NAJWYśSZA IZBA KONTROLI

Transkrypt

1 Kraków, dnia czerwca 2007 r. NAJWYśSZA IZBA KONTROLI DELEGATURA w KRAKOWIE Kraków, ul. Łobzowska 67 (012) , , fax (012) P/07/130 LKR /07 Pan Maciej Olex-Szczytowski Prezes Agencji Mienia Wojskowego ul. Nowowiejska 28A Warszawa Wystąpienie pokontrolne NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Krakowie przeprowadziła na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o NajwyŜszej Izbie Kontroli (j. t. Dz. U. z 2001 r. Nr 85, poz. 937 ze zm.) kontrolę rozporządzania przez Agencję Mienia Wojskowego Oddział Terenowy w Krakowie nieruchomościami na rzecz jednostek samorządu terytorialnego w latach W związku z kontrolą, której wyniki przedstawione zostały w protokole podpisanym przez Dyrektora Oddziału Terenowego w Krakowie p. Otto Cymermana w dniu 23 maja 2007 r., a takŝe omówione podczas narady pokontrolnej w dniu 29 maja 2007 r. NajwyŜsza Izba Kontroli, stosownie do art. 60 ustawy o NIK, przekazuje Panu Prezesowi niniejsze wystąpienie pokontrolne. NajwyŜsza Izba Kontroli, pomimo stwierdzenia nieprawidłowości, pozytywnie ocenia wykonywanie przez Oddział zadań z zakresu zbywania i udostępniania nieruchomości Skarbu Państwa jednostkom samorządu terytorialnego, a takŝe skuteczność windykacji naleŝności z tytułu gospodarowania tymi nieruchomościami.

2 2 1. W latach Oddział przekazał jednostkom samorządu terytorialnego nieruchomości, będące własnością Skarbu Państwa o łącznej powierzchni 519,6 ha z budynkami i budowlami o pow. uŝytkowej 61,8 tys. m 2, z tego w formie darowizny przekazano ok. 6,1 ha. Jednostkom tym uŝyczono nieruchomości o powierzni 71,8 ha, a w dzierŝawę oddano łącznie 46,3 ha. Bezprzetargowo sprzedano jednostkom samorządu terytorialnego ponad 395,1 ha, a zamianą objęto ponad 0,2 ha z urządzeniami i budynkami o pow. 59 m 2. Kontrola NIK objęła 35 umów zbycia nieruchomości Skarbu Państwa w tym: 12 umów sprzedaŝy, wszystkie umowy uŝyczenia (tj. 9 umów), 4 umowy dzierŝawy, 9 umów darowizny oraz 1 umowę zamiany. 2. NajwyŜsza Izba Kontroli wprawdzie ocenia pozytywnie realizację umów sprzedaŝy nieruchomości Skarbu Państwa, ale jednocześnie stwierdza drobne uchybienia. Ustalenia kontroli wykazały bowiem, Ŝe dane z operatów szacunkowych były zgodne z danymi z dokumentacji źródłowej. W badanych przypadkach, dokonywano sprzedaŝy w oparciu o aktualną wycenę nieruchomości, zgodnie z postanowieniami art. 156 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami 1, za wyjątkiem operatu z wyceny nieruchomości w Przemyślu przy ul. Wapowskiego o pow. 0,3628 ha, który nie został zaktualizowany zgodnie z wymogami określonymi w art. 156, ust. 4 ustawy o gospodarce nieruchomościami. Operat wykonano w dniu 28 lutego 2005 r., podczas gdy sprzedaŝy dokonano dopiero w dniu 11 maja 2006 r. W kaŝdym badanym przypadku sprzedaŝy nieruchomości bez przetargu Oddział podawał do publicznej wiadomości wykazy nieruchomości przeznaczonych do sprzedaŝy, zgodnie z art. 35 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami, zamieszczając dane określone w art. 35 ust. 2 tej ustawy. Dane zawarte w wykazach były zgodne ze stanem faktycznym i danymi źródłowymi. Postępowania na sprzedaŝ badanych nieruchomości bez przetargu były zgodne z postanowieniami art. 28, ust. 1 i 2 cyt. ustawy. Umowy sprzedaŝy uwzględniały ustalenia zawarte w protokołach rokowań i były podpisywane przez osoby do tego upowaŝnione. 3. We wszystkich badanych przypadkach, na wniosek ówczesnego Dyrektora Oddziału p. Józefa Marszałka, Prezes Agencji udzielał jednostce samorządu terytorialnego bonifikaty, które wahały się one od 29,4 % do 90,3 % ceny nieruchomości. Wprawdzie ustawa 1 t. j. Dz. U. z 2004 r. Nr 261, poz ze zm.

