ZESPÓŁ SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH NR 2 W RYDUŁTOWACH RAPORT Z EWALUACJI WEWNĘTRZNEJ Wymaganie 3. Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej Zespół do spraw ewaluacji: Justyna Zarembska-Mańka Beata Pirogowicz Izabela Kasprzak-Bielaczek Joanna Skowronek-Twardzik Damian Materzok Rydułtowy, czerwiec 2014r. 1
Ewaluację wewnętrzną przeprowadza się na podstawie 20 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 października 2009r. w sprawie nadzoru pedagogicznego (Dz. U. Nr 168, poz. 1324), z uwzględnieniem zmian, które weszły w życie 1 września 2013r. Ewaluacji w roku szkolnym 2013/2014 poddawane było Wymaganie 3. Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej. Cel podstawowy ewaluacji: - dostarczenie informacji, w jakim stopniu szkoła spełnia wymaganie; - zdiagnozowanie, w jaki sposób przebiega proces nabywania wiedzy i umiejętności określonych w podstawie programowej. Cele szczegółowe: - zdiagnozowanie, w jaki sposób przebiega proces nabywania wiedzy i umiejętności określonych w podstawie programowej; - wykazanie czy w trakcie realizacji podstawy programowej bierze się pod uwagę osiągnięcia uczniów z poprzedniego etapu kształcenia; - badanie efektywności realizacji podstawy programowej, czyli nabywania wiedzy i umiejętności w stopniu umożliwiającym zdanie egzaminu zawodowego i maturalnego; - monitorowanie osiągnięć edukacyjnych każdego ucznia, z uwzględnieniem jego możliwości rozwojowych; - formułowanie i wdrażanie wniosków z analizy problemu. Pytania kluczowe 1. Czy uczniowie szkoły nabywają wiedzę i umiejętności określone w podstawie programowej? 2. Czy realizacja podstawy programowej w szkole jest procesem kierowanym czy przypadkowym? 3. Jak monitorować i kontrolować stopień realizacji podstawy programowej w zakresie przedmiotów ogólnokształcących i zawodowych? 4. Jakimi narzędziami posłużyć się w tym celu? 5. Co świadczy o nabywaniu wiedzy i umiejętności przez uczniów? 6. Czy i w jaki sposób oraz, jak często diagnozuje się, a także analizuje osiągnięcia uczniów? 7. Czy dostosowuje się kryteria wymagań do możliwości edukacyjnych uczniów naszej szkoły? 8. W jaki sposób formułowane i wdrażane są wnioski z analizy osiągnięć uczniów? 9. Czy wdrażane wnioski przyczyniają się do poprawy wyników w nauce? 2
10. W jaki sposób uczniowie i ich rodzice informowani są o wnioskach z analizy osiągnięć edukacyjnych i realizacji podstawy programowej? Kryteria badania 1. Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej. 2. W szkole w różnorodny sposób diagnozuje się i analizuje osiągnięcia uczniów, uwzględniając ich możliwości rozwojowe. 3. W szkole formułuje się i wdraża wnioski z analizy osiągnięć uczniów. 4. W szkole są dostrzegane i wykorzystywane możliwości uzyskania przez uczniów lepszych wyników w nauce, oraz kompleksowo lepszych wskaźników egzaminów maturalnych i zawodowych. 5. Wdrażane wnioski przyczyniają się do poprawy wyników w nauce i lepszych efektów edukacyjnych, których miernikiem są egzaminy zewnętrzne. 6. W szkole kontroluje się realizację podstawy programowej. 7. W placówce monitoruje się osiągnięcia każdego ucznia z uwzględnieniem jego możliwości rozwojowych. 8. W szkole współpracuje się z rodzicami na bieżąco informując ich o osiągnięciach edukacyjnych uczniów i realizacji podstawy programowej. Źródła danych: - protokoły z posiedzenia Rady Pedagogicznej; - dokumentacja zespołów przedmiotowych; - szkolny zestaw programów nauczania oraz zestawy podręczników; - plany pracy dydaktycznej przygotowane przez nauczycieli; - dzienniki lekcyjne; - dokumentacja w postaci badania wyników nauczania z poszczególnych przedmiotów, testy, sprawdziany, próbne matury i próbne egzaminy zawodowe; - rejestr osiągnięć uczniów w konkursach; - ankiety przeprowadzone wśród rodziców, uczniów i nauczyciel - wywiad z dyrektorem; - obserwacja szkoły. 3
