OPIS PRZEDMIOTU / MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) 1. Nazwa przedmiotu / modułu w języku polskim Wspomaganie rozwoju dziecka ze spektrum autyzmu 2. Nazwa przedmiotu / modułu w języku angielskim Supporting the child development from the autism spectrum 3. Jednostka prowadząca przedmiot Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych, Instytut Pedagogiki, Zakład Edukacji Osób z Niepełnosprawnością 4. Kod przedmiotu / modułu 5. Rodzaj przedmiotu / modułu (obowiązkowy lub fakultatywny) Obowiązkowy 6. Kierunek studiów Pedagogika 7. Poziom studiów (I lub II stopień) II stopień 8. Rok studiów II rok 9. Semestr (zimowy lub letni) Semestr letni 10. Forma zajęć i liczba godzin Ćwiczenia godzin 11. Imię, nazwisko, tytuł / stopień naukowy osoby prowadzącej zajęcia Barbara Winczura, dr 12. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych dla przedmiotu / modułu oraz zrealizowanych przedmiotów Brak wymagań 13. Cele przedmiotu: C-1 Wyposażenie studentów w wiedzę dotyczącą funkcjonowania dzieci ze spektrum autyzmu, C-2 Kształtowanie umiejętności diagnozowania możliwości i potrzeb rozwojowych dziecka ze spektrum autyzmu, C-3 Kształtowanie umiejętności dobierania i wykorzystywania metod wspomagających rozwój dziecka
14. ze spektrum autyzmu, C-4 Uwrażliwianie studentów na dziecko jako podmiot w procesie terapii - przy jednoczesnym kształtowaniu świadomości odpowiedzialności za dziecko w jego otoczeniu. Zakładane efekty kształcenia: Symbole kierunkowych efektów kształcenia: EK_01 EK_02 EK_03 EK_04 EK_05 zna terminologię używaną w procesie wspomagania rozwoju dziecka ze spektrum autyzmu ma uporządkowaną i pogłębioną wiedzę na temat wybranych teorii pedagogicznych i metod wspomagania rozwoju ma pogłębioną wiedzę na temat rozwoju dziecka ze spektrum autyzmu zarówno w aspekcie biologicznym, jak i psychologicznym oraz społecznym i kulturowym ma pogłębioną i rozszerzoną wiedzę na temat biologicznych, psychologicznych, społeczno-kulturowych, historycznych i filozoficznych podstaw procesów rozwoju, kształcenia i wychowania dzieci ze spektrum autyzmu; rozumie istotę funkcjonalności i dysfunkcjonalności, harmonii i dysharmonii, normy i patologii ma uporządkowaną wiedzę o dzieciach ze spektrum autyzmu pod kątem ich uczestnictwa w działalności edukacyjnej, wychowawczej, opiekuńczej, kulturalnej, pomocowej i terapeutycznej K_W01 K_W05 K_W08 K_W13 K_W18 EK_06 potrafi sprawnie porozumiewać się przy użyciu różnych kanałów i technik komunikacyjnych ze specjalistami w zakresie wspomagania rozwoju dzieci ze spektrum autyzmu, jak i z odbiorcami spoza grona specjalistów, korzystając z nowoczesnych rozwiązań technologicznych; potrafi porozumiewać się z osobami z różnych środowisk, będącymi w różnej kondycji emocjonalnej; rozwiązywać konflikty i konstruować dobrą atmosferę dla komunikacji w klasie szkolnej na różnych szczeblach edukacji i ścieżkach terapeutycznych, potrafi identyfikować problemy dzieci ze spektrum autyzmu K_U04 EK_07 ma pogłębione umiejętności obserwowania, diagnozowania, racjonalnego oceniania złożonych sytuacji edukacyjnych oraz analizowania motywów i wzorów zachowania dzieci ze spektrum autyzmu; potrafi diagnozować sytuację uczniów oraz potrafi kierować do właściwych specjalistów K_U08 EK_08 potrafi generować oryginalne rozwiązania złożonych problemów pedagogicznych i prognozować przebieg ich rozwiązania oraz przewidywać skutki planowanych działań w określonych obszarach wspomagania rozwoju dzieci ze spektrum autyzmu K_U10 potrafi wybrać i zastosować właściwe sposoby postępowania w procesie wspomagania rozwoju dzieci ze spektrum autyzmu, potrafi dobierać środki i K_U11