3 3 dopuszcza stosowanie takich bonifikat, to jednak w kontekście ogólnych zasad gospodarowania mieniem Skarbu Państwa wysokość bonifikaty winna znaleźć uzasadnienie merytoryczne. Zdaniem NIK, wysokość bonifikat nie zawsze posiadała odpowiednie uzasadnienie. W grudniu 2006 r. na ten problem zwróciła takŝe uwagę kontrola wewnętrzna Agencji. 4. NIK ocenia pozytywnie sposób przekazywania nieruchomości Skarbu Państwa w formie darowizn jednostkom samorządowym. Tryb przekazywania nieruchomości był zgodny z postanowieniami art. 13 ustawy o gospodarce nieruchomościami. Wprawdzie Dyrektor Oddziału p. Józef Marszałek działający w imieniu Agencji zastrzegał w umowach, Ŝe darowizna moŝe być odwołana, w przypadku niewykorzystania nieruchomości na cel określony w umowie, zgodnie z art. 13, ust. 2 cyt. ustawy o gospodarce nieruchomościami, to jednak w umowach nie wprowadzano zapisów pozwalających na monitorowanie wykorzystania darowanych nieruchomości. Tym samym Agencja pozbawiała się moŝliwości uzyskiwania danych, pozwalających na skorzystanie z prawa odwołania darowizny w przypadku, gdy nieruchomość byłaby wykorzystana w innym celu niŝ określony w umowie. 5. Na negatywną ocenę zasługuje brak monitorowania sposobu zagospodarowania zbytych nieruchomości Skarbu Państwa. Jak ustaliła kontrola NIK, nie wszystkie jednostki samorządu terytorialnego zgodnie z przeznaczeniem wykorzystywały nieruchomości nabyte na szczególnych warunkach od Agencji. Stwierdzono bowiem, Ŝe Gmina Zielonki po zakupieniu z bonifikatą tys. zł nieruchomości o powierzchni 8,23 ha przeprowadziła podział geodezyjny tych gruntów, wnosząc grunt o powierzchni 0,9174 ha do spółki Fort Invest, a takŝe zbyła temu podmiotowi grunt o powierzchni prawie 6,9675 ha. Zdaniem NIK, zagospodarowanie nieruchomości na inne niŝ na cele uzasadniające uzyskanie bonifikaty przed upływem 10 lat, zgodnie z art. 68 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami, powinno skutkować Ŝądaniem zwrotu udzielonej bonifikaty po jej zwaloryzowaniu. Wprawdzie Dyrektor Oddziału wyjaśnił, Ŝe Agencja nie posiada ustawowego obowiązku śledzenia zdarzeń wynikających z działania jednostek samorządu terytorialnego, to jednak NIK stoi na stanowisku, Ŝe Prezes AMW jest właściwym organem, o którym mowa w art. 68 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami. Skoro organ ten, zgodnie z ust. 2 tego artykułu, ma prawo Ŝądać zwrotu zwaloryzowanej bonifikaty, to wymogi racjonalnej gospodarki wskazują na potrzebę zapewnienia

