Zarządzanie ekspansją zagraniczną i rozwojem

Zarządzanie ekspansją zagraniczną i rozwojem

Logistyka międzynarodowa Wykładowca: Arkadiusz Kawa arkadiusz.kawa@ue.poznan.pl Katedra Logistyki i Transportu Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu

Logistyka co to jest? Kiedy lodówka nie jest lodówką?... kiedy znajduje się w Poznaniu, podczas gdy potrzebna jest we Wrocławiu. Źródło: J.L. Heskett, N.A. Glaskowsky, R.M. Ivie

Logistyka

Logistyka co to jest? Logistyka to proces planowania, realizowania oraz kontrolowania sprawnego i efektywnego ekonomicznie przepływu surowców, materiałów, wyrobów gotowych oraz odpowiedniej informacji w celu zaspokojenia wymagań klienta. 5 Źródło: J. J. Coyle et al.

Logistyka czym nie jest? Nauką Logicznym myśleniem Sprawną organizacją pracy Przewozem osób Transportem rzeczy 6

Trzy znaczenia logistyki Przepływy rzeczy i informacji (przepływ surowców, materiałów, tzw. produkcji w toku, wyrobów gotowych i towarów oraz związanych z nimi informacji) Dziedzina zarządzania (zarządzanie związane z przepływami rzeczy i informacji) Wiedza o wymienionych wyżej przepływach i związanym z nimi zarządzaniu 7 Źródło: M. Ciesielski

Logistyka 7R Right product (właściwy produkt), Right quantity (właściwa ilość), Right condition (właściwy stan), Right place (właściwe miejsce), Right time (właściwy czas), Right customer (właściwy klient), Right price (właściwa cena). 8

W logistyce wyróżniamy: Logistykę zaopatrzenia, Logistykę produkcji, Logistykę dystrybucji, Logistykę transportu, Logistykę marketingową, Logistykę miejską Logistykę zwrotną, Ekologistykę, E-logistykę 9

Prognozowanie popytu, Obszary zarządzania logistycznego Przyjmowanie i realizacja zamówień, Sterowanie zapasami, Gospodarka magazynowa, Obsługa zaopatrzenia, Obsługa zwrotów, Czynności manipulacyjne na towarach, Transport wewnętrzny i zewnętrzny, Przepływ, gromadzenie i analiza informacji, 10

Dlaczego logistyka jest ważna?

Dlaczego logistyka jest ważna? 12

Dlaczego logistyka jest ważna?

Obszary konfliktów związanych z logistyką Zamawianie Marketing i Sprzedaż a Logistyka (zapasy, maksymalizacja sprzedaży). Zaopatrzenie Produkcja a Logistyka (zapasy, długie serie). 14

Case study: marketing a logistyka Jakie działania marketingowe mogą wpływać na wahania popytu w przedsiębiorstwie? Jakie koszty powoduje supremacja marketingu? Jak według Ciebie można zniwelować w systemie logistycznym nierównomierność i przeciążenia spowodowane działalnością działów sprzedaży? Z którym hasłem bardziej się utożsamiasz sprzedawać wszystko wszystkim czy nie sprzedajemy wszystkiego wszystkim? Uzasadnij swoją odpowiedź. Jakie działania mogą utrudniać logistykę w branży odzieżowej?

Łańcuch dostaw

Ewolucja łańcucha dostaw Gospodarka materiałowa Logistyka przedsiębiorstwa Integracja pionowa Łańcuch wartości Łańcuch dostaw (ang. supply chain) Sieć dostaw Elektroniczny łańcuch dostaw

Łańcuch wartości Źródło: Porter M.E., Porter o konkurencji, Wydawnictwo PWE, Warszawa 2001,

Supply chain Pojęcie supply chain tłumaczone jest w języku polskim w bardzo różnorodny sposób: Łańcuch dostaw Łańcuch dostawczy Łańcuch podaży Sieć dostaw Sieć logistyczna Sieć pionowa Sieć wertykalna

Sieć dostaw

Łańcuch dostaw Łańcuch dostaw będzie rozumiany na naszych zajęciach jako przepływ rzeczy i informacji przez sieci przedsiębiorstw, które są wobec siebie dostawcami i odbiorcami. Przepływ ten związany jest z jednym produktem lub z grupą produktów i dotyczy też dostaw do ostatecznego klienta. Łańcuch dostaw może obejmować wszystkie przepływy od początku tworzenia wartości do finalnego użytkownika, ale także mniejszy zakres przepływu, np. od jednego podmiotu do drugiego.

