OPIS PRZEDMIOTU / MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) 1. Nazwa przedmiotu / modułu w języku polskim Metody terapii małego dziecka 2. Nazwa przedmiotu / modułu w języku angielskim Methods of therapy of the small child 3. Jednostka prowadząca przedmiot Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych, Instytut Pedagogiki, Zakład Edukacji Osób z Niepełnosprawnością 4. Kod przedmiotu / modułu 5. Rodzaj przedmiotu / modułu (obowiązkowy lub fakultatywny) Obowiązkowy 6. Kierunek studiów Pedagogika 7. Poziom studiów (I lub II stopień) II stopień 8. Rok studiów I rok 9. Semestr (zimowy lub letni) Semestr letni 10. Forma zajęć i liczba godzin Wykład 15 godzin Ćwiczenia 15 godzin 11. Imię, nazwisko, tytuł / stopień naukowy osoby prowadzącej zajęcia Barbara Winczura, dr 12. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych dla przedmiotu / modułu oraz zrealizowanych przedmiotów Brak wymagań 13. Cele przedmiotu: C-1 Wyposażenie studentów w wiedzę dotyczącą metod terapii małego dziecka, C-2 Kształtowanie umiejętności rozpoznawania potrzeb i możliwości i potrzeb rozwojowych małego dziecka, C-3 Kształtowanie umiejętności dobierania i wykorzystywania metod terapii w pracy indywidualnej i
zespołowej, C-4 Uwrażliwianie studentów na dziecko jako podmiot w procesie terapii - przy jednoczesnym kształtowaniu świadomości odpowiedzialności za dziecko w jego otoczeniu. 14. EK_01 EK_02 EK_03 EK_04 EK_05 EK_06 EK_07 Zakładane efekty kształcenia: ma uporządkowaną wiedzę o małym dziecku jako uczestniku działalności edukacyjnej, wychowawczej, opiekuńczej, kulturalnej, pomocowej i terapeutycznej, pogłębioną w zakresie wczesnego wspomagania rozwoju ma pogłębioną wiedzę na temat zasad i norm etycznych podczas procesu terapeutycznego oraz etyki zawodowej potrafi sprawnie porozumiewać się przy użyciu różnych kanałów i technik komunikacyjnych ze specjalistami w zakresie wiedzy i warsztatu z metod terapii, jak i z odbiorcami spoza grona specjalistów, korzystając z nowoczesnych rozwiązań technologicznych; potrafi porozumiewać się z osobami z różnych środowisk; rozwiązywać konflikty i konstruować dobrą atmosferę dla zastosowania wybranych metod terapii na różnych szczeblach edukacji i ścieżkach terapeutycznych, potrafi identyfikować problemy dziecka niepełnosprawnego i niedostosowanego społecznie posiada pogłębione umiejętności prezentowania własnych pomysłów, wątpliwości i sugestii podczas procesu terapeutycznego, wskazuje metody terapii uzasadniając je założeniami teoretycznymi, poglądami różnych autorów, kieruje się przy tym zasadami etycznymi potrafi sprawnie posługiwać się wybranymi ujęciami teoretycznymi w celu analizowania, projektowania i realizowania działań terapeutycznych małego dziecka, potrafi identyfikować błędy i zaniedbania podczas stosowania wybranych metod terapii potrafi wybrać i zastosować właściwy dla określonych potrzeb i możliwości rozwojowych dziecka sposób postępowania, potrafi dobierać środki i metody pracy w celu efektywnego wykonania pojawiających się zadań, potrafi twórczo animować prace nad własnym rozwojem oraz rozwojem dzieci w procesach edukacyjno-wychowawczym, rehabilitacyjno-terapeutycznym, korekcyjnym oraz wspierać ich samodzielność w zdobywaniu wiedzy i umiejętności; potrafi indywidualizować zadania i dostosowywać do potrzeb i możliwości dzieci Symbole kierunkowych efektów kształcenia: K_W18 K_W20 K_U04 K_U06 K_U09 K_U11 K_U13 EK_08 jest gotowy do podejmowania wyzwań zawodowych i osobistych w zakresie wspomagania rozwoju dziecka; wykazuje aktywność, podejmuje trud i odznacza się wytrwałością w podejmowaniu indywidualnych i zespołowych działań terapeutycznych K_K02