4 4 monitorowania sposobu wykorzystania nieruchomości przekazanych z bonifikatą w okresie 10 lat. W konsekwencji, Agencja powinna zapewnić zapłatę równowartości udzielonej bonifikaty w przypadku, gdy jednostka samorządu terytorialnego wykorzysta nieruchomość na inne cele niŝ związane z inwestycjami infrastrukturalnymi słuŝącymi wykonywaniu zadań własnych. 6. Izba stwierdziła, Ŝe od lutego 2007 r. Oddział AMW rozpoczął analizowanie ogłoszeń dotyczących obrotu gruntami, co pozwolilo na ustalenie zamiaru zbycia nieruchomości przez Gminę Wielka Wieś, nabytej uprzednio od AMW z bonifikatą 3,3 mln zł. Takie elementy monitorowania Izba ocenia pozytywnie. NIK uznaje jednak, iŝ w aspekcie gospodarności celowym jest okresowe badanie zgodności wykorzystywania zbytych nieruchomości z celami dla których zastosowano bonifikaty lub dokonano darowizn. 7. NIK ocenia pozytywnie tryb oddawania przez Oddział nieruchomości Skarbu Państwa w dzierŝawę i uŝyczenie. Umowy były podpisywane przez osoby do tego upowaŝnione, a termin dzierŝawy lub uŝyczenia nie przekraczał terminu, na jaki Agencja otrzymała od Skarbu Państwa daną nieruchomość. Podobnie jak w przypadku sprzedaŝy, w umowach tych AMW nie zastrzegała prawa do kontroli sposobu wykorzystania przekazywanych w dzierŝawę nieruchomości. 8. W badanym okresie przeterminowane naleŝności Oddziału, według stanu na 31 grudnia 2003 r., wynosiły ponad ,7 tys. zł i uległy zmniejszeniu do 1.241,3 tys. zł na koniec 2006 r. Odpowienio naleŝności jednostek samorządu terytorialnego uległy zmniejszeniu z 3.741,7 tys. zł do 11 tys. zł. W ocenie NIK, Oddział skutecznie egzekwował naleŝności, naliczając przy tym odsetki od nieterminowo zrealizowanych wpłat, a w szczególnych przypadkach kierował sprawę na drogę postępowania sądowego. 9. ZastrzeŜenia budzi tempo realizacji wniosków, wyraŝonych w wystąpieniu pokontrolnym NIK do Prezesa Agencji p. Jerzego Wasilewicza w wyniku kontroli gospodarowania przez Oddział składnikami mienia Skarbu Państwa, przeprowadzonej w I półroczu 2005 r. Wnioski dotyczyły wprowadzenia systemu rejestrowania wezwań do zapłaty dla płatników regulujących nieterminowo zobowiązania finansowe wobec Agencji, a takŝe windykacji naleŝności. Dopiero bowiem po upływie ponad 1,5 roku od wystąpienia pokontrolnego NIK wprowadzona została Instrukcja postępowania w zakresie dochodzenia naleŝności w kwotach wymagających zapłaty.

5 5 Przedstawiając powyŝsze oceny i uwagi, NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Krakowie wnosi o podjęcie działań zmierzających do: 1. Monitorowania sposobu wykorzystania nieruchomości zbytych z bonifikatą lub darowanych przez AMW na rzecz jednostek samorządu terytorialnego. 2. Wystąpienia do Gminy Zielonki o zwrot kwoty w wysokości zwaloryzowanej bonifikaty, zgodnie z postanowieniami art. 68 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami. 3. Opracowania zasad udzielania bonifikat przy sprzedaŝy nieruchomości na rzecz jednostek, o których mowa w art. 68 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami. Równocześnie informuję, Ŝe przysługuje Panu Prezesowi zgodnie z treścią art. 61 ust. 1 ustawy o NIK prawo zgłoszenia na piśmie umotywowanych zastrzeŝeń do zawartych w niniejszym wystąpieniu ocen, uwag i wniosków, do dyrektora Delegatury NIK, w terminie 7 dni od daty jego otrzymania. O sposobie wykorzystania przedstawionych uwag i wniosków oraz podjętych działaniach lub przyczynach ich niepodjęcia, proszę poinformować NajwyŜszą Izbę Kontroli Delegaturę w Krakowie, w terminie 21 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia lub w przypadku zgłoszenia zastrzeŝeń od daty otrzymania ostatecznej uchwały w sprawie ich rozstrzygnięcia, zgodnie z art. 62 cytowanej ustawy o NIK. Otrzymują: 1. Adresat 2. Delegatura NIK w Bydgoszczy 3. Akta kontroli