Łańcuchy dostaw w sieci przedsiębiorstw W obrębie danej sieci przedsiębiorstw może powstawać bardzo wiele takich przepływów. Obecnie jest tendencja do rozszerzania zakresu działalności przez pojedyncze łańcuchy dostaw i budowanie zorganizowanej grupy łańcuchów dostaw. Łańcuchy dostaw mogą się ze sobą łączyć i nawzajem przenikać, nakładając się na siebie, tworząc różne relacje między przedsiębiorstwami, będącymi względem siebie dostawcami, odbiorcami, kooperantami i konkurentami. Poszczególne ogniwa mogą uczestniczyć w więcej niż jednym łańcuchu dostaw, często nawet konkurencyjnym względem siebie.

Łańcuchy dostaw w sieci przedsiębiorstw

Łańcuchy dostaw branży komputerowej

Główne założenia funkcjonowania łańcucha dostaw Brak podziału na logistykę zaopatrzenia i dystrybucji oraz łączenie jej w jedną całość. Większe powiązanie informatyczne i strukturalne ogniw łańcucha. Konieczność stworzenia mocno zintegrowanej struktury transportowo-magazynowej. Zarządzanie mocami produkcyjnymi oraz zapasami na poziomie łańcucha, a nie tylko na poziomie poszczególnych ogniw. Rozsądny podział zysków i ryzyka pomiędzy podmiotami łańcucha. 25

Branże wiodące w rozwoju łańcuchów dostaw Lata 80.: przemysł samochodowy optymalizuje logistykę wprowadzającą ("JIT") Dostawa kooperacyjna Produkcja Dystrybucja Konsument Lata 90.: handel optymalizuje dystrybucję ("ECR") Dostawa kooperacyjna Produkcja Dystrybucja Konsument Rok 2000 +: przemysł elektroniczny optymalizuje cały łańcuch zaopatrzenia Dostawa kooperacyjna Produkcja Dystrybucja Konsument

Rodzaje łańcuchów dostaw w praktyce gospodarczej Zwinny łańcuch dostaw (ang. Agile supply chain), Szczupły łańcuch dostaw (ang. Lean supply chain), Zwrotny łańcuch dostaw (ang. Reverse supply chain), Zielony łańcuch dostaw (ang. Green supply chain), Zimny łańcuch dostaw (ang. Cold supply chain), E-łańcuch dostaw (ang. E-supply chain), Łańcuch dostaw FMCG (ang. FMCG supply chain), Łańcuch dostaw wysokich technologii (ang. Hi-tech supply chain), Łańcuch dostaw odzieży (ang. Fashion supply chain),

Zarządzanie łańcuchem dostaw czym jest? Podobnie, jak nie ma jasnego stanowiska wśród naukowców i praktyków, czym jest łańcuch dostaw, taki sam problem jest w przypadku definiowania zarządzania łańcuchem dostaw. Zarządzanie łańcuchem dostaw sprowadzane jest do strategii, sposobu, koncepcji, a nawet techniki.

Zarządzanie łańcuchem dostaw - przepływ Zarządzanie łańcuchem dostaw będzie rozumiane na naszych zajęciach jako proces planowania, organizacji i kontroli przepływu rzeczy i informacji przez sieci przedsiębiorstw, które są wobec siebie dostawcami i odbiorcami. Zarządzanie to jest szerokim pojęciem i obejmuje wiele innych, poza logistycznych, aspektów, takich jak: produkcja, marketing, badania i rozwój produktu, zarządzanie jakością czy finanse.

Dom SCM (Supply Chain Management) Źródło: H. Stadler, Ch. Kilger, Supply Chain Management and Advanced Planning. Concepts, Models, Software and Case Studies, Springer-Verlag, Heidelberg 2008.

Praktyka SCM Źródło: S.E Fawcett, G.M. Magnan, The rhetoric and reality of supply chain integration, International Journal of Physical Distribution & Logistics Management 2002, vol. 32 no. 5

Trendy w łańcuchach dostaw

Globalizacja i internacjonalizacja przedsiębiorstw Obecnie większość przepływów rzeczy odbywa się na arenie międzynarodowej, wobec tego prawie każdy łańcuch dostaw ma charakter międzynarodowy, czy nawet globalny. Według firmy doradczej McKinsey do 2020 roku produkcja ok. 80 proc. towarów będzie odbywać się w innym kraju niż ich konsumpcja. Dla porównania, w 2008 roku to 20 proc.

