NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Poznaniu

Transkrypt

1 NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Poznaniu Poznań, dnia listopada 2011 r. LPO /2011 S/11/005 Pan Jarosław Pucek Dyrektor Zarządu Komunalnych Zasobów Lokalowych w Poznaniu Na podstawie art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 roku o NajwyŜszej Izbie Kontroli 1, zwanej dalej ustawą o NIK", NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Poznaniu przeprowadziła w Zarządzie Komunalnych Zasobów Lokalowych w Poznaniu przy ul. J. Matejki 57 (zwanym dalej ZKZL) kontrolę gospodarowania zasobem lokali socjalnych Miasta Poznania. W związku z kontrolą, której wyniki przedstawione zostały w protokole kontroli podpisanym w dniu 25 października 2011 r., NajwyŜsza Izba Kontroli, na podstawie art. 60 ustawy o NIK, przekazuje Panu Dyrektorowi niniejsze: WYSTĄPIENIE POKONTROLNE NajwyŜsza Izba Kontroli ocenia pozytywnie, mimo stwierdzonych nieprawidłowości, gospodarowanie przez ZKZL zasobem lokali socjalnych Miasta Poznania. 1. W okresie objętym kontrolą zwiększyła się liczba lokali socjalnych Miasta Poznania z 499 lokali według stanu na 31 grudnia 2009 r. do 547 według stanu na 31 marca 2011 r. (o 48 lokali, tj. o 9,6%). JednakŜe ich liczba tylko w nieznacznym zakresie zaspokoiła potrzeby wynikające z orzeczeń sądowych przyznających prawo do lokalu socjalnego oraz wniosków osób uprawnionych, ubiegających się o przydział lokalu socjalnego. Liczba niezrealizowanych wyroków eksmisyjnych z orzeczonym prawem do lokalu socjalnego wzrosła z 1548 wyroków według stanu na 31 grudnia 2009 r. do 1922 według stanu na 31 marca 2011 r. (o 374 wyroki, tj. o 24,2% ). Konsekwencją braku wystarczającej liczby lokali socjalnych na zaspokojenie tego rodzaju potrzeb była konieczność wypłacania przez Miasto Poznań odszkodowań właścicielom lokali zajmowanych przez osoby, wobec których orzeczono wyroki eksmisyjne z prawem do otrzymania lokalu socjalnego - zgodnie z 1 Dz. U. z 2007 r. Nr 231, poz ze zm. ul. DoŜynkowa 9H, Poznań tel.: , fax: , LPO@nik.gov.pl

2 art. 18 ust. 5 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego 2. W okresie od 1 stycznia 2009 r. do 31 marca 2011 r., Miasto Poznań za pośrednictwem ZKZL wydatkowało na ww. odszkodowania (wraz z kosztami sądowymi i odsetkami) łącznie ,04 zł. Podkreślania wymaga postępujący wzrost obciąŝeń budŝetu Miasta z tego tytułu: w 2009 r. było to ,10 zł, w 2010 r ,68 zł (wzrost o ,58 zł, tj. o 37%), do 31 marca 2011 r ,26 zł. NIK pozytywnie ocenia podjęte przez Dyrektora ZKZL działania, które doprowadziły do wdroŝenia projektu Ugody pozasądowe. W wyniku realizacji tego projektu stwierdzono wzrost liczby zawieranych ugód pozasądowych (12 w 2009 r., 34 w 2010 r. i 13 do 31 marca 2011 r.), co prowadziło do zmniejszenia ponoszonych wydatków w tym zakresie, w szczególności kosztów postępowań sądowych. Zawieranie ugód pozasądowych, w sytuacjach gdy wysokość odszkodowania została juŝ ustalona wyrokiem sądowym lub ugodą sądową, a właściciel lokalu wystąpił z roszczeniem odszkodowawczym za kolejny okres, w takiej samej wysokości i w odniesieniu do tego samego lokalu, było przejawem racjonalnego i gospodarnego działania ZKZL. NIK zauwaŝa, Ŝe z ww. łącznej kwoty ,04 zł, aŝ ,38 zł (11,48%) stanowiły koszty sądowe, a ,67 zł (6,16%) - odsetki. 