STUDIA PRAWNICZE. Prawo nieruchomości. Ryszard Strzelczyk. 2. wydanie

STUDIA PRAWNICZE Prawo nieruchomości Ryszard Strzelczyk 2. wydanie C.H.BECK

STUDIA PRAWNICZE Prawo nieruchomości

W sprzedaży: A. Tułodziecki, M. Wolanin, J. Jaworski, A. Prusaczyk USTAWA O GOSPODAROWANIU NIERUCHOMOŚCIAMI. KOMENTARZ Komentarze Becka M. Horoszko, D. Pęchorzewski GOSPODARKA NIERUCHOMOŚCIAMI. KOMENTARZ, wyd. 2 Krótkie Komentarze Becka R. Strzelczyk PRAWO OBROTU NIERUCHOMOŚCIAMI, wyd. 2 Podręczniki Prawnicze J. Kopyra PODZIAŁ NIERUCHOMOŚCI GRUNTOWEJ NA PODSTAWIE USTAWY O GOSPODARCE NIERUCHOMOŚCIAMI Monografie Prawnicze USTAWA O GOSPODARCE NIERUCHOMOŚCIAMI WRAZ Z ROZPORZĄDZENIAMI, wyd. 10 Twoje Prawo www.sklep.beck.pl

Prawo nieruchomości dr Ryszard Strzelczyk 2. wydanie WYDAWNICTWO C.H. BECK WARSZAWA 2012

Propozycja cytowania: R. Strzelczyk, Prawo nieruchomości, wyd. 2 Warszawa 2012 Redakcja: Magdalena Cymerska Wydawnictwo C. H. Beck 2012 Wydawnictwo C. H. Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, 00-203 Warszawa Skład i łamanie: Wydawnictwo C. H. Beck Druk i oprawa: Elpil, Siedlce ISBN 978-83-255-3434-9 ISBN e-book 978-83-255-3435-6

Wprowadzenie Nieruchomości stanowią w Polsce już ponad 2/3 majątku narodowego i nadal odnotowuje się ich stały rozwój. Z nieruchomościami związane jest nasze życie rodzinne (mieszkania, domy, sklepy, hotele, pensjonaty), nasza działalność zawodowa (biura, fabryki, gospodarstwa rolne, zakłady pracy), nasze podróże (dworce, porty, drogi), nasze zdrowie (szpitale, kliniki, przychodnie zdrowia), nasz wypoczynek (kina, teatry, parki, lasy), a nawet nasze życie duchowe (kościoły, klasztory, cmentarze). Nieruchomości stanowią dla milionów osób źródło stałego dochodu i przedmiot finansowego zabezpieczenia. Pełnią one kluczową rolę we wszystkich sferach działalności państwa i życia jego obywateli. Nic przeto dziwnego, że prawo nieruchomości stało się obecnie jedną z najważniejszych i najdynamiczniej rozwijających się dziedzin prawa, a specjaliści z tego zakresu najbardziej poszukiwanymi na rynku pracy. Książka obejmuje całość problematyki prawnej związanej z nieruchomościami, uregulowanej w Kodeksie cywilnym, ustawie o własności lokali, ustawie o gospodarce nieruchomościami, ustawie o spółdzielniach mieszkaniowych, ustawie o księgach wieczystych i hipotece, Prawie o notariacie oraz wielu innych aktach prawnych. Poszczególne instytucje prawa polskiego wyjaśnione zostały na tle poglądów współczesnej doktryny i orzecznictwa, z odniesieniem jednak również do ich rzymskich korzeni oraz późniejszej ewolucji. Książka przeznaczona jest dla osób pragnących pogłębić teoretyczną i praktyczną wiedzę o nieruchomościach, takich jak: aplikanci notarialni, sądowi, adwokaccy, radcowscy, komorniczy, studenci wydziałów prawa i administracji, słuchacze studiów podyplomowych, sędziowie, adwokaci, radcy prawni, komornicy, zarządcy nieruchomości oraz pośrednicy. październik 2011 r. Notariusz dr Ryszard Strzelczyk