Presja na redukcję kosztów Globalizacja i internacjonalizacja przedsiębiorstw przyczyniły się również do tego, że duża liczba przedsiębiorstw amerykańskich i europejskich produkuje lub zleca produkcję na rynku azjatyckim i coraz częściej również na afrykańskim.

Orientacja na klienta Orientacja na klienta ma na celu dostosowanie oferty do oczekiwań nabywców oraz jak najszybsze rozpoznawanie popytu i reagowanie na jego zmiany.

Zindywidualizowana produkcja masowa Trend ten odnosi się do masowej produkcji (ang. mass customization) bardzo zróżnicowanych dóbr konsumpcyjnych, wykonywanej na potrzeby rynku globalnego, ale jednocześnie uwzględniającej indywidualne potrzeby klientów.

Outsourcing funkcji logistycznych Przedsiębiorstwa, które chcą być konkurencyjne na rynku, stosują strategie umożliwiające obniżenie kosztów produktów i skrócenie czasu realizacji dostawy. Outsourcing funkcji biznesowych i usług jest używany jako środek do realizacji tych strategii. Takie działania mogą jednak prowadzić do poważnych problemów w zakresie koordynacji zamówień i ich realizacji.

Nowoczesne technologie informacyjne i komunikacyjne Rozpowszechnienie się nowych technologii spowodowało, że integracja łańcucha dostaw w ramach elektronicznego obiegu informacji odbywa się coraz szybciej i łatwiej. Możliwe jest łatwiejsze pozyskiwanie i udostępnianie informacji o przepływach towarów i przedsiębiorstwach, które są uczestnikami danego łańcucha dostaw.

Przejście ze strategii push na pull Dzięki zmianie strategii push na pull przedsiębiorstwa są w stanie odłożyć przystosowanie się do pojawiających się zmian produktów i związanych z nimi procesów i / lub zasobów w cyklu życia produktu tak długo, jak to tylko możliwe, oczywiście bez niekorzystnego wpływu na swoją obecną sytuację ekonomiczną.

Redukcja zapasów i kompresja czasu Kolejną tendencją jest presja na zmniejszanie zapasów i skrócenie czasu pomiędzy zamówieniem a dostawą do klienta. Przedsiębiorstwa starają się to realizować przez częstsze dostawy mniejszych partii surowców i komponentów, zminimalizowanie czasu przewozu oraz przez poprawę wskaźników w zakresie niezawodności dostaw.

Zmiany struktury sprzedaży detalicznej Udział sprzedaży przedsiębiorstw handlowych w wartości sprzedanych dóbr ogółem stale rośnie. Sieci handlowe wymagają nowoczesnej pod względem technologii i organizacji obsługi transportowo-magazynowej oraz nowego podejścia w zakresie współpracy i partnerstwa.

Dostawy bezpośrednio do klienta Wraz z pojawieniem się technologii Internetu i możliwością ich użycia we wszystkich fazach cyklu życia produktu, łańcuch dostaw może być konfigurowany w krótszym czasie, a produkt szybciej osiągalny przez ostatecznego klienta. To implikuje eliminację niektórych ogniw z łańcucha dostaw.

Alianse strategiczne Coraz więcej produktów i usług jest tak projektowana, aby zaoferować klientom dodatkowe cechy i funkcjonalności. Firmy nie są jednak w stanie zawsze samodzielnie przygotować taki produkt czy usługę. Szukają zatem możliwości nawiązania aliansu strategicznego przez partnerstwo z firmami, które dodają wartości do produktu i usługi oraz pomagają zrealizować wyznaczone cele.

Ochrona środowiska i zrównoważony rozwój W ostatnich latach istnieje ogromna presja związana z ochroną środowiska naturalnego. Przedsiębiorstwa, które chcą być uczestnikami nowoczesnych łańcuchów dostaw, coraz częściej muszą brać pod uwagę przepisy prawne, zwyczajowe i sugestie organizacji, zajmujących się ekologią. Ma to ogromne konsekwencje dla decyzji dotyczących konfigurowania łańcucha dostaw.