2. NIK pozytywnie ocenia podejmowane przez ZKZL działania zmierzające do pozyskania nowych lokali socjalnych. W działania te wpisuje się działalność utworzonego przez Dyrektora ZKZL Biura Zamiany Mieszkań, do którego naleŝało m.in. zasiedlanie, w drodze zamiany, lokali w budynkach nowych lub poddanych renowacji (były one oferowane dotychczasowym lokatorom mieszkaniowego zasobu regularnie płacącym czynsz i inne opłaty, a zwalniane przez nich lokale przeznaczane były na rzecz osób oczekujących na lokal socjalny). W okresie objętym kontrolą, pozyskano w ten sposób i dodano do wykazu lokali przeznaczonych do wynajmu jako lokale socjalne 60 lokali. W okresie objętym kontrolą ZKZL przedstawił osobom, wobec których orzeczono wyroki eksmisyjne przyznające prawo do lokalu socjalnego łącznie 110 ofert najmu takiego lokalu (44 w 2009 r., 50 w 2010 r. i 16 do 31 marca 2011 r.). Natomiast liczba zawartych umów najmu lokalu socjalnego w ramach realizacji wyroków eksmisyjnych kształtowała się następująco: w 2009 r. 27 umów najmu, w 2010 r. 29 i do 31 marca 2011 r. 5. Stosunek liczby zawartych umów najmu lokalu socjalnego w ramach realizacji wyroków eksmisyjnych do liczby wyroków pozostających do realizacji wynosił: w 2009 r. 1,74%, w 2010 r. 1,51% i 0,26% do 31 marca 2011 r. Poza orzeczonymi wyrokami eksmisyjnymi przyznającymi prawo do otrzymania od Miasta Poznania lokalu socjalnego, zapotrzebowanie na lokale socjalne związane było takŝe z realizacją rocznych list socjalnych tworzonych przez Prezydenta Miasta Poznania zgodnie z uchwałami Rady Miasta Poznania w sprawie zasad wynajmowania lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu Miasta Poznania. Liczba zawartych umów najmu lokalu socjalnego w ramach ustalonej listy socjalnej na dany rok wynosiła w okresie objętym kontrolą: 16 w 2009 r., 12 w 2010 r. i 4 do 31 marca 2011 r. Stosunek liczby zawartych umów najmu lokalu socjalnego w ramach ustalonych list socjalnych do liczby wniosków ujętych na 2 T.j. Dz.U. Nr 31 z 2005 r., poz. 266, ze zm. 2

3 liście socjalnej na dany rok oraz wniosków niezrealizowanych, ujętych na listach socjalnych za poprzednie lata wynosił: 40% w 2009 r., 34,29% w 2010 r. i 12,90% do 31 marca 2011 r. JednakŜe, w wyniku kontroli NIK prowadzonej równocześnie w Urzędzie Miasta Poznania ustalono, Ŝe Prezydent Miasta Poznania nie ujmował na listach socjalnych na poszczególne lata objęte kontrolą wszystkich - złoŝonych we właściwym terminie i spełniających wymagane kryteria - wniosków o przydział lokalu socjalnego. Na listach socjalnych ujętych zostało odpowiednio: 40 wniosków w 2009 r., 35 w 2010 r. i 18 do 31 marca 2011 r., podczas gdy takich wniosków wpłynęło: 91 w 2009 r., 74 w 2010 r. i 79 do 31 marca 2011 r. 3. NIK negatywnie ocenia, zwłaszcza w kontekście deficytu komunalnych lokali mieszkalnych Miasta Poznania niepodjęcie skutecznych działań (przez okres 2 lat) w celu uporządkowania sytuacji mieszkaniowej jednej z