Na podstawie powyżej wymienionych źródeł danych stwierdza się, że: 1. Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej. Podstawą diagnozy osiągnięć uczniów jest wnikliwa znajomość podstawy programowej kształcenia ogólnego i zawodowego z nauczanego przedmiotu, wybór programu gwarantującego realizację treści podstawy, dostosowanego do potrzeb i możliwości uczniów oraz do warunków, w jakich program będzie realizowany, dobór podręcznika oraz metod sprawdzania i oceniania wiadomości i umiejętności uczniów. Wszyscy nauczyciele deklarują w przeprowadzonych ankietach znajomość podstawy programowej nauczanego przedmiotu, oraz - w większości znajomość podstawy programowej nauczanego przedmiotu na wcześniejszych etapach edukacyjnych (65%). Należy wskazać w tym miejscu na specyfikę szkolnictwa zawodowego przedmioty zawodowe nie stanowią kontynuacji kształcenia, stąd zapewne 35% nauczycieli nie wskazało na znajomość podstawy programowej na wcześniejszych etapach kształcenia. Ankietowani nauczyciele stwierdzili, że wybrany przez nich program nauczania gwarantuje (40%), lub w większości gwarantuje (60%), efektywne nauczanie. Nauczyciele w oparciu o podstawę programową opracowali wymagania edukacyjne na poszczególne stopnie, co zostało zawarte w ocenianiu przedmiotowym. Ankietowani w 75% stosują się bezwzględnie do podanych uczniom na początku roku szkolnego wymagań i ustalonych kryteriów; 25% raczej się stosuje. W odbiorze uczniów nauczyciele w 49% stosują się do podanych kryteriów, nie wszyscy nauczyciele - 38%, nie stosuje się - 13%. Wg ankiet 75% uczniów zostało zapoznanych z wymaganiami i kryteriami, nie ze wszystkich przedmiotów - 22%, nie zostało zapoznanych - 3%. To samo źródło ankietowani uczniowie stwierdza, że nie wszyscy nauczyciele precyzyjnie określają zakres materiału lub oceniane umiejętności 35%. Pozytywny wydaje się fakt, iż w ocenie uczniów ponad połowa uczących wykazuje precyzję w tym względzie 52%. Na początku każdego roku szkolnego, wśród uczniów klas pierwszych, przeprowadzana jest diagnoza edukacyjna, stanowiąca podstawę planowania dydaktycznego, połączona z określeniem preferowanych form aktywności. Na podstawie dokumentacji zespołów przedmiotowych stwierdza się, że na początku bieżącego roku szkolnego przeprowadzono badanie wyników z języka polskiego, języka angielskiego i niemieckiego oraz matematyki w klasach pierwszych Technikum i ZSZ. Ponadto zbadano przyrost wiedzy i umiejętności z tych samych przedmiotów w klasach drugich. Wyniki badania wyników stają się podstawą do dyskusji i sformułowania wniosków w trakcie zebrań zespołów przedmiotowych i Rady pedagogicznej. Jest to niezbędne do prawidłowego zaplanowania i zaprogramowania przebiegu procesu nauczania oraz dopasowania form sprawdzania osiągniętych przez uczniów efektów nauczania. 4
Ponadto nauczyciele prowadzą obserwację zachowań uczniów w trakcie lekcji, uroczystości oraz imprez szkolnych w zakresie podporządkowania się wymaganiom szkolnym. Wymiernym efektem nabywania przez uczniów wiadomości i umiejętności wskazanych w podstawie programowej są wyniki egzaminów zewnętrznych: matury i egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe. Wyniki egzaminów maturalnych kształtują się na przeciętnym, typowym dla techników poziomie. Zdecydowanie lepiej w statystykach prezentują się wyniki egzaminów potwierdzających kwalifikacje zawodowe. Zresztą w trakcie rozmów z pracodawcami, przekazywane są Kierownikowi szkolenia praktycznego informacje potwierdzające wysoki poziom i wiadomości zawodowych uczniów. 2. W szkole w różnorodny sposób diagnozuje się i analizuje osiągnięcia uczniów, uwzględniając ich możliwości rozwojowe. W szkole poziom wiadomości i umiejętności analizowany jest zgodnie z WSO. Ocenianie wewnątrzszkolne podlega ewaluacji i jest doskonalone w miarę potrzeb. Prowadzi się bieżącą analizę częstotliwości i różnicowania form oceniania cząstkowego uczniów. Na podstawie analizy dzienników szkolnych, w ocenianiu bieżącym wymienione formy diagnozowania obejmują: testy, sprawdziany, kartkówki, zadania domowe, zadania klasowe, odpowiedzi ustne, aktywność, ćwiczenia praktyczne, projekty, próbne matury i próbne egzaminy zawodowe. Liczba oraz zróżnicowanie ocen podlega bieżącej kontroli, co potwierdzają zapisy dokumentujące kontrolę dzienników i informacje zdobyte w trakcie wywiadu z Dyrektorem szkoły. Aż 70% ankietowanych uczniów twierdzi, że ma możliwość wykazania się swoją wiedzą i umiejętnościami w różnorodny sposób. Jednak 22% utrzymuje, że nie dotyczy to wszystkich przedmiotów. Postawione w ankiecie pytanie dotyczące poczucia sprawiedliwego oceniania ma oczywiście charakter wyjątkowo subiektywny. Cieszy fakt, że 69% uczniów wybrało odpowiedź tak lub raczej tak (są w swoim odczuciu sprawiedliwie oceniani). Ponadto, zdaniem uczniów, nauczyciele umożliwiają im poprawę ocen 94% respondentów zaznaczyło tak lub raczej tak. Na podstawie analizy wyników ankiety, według nauczycieli uczniowie w średnim stopniu opanowali w poprzednim roku szkolnym wiadomości i umiejętności opisane w podstawie programowej. Być może wynika to z zaprezentowanej przez nich charakterystyki uczniów: uczniowie raczej w większości są zdyscyplinowani; 5