Gra piwna beer game

Beer game (1) Wymyślona i opracowana przez naukowców z Massachusetts Institute of Technology w USA. Grają w nią wszyscy na całym świecie. Można w nią grać na papierze, ale powstaje coraz więcej aplikacji informatycznych, które znacznie ułatwiają przebieg gry.

Beer game (2) Umożliwia symulację łańcucha dostaw. Ma na celu zaprezentowanie w sposób praktyczny przyczyn występowania efektu byczego bicza (ang. bullwhip effect) w łańcuchu dostaw.

Efekt byczego bicza To wzrost zamówień towarów wywołany bodźcami zakupowymi działającymi w detalu. W kanale dystrybucji powstaje dysharmonia i spiętrzenia nierealizowanych zamówień. Jeśli popyt spadnie, to powstaną zapasy niesprzedanych towarów.

Orders Fluktuacja zamówień 40 Brewery Distributor 35 30 Wholesaler Retailer 25 20 Customer 15 10 5 0 Week

Konstrukcja gry (1) Łańcuch dostaw w prezentowanej grze piwnej składa się z 4 rzędów: Detalista (Retailer), który musi zaspokoić popyt klienta. Hurtownik (Wholesaler), który musi zrealizować zamówienia detalisty. Dystrybutor (Distributor), który musi zrealizować zamówienia hurtownika. Producent (Brewery / Factory), który musi zrealizować zamówienia dystrybutora.

Delay Delay Delay Delay Factory Distributor Wholesaler Retailer

Konstrukcja gry (2) Każdy rząd dostawców jest reprezentowany przez 1 gracza, na który składają się zespoły 1-2 osobowe, zajmujące miejsce przy jednym, zalogowanym do gry, komputerze.

Konstrukcja gry (3) Każdy gracz ma bardzo podobny panel, który składa się z następujących pól: Wychodzące zamówienia (Outgoing Order) przechodzą do wyższego rzędu. Przychodzące dostawy (Incoming Delivery) pochodzą z wyższego rzędu. Przychodzące zamówienia (Incoming Order) pochodzą z niższego rzędu. Wychodzące dostawy (Outgoing Delivery) przechodzą do niższego rzędu.

Outgoing order Incoming order Wholesaler Delay Distributor Delay Factory Incoming delivery Outgoing delivery

Cel gry Celem gry jest minimalizowanie kosztów zarówno magazynowania, jak i opóźnionych dostaw. Wygrywa ten łańcuch dostaw, który ma najniższe koszty (ang. overal costs). Poszczególni gracze z łańcucha dostaw konkurują z graczami tych samych rzędów z innych łańcuchów dostaw.

Poszczególne kroki gry Delay Delay Delay Delay Factory Distributor Wholesaler Retailer

Krok 1: Przychodząca dostawa Delay Delay Delay Delay Factory Distributor Wholesaler Retailer a. Gracz otrzymuje nową dostawę i uaktualnia swoją kartę gry w miejscach Receive Delivery. b. Automatycznie uzupełnia się w karcie gry pole z dostępnymi towarami Available (stan magazynowy + dostawa).

Krok 2: Przychodzące zamówienie Delay Delay Delay Delay Factory Distributor Wholesaler Retailer a. Gracz otrzymuje zamówienie od kolejnego ogniwa i uaktualnia pola Receive Order. b. Kalkulowana jest wtedy wielkość dostawy do kolejnego ogniwa Delivery goods i zaległe zamówienia Backorder / open orders, stany magazynowe Stock, koszt Cost.

Krok 3: Przygotowanie wysyłki Delay Delay Delay Delay Factory Distributor Wholesaler Retailer a. System sprawdza, czy jesteśmy w stanie zaspokoić popyt klienta przez porównanie stanu magazynowego w zamówieniem. Jeśli tak, to wysyłka = wielkość zamówienia. Jeśli nie, to wysyłka = stany magazynowe, a różnica między zamówieniem a stanem magazynowym jest dopisywana do zaległych zamówień (open orders / backorders)

Krok 4: Składanie zamówienia Delay Delay Delay Delay Factory Distributor Wholesaler Retailer ORDER 12 Ta decyzja należy całkowicie do Ciebie. Na końcu tury gracz składa zamówienie