EK_09 EK_10 docenia znaczenie nauk pedagogicznych dla rozwoju jednostki i prawidłowych więzi w środowiskach społecznych, ma pozytywne nastawienie do nabywania wiedzy z zakresu metod terapeutycznych i budowania warsztatu pracy pedagoga jest przekonany o konieczności i doniosłości zachowania się w sposób profesjonalny i przestrzegania zasad etyki zawodowej; dostrzega i formułuje problemy moralne i dylematy etyczne związane z własną i cudzą pracą; poszukuje optymalnych rozwiązań i możliwości korygowania nieprawidłowych działań pedagogicznych; ma świadomość istnienia etycznego wymiaru prowadzenia terapii dzieci K_K04 K_K07 EK_11 planuje i zarządza procesem doboru metod w terapii dzieci prowadzonej przez zespoły ludzkie oraz ocenia ich wykonanie uwzględniając aspekty rozwojowe dzieci 15. Treści programowe: K_K09 Wieloprofilowość oddziaływań terapeutycznych jako podstawa wczesnego wspomagania Analiza metod, technik i programów stymulacji małego dziecka z zaburzeniami w rozwoju Metody usprawniania dzieci z nieprawidłowym rozwojem psychoruchowym (metoda Weroniki Sherborne, Malowanie dziesięcioma palcami, program Aktywności Knillów, Metoda Integracji Sensorycznej, Metoda dobrego startu ) Metody wspomagające terapię i stymulujące rozwój psychoruchowy dziecka (terapia z wykorzystaniem zwierząt (hipoterapia, dogoterapia), muzykoterapia, arteterapia, Zabawa w terapii i wspomaganiu rozwoju małego dziecka. Techniki relaksacyjne. Wybrane sposoby wspomagania rozwoju małego dziecka w rodzinie: sytuacyjne uczenie się, uczenie się przez pośrednictwo ( MLE; Mediated Learning Experience), czas podłogowy model DIR floor/ time według S. Greenspana i S. Wieder Podstawowe metody terapii zachowań trudnych. Procedury postępowania w sytuacjach trudnych dzieci z zaburzeniami w rozwoju (terapia behawioralna - stosowana analiza zachowania ( ABA - Applied Behavior Analysis)., Program TEACCH). Interpretacja diagnoz a wyznaczniki programowe do konstruowania programu terapeutycznego z uwzględnieniem specyfiki zaburzeń rozwojowych (studia przypadków). Zespolenie diagnozy i terapii. Konstruowanie indywidualnych programów terapeutycznych, edukacyjno-terapeutycznych na podstawie diagnoz funkcjonalnych dla różnych grup wiekowych. Opracowanie strategii postępowania i zasad pracy terapeutycznej z dzieckiem z zaburzeniami w rozwoju. Planowanie działań i dokumentowanie pracy terapeutycznej z małym dzieckiem przez pedagoga. Wspomaganie rodziców w procesie usprawniania i terapii małego dziecka z zaburzonym rozwojem psychoruchowym. 16. Zalecana literatura (podręczniki) Literatura podstawowa: ABC konstruowania indywidualnych programów terapeutycznych, CMPP-P, Warszawa 2005. Bogdanowicz M., Kisiel B., Przasnyska M. (1997). Metoda Weroniki Sherborne w terapii i wspomaganiu rozwoju dziecka. Warszawa 1997. Cieszynska, Korendo M., Wczesna interwencja terapeutyczna Stymulacja rozwoju dziecka od noworodka do 6 roku życia. Kraków 2007.
Cytowska B., Winczura B. (red.), Wczesna interwencja i wspomaganie rozwoju małego dziecka. Kraków 2006. Eckert U., Problemy wczesnej opieki nad dziećmi z zaburzeniami w rozwoju. [W:] U. Eckert, K. Poznański, Pedagogika specjalna w Polsce. Warszawa 1992. Frohlich A: Stymulacja od podstaw. Jak stymulować rozwój osób głęboko wielorako Niepełnosprawnych. Warszawa 1998. Kaduson H., Schaeffer Ch., Zabawa w psychoterapii. Gdańsk 2001. Kaja B., Zarys terapii dziecka. Metody psychologicznej i pedagogicznej pomocy wspomagającej rozwój dziecka. Bydgoszcz 2001. Kielin J., Jak pracować z rodzicami dziecka upośledzonego. Gdańsk 2002. Knill M. i Ch., Świadomość Ciała, Kontakt i Komunikacja. Warszawa 2009. Kołakowski, A. Pisula, Sposób na trudne dziecko. Przyjazna terapia behawioralna. Sopot 2011. Kranowitz C.S., Nie-zgrane dziecko. Zaburzenia przetwarzania sensorycznego diagnoza i postępowanie. Gdańsk 2011. Kulesza E.M., Rehabilitacja dzieci z niepełnosprawnością intelektualną w wieku przedszkolnym. Warszawa 2005. Maas V.F., Uczenie się przez zmysły. Wprowadzenie do Teorii Integracji Sensorycznej. Warszawa 1998. Naprawa R., Maternicka K., Tanajewska A., Indywidualne programy edukacyjno-terapeutyczne. Gdańsk 2007. Olechnowicz H., Dziecko własnym terapeutą. Warszawa 1995. Olechnowicz H., U źródeł rozwoju dziecka. O wspomaganiu rozwoju prawidłowego i zakłóconego, Warszawa 1988. Pisula E., Danielewicz D. (red. nauk.), Wybrane formy terapii i rehabilitacji osób z autyzmem, Kraków 2005. Silberg J. Poznanie zmysłów przez zabawę. Warszawa 2007. Striefel S., Jak uczyć przez modelowanie i imitację. Gdańsk 2000. Literatura uzupełniająca: Bernstein T., Terapia dziecka z upośledzeniem umysłowym, Łódź 1995. Brzezińska A. i współ., Droga do samodzielności Jak wspomagać rozwój dzieci i młodzieży z ograniczeniami sprawności. Gdańsk 2009. Emiluta-Rozya D., Wspomaganie rozwoju mowy dziecka w wieku przedszkolnym, Warszawa 2006. 