w większości nie mają jednak chęci do nauki; w średnim stopniu przejawiają własną inicjatywę; w średnim też stopniu uzyskują dobre wyniki, co potwierdzają diagnozy przyrostu wiedzy i umiejętności wskazane w podstawie programowej; zaangażowanie i aktywność uczniów kształtują się na średnim poziomie. Jako przykłady takich, przeprowadzonych samodzielnie, analiz nauczyciele podali analizy: sprawdzianów, testów czy prac klasowych, testów kompetencyjnych i diagnostycznych, arkuszy maturalnych, testów sprawności fizycznej i praktycznych, a także teoretycznych ćwiczeń diagnozujących umiejętności zawodowe. Zespołowe analizy osiągnięć uczniów dokonywane są poprzez: podsumowanie wyników nauczania w zespołach przedmiotowych, Zespole wychowawczym, na konferencji Rady pedagogicznej. Zespoły przedmiotowe analizują wyniki diagnoz, wyniki nauczania na poziomie poszczególnych klas i poszczególnych przedmiotów. Podczas zebrań Rady pedagogicznej przewodniczący zespołów przedstawiają sprawozdania z prowadzonych analiz, wnioski ze wskazaniem trudności dydaktycznych i wychowawczych. W całorocznej pracy analizy dokonywane przez wszystkich nauczycieli obejmują indywidualne osiągnięcia poszczególnych uczniów, wyniki całych klas, oraz wszystkich oddziałów z tego samego roku. Wychowawcy klas, dwa razy w roku, dokonują analizy ocen zachowania, frekwencji i postępów w nauce swoich uczniów. Stosowane cyklicznie analizy stanowią podstawę do formułowania wniosków. Gromadzona przez szkołę dokumentacja (sprawozdania z wyników klasyfikacji uczniów w dziennikach, analiza wyników śródrocznej i rocznej klasyfikacji uczniów i klas, rejestr wyników uczestników konkursów) potwierdzają prowadzone formy analizy osiągnięć. Analizy obejmują: wyniki klasyfikacji śródrocznej i rocznej poszczególnych uczniów w i klas; liczbę poszczególnych ocen; średnie ocen uzyskiwane przez poszczególnych uczniów i tendencja postępów w nauce; oceny zachowania; osiągnięcia uczniów w różnych konkursach; wyniki egzaminów zewnętrznych; wyniki przeprowadzonych testów, sprawdzianów, w tym testów i egzaminów próbnych, testów kompetencji, badań wyników; postępy uczniów objętych pomocą psychologiczno-pedagogiczną; 6
wyniki frekwencji; rozmowy z pracodawcami i kontrole praktyk. Analizy osiągnięć uczniów znajdują odzwierciedlenie w dokumentacji szkolnej: dzienniki lekcyjne, księga protokołów, protokoły zespołów przedmiotowych, protokoły zespołu wychowawczego, strona internetowa, dokumentacja pedagoga szkolnego. 3. W szkole formułuje się i wdraża wnioski z analizy osiągnięć uczniów. Nabywane przez uczniów wiadomości i umiejętności są przedmiotem analizy, na podstawie której formułowane są wnioski do dalszej pracy. Realizacja wniosków, według Dyrektora i nauczycieli, przyczynia się do osiągania przez uczniów lepszych wyników w nauce. Nauczyciele, wśród wyciągniętych wniosków z bieżącej analizy osiągnięć uczniów wymienili: brak systematyczności w pracy, niechęć do samodzielnej pracy na lekcji i w domu, brak umiejętności wnioskowania, potrzebę zajęć dodatkowych, potrzebę większej liczby ćwiczeń praktycznych i zadań teoretycznych, w tym zadań typu egzaminacyjnego. Nauczyciele po analizie osiągnięć uczniów stwierdzili, że należy: systematycznie i w różnej formie sprawdzać bieżącą wiedzę i umiejętności uczniów, przeprowadzać lekcje powtórzeniowe przed sprawdzianami, zwiększyć liczbę ćwiczeń doskonalących wnioskowanie, oceniać różne formy aktywności uczniów, odwoływać się do wiadomości i umiejętności z innych przedmiotów, na bieżąco informować rodziców o osiągnięciach uczniów. Nauczyciele dostosowują metody i formy pracy na zajęciach do możliwości uczniów. Efektem takich działań jest opinia uczniów o poziomie