rodzin, która przez 2 lata zajmowała dwa lokale komunalne. W stosunku do tej rodziny 24 czerwca 2004 r. zapadł wyrok eksmisyjny z prawem do lokalu socjalnego. Rodzina ta objęła, zgodnie z protokołem zdawczo odbiorczym z dnia 16 lipca 2009 r., zaoferowany przez ZKZL lokal socjalny. Nie zdała jednak komunalnego lokalu mieszkalnego, w stosunku do którego orzeczono eksmisję. W okresie od lipca 2009 r. do lipca 2011 r. rodzina ta nie dokonywała Ŝadnych bieŝących płatności tytułem czynszu oraz tytułem narastającego zadłuŝenia za korzystanie z obu lokali. Dopiero pismem z dnia 13 kwietnia 2011 r. ZKZL zwrócił się do sądu o nadanie klauzuli wykonalności wyrokowi eksmisyjnemu. Pismem z dnia 24 czerwca 2011 r. ZKZL zlecił kancelarii prawnej przekazanie sprawy do komornika sądowego. 4. Zgodnie z 6 ust. 2 uchwały Rady Miasta Poznania z 13 maja 2008 r. w sprawie zasad wynajmowania lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu Miasta Poznania, wysokość dochodów uprawniających do zawarcia umowy najmu naleŝy ustalić za kwartał bezpośrednio poprzedzający zawarcie umowy najmu lokalu socjalnego. Natomiast według 6 ust. 2 uchwały Rady Miasta Poznania z 13 października 2009 r., wysokość dochodów uprawniających do zawarcia umowy najmu naleŝy ustalić za okres 6 miesięcy bezpośrednio poprzedzających dzień zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego. Wbrew postanowieniom ww. uchwał, przed zawarciem umów najmu lub aneksów do umów najmu z osobami uprawnionych do zawarcia umowy najmu lokali socjalnych z list socjalnych, w 9 przypadkach (na 14 objętych szczegółowym badaniem w trakcie kontroli NIK), ZKZL gromadził dane pozwalające ustalić dochody za okres, dla którego wyznacznikiem nie była data zawarcia umowy najmu w formie pisemnej, a data przyjęcia oferty najmu przez potencjalnego najemcę. Dane dotyczące dochodów zgromadzone przez ZKZL dotyczyły dochodów za okres wcześniejszy niŝ wskazywały uchwały, co w ocenie NIK było działaniem nierzetelnym. 5. W wyniku badania 10 ugód pozasądowych (z 59 zawartych w okresie objętym kontrolą) stwierdzono, Ŝe we wszystkich zbadanych sprawach Dział Prawny ZKZL podejmował odpowiednie działania w celu ustalenia odpowiedzialności odszkodowawczej Miasta Poznania, a wysokość odszkodowania ustalano m.in. w oparciu o opinie dotyczące wysokości czynszu wydane przez pracowników ZKZL posiadających odpowiednie przygotowanie w tym zakresie. W jednej z 10 badanych ugód pozasądowych błędnie została ustalona i wypłacona wysokość odszkodowania, tj. zawyŝono wysokość odszkodowania o 3

4 kwotę 6.576,00 zł. W dniu 15 lipca 2011 r. Dyrektor ZKZL zawarł aneks do ugody, zgodnie z którym ustalono właściwą wysokość odszkodowania (zamiast kwoty ,00 zł, kwotę 8.768,00 zł) i wezwano stronę ugody do zapłaty kwoty 6.576,00 zł tytułem nienaleŝnie wypłaconego odszkodowania. Do dnia zakończenia kontroli (5 sierpnia 2011 r.) kwota ta nie została wpłacona na konto ZKZL. Ponadto, szczegółowemu badaniu poddano 25 spraw (spośród 818), w których Dyrektor ZKZL wypłacił odszkodowanie na podstawie wyroku sądowego (16 spraw) lub ugody sądowej (9 spraw). W jednej z badanych spraw, w