17. Forma zaliczenia poszczególnych komponentów przedmiotu / modułu, sposób sprawdzenia osiągnięcia zamierzonych efektów kształcenia: 1. Wykład ocena nabytej przez studenta wiedzy - EK_01,EK_02 - umiejętność analizy, interpretacji oraz wnioskowania EK_04. EK_05, EK_06, EK_07 Kryteria oceny: - zaliczenie student ma ugruntowaną wiedzę o metodach terapii małego dziecka, aby na podstawie analizy potrzeb dziecka i i interpretacji jego możliwości rozwojowych, wnioskować o właściwy sposób postępowania w procesach edukacyjno-wychowawczym, rehabilitacyjno-terapeutycznym, korekcyjnym uzasadniając go założeniami teoretycznymi idei wczesnego wspomagania rozwoju dzieci - niezaliczenie student legitymuje się brakiem wystarczającej wiedzy o metodach terapii małego dziecka, aby na podstawie analizy potrzeb dziecka i i interpretacji jego możliwości rozwojowych, wnioskować o właściwy sposób postępowania w procesach edukacyjno-wychowawczym,
rehabilitacyjno-terapeutycznym, korekcyjnym uzasadniając go założeniami teoretycznymi idei wczesnego wspomagania rozwoju dzieci Ćwiczenia: - ocena nabytej przez studenta wiedzy z zakresu wskazywania i różnicowania metod terapii małego dziecka EK_01, EK_04, EK_05, EK_06, EK_07 - umiejętność rozpoznawania potrzeb i możliwości małego dziecka z trudnościami rozwojowymi EK_03, EK_05, EK_06, EK_08 - umiejętność doboru i zastosowania odpowiednich metod terapeutycznych do potrzeb i możliwości rozwojowych dziecka EK_03, EK_05, EK_07, EK_10, EK_11 - umiejętność włączania poznanych metod terapii w proces opieki, kształcenia i wychowania małego dziecka EK_03; EK_04, - umiejętność obrony dziecka oraz uwrażliwiania otoczenia na jego podmiotowość EK_02; EK_09, EK_10. Kryteria oceny: - ocena bardzo dobra student ma ugruntowaną wiedzę z zakresu metod terapii małego dziecka; opanował umiejętność rozpoznawania potrzeb i możliwości rozwojowych dziecka; student odpowiednio dobiera i wykorzystuje poznane metody terapii; z odpowiedzialnością i wrażliwością staje w obronie podmiotowości dziecka w jego otoczeniu; - ocena dobra student ma wystarczająca wiedzę z zakresu metod terapii małego dziecka, opanował na dobrym poziomie umiejętność rozpoznawania potrzeb i możliwości rozwojowych dziecka; odpowiednio dobiera i wykorzystuje poznane metody terapii; z odpowiedzialnością i wrażliwością staje w obronie podmiotowości dziecka w jego otoczeniu; - ocena dostateczna - student ma podstawową wiedzę z zakresu metod terapii małego dziecka; opanował na dostatecznym poziomie umiejętność rozpoznawania potrzeb i możliwości rozwojowych dziecka; na wystarczającym poziomie dobiera i wykorzystuje poznane metody terapii; ma świadomość obrony podmiotowości dziecka w jego otoczeniu; - ocena niedostateczna - student prezentuje brak wystarczającej wiedzy z zakresu metod terapii małego dziecka, wpływa to na słabo opanowaną umiejętność rozpoznawania potrzeb i możliwości rozwojowych dziecka oraz niepoprawny dobór i wykorzystywanie metod terapii; nie ma wrażliwości i świadomości odpowiedzialności za obronę podmiotowości dziecka w jego otoczeniu. Ocena pracy studenta z wykorzystaniem następujących metod weryfikacji osiągnięć studenta: - praca pisemna - wykład - praca kontrolna - ćwiczenia 18. Język wykładowy polski 19. Obciążenie pracą studenta
Forma aktywności studenta Godziny zajęć (według planu studiów) z nauczycielem: - wykłady - ćwiczenia Praca własna studenta: - przygotowanie do ćwiczeń - praca kontrolna - przygotowanie do pracy pisemnej Średnia liczba godzin na zrealizowanie aktywności 30 15 15 30 15 25 Suma godzin 100 Liczba punktów ECTS 4 *objaśnienie symboli: K (przed podkreśleniem) - kierunkowe efekty kształcenia W - kategoria wiedzy U - kategoria umiejętności K (po podkreśleniu) - kategoria kompetencji społecznych 01, 02, 03 i kolejne - numer efektu kształcenia