1 Warszawa, dnia 16 stycznia 2008 r. NAJWYśSZA IZBA KONTROLI DELEGATURA W WARSZAWIE ul Filtrowa 57, 00-950 Warszawa tel. 444-57-72 fax. 444-57-62 P/07/002 LWA-41050-1-2007 Pani Hanna Gronkiewicz-Waltz Prezydent Miasta Stołecznego Warszawy WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 roku o NajwyŜszej Izbie Kontroli 1, zwanej dalej ustawą o NIK, NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Warszawie przeprowadziła w Urzędzie Miasta Stołecznego Warszawy (zwanym w dalszej treści Urzędem) kontrolę w zakresie wykorzystania nieruchomości Skarbu Państwa połoŝonych na terenie m. st. Warszawy na potrzeby ministerstw, urzędów centralnych i państwowych osób prawnych w okresie od 1 stycznia 2006 r. do 30 września 2007 r. W związku z kontrolą, której wyniki przedstawione zostały w protokole kontroli, podpisanym w dniu 28 listopada 2007 roku, NajwyŜsza Izba Kontroli, na podstawie art. 60 ustawy o NIK, przekazuje Pani Prezydent niniejsze wystąpienie pokontrolne. NajwyŜsza Izba Kontroli negatywnie ocenia działalność Urzędu w zakresie objętym kontrolą. Stwierdzone nieprawidłowości dotyczyły braku: jednolitej dla wszystkich dzielnic ewidencji gruntów i budynków, aktywnej współpracy Urzędu z MSWiA w zakresie wykorzystania połoŝonych w Warszawie nieruchomości Skarbu Państwa do zaspokajania potrzeb lokalowych ministerstw i urzędów centralnych. 1 Dz. U. z 2007 r. Nr 231, poz. 1701.
2 1. NajwyŜsza Izba Kontroli w wystąpieniu pokontrolnym z dnia 7 listopada 2005 r., skierowanym do Prezydenta m. st. Warszawy, wnioskowała m.in. o podjęcie działań w celu ujednolicenia systemu informatycznego do prowadzenia ewidencji gruntów, budynków i lokali. Wniosek ten nie został zrealizowany. Komputerowa ewidencja gruntów i budynków w Urzędzie nadal prowadzona jest przez Biuro Geodezji i Katastru (BGiK) w 18 odrębnych bazach, oddzielnie w kaŝdej z 18 delegatur Biura, w tym w 16 delegaturach stosowany jest komputerowy program ISEG-2000, w delegaturze dla dzielnicy Mokotów INTERSEG, a w delegaturze dla dzielnicy Praga Płd. KATASTER. Te trzy systemy ewidencji nie są ze sobą kompatybilne i BGiK nie posiada moŝliwości przeglądania baz danych z dzielnic Mokotów i Praga Płd. System ISEG 2000 nie generuje ani wstecz, ani na bieŝąco, zestawień statystycznych dotyczących np. łącznej (dla 16 dzielnic) liczby i powierzchni zaewidencjonowanych gruntów i budynków, pozostających w zasobie Skarbu Państwa, a w szczególności znajdujących się we władaniu poszczególnych ministerstw i urzędów centralnych. Wykonanie zestawień statystycznych moŝliwe jest wyłącznie po przygotowaniu przez firmy serwisujące systemy, niestandardowych skryptów wyszukujących. Jednak skrypty przygotowane w trakcie kontroli NIK przez firmę serwisującą system ISEG 2000 generowały dane niekompletne i niewiarygodne. Ostatecznie zestawienia zostały przygotowywane ręcznie przez pracowników BGiK. W wyniku weryfikacji danych dotyczących 16 dzielnic (bez Mokotowa i Pragi Płd.) BGiK ustaliło, Ŝe w zasobie nieruchomości Skarbu Państwa na terenie m. st. Warszawy wg stanu na 30 września 2007 r. pozostaje 4.738 nieruchomości o łącznej powierzchni 19.505,2 tys. m², w tym 228 nieruchomości o powierzchni 4.791,7 tys. m², które zostały oddane w trwały zarząd ministerstwom i urzędom centralnym. Wprawdzie zgodnie z 6 ust. 2 rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków 2 w miastach, w których utworzone zostały dzielnice, jako jednostki pomocnicze gminy, jednostką ewidencyjną moŝe być obszar dzielnicy lub kilku sąsiadujących ze sobą dzielnic, to jednak w 80 ust. 1 pkt 3 lit. a) nałoŝono obowiązek przeprowadzenia modernizacji ewidencji w taki sposób, aby komputerowe bazy danych umoŝliwiały 2 Dz. U. Nr 38, poz. 454.