nauczania w szkole 87% badanych twierdzi, że poziom nauczania jest dla nich odpowiedni, jedynie 9% utrzymuje, że jest zbyt wysoki, a 4%, że jest zbyt niski. Rodzice, pytani o to samo, stwierdzili, że poziom nauczania w szkole jest odpowiedni dla ich dzieci 54% tak, 46% raczej tak. Nauczyciele wykorzystują pomoce dydaktyczne i metody aktywizujące, co pozwala na szybsze i trwalsze przyswajanie treści przez uczniów, a tym samym lepsze opanowanie wiedzy i umiejętności. W trakcie zajęć wykorzystywane są nowoczesne środki przekazu, w tym tablica interaktywna, komputer rzutnik multimedialny, Internet. W trosce o jakość kształcenia szkoła zapewnia uczniom nowoczesne pracownie zawodowe, które są stale uzupełniane i modernizowane: pracownię gastronomiczną, obsługi konsumenta, obsługi klienta, oraz pracownię fotograficzną. 7
Uczniom stwarzane są warunki do poprawy i podwyższenia ocen. Na miesiąc przed klasyfikacyjnym posiedzeniem Rady pedagogicznej uczniowie i ich rodzice informowani są o zagrożeniach ocenami niedostatecznymi. Odpowiednio wcześnie przekazana informacja o proponowanej ocenie zachęca uczniów do podjęcia wysiłku w celu jej poprawienia. 4. Wdrażane wnioski przyczyniają się do poprawy wyników w nauce i lepszych efektów edukacyjnych, których miernikiem są egzaminy zewnętrzne. Z systematycznej analizy wyników nauczania nauczyciele formułują wnioski, których celem jest osiąganie lepszych wyników nauczania i podnoszenie motywacji uczniów do nauki. Wnioski z analiz wykorzystywane są m. in. w pracy zespołów przedmiotowych, a ich wdrażanie przyczynia się do poprawy wyników w nauce. Działania wspierające rozwój uczniów oraz podejmowane przez nauczycieli formy i metody pracy przyczyniają się do podnoszenia w szkole jakości kształcenia. Do takich działań należy prowadzenie zajęć dydaktyczno-wyrównawczych, zajęć dla uczniów o niskim potencjale oraz uczniów z dysfunkcjami. Zajęcia dodatkowe prowadzone są przez wszystkich nauczycieli zgodnie z oczekiwaniami i preferencjami uczniów. Niestety bierze w nich udział niewielki odsetek uczniów jedynie 14% regularnie, 27% czasami, aż 59% w ogóle nie bierze udziału w zajęciach pozalekcyjnych. Uczniowie zapytani o to, jakie zajęcia pozalekcyjne uznaliby za interesujące, w większości nie odpowiedzieli. W niewielu ankietach pojawiają się propozycje. Najczęściej pojawiające się to: zajęcia sportowe. kurs obsługi kasy fiskalnej, kurs języka hiszpańskiego, zajęcia wokalne i taneczne, itd. (szczegółowe zestawienie odpowiedzi w części analitycznej ankiety dla uczniów). Tymczasem większość zajęć dodatkowych w szkole związanych jest z przygotowaniami do egzaminów zewnętrznych, co niewątpliwie wpływa na poprawę efektów kształcenia i lepsze wyniki na egzaminach końcowych. Odrębną sprawą jest formułowanie i wdrażanie wniosków z analizy osiągnięć uczniów na poziomie finalnym chodzi o egzamin maturalny i egzamin potwierdzający kwalifikacje zawodowe. W czasie posiedzenia Rady pedagogicznej analizuje się kompleksowo wyniki egzaminów zewnętrznych, zestawia się je ze średnią krajową, skalą województwa i powiatu. Wnioski są formułowane przez zespoły przedmiotowe, a na ich podstawie tworzone są programy naprawcze. Szczególnie duże problemy sprawiał uczniom w kilku poprzednich latach egzamin maturalny z matematyki. Dzięki planowi naprawczemu i wzmożonej pracy, egzamin maturalny z matematyki w roku 2013 wypadł o wiele lepiej. 8
Systematycznie prowadzone są zajęcia dodatkowe z przedmiotów egzaminacyjnych dla uczniów ostatnich klas Technikum. Nauczyciele kilka razy w roku przeprowadzają próbne egzaminy zawodowe i próbne matury. Od lat szkoła przystępuje do projektu Próbna matura z Operonem, który zakłada sprawdzenie wiedzy i umiejętności uczniów klas maturalnych w zakresie języka polskiego, matematyki i języka obcego. Próbne egzaminy zawodowe mają zarówno formę sprawdzianu teoretycznego, jaki i praktycznego. Szczególny nacisk nauczyciele przedmiotów zawodowych kładą na realizację projektów. Z ankiet wypełnionych przez nauczycieli wynika, iż 30% nauczycieli poświęca dwie godziny tygodniowo i więcej dodatkowego czasu na przygotowanie uczniów do egzaminów końcowych; godzinę tygodniowo - 40%, pół godziny tygodniowo 5%. W opinii uczniów nauczyciele raczej właściwie przygotowują