ocenie NIK, działaniem niekorzystnym dla Miasta Poznania było nierozpatrzenie wezwania przedsądowego, złoŝonego przez wierzyciela wyroku eksmisyjnego o dobrowolne spełnienie przez ZKZL świadczenia za lata 2007 i 2008, w kwocie 327,23 zł miesięcznie łącznie 8.327,23 zł, w sytuacji, gdy Ŝądana stawka czynszu została juŝ ustalona i zasądzona wyrokiem sądowym na rzecz tego samego właściciela lokalu za poprzedni okres, tj. lata 2005 i W toku przeprowadzonego w niniejszej sprawie procesu, sąd ustalił odszkodowanie według stawki ustalonej przez powołanego biegłego w wysokości 578, 40 zł miesięcznie - łącznie za lata 2007 i 2008 w wysokości ,72 zł, tj. o 5.551,39 zł więcej niŝ pierwotne Ŝądanie strony oraz dodatkowo koszty procesu w wysokości 2.731,31 zł i 2.319,33 zł odsetek. 6. Z ustaleń kontroli wynika, Ŝe baza wyroków eksmisyjnych prowadzona przez Dział Zasobów Mieszkaniowych ZKZL była niekompletna. W bazie wyroków eksmisyjnych nie zostały zarejestrowane dwa wyroki eksmisyjne przyznające prawo do lokalu socjalnego, które znajdowały się w Dziale Prawnym ZKZL (w związku z postępowaniami dotyczącymi wypłaty odszkodowania). Ponadto, w toku kontroli stwierdzono, Ŝe w bazie wyroków eksmisyjnych był zarejestrowany - jako pozostający do realizacji - wyrok eksmisyjny przyznający prawo do lokalu socjalnego, podczas gdy z dokumentacji zgromadzonej w Dziale Prawnym ZKZL wynikało, Ŝe osoba objęta tym wyrokiem zmarła w lutym 2011 r. Według wyjaśnień Dyrektora ZKZL, od początku bieŝącego roku Dział Zasobów Mieszkaniowych w porozumieniu z Działem Prawnym aktualizuje bazę wyroków eksmisyjnych. Przedstawiając Panu Dyrektorowi powyŝsze oceny i uwagi NajwyŜsza Izba Kontroli na podstawie art. 60 ust. 2 ustawy o NIK wnosi o: 1) doprowadzenie do skutecznego wykonania wyroku egzekucyjnego w stosunku do osoby, której wydano lokal socjalny i podjęcie działań w celu wyeliminowania moŝliwości wystąpienia takich sytuacji w przyszłości; 2) przestrzeganie ustalonych przez Radę Miasta Poznania zasad określania dochodu osób ubiegających się o lokal socjalny; 3) podjęcie działań w celu wyeliminowania nieprawidłowości przy ustalaniu i wypłacie odszkodowań; 4) kontynuację działań w zakresie wyegzekwowania kwoty nienaleŝnie wypłaconego odszkodowania; 4

5 NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Poznaniu, na podstawie art. 62 ust. 1 ustawy o NIK, oczekuje przedstawienia przez Pana Dyrektora w terminie 14 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, informacji o sposobie wykorzystania uwag i wykonania wniosków bądź o działaniach podjętych w celu realizacji wniosków lub przyczyn niepodjęcia takich działań. Zgodnie z treścią art. 61 ust. 1 ustawy o NIK, w terminie 7 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego przysługuje Panu Dyrektorowi prawo zgłoszenia na piśmie do Dyrektora Delegatury NIK w Poznaniu umotywowanych zastrzeŝeń w sprawie ocen, uwag i wniosków zawartych w tym wystąpieniu. W razie zgłoszenia zastrzeŝeń, zgodnie z art. 62 ust. 2 ustawy o NIK, termin nadesłania informacji, o którym wyŝej mowa wyŝej, liczy się od dnia otrzymania ostatecznej uchwały właściwej komisji NIK. 5