3 tworzenie raportów, o których mowa w 22 dla obszarów miast w terminie do 31 grudnia 2005 r. Według wyjaśnień Zastępcy Prezydenta m. st. Warszawy od 2005 r. prowadzona jest modernizacja ewidencji gruntów i budynków, której zakończenie przewidziane jest na 2009 r. W ocenie NajwyŜszej Izby Kontroli, przeciągająca się modernizacja ewidencji gruntów, brak bieŝących i całościowych informacji o posiadanym zasobie nieruchomości Skarbu Państwa (w tym m. in. łącznej liczby i powierzchni nieruchomości oddanych w trwały zarząd ministerstwom i urzędom centralnym), moŝe utrudniać prowadzenie przez Urząd spraw związanych z gospodarowaniem nieruchomościami Skarbu Państwa, co do których organem właściwym jest Prezydent m. st. Warszawy. 2. Prowadzenie spraw związanych z gospodarowaniem nieruchomościami Skarbu Państwa, co do których organem właściwym jest Prezydent, naleŝy do Biura Gospodarki Nieruchomościami (BGN). Nieruchomościami nieudostępnionymi, tj. tymi z których nikt nie korzysta, dysponuje Zarząd Mienia Skarbu Państwa m.st. Warszawy (ZMSP), nad którym BGN sprawuje nadzór. BGN nie prowadzi statystyki dotyczącej łącznej liczby i powierzchni nieruchomości naleŝących do zasobu Skarbu Państwa, oddanych w trwały zarząd ministerstwom i urzędom centralnym, poniewaŝ jak wyjaśnił Naczelnik Wydziału Nieruchomości Skarbu Państwa w BGN po zawarciu porozumienia z Ministrem Spraw Wewnętrznych i Administracji BGN nie wymaga decyzji od MSWiA o oddaniu danej nieruchomości w trwały zarząd i rejestruje tylko te, które otrzyma. BGN, nie dysponując informacjami statystycznymi dotyczącymi łącznej liczby i powierzchni nieruchomości naleŝących do zasobu Skarbu Państwa, a w szczególności dotyczącymi oddanych w trwały zarząd ministerstwom i urzędom centralnym lub nieudostępnionych do korzystania, w przypadku wystąpienia o wskazanie nieruchomości do przekazania w trwały zarząd, kierował zapytanie do ZMSP, czy istnieje nieruchomość odpowiadająca wskazanym kryteriom i to ZMSP informowało BGN, czy dysponuje nieruchomościami odpowiadającymi wymaganym kryteriom. Według informacji udzielonych przez Dyrektora ZMSP w zasobie zarządzanych nieruchomości (wg stanu na 30 września 2007 r.) pozostawało łącznie 332 nieruchomości
4 o łącznej powierzchni 1.705,4 tys. m² spośród których 208 o powierzchni 1.275,4 tys. m² stanowiło nieruchomości nieudostępnione (tj. nie posiadające dzierŝawcy), w tym 191 nieudostępniono z przyczyn formalnych (objęte postępowaniem o zwrot lub w celu ustalenia stanu prawnego, tereny przy budynkach mieszkalnych do utrzymania porządku i czystości, drogi, tereny ogólnodostępne), natomiast wobec 17 o łącznej powierzchni 117,1 tys. m 2, prowadzono postępowania w celu ich udostępnienia. Urząd nie zaoferował Ŝadnej z tych 17 nieruchomości jako nadającej się do wykorzystania przez ministerstwa i urzędy centralne. RównieŜ w planach wykorzystania zasobu, sporządzanych przez ZMSP, nie wskazano gruntów, budynków i lokali przewidzianych lub nadających się do wykorzystania przez ministerstwa i urzędy centralne. Prezydent m.st. Warszawy w okresie objętym kontrolą. nie informował Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji o liczbie i rodzaju nieruchomości pozostających w zasobie nieruchomości Skarbu Państwa pod kątem ich wykorzystania na potrzeby statutowe ministerstw i urzędów centralnych, co p.o. Dyrektora BGN wyjaśnił brakiem w ZMSP nieruchomości o wymaganych przez wnioskodawców kryteriach, zaś Dyrektor ZMSP poinformował, Ŝe informacja w sprawie udostępnienia nieruchomości następuje jedynie na konkretny wniosek konkretnego wnioskodawcy. 3. Dane dotyczące liczby i powierzchni nieruchomości Skarbu Państwa oddanych w trwały zarząd ministerstwom i wybranym urzędom centralnym wg ewidencji BGiK, są róŝne od danych przedstawionych przez MSWiA. Np.: 2 nieruchomości przy ul. Kłobuckiej 21 (dz. 17/2), wg MSWiA władającym było MSWiA i KGP, a wg ewidencji dz. 17/3 w trwałym zarządzie IPN i dz. 17/4 w trwałym zarządzie KGP, nieruchomość przy ul. Wspólnej 1/3, wg MSWiA trwały zarząd MNiSW, a wg ewidencji KBN, nieruchomości przy ul. Szucha 21 i al. Niepodległości 190, wg MSWiA trwały zarząd odpowiednio MSZ i KRUS-u, a wg ewidencji uŝytkownik wieczysty odpowiednio MSZ i Centrum Projektowania i Zastosowania Informatyki "Zeto- Zowar", nieruchomość przy ul. Racławickiej 132 (dz. 5/6), wg MSWiA trwały zarząd Agencji Wywiadu, w ewidencji figurowała dz. 5/3 w trwałym zarządzie MSWiA