ich do egzaminów maturalnych i zawodowych: 74% respondentów zaznaczyło odpowiedź tak i raczej tak, a pozostałe 26% nie i raczej nie. 5. W szkole są dostrzegane i wykorzystywane dodatkowe możliwości uzyskiwania przez uczniów lepszych wyników w nauce oraz kompleksowo lepszych wskaźników egzaminów maturalnych i zawodowych. Lepsze efekty edukacyjne uzyskuje się także dzięki konkursom, w których biorą udział uczniowie. Ze względu na specyfikę szkoły, sukcesy uczniowie zdolni odnoszą przede wszystkim w konkursach zawodowych, ale biorą również udział w konkursach przedmiotowych, artystycznych i językowych. Udział w konkursach rozwija zdolności i umiejętności uczniów, a jednocześnie wpływa na podniesienie efektów kształcenia i na promocję szkoły. Na wzrost motywacji uczniów niewątpliwy wpływ ma stosowany przez szkołę system nagród i pochwał. Formą nagrody, a jednocześnie motywacją do zdobywania wiedzy i umiejętności, jest także udział szkoły w programach unijnych umożliwiających młodzieży rozwój poznawczy, zawodowy i kulturowy. Od kilku lat w szkole prowadzone są równolegle liczne projekty, np. Leonardo, Comenius, Euroregion Silesia. Ich celem jest aktywizacja młodzieży, pozyskiwanie funduszy, ale przede wszystkim kształcenie młodzieży, i to zarówno w aspekcie poznawania nowych zagadnień, kształtowania umiejętności zawodowych i językowych, a także więzi interpersonalnych. Oprócz wyjazdów o charakterze poznawczym i integracyjnym organizowanych w ramach Comeniusa, wyjątkową okazją były w ubiegłym roku szkolnym praktyki zawodowe w Londynie dla techników handlowców i techników żywienia. Na bieżąco również 9
uczniowie podnoszą swoje kwalifikacje gastronomiczne współpracując z partnerami w ramach projektu Euroregion Silesia. Uczniowie pytani w ankietach o to czy mają możliwość angażować się w projekty aż w 46% potwierdzili, że taką możliwość mają. Odpowiedź nie, nie mam możliwości wybrało 11% ankietowanych, a opcję nie, nie mam ochoty się angażować 24%. 19% uczniów stwierdziło, że nie ma informacji o projektach. W ankietach dla nauczycieli pojawiło się pytanie o dodatkowe zaangażowanie w życie szkoły. Większość nauczycieli, oprócz promocji szkoły, przygotowywania imprez okolicznościowych, działań profilaktycznych, wskazało pracę w ramach projektów unijnych jako swój dodatkowy wkład. W ankietach dla rodziców również zadano pytanie o to czy projekty unijne oferowane przez szkołę są zdaniem ankietowanych korzystne dla rozwoju ich dziecka aż 95% respondentów odpowiedziało twierdząco, a pozostałe 5% wybrało opcję nie wiem. Konkursy, projekty unijne i wszystkie inne formy motywujące uczniów do nauki, samodoskonalenia i wszelkiej aktywności z pewnością poszerzają ich wiedzę i umiejętności, a co za tym idzie, przyczyniają się do lepszych wskaźników egzaminów maturalnych i potwierdzających kwalifikacje zawodowe. 6. W szkole kontroluje się realizację podstawy programowej. Realizacja podstawy programowej podlega nieustannej kontroli, co zgodne jest z planem nadzoru pedagogicznego, z którym nauczyciele zostali zapoznani na początku roku szkolnego. Pierwszym elementem kontroli jest monitorowanie wyborów programów nauczania i podręczników przedmiotowych. Pod koniec roku szkolnego sporządza się szkolną listę programów oraz podręczników, ta ostatnia zamieszczona zostaje na stronie internetowej szkoły. Kolejnym elementem podlegającym ścisłemu nadzorowi są plany nauczania z każdego przedmiotu. Bada się ich zgodność z podstawą programową i szczegółowo analizuje, podobnie rzecz się ma z kryteriami oceniania. Na bieżąco, raz w miesiącu, kontrolowane są zapisy w dziennikach lekcyjnych, ze szczególnym uwzględnieniem zgodności tematów lekcyjnych z planem nauczania, numeracja tematów i to czy oceny cząstkowe zgodne z realizowaną podstawą programową. Dwa razy w roku Dyrektor szkoły zapoznaje się ze sprawozdaniami nauczycieli dotyczącymi realizacji podstawy programowej, zwraca przy tym uwagę na tempo zaplanowanej w planie nauczania realizacji materiału. W sytuacjach losowych, gdy 10