Spis treści Str. Nb. Wprowadzenie... V Wykaz skrótów... XVII Wykaz literatury... XXI Rozdział 1. Pojęcie nieruchomości w prawie polskim... 1 1 1. Geneza pojęcia nieruchomości... 1 1 2. Definicja nieruchomości we współczesnym prawie polskim... 3 8 3. Klasyfikacja nieruchomości... 6 14 Rozdział 2. Prawo własności nieruchomości... 8 16 4. Pojęcie własności i jej ograniczenia... 8 16 5. Moment przejścia własności nieruchomości... 12 29 6. Charakter wpisu własności nieruchomości do księgi wieczystej... 14 37 Rozdział 3. Posiadanie, dzierżenie oraz władztwo prekaryjne nad nieruchomością... 16 40 7. Posiadanie nieruchomości... 16 40 8. Dzierżenie nieruchomości... 19 55 9. Władztwo prekaryjne nad nieruchomością... 20 56 Rozdział 4. Zasiedzenie i przemilczenie... 21 57 10. Zasiedzenie... 21 57 11. Przemilczenie... 28 79 Rozdział 5. Podziały nieruchomości... 29 82 12. Rodzaje podziału nieruchomości... 29 82 I. Podział geodezyjny nieruchomości (ewidencyjny, administracyjny)... 29 83 II. Podział prawny nieruchomości (cywilny, własnościowy) 34 94 III. Podział wieczystoksięgowy... 35 100 IV. Podział nieruchomości do korzystania (quoad usum)... 36 103 13. Tryby podziału nieruchomości... 44 127 14. Specyfika podziału nieruchomości nierolnych i nieleśnych... 45 128 15. Scalenie i podział nieruchomości nierolnych i nieleśnych... 52 145

VIII Spis treści Str. Nb. I. Procedura pełna... 52 145 II. Procedura uproszczona... 56 157 16. Specyfika podziału nieruchomości rolnych i leśnych... 57 158 17. Scalanie i wymiana gruntów rolnych i leśnych... 61 166 Rozdział 6. Opłaty adiacenckie... 64 178 18. Definicja opłaty adiacenckiej... 64 178 19. Opłata adiacencka ustalana w związku z budową urządzeń infrastruktury technicznej... 65 180 20. Opłata adiacencka ustalana w związku ze scaleniem i podziałem nieruchomości... 68 184 21. Opłata adiacencka ustalana w związku z podziałem nieruchomości... 70 189 Rozdział 7. Nieruchomości drogowe... 73 192 Rozdział 8. Zabudowa nieruchomości... 78 202 22. Wiadomości ogólne... 78 202 23. Uczestnicy procesu budowlanego... 80 206 24. Pozwolenie na budowę... 88 213 25. Pozwolenie na użytkowanie obiektu budowlanego... 95 220 26. Świadectwo charakterystyki energetycznej... 98 222 27. Warunki techniczne dla budynków i ich usytuowania... 102 227 28. Utrzymywanie obiektów budowlanych... 107 231 Rozdział 9. Odrębna własność lokali... 108 233 29. Modele odrębnej własności lokali... 108 233 I. Model własności lokalu połączonej z serwitutami... 109 236 II. Model dualistyczny (klasyczny)... 109 239a III. Model współwłasności szczególnego rodzaju (niewłaściwej własności lokalu)... 111 243 30. Geneza i ewolucja odrębnej własności lokali... 112 245 I. Własność lokali w starożytności i wiekach średnich... 112 245 II. Własność lokali na tle wielkich kodyfikacji XVIII i XIX w.... 113 248 III. Renesans odrębnej własności lokali w Europie okresu międzywojennego... 116 259 IV. Własność lokali na ziemiach odrodzonego państwa polskiego... 117 263 1. Ziemie byłego zaboru austriackiego... 117 264 2. Ziemie byłego zaboru pruskiego... 118 268 3. Kresy Wschodnie... 118 269 4. Ziemie byłego Królestwa Kongresowego... 119 272 V. Instytucjonalizacja odrębnej własności lokalu w 1934 r.... 119 274 VI. Losy odrębnej własności lokali w latach 1945 1964... 124 298