5 i BGiK nie posiadało dokumentu, na podstawie którego moŝna byłoby ujawnić podział działki nr 5/3. Ww. rozbieŝności zdaniem NIK świadczą o braku bieŝącej współpracy i wzajemnej wymiany informacji między Urzędem i MSWiA, co moŝe powodować, Ŝe ewidencja nieruchomości Skarbu Państwa oddanych w trwały zarząd ministerstwom i urzędom centralnym zawiera dane niezgodne ze stanem faktycznym. Współpraca BGiK z BGN w zakresie wymiany danych na temat gruntów i budynków dotyczy konkretnych nieruchomości. Działalność BGiK polega m.in. na koordynowaniu i nadzorowaniu w delegaturach Biura prowadzenia ewidencji gruntów i budynków, w tym ewidencji nieruchomości Skarbu Państwa, a działalność BGN na analizowaniu ich stanu prawnego. W przypadku nieruchomości o nieuregulowanym stanie prawnym BGN prowadzi działania wyjaśniające, a gospodarowanie tymi, które mogą być zaoferowane, powierza ZMSP. Dochody wykonane przez Urząd m. st. Warszawy z tytułu gospodarowania nieruchomościami Skarbu Państwa w 2006 r. wyniosły 235.420,6 tys. zł, w tym dochody Miasta 59.730,8 tys. zł, a dochody przekazane do budŝetu Państwa 175.689,8 tys. zł. Dochody wykonane do 30 września 2007 r. wyniosły 261.566,6 tys. zł, w tym dochody Miasta 67.103,0 tys. zł, a dochody przekazane do budŝetu Państwa 194.463,6 tys. zł. 4. NIK zwraca uwagę na występujące przypadki przewlekłości postępowania BGN w zakresie przekazywania do gospodarowania przez MSWiA nieruchomości Skarbu Państwa oddanych w trwały zarząd ministerstw i urzędów centralnych oraz nieprzekazywanie ich dokumentacji, mimo monitów Dyrektora Generalnego MSWiA. Do 23 października 2007 r. nie zostało przejętych do gospodarowania przez MSWiA 9 nieruchomości, które pozostawały w trwałym zarządzie ministerstw i urzędów centralnych (6 MON, 2 KPRM i 1 MSWiA), mimo Ŝe od wystąpień tych podmiotów do Urzędu o przekazanie nieruchomości w trwały zarząd minęło od 67 do 785 dni, a od wystąpień MSWiA (trzy wystąpienia) o przekazanie do gospodarowania nieruchomością przy ul. Puławskiej 4/6 245 dni, przy ul. Rakowieckiej 4a 1.475 dni, przy ul. 29 Listopada ponad 9 miesięcy. Prezydent m. st. Warszawy po znacznym upływie czasu udzielał odpowiedzi na pisma Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji i przekazywał dokumenty, o które
6 zwracał się Minister. W 11 analizowanych przypadków dotyczących nieruchomości pozostających w trwałym zarządzie ministerstw i urzędów centralnych, BGN przekazało do MSWiA dokumentację 7 nieruchomości, w tym 2 nieruchomości (przy ul. Szucha 23 siedziba MSZ i przy ul Szucha 25 siedziba MEN) dopiero w dniu 5 kwietnia 2007 r., mimo Ŝe MSWiA występowało do Biura z monitami o protokolarne przekazanie tych nieruchomości od 2001 r. (4 pisma z MSWiA). Dokumentacja pozostałych 4 nieruchomości nie została przekazana, poniewaŝ trwało rozpatrywanie wniosków o przekazanie trwałego zarządu na rzecz MON. Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 15 marca 2002 r. o ustroju miasta stołecznego Warszawy 3, miasto stołeczne Warszawa, oprócz zadań przewidzianych przepisami dotyczącymi samorządu gminnego i samorządu powiatowego, wykonuje zadania wynikające ze stołecznego charakteru miasta, a w szczególności zapewnia warunki niezbędne do funkcjonowania w mieście naczelnych i centralnych organów państwa. W ocenie NIK Urząd nie w pełni realizował powyŝszy ustawowy obowiązek o czym świadczy m.in. wykorzystywanie przez Urząd nieruchomości wchodzących do zasobu Skarbu Państwa na potrzeby jednostek samorządu terytorialnego i to w sytuacji, gdy do Urzędu wpływały pisma od podmiotów zainteresowanych ustaleniem odpowiedniej lokalizacji. W okresie od 29 grudnia 2005 r. do czasu kontroli NIK, wg dokumentacji BGN, 17 jednostek wystosowało do Prezydenta m. st. Warszawy łącznie 26 pism o wskazanie w zasobie Skarbu Państwa nieruchomości nadających się do wykorzystania na ich cele statutowe (w tym 10 ministerstw/urzędów centralnych/kprm 4 15 pism). W tym okresie w zasobie Skarbu Państwa znajdowała się m.in. nieruchomość połoŝona przy placu Starynkiewicza 7/9 o łącznej powierzchni uŝytkowej ok. 5.600 m 2, która spełniała wymogi stawiane przez m.in. Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Ministerstwo Skarbu Państwa, Urząd Komitetu Integracji Europejskiej, Ministerstwo Gospodarki Morskiej, Komendę Główną Policji i Rzecznika Praw Dziecka. Pomimo wniosków ww. jednostek organizacyjnych Urząd wynajął lokale w budynku przy ul. Starynkiewicza 7/9 na potrzeby własnych biur, ustalając miesięczną stawkę za wynajem w kwocie 1,06 zł netto za 1 m 2 powierzchni 3 4 Dz. U. Nr 41, poz. 361 ze zm. Kancelaria Prezesa Rady Ministrów.
7 uŝytkowej (powiększonej o stawkę waloryzacji rocznej). Nieudostępnienie powyŝszej nieruchomości urzędom centralnym, spowodowało konieczność wynajęcia nieruchomości na wolnym rynku od prywatnych podmiotów i skutkowało obciąŝeniem Skarbu Państwa kosztami w łącznej kwocie nie mniejszej niŝ 372 tys. zł miesięcznie. Podobnie na potrzeby własnych biur Urząd wynajmował pomieszczenia o powierzchni uŝytkowej ok. 1.450 m 2 w nieruchomości przy ul. Górskiego 7. W trakcie kontroli stwierdzono, Ŝe w badanym okresie Urząd wynajmował odpłatnie lokale Urzędowi Komitetu Integracji Europejskiej w budynku przy ul. Bagatela 14, który jest własnością Skarbu Państwa. Koszt najmu przedmiotowej nieruchomości na rzecz UKiE w 2006 i 2007 r. wynosił ok. 114 tys. zł miesięcznie. Zgodnie z art. 60 ustawy o gospodarce nieruchomościami organy w nim wymienione mogą korzystać z nieruchomości Skarbu Państwa nieodpłatnie. O nieodpłatne udostępnienie tych pomieszczeń nie wnioskowało ani UKiE, ani MSWiA. Przedstawiając powyŝsze oceny i uwagi, NajwyŜsza Izba Kontroli wnosi o: 1. Zintensyfikowanie działań zmierzających do modernizacji i ujednolicenia informatycznego systemu do prowadzenia ewidencji gruntów, budynków i lokali. 2. Opracowanie procedur aktywnego przekazywania przez BGN do MSWiA informacji o nieruchomościach niezagospodarowanych pod kątem ich wykorzystania na potrzeby statutowe ministerstw i urzędów centralnych. 3. Weryfikację ewidencji nieruchomości Skarbu Państwa oddanych w trwały zarząd ministerstwom i urzędom centralnym w oparciu o aktualną dokumentację. 4. Wyeliminowanie zaległości w przekazywaniu nieruchomości do gospodarowania do MSWiA oraz terminowe przekazywanie ich dokumentacji. 5. Podejmowanie działań w celu nieodpłatnego udostępniania nieruchomości wchodzących w zasób Skarbu Państwa na rzecz państwowych jednostek organizacyjnych. NajwyŜsza Izba Kontroli, na podstawie art. 62 ust. 1 ustawy o NIK zwraca się do Pani Prezydent o przedstawienie w terminie 30 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, informacji o sposobie wykorzystania uwag i wykonania wniosków bądź o podjętych działaniach na rzecz realizacji wniosków lub przyczynach niepodjęcia takich działań.
8 Zgodnie z treścią art. 61 ust. 1 ustawy o NIK, w terminie 7 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego przysługuje Pani Prezydent prawo zgłoszenia na piśmie do dyrektora Delegatury NIK w Warszawie umotywowanych zastrzeŝeń w sprawie ocen, uwag i wniosków zawartych w tym wystąpieniu. W razie zgłoszenia zastrzeŝeń, zgodnie z art. 62 ust. 2 ustawy o NIK, termin nadesłania informacji, o którym mowa wyŝej, liczy się od dnia otrzymania ostatecznej uchwały właściwej komisji NIK.