istnieje możliwość niezrealizowania podstawy programowej zgodnie z planem, stara się w ramach zastępstw pomóc nauczycielowi w wywiązaniu się z założeń podstawy programowej. Sprawozdania z realizacji podstawy nauczyciele składają na piśmie, z podaniem przyczyny niezrealizowania danej godziny lekcyjnej, a co za tym idzie, zagadnienia wskazanego w podstawie programowej. We wrześniu powstaje harmonogram hospitacji lekcji prowadzonych przez nauczycieli, który jest w miarę systematycznie realizowany przez Dyrektora szkoły i Kierownika szkolenia praktycznego. W czasie hospitacji szczególną wagę przywiązuje się do kontroli realizacji podstawy programowej. 7. W placówce monitoruje się osiągnięcia każdego ucznia z uwzględnieniem jego możliwości rozwojowych. Analiza osiągnięć szkolnych uwzględnia możliwości rozwojowe uczniów. Są one rozpoznawane w pierwszych tygodniach nauki w Technikum lub ZSZ np. poprzez testy kompetencyjne lub testy z języków obcych, pozwalające podzielić młodzież na grupy w zależności od stopnia zaawansowania językowego. W tym czasie bada się również specyficzne problemy i uwarunkowania ucznia. Dobrą ku temu okazja są organizowane we wrześniu przez pedagoga szkolnego warsztaty integracyjne dla uczniów wszystkich klas pierwszych, które pozwalają dzięki niekonwencjonalnej formie, zdobyć potrzebną wiedzę o uczniu oraz jego problemach edukacyjnych i wychowawczych. Możliwości rozwojowe uczniów analizowane są na kilku poziomach. Pierwszy to odniesienie się nauczycieli do zaleceń zawartych w opiniach i orzeczeniach Poradni Pedagogiczno-Psychologicznej. Wszyscy nauczyciele, wspierani przez pedagoga szkolnego, opracowują zgodnie z nimi zestawy indywidualnych wymagań. Drugą grupę wymagającą niestandardowego podejścia są uczniowie słabi, wyłonieni na podstawie testów i badań wyników. To dla nich głównie organizowane są zajęcia wyrównawcze. Na koniec trzecia grupa uczniowie szczególnie uzdolnieni, których obejmuje się zazwyczaj równie zindywidualizowana troską. Zachęca się ich do udziału w konsultacjach z poszczególnych przedmiotów, zachęca się ich do udziału w konkursach i dodatkowych działaniach edukacyjnych i motywuje do samodzielnego rozwoju. W ankietach nauczyciele pytani o sposoby motywowania uczniów do nauki wskazywali wiele indywidualnych rozwiązań. Najczęściej pojawiające się to: zajęcia dodatkowe, interesujące lekcje, a przede wszystkim wzmocnienie pozytywne w postaci ocen z aktywności i pochwał na forum klasy. Z kolei uczniowie pytani o to czy nauczyciele motywują ich do nauki, odpowiedzieli: 31% tak, raczej tak 32%, nie 23%. Nieco lepiej oceniają skuteczność nauczycieli w motywowaniu ich do aktywności na lekcji: tak i raczej tak 57%, nie i raczej nie 43%. 11
Nauczyciele w szkole oceniają nie tylko wyniki, ale również zaangażowanie uczniów. Jest to uwarunkowane specyfiką szkoły zawodowej. 8.W szkole współpracuje się z rodzicami i na bieżąco informuje ich o osiągnięciach edukacyjnych uczniów. Rodzice są informowani o ocenach dzieci, ich zachowaniu, trudnościach oraz możliwościach poprawy i rozwoju. Analiza ankiety dla rodziców kreśli raczej pozytywny obraz relacji między szkołą a rodzicami, niepokoi jednak niska frekwencja na spotkaniach z wychowawcami. Po przeanalizowaniu ankiety, którą rodzice wypełniali w pierwszym semestrze, dyrekcja i Rada pedagogiczna postanowili wprowadzić od nowego roku szkolnego dziennik elektroniczny, który zwiększy szanse na dotarcie z informacjami o uczniach do większości rodziców. Rodzice, którzy wypełnili ankietę potwierdzili, że mieli możliwość zapoznania się z dokumentami szkoły, są też przekonani, że uczniowie znają wymagania i kryteria oceniania z poszczególnych przedmiotów. Wiedzę o codziennym funkcjonowaniu szkoły czerpią z rozmów z dziećmi 86%, w drugiej kolejności z informacji wychowawcy 47% oraz ze strony internetowej szkoły 46% (W ankiecie można było zaznaczyć kilka wskazań). Na stronie internetowej szukają głównie bieżących informacji: plan, zastępstwa, konkursy, projekty unijne, egzaminy końcowe. Jedna osoba twierdzi, że nauczyciele szkoły nie motywują uczniów do nauki, pozostali rodzice pytani o ten problem zaznaczyli: tak - 58% oraz raczej tak 32%. 14% rodziców twierdzi, że wychowawcy i nauczyciele nie rozmawiają z nimi o potrzebach ich dzieci, pozostali potwierdzają częste rozmowy (53%), lub rzadko prowadzone rozmowy (28%). Co najważniejsze, rodzice twierdzą, ze otrzymują regularnie informacje o postępach uczniów: tak - 60%, raczej tak -28%, a większość ankietowanych regularnie bierze udział w wywiadówkach (74%). Najbardziej cieszy fakt, że zdecydowana większość rodziców nie ma zastrzeżeń do bezpieczeństwa dzieci w szkole. Na pytanie czy dzieci czują się w szkole bezpiecznie, rodzice odpowiedzieli: tak 54%, raczej tak 42%. Tę opinię potwierdzają odpowiedzi ankietowe uczniów, którzy na pytanie czy czują się w szkole bezpiecznie, w 91% odpowiedzieli tak lub raczej tak. 12