Spis treści IX Str. Nb. VII. Własność lokali pod rządami Kodeksu cywilnego... 126 303 VIII. Odrębna własność lokalu w początkach gospodarki rynkowej... 128 316 31. Odrębna własność lokali we współczesnym prawie polskim... 129 319 I. Ustawa o własności lokali z 1994 r.... 129 319 II. Definicja lokalu... 132 328 III. Udział w nieruchomości wspólnej... 133 331 IV. Miejsca garażowe (postojowe)... 134 332 V. Balkony i loggie... 135 337 VI. Podział lokali na mieszkalne i te o innym przeznaczeniu... 138 346 VII. Samodzielność lokalu... 138 348 VIII. Status prawny lokali niewyodrębnionych... 140 353 IX. Powstanie odrębnej własności lokalu... 143 364 1. Zagadnienia ogólne... 143 364 2. Umowa o ustanowienie odrębnej własności lokalu... 144 366 3. Jednostronna czynność prawna właściciela nieruchomości... 146 370 4. Umowa o wybudowanie lokalu... 146 371 5. Powstanie odrębnej własności lokalu ex lege... 151 373 X. Wspólnota mieszkaniowa... 151 376 XI. Ustanie odrębnej własności lokali... 155 384 32. Obrót lokalami mieszkalnymi i lokalami o innym przeznaczeniu... 155 386 I. Specyfika obrotu nieruchomościami lokalowymi... 155 386 II. Rozporządzenie prawem do lokalu przed wpisem jego własności do księgi wieczystej... 157 392 Rozdział 10. Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu... 160 398 33. Geneza i ewolucja spółdzielczych praw do lokali w prawie polskim... 160 398 I. Lokale spółdzielcze w okresie międzywojennym... 160 398 II. Spółdzielczość mieszkaniowa po II wojnie światowej... 163 408 III. Spółdzielczość mieszkaniowa po 1982 r.... 168 421 IV. Nowe oblicze spółdzielczości mieszkaniowej po 2000 r... 169 424 34. Spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu... 170 430 35. Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu... 172 438 36. Ekspektatywa odrębnej własności lokalu w budynkach spółdzielni mieszkaniowych... 176 452 37. Asymetryczna konwergencja praw do lokali... 178 459 38. Obrót spółdzielczymi własnościowymi prawami do lokali... 182 475

X Spis treści Str. Nb. Rozdział 11. Użytkowanie wieczyste... 184 480 39. Prawo zabudowy jako antenat użytkowania wieczystego... 184 480 40. Przedmiot, podmioty i treść użytkowania wieczystego... 188 493 41. Opłaty za użytkowanie wieczyste... 190 500 42. Wygaśnięcie prawa użytkowania wieczystego... 196 508 43. Przekształcenie użytkowania wieczystego we własność... 197 512 44. Specyfika obrotu użytkowaniem wieczystym... 199 513 45. Obrót użytkowaniem wieczystym przed jego wpisem w księdze wieczystej... 200 517 Rozdział 12. Obciążanie nieruchomości ograniczonymi prawami rzeczowymi... 203 523 46. Katalog ograniczonych praw rzeczowych... 203 523 47. Użytkowanie... 204 527 I. Przedmiot i treść użytkowania... 204 527 II. Obowiązki stron... 205 535 III. Użytkowanie przez rolnicze spółdzielnie produkcyjne... 207 541 IV. Użytkowanie nieruchomości na zasadzie timesharingu... 209 553 48. Służebności... 215 572 I. Pojęcie i rodzaje służebności... 215 572 II. Służebność gruntowa... 218 580 III. Służebność osobista... 223 598 IV. Służebność przesyłu... 224 604 49. Hipoteka... 227 614 I. Wiadomości ogólne... 227 614 II. Hipoteka umowna... 232 634 III. Hipoteka łączna... 234 643 IV. Hipoteka przymusowa... 236 650 V. Hipoteka ustawowa... 237 654 VI. Skutki zniesienia podziału hipoteki na zwykłą i kaucyjną... 239 657 VII. Rozporządzenie opróżnionym miejscem hipotecznym... 239 661 VIII. Wygaśnięcie hipoteki... 241 670 IX. Hipoteka zabezpieczająca odwrócony kredyt hipoteczny (uwagi de lege ferenda)... 242 672 Rozdział 13. Umowy zobowiązujące i rozporządzające... 247 692 50. Prawa obligacyjne i rzeczowe związane ze stosunkami między ludźmi... 247 692 51. Prawa skuteczne bezwzględnie (erga omnes) i względnie (inter partes). Rozszerzona skuteczność niektórych praw obligacyjnych... 248 695 52. Skutki prawne umów zobowiązujących i rozporządzających... 249 698 53. Umowa warunkowa a umowa przedwstępna... 253 711 54. Kauzalność materialna i formalna... 255 717