EK_09 metody pracy w celu efektywnego wykonania pojawiających się zadań, posiada umiejętność wykorzystania wychowawczych aspektów promocji zdrowia i aktywności fizycznej w profilaktyce wykluczenia i niedostosowania społecznego EK_10 EK_11 EK_12 potrafi twórczo animować prace nad własnym rozwojem oraz rozwojem dzieci ze spektrum autyzmu oraz wspierać ich samodzielność w zdobywaniu wiedzy, a także inspirować do działań na rzecz uczenia się przez całe życie; potrafi indywidualizować zadania i dostosowywać do potrzeb i możliwości dzieci ma świadomość konieczności prowadzenia zindywidualizowanych działań pedagogicznych (dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych) w stosunku do dzieci ze spektrum autyzmu utożsamia się z wartościami, celami i zadaniami realizowanymi w praktyce pedagogicznej, odznacza się rozwagą, dojrzałością i zaangażowaniem w projektowaniu, planowaniu i realizowaniu działań pedagogicznych K_U13 K_K03 K_K05 odznacza się odpowiedzialnością za własne przygotowanie do pracy, EK_13 podejmowane decyzje i prowadzone działania oraz ich skutki, czuje się odpowiedzialny wobec dzieci ze spektrum autyzmu oraz ich rodzin, wyraża taką postawę w środowisku specjalistów i pośrednio modeluje to podejście wśród innych. Treści programowe: K_K08 - Klasyfikacje zaburzeń psychicznych u dzieci i młodzieży(dsm-iv-tr;dsm-v, ICD-10). - Całościowe zaburzenia rozwojowe spektrum autyzmu (Autyzm, zespół Aspergera, zespół Retta, Rozległe zaburzenia rozwojowe bliżej nieokreślone (PDD-NOS), Dziecięce zaburzenia dezintegracyjne, Autyzm atypowy). - Poglądy na temat patogenezy rozwoju dziecka ze spektrum autyzmu. - Zaburzenia w percepcji świata społecznego u dzieci z autyzmem. - Zakłócenia w komunikowaniu się u dzieci z autyzmem. - Profil poznawczy i wysypkowe uzdolnienia osób z autyzmem. - Sztywność, stereotypowość w zachowaniu i zainteresowaniach u dzieci z autyzmem. - Rozwój emocjonalno-społeczny dziecka z autyzmem, deficyty emalii i teorii umysłu. - Diagnozowanie autyzmu u małych dzieci z problemami w rozwoju. - Autyzm a zaburzenia współwystępujące i pokrewne diagnoza różnicowa. - Wczesna interwencja i wspomaganie rozwoju małych dzieci z autyzmem. - Rehabilitacja i terapia dzieci z rozległymi zaburzeniami rozwojowymi (podejście: behawioralne, rozwojowe, zintegrowane, holistyczne, interwencja biomedyczna). - Problemy rodziny dzieci z rozległymi zaburzeniami rozwojowymi. 16. Zalecana literatura (podręczniki) Literatura podstawowa: Bobrowicz - Lewartowska L., Autyzm dziecięcy, zagadnienia diagnozy i terapii. Kraków 2000. De Clercq H., Autyzm od wewnątrz przewodnik. Warszawa 2007. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Fourth Edition DSM IV, American Psychiatric
Association, Washington 1994. Frith U., Autyzm. Wyjaśnienie tajemnicy. Gdańsk 2006. Jaklewicz H., Autyzm wczesnodziecięcy - diagnoza, przebieg, leczenie. Gdańsk 1993. Jaklewicz H., Autyzm dziecięcy, [w:] A. Popielarska, M. Popielarska (red.). Psychiatria wieku rozwojowego. Warszawa 2000. Konstantareas M.M., Blackstock B.E., Webster D.Ch., Autyzm. Warszawa 1992. Kruk-Lasocka J., Autyzm czy nie autyzm. Problemy diagnozy i terapii pedagpgicznej małych dzieci, Wrocław 1999. Kutscher L.M., Attwood T., Wolff R.R., Dzieci z zaburzeniami łączonymi. Warszawa 2007. Międzynarodowa Klasyfikacja Chorób (International Classification of Diseases - ICD-10) Światowej Organizacji Zdrowia (WHO). Genewa 1992. Olechnowicz H., Wokół autyzmu. Fakty, skojarzenia, refleksje. Warszawa 2004. Obuchowska I., Autyzm: refleksje i problemy, [w:] Wł. Dykcik (red.), Autyzm, kontrowersje i wyzwania. Poznań 1994. Pisula E., Autyzm u dzieci diagnoza, klasyfikacja, etiologia. Warszawa 2000. Pisula E., Małe dziecko z autyzmem, diadnoza i terapia. Gdańsk 2005. Pisula E., Autyzm. Przyczyny, symptomy, terapia. Gdańsk 2010. Randall P., Parker J., (2010). Autyzm. Jak pomóc rodzinie. Sopot 2010. Szatmari P., Uwięziony