Generalnie rodzice są zadowoleni ze współpracy ze szkołą, o czym świadczą odpowiedzi badające stopień ich zadowolenia: tak 63%, raczej tak 37%. Nauczyciele dostarczają rodzicom informacji o osiągnięciach ich dzieci, proponują dodatkową pomoc. Prowadzą rozmowy indywidualne, które dokumentują zapisem w dzienniku. W razie nieobecności rodzica na wywiadówce wysyłają informacje o ocenach i zagrożeniach ocena niedostateczną, a także analizę frekwencji. Na zebraniach z rodzicami klas ostatnich przekazywane są także przez dyrektora szkoły i wychowawców kompletne informacje na temat egzaminów końcowych, ich struktury, procedur oraz zakresu wiedzy i umiejętności określonych w podstawie programowej. W czasie spotkań z rodzicami obecni są wszyscy nauczyciele, co umożliwia rodzicom bezpośredni kontakt, są także dostępni w czasie konsultacji. W sytuacji braku bezpośredniego kontaktu nauczyciele przeprowadzają rozmowy telefoniczne. 13
WNIOSKI (odpowiedzi na pytania kluczowe) Po przeanalizowaniu dokumentacji szkoły i analizy osiągnięć uczniów można wywnioskować, że uczniowie nabywają wiedzę i umiejętności określone w podstawie programowej, aczkolwiek przyrost wiedzy i umiejętności powinien być wyższy. Wynika to być może z charakterystyki uczniów zaprezentowanej przez nauczycieli uczniowie są zdyscyplinowani, ale w większości nie mają chęci do nauki, raczej brakuje im ambicji i postawy aktywnej. Dyrektor szkoły, poprzez nadzór pedagogiczny, monitoruje wdrażanie podstawy programowej, organizuje i kontroluje diagnozowanie osiągnięć uczniów, a także umożliwia nauczycielom aktywność i kreatywność, a także doskonalenie zawodowe. Realizacja podstawy programowej jest więc procesem kierowanym. Nauczyciele systematycznie diagnozują osiągnięcia uczniów poprzez wykorzystanie wszystkich dostępnych narzędzi, ze szczególnym uwzględnieniem tych, które pobudzają aktywność uczniów. Osiągnięcia uczniów analizowane są przez nauczycieli przed wystawieniem każdej cząstkowej oceny. Uczniowie informowani są o wnioskach z analizy osiągnięć na lekcjach poświęconych poprawie sprawdzianów wiadomości, omówieniu ćwiczeń egzaminacyjnych i testów kompetencyjnych. Pedagodzy analizują postępy uczniów i stopień nabywania przez nich wiadomości i umiejętności wskazanych w podstawie programowej w trakcie spotkań w zespołach przedmiotowych, na posiedzeniach Rady pedagogicznej, ale również w czasie indywidualnych rozmów z uczniem i pedagogiem szkolnym, jak i podczas różnych form kontaktu z rodzicami. Wnioski do dalszej pracy formułowane są jako efekt dyskusji w zespołach przedmiotowych, także w trakcie obrad Rady pedagogicznej, a wdrażane do realizacji zgodnie z planem pracy szkoły i indywidualnymi potrzebami uczniów. Wdrożone wnioski przyczyniają się do poprawy wyników w nauce, a także do większej aktywizacji intelektualnej młodzieży, co znajduje odbicie w lepszych wynikach egzaminów końcowych: matury i egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe, aczkolwiek nie są one w pełni satysfakcjonujące. Rodzice informowani są o postępach dzieci w nabywaniu wiadomości i umiejętności wskazanych w podstawie programowej oraz o wnioskach z analizy osiągnięć. Na zebraniach rodziców i podczas spotkań indywidualnych przekazywane są im informacje o słabych i mocnych stronach ucznia. 14