Spis treści XI Str. Nb. Rozdział 14. Akt notarialny jako szczególna forma czynności prawnej... 257 722 55. Geneza aktu notarialnego i jego rola w obrocie nieruchomościami... 257 722 I. Przenoszenie własności nieruchomości na ziemiach byłego zaboru austriackiego... 257 723 II. Przenoszenie własności nieruchomości na ziemiach byłego zaboru pruskiego... 259 731 III. Przenoszenie własności nieruchomości na Kresach Wschodnich... 260 734 IV. Przenoszenie własności nieruchomości na ziemiach byłego Królestwa Kongresowego... 261 738 56. Akt notarialny we współczesnym prawie polskim... 263 748 57. Tryb sporządzania aktu notarialnego... 264 752 58. Elementy aktu notarialnego... 267 758 59. Akt notarialny jako tytuł egzekucyjny... 270 762 Rozdział 15. Dokumentowanie tytułu własności nieruchomości... 273 763 60. Odpisy z ksiąg wieczystych... 273 763 61. Zaświadczenia ze zbiorów dokumentów... 275 764 62. Wypisy aktów notarialnych... 276 765 63. Zaświadczenia wydawane przez spółdzielnie mieszkaniowe... 277 766 64. Akty własności ziemi... 278 767 65. Inne dokumenty potwierdzające prawo własności... 280 768 Rozdział 16. Rodzaje umów w obrocie nieruchomościami... 281 769 66. Umowa sprzedaży nieruchomości... 281 769 67. Umowa zamiany nieruchomości... 285 782 68. Umowa darowizny nieruchomości... 287 790 69. Umowa o dożywocie... 293 817 70. Umowa o zniesienie współwłasności nieruchomości... 295 828 71. Umowa o dział spadku obejmującego nieruchomość... 302 845 72. Powiernicze (fiducjarne) nabycie nieruchomości... 303 849 73. Przeniesienie własności nieruchomości na zabezpieczenie... 304 855 74. Wniesienie nieruchomości jako aportu do spółki... 308 865 I. Zdolność aportowa... 308 865 II. Nieruchomość jako aport do spółki cywilnej... 308 867 III. Nieruchomość jako aport do spółki osobowej... 309 870 IV. Nieruchomość jako aport do spółki kapitałowej... 311 874 75. Przeniesienie własności gospodarstwa rolnego w celu wykonania umowy z następcą... 312 878 76. Przekazanie gospodarstwa rolnego w celu uzyskania renty strukturalnej... 314 886

XII Spis treści Str. Nb. 77. Umowa przekazania zbędnej nieruchomości w trybie przepisów Kodeksu cywilnego... 315 889 78. Oddawanie nieruchomości w trwały zarząd... 316 895 Rozdział 17. Umowa przedwstępna w obrocie nieruchomościami 322 918 79. Treść umowy przedwstępnej... 322 918 80. Zadatek i zaliczka... 325 928 81. Forma umowy przedwstępnej... 328 939 Rozdział 18. Nowa umowa deweloperska... 329 943 82. Wiadomości podstawowe... 329 943 83. Środki ochrony nabywców lokali mieszkalnych i domów jednorodzinnych... 330 944 84. Obowiązki dewelopera przed zawarciem umowy deweloperskiej... 332 945 85. Forma i treść i umowy deweloperskiej... 333 946 86. Odstąpienie od umowy deweloperskiej... 336 947 Rozdział 19. Prawo pierwokupu, odkupu, wykupu, pierwszeństwa nabycia oraz nabycia za zapłatą równowartości pieniężnej... 338 948 87. Prawo pierwokupu nieruchomości... 338 948 I. Pojęcie i charakter prawa pierwokupu nieruchomości... 338 948 II. Skutki naruszenia przepisów o pierwokupie... 341 959 III. Pierwokup na rzecz współwłaścicieli nieruchomości rolnej prowadzących gospodarstwo rolne na wspólnym gruncie wynikający z Kodeksu cywilnego... 342 965 IV. Pierwokup na rzecz współuprawnionych do spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu wynikający z ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych... 343 966 V. Pierwokup na rzecz gminy wynikający z ustawy o gospodarce nieruchomościami... 346 969 VI. Pierwokup na rzecz gminy wynikający z ustawy o lasach. 347 972 VII. Pierwokup na rzecz gminy wynikający z ustawy o zmianie ustawy o pracowniczych ogrodach działkowych... 347 973 VIII. Pierwokup na rzecz gminy wynikający z ustawy o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych... 348 975 IX. Pierwokup na rzecz jednostki samorządu terytorialnego wynikający z ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji... 348 976 X. Pierwokup na rzecz Skarbu Państwa wynikający z ustawy o samorządzie województwa... 349 979 XI. Pierwokup na rzecz Agencji Nieruchomości Rolnych wynikający z ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego... 349 980

Spis treści XIII Str. Nb. XII. Pierwokup na rzecz Agencji Nieruchomości Rolnych wynikający z ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa... 350 984 XIII. Pierwokup na rzecz Lasów Państwowych wynikający z ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa... 351 985 XIV. Pierwokup na rzecz zarządzającego wynikający z ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych... 351 986 XV. Pierwokup na rzecz podmiotów uprawnionych według ustawy o portach i przystaniach morskich... 351 987 XVI. Pierwokup na rzecz parku narodowego... 352 991 XVII. Pierwokup wynikający z ustawy o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej... 352 992 88. Prawo odkupu nieruchomości... 352 994 89. Prawo wykupu nieruchomości... 354 1001 90. Prawo pierwszeństwa nabycia nieruchomości... 355 1002 91. Prawo nabycia nieruchomości rolnej za zapłatą równowartości pieniężnej... 355 1004 Rozdział 20. Pełnomocnictwo i zgoda małżonka przy czynnościach prawnych dotyczących nieruchomości... 357 1007 92. Pełnomocnictwo... 357 1007 93. Zgoda małżonka... 361 1019 Rozdział 21. Księgi wieczyste i sposób ich prowadzenia... 365 1025 94. Geneza instytucji księgi wieczystej... 365 1025 95. Cel i ustrój ksiąg wieczystych... 367 1033 96. Postępowanie wieczystoksięgowe... 370 1045 97. Prawa jawne z księgi wieczystej... 372 1056 Rozdział 22. Ewidencja gruntów i budynków oraz kataster nieruchomości... 380 1071 Rozdział 23. Grunty warszawskie... 385 1090 98. Cel wprowadzenia dekretu warszawskiego... 385 1090 99. Istota regulacji dekretowej i jej skutki prawne... 385 1093 100. Sytuacja byłych właścicieli i ich następców prawnych... 387 1100 Rozdział 24. Wspólnoty gruntowe... 390 1104 101. Geneza wspólnot gruntowych... 390 1104 102. Wspólnoty gruntowe we współczesnym prawie polskim... 392 1108 103. Sprawowanie zarządu nad wspólnotą gruntową... 394 1114 104. Rozporządzanie wspólnotami gruntowymi... 394 1117

XIV Spis treści Str. Nb. Rozdział 25. Kształtowanie ustroju rolnego... 396 1121 Rozdział 26. Ochrona gruntów rolnych i leśnych... 402 1143 105. Wiadomości ogólne... 402 1143 106. Reglamentowanie zmian przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych... 403 1144 107. Wyłączanie gruntów z produkcji rolniczej lub leśnej... 404 1145 108. Zapobieganie degradacji gruntów... 405 1146 109. Rekultywacja i zagospodarowanie gruntów... 405 1147 Rozdział 27. Prawo sąsiedzkie... 406 1148 110. Pojęcie prawa sąsiedzkiego... 406 1148 111. Immisje i ich rodzaje... 407 1150 112. Granice pomiędzy gruntami... 413 1171 113. Przerastające gałęzie i korzenie... 414 1174 114. Przekroczenie granic przy budowie... 415 1177 115. Droga konieczna... 417 1184 Rozdział 28. Nabywanie nieruchomości przez cudzoziemców... 424 1203 116. Rys historyczny... 424 1203 117. Regulacje współczesne... 425 1208 Rozdział 29. Rodzinne ogrody działkowe... 429 1218 Rozdział 30. Prawo do grobu... 434 1232 Rozdział 31. Zbywanie nieruchomości skarbowych i samorządowych... 436 1240 118. Wiadomości wstępne... 436 1240 119. Zasoby nieruchomości... 437 1244 120. Sprzedaż nieruchomości w drodze przetargu i w drodze bezprzetargowej... 438 1247 121. Udzielenie bonifikaty... 439 1252 Rozdział 32. Wywłaszczanie nieruchomości... 444 1253 122. Uwagi ogólne... 444 1253 123. Odszkodowania za wywłaszczone nieruchomości... 447 1269 124. Zwrot wywłaszczonych nieruchomości... 448 1274 Rozdział 33. Planowanie i zagospodarowanie przestrzenne... 451 1281 125. Wiadomości ogólne... 451 1281 126. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy... 452 1286

Spis treści XV Str. Nb. 127. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego... 455 1287 128. Przypadki braku planu miejscowego... 457 1289 I. Decyzja o warunkach zabudowy... 457 1290 II. Decyzja o lokalizacji inwestycji celu publicznego... 459 1294 129. Odszkodowanie dla właściciela lub użytkownika wieczystego... 462 1297 130. Renta planistyczna... 463 1300 Rozdział 34. Pośrednicy w obrocie nieruchomościami... 467 1311 131. Pojęcie pośrednictwa w obrocie nieruchomościami... 467 1311 132. Umowa pośrednictwa... 469 1318 133. Prawa i obowiązki pośrednika w obrocie nieruchomościami... 470 1322 134. Tryb nadawania licencji zawodowej pośrednika w obrocie nieruchomościami... 472 1327 135. Pozbawienie pośrednika uprawnień zawodowych... 473 1331 Rozdział 35. Rzeczoznawcy majątkowi... 475 1334 136. Cele wyceny nieruchomości przez rzeczoznawców majątkowych... 475 1334 137. Rodzaje wartości nieruchomości oraz sposoby jej określania... 476 1337 138. Sposób wykonywania czynności zawodowych przez rzeczoznawców majątkowych... 481 1364 139. Tryb nadawania uprawnień zawodowych rzeczoznawcy majątkowego... 482 1369 140. Pozbawienie rzeczoznawcy uprawnień zawodowych... 483 1373 Rozdział 36. Zarządcy nieruchomości... 485 1377 141. Pojęcie zarządzania nieruchomościami... 485 1377 142. Umowa o zarządzanie nieruchomością... 486 1381 143. Prawa i obowiązki zarządcy nieruchomości... 486 1382 144. Tryb nadawania licencji zawodowej w zakresie zarządzania nieruchomościami... 488 1385 145. Pozbawienie zarządcy prawa wykonywania zawodu... 490 1390 Rozdział 37. Egzekucja z nieruchomości... 491 1393 146. Cel egzekucji z nieruchomości... 491 1393 147. Zasady prowadzenia egzekucji z nieruchomości... 491 1395 148. Uproszczona egzekucja z nieruchomości... 495 1412 149. Egzekucja z nieruchomości w postępowaniu egzekucyjnym w administracji... 496 1415

XVI Spis treści Str. Nb. Rozdział 38. Notariusz i jego rola w obrocie nieruchomościami... 498 1422 150. Pozycja ustrojowa notariatu... 498 1422 151. Taksa notarialna, czyli wynagrodzenie notariusza... 501 1429 152. Notariusz jako płatnik podatków... 503 1435 153. Prawa i obowiązki notariusza... 503 1436 Indeks rzeczowy... 507

Wykaz skrótów 1. Źródła prawa GospNierU... ustawa z 21.8.1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jedn. Dz.U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651 ze zm.) KC... Kodeks cywilny Konstytucja RP.. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej KPC... Kodeks postępowania cywilnego KRO... Kodeks rodzinny i opiekuńczy KSH... Kodeks spółek handlowych KWU... ustawa z 6.7.1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (tekst jedn. Dz.U. z 2001 r. Nr 124, poz. 1361 ze zm.) PrBud... ustawia z 7.7.1994 r. Prawo budowlane (tekst jedn. Dz.U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623 ze zm.) PrSpółdz... ustawa z 16.9.1982 r. Prawo spółdzielcze (tekst jedn. Dz.U. z 2003 r. Nr 188, poz. 1848 ze zm.) PrNot... ustawa z 14.2.1991 r. Prawo o notariacie (tekst jedn. Dz.U. z 2008 r. Nr 189, poz. 1158 ze zm.) PrRzecz... dekret z 11.15.1946 r. Prawo rzeczowe (Dz.U. Nr 57, poz. 319 ze zm.) PWPrRzecz... dekret z 11.10.1946 r. Przepisy wprowadzające Prawo rzeczowe i Prawo o księgach wieczystych (Dz.U. Nr 57, poz. 321 ze zm.) PWKC... ustawa z 23.4.1964 r. Przepisy wprowadzające Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 94 ze zm.) SpMieszkU... ustawa z 15.12.2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (tekst jedn. Dz.U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1116 ze zm.) UbSpołRU... ustawa z 20.12.1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (tekst jedn. Dz.U. z 2008 r. Nr 50, poz. 291 ze zm.) UstRolU... ustawa z 11.4.2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego (Dz.U. Nr 64, poz. 592 ze zm.) WłLokU... ustawa z 24.6.1994 r. o własności lokali (tekst jedn. Dz.U. z 2000 r. Nr 80, poz. 903 ze zm.) ZagospPrzestrzU.. ustawa z 27.3.2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. Nr 80, poz. 717 ze zm.)

XVIII Wykaz skrótów ZbywMiPrzPaU.. ustawa z 15.12.2000 r. o zasadach zbywania mieszkań będących własnością przedsiębiorstw państwowych, niektórych spółek handlowych z udziałem Skarbu Państwa, państwowych osób prawnych oraz niektórych mieszkań będących własnością Skarbu Państwa (Dz.U. z 2001 r. Nr 4, poz. 24 ze zm.) 2. Publikatory i czasopisma AUWr... Acta Universitatis Wratislaviensis Dz.U.... Dziennik Ustaw Dz.Urz.... Dziennik Urzędowy KPP... Kwartalnik Prawa Prywatnego MoP... Monitor Prawniczy M.P.... Monitor Polski OSNC... Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna OSNAPiUS... Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych OSNCPiUS... Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych OSP... Orzecznictwo Sądów Polskich OSPiKA... Orzecznictwo Sądów Polskich i Komisji Arbitrażowych OTK... Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego OTK-A... Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego seria A OwSK... Orzecznictwo w Sprawach Karnych Pal.... Palestra PiP... Państwo i Prawo PL... Przegląd Legislacyjny PS... Przegląd Sądowy Rej.... Rejent SC... Studia Cywilistyczne SP... Studia Prawnicze Wok.... Wokanda Zb.Urz.... Zbiór Urzędowy 3. Piśmiennictwo Dmowski, Rudnicki, Komentarz do KC, Ks. 1, 2003... S. Dmowski, S. Rudnicki, Komentarz do Kodeksu cywilnego. Księga pierwsza. Część ogólna, Warszawa 2003

Wykaz skrótów XIX Gniewek, Komentarz KC, 2006... E. Gniewek (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, War szawa 2006 Ignatowicz, Stefaniuk, Prawo rzeczowe, []... J. Ignatowicz, K. Stefaniuk, Prawo rzeczowe, Warszawa 2000; Warszawa 2009 Rudnicki, Komentarz do KC, Ks. 2, 2003... S. Rudnicki, Komentarz do Kodeksu cywilnego. Księga druga. Własność i inne prawa rzeczowe, Warszawa 2003 Pietrzykowski, Komentarz KC, t. [ ], []... K. Pietrzykowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz do arty - kułów 1 449 1, t. 1, Warszawa 1999, Warszawa 2005; Kodeks cywilny. Komentarz do artykułów 500 1088, t. 2, Warszawa 2004 Pietrzykowski, Spółdzielnie mieszkaniowe. Komentarz, []... K. Pietrzykowski, Spółdzielnie mieszkaniowe. Komentarz, Warszawa 2001; Warszawa 2004; Warszawa 2009 System, t. 2, 1977... J. Ignatowicz (red.), System Prawa Cywilnego. Prawo własności i inne prawa rzeczowe, t. 2, Ossolineum 1977 System PrPryw, t. 3, 2003... T. Dybowski (red.), System Prawa Prywatnego. Prawo rzeczowe, t. 3, Warszawa 2003 4. Inne skróty cz.... część itp.... i tym podobne łac.... łaciński (-a, -e) nast.... następny (-a, -e) niem.... niemiecki (-a, -e) np.... na przykład Nr... numer (-y) orzecz.... orzeczenie pkt... punkt