umysł, Opowieści o ludziach z autyzmem. Kraków 2007. Winczura B., Dziecko z autyzmem [w:] B. Cytowska, B. Winczura., A. Stawarski (red.) Dzieci chore, niepełnosprawne i z utrudnieniami w rozwoju. Kraków 2008. Winczura B. (2008) Dziecko za autyzmem. Terapia deficytów poznawczych a teoria umysłu, Kraków 2008. Winczura B. (red.), Autyzm. Na granicy zrozumienia. Kraków 2009. Winczura B. (red.), (2012) Dzieci z zaburzeniami łączonymi. Trudne ścieżki rozwoju. Kraków 2012. Literatura uzupełniająca: Gagelmann H., Kaj znów się śmieje. Warszawa 1988. Copeland J., Z miłości do Ani. Warszawa 1995. Kauffman B. N., Przebudzenie naszego syna. Zwycięstwo miłości nad chorobą. Warszawa 1994. Grandin T., Byłam dzieckiem autystycznym. Warszawa-Wrocław 1995. 17. Forma zaliczenia poszczególnych komponentów przedmiotu / modułu, sposób sprawdzenia osiągnięcia zamierzonych efektów kształcenia: Ćwiczenia: - ocena nabytej przez studenta wiedzy z zakresu specyfiki funkcjonowania dzieci ze spektrum autyzmu EK_01, EK_02, EK_03, EK_04, EK_05, - umiejętność diagnozowania możliwości i potrzeb rozwojowych dziecka ze spektrum autyzmu EK_06, EK_07, EK_08, - umiejętność zastosowania odpowiednich strategii terapeutycznych wspomagających rozwój dziecka ze spektrum autyzmu EK_09, EK_10, EK_11, - umiejętność ochrony dziecka oraz uwrażliwiania otoczenia na jego podmiotowość EK_11; EK_12, EK_13 Kryteria oceny: - ocena bardzo dobra student ma ugruntowaną wiedzę na temat specyfiki funkcjonowania dzieci ze
spektrum autyzmu; opanował na bardzo dobrym umiejętność odpowiedniego diagnozowania możliwości i potrzeb rozwojowych dzieci z tym zaburzeniem, potrafi zastosować odpowiednie strategie terapeutyczne wspomagające rozwój dziecka ze spektrum autyzmu, z odpowiedzialnością i wrażliwością staje w obronie podmiotowości dziecka w jego otoczeniu; - ocena dobra student ma wystarczająca wiedzę na temat specyfiki funkcjonowania dzieci ze spektrum autyzmu; opanował na bardzo dobrym umiejętność odpowiedniego diagnozowania możliwości i potrzeb rozwojowych dzieci z tym zaburzeniem; potrafi zastosować odpowiednie strategie terapeutyczne wspomagające rozwój dziecka ze spektrum autyzmu, z odpowiedzialnością i wrażliwością staje w obronie podmiotowości dziecka w jego otoczeniu; - ocena dostateczna - student ma podstawową wiedzę na temat specyfiki funkcjonowania dzieci ze spektrum autyzmu; opanował na dostatecznym poziomie diagnozowania możliwości i potrzeb rozwojowych dzieci z tym zaburzeniem; na wystarczającym poziomie potrafi zastosować odpowiednie strategie terapeutyczne wspomagające rozwój dziecka ze spektrum autyzmu, ma świadomość konieczności obrony podmiotowości dziecka w jego otoczeniu; - ocena niedostateczna - student prezentuje brak wystarczającej wiedzy na temat specyfiki funkcjonowania dzieci ze spektrum autyzmu; nie potrafi prawidłowo diagnozować możliwości i potrzeb rozwojowych dzieci z tym zaburzeniem; nie potrafi wskazać odpowiednich strategii terapeutycznych wspomagających rozwój dziecka ze spektrum autyzmu; nie ma wrażliwości i świadomości odpowiedzialności za obronę podmiotowości dziecka w jego otoczeniu. Ocena pracy studenta z wykorzystaniem następujących metod weryfikacji osiągnięć studenta: - projekt - praca kontrolna 18. Język wykładowy polski 19. Obciążenie pracą studenta Forma aktywności studenta Godziny zajęć (według planu studiów) z nauczycielem: - wykłady - ćwiczenia Praca własna studenta: - przygotowanie do ćwiczeń - projekt - praca kontrolna Średnia liczba godzin na zrealizowanie aktywności - Suma godzin 60 Liczba punktów ECTS 2 *objaśnienie symboli: K (przed podkreśleniem) - kierunkowe efekty kształcenia W - kategoria wiedzy U - kategoria umiejętności
K (po podkreśleniu) - kategoria kompetencji społecznych 01, 02, 03 i kolejne - numer efektu kształcenia