MOCNE STRONY SZKOŁY Szkoła poprzez organizację obowiązkowych zajęć edukacyjnych, zajęć dodatkowych, udział w projektach edukacyjnych w znacznym stopniu umożliwia realizację podstawy programowej. Uczniowie nabywają wiedze i umiejętności wskazane w podstawie programowej, w tym uczniowie, którzy na poprzednim etapie kształcenia uzyskiwali słabe wyniki w nauce, a także, dzięki szczególnej opiece pedagoga szkolnego i wychowawców, młodzież z dysfunkcjami i problemami wychowawczymi. Podstawa programowa stanowi bazę, w oparciu o którą realizowane są działania wychowawcze i profilaktyczne zawarte w Programie wychowawczym i Programie profilaktycznym oraz wynikających z nich planach pracy w danym roku szkolnym. Dyrektor szkoły prowadzi monitoring realizacji podstawy programowej. Diagnozowanie osiągnięć uczniów odbywa się na podstawie zasad sprecyzowanych w WSO, poddawanym ewaluacji. Programy oraz formy i metody pracy są dostosowane do potrzeb i możliwości uczniów. W szkole stworzone jasne i przejrzyste kryteria oceniania dla poszczególnych przedmiotów. Każdy nauczyciel sformułował wymagania na poszczególne oceny. Nauczyciele umożliwiają uczniom poprawę ocen. Wyniki działań dydaktycznych są omawiane w zespołach przedmiotowych i na posiedzeniach Rady pedagogicznej. Konstruuje się i wdraża programy poprawy efektywności kształcenia, będące wynikiem analiz osiągnięć uczniów i wniosków z nich płynących (np. egzamin maturalny i zawodowy). Podejmuje się działania zmierzające do poprawy wyników w nauce (m. in. zajęcia dodatkowe, konkursy, zawody sportowe, motywowanie do nauki). Nauczyciele dostrzegają możliwości uzyskania przez uczniów jeszcze lepszych wyników w nauce i udzielają im wsparcia. Aktywność większości nauczycieli. Programy unijne pozwalają na poszerzenie horyzontów młodzieży, stanowią okazję do rozwoju poznawczego, zawodowego, językowego i interpersonalnego. Dają również możliwość dodatkowego finansowania, a co za tym idzie poszerzenia bazy technicznej szkoły, co uatrakcyjnia zajęcia i wpływa korzystnie na przyswajanie wiedzy i kształtowanie umiejętności. 15
SŁABE STRONY SZKOŁY U niektórych uczniów zauważa się lekceważący stosunek do obowiązku szkolnego, czego dowodem jest niska frekwencja, a co za tym idzie braki w wiedzy i umiejętnościach określonych w podstawie programowej. Brak chęci do nauki u niektórych uczniów. Nauczycielom nie udaje się zmotywować niektórych uczniów do nauki. Niska aktywność uczniów, co widoczne jest chociażby w słabej frekwencji na zajęciach pozalekcyjnych, nawet tych, które przygotowują do egzaminów zawodowych i matury. Zbyt mało sukcesów uczniów w konkursach przedmiotowych, chlubnym wyjątkiem są osiągnięcia w konkursach badających umiejętności zawodowe. Zdaniem uczniów nie wszyscy nauczyciele precyzyjnie określają zakres materiału i umiejętności ucznia, za które jest oceniany. Wiedza niektórych rodziców na temat frekwencji i postępów w nauce ich dzieci jest zbyt mała. ZALECENIA I OCZEKIWANIA Dalsze przeprowadzanie i analiza wyników testów i innych form sprawdzających proces nabywania przez uczniów wiadomości i umiejętności określonych w podstawie programowej. Nieustanne przekazywanie wyników analiz osiągnięć edukacyjnych uczniów Radzie pedagogicznej, zespołowi przedmiotowemu, samym uczniom i ich rodzicom. Mobilizowanie uczniów do intensywnej, systematycznej pracy nad zdobywaniem wiedzy i umiejętności oraz do udziału w zajęciach pozalekcyjnych. Szukanie indywidualnych sposobów na poprawienie frekwencji uczniów. Systematyczne badanie przyrostu kompetencji ze wszystkich przedmiotów. Indywidualne podejście do możliwości rozwojowych każdego ucznia, współpraca z pedagogiem szkolnym w tym zakresie. Jeszcze bardziej efektywne motywowanie uczniów do nauki i wszelkich form aktywności w szkole. Mobilizowanie rodziców do ściślejszego kontaktu ze szkołą, szczególnie dotyczy to rodziców uczniów mających problemy z realizacją obowiązku szkolnego i uczniów słabych. Dalsze doskonalenie przez nauczycieli ich warsztatu pracy. 16
Załączniki Kwestionariusz ankiety dla rodziców (zał. 1) Analiza wyników ankiety dla rodziców (zał.2) Wnioski dotyczące analizy wyników ankiety dla rodziców (zał.3) Sprawozdanie z działalności zespołu do spraw ewaluacji w pierwszym semestrze roku szkolnego 2013/2014 (zał.4) Kwestionariusz ankiety dla uczniów (zał.)5 Analiza wyników ankiety dla uczniów (zał.6) Wnioski dotyczące analizy ankiety dla uczniów (zał.7) Kwestionariusz ankiety dla nauczycieli (zał. 8) Analiza wyników ankiety dla nauczycieli (zał.9) Wnioski dotyczące analizy wyników ankiety dla nauczycieli (zał. 10) Pytania zadane Dyrektorowi szkoły w ramach przeprowadzonego wywiadu (zał. 11) Sprawozdanie z działalności zespołu do spraw ewaluacji w drugim semestrze roku szkolnego 2013/2014 (zał. 12) 17