyciela z punktu widzenia wychowania ekologicznego 12.13.Realizatorzy wychowania ekologicznego Rozdział XIII KREATYWNOŚĆ SYSTEMU KSZTAŁCENIA I DZIAŁANIA NAUCZYCIELI 13.1. Nauczyciel filarem procesu dydaktyczno-wychowawczego 13.2. Postulat wychowawczo efektywnej osobowości nauczyciela 13.3. Nauczycielskie nowatorstwo dydaktyczno-wychowawcze 13.4. Wrażliwość moralna i etyczna nauczycieli 13.5. Autorytet nauczyciela i jego postawa wobec otaczającego świata 13.6. Cechy osobowościowe nauczyciela wychowawcy
Rozdział XIV EFEKTYWNOŚĆ WYCHOWAWCZA POPRZEZ SOCJALIZACJĘ 14.1. Edukacyjne dylematy czasu nieustających przemian 14.2. O naturze pedagogicznego doświadczenia socjalizacja nauczycielska 14.3. Socjalizacja kulturalna w rodzinie 14.4. Wychowanie poprzez wartości religijne 14.5. Sobór Watykański II deklaracja o wychowaniu chrześcijańskim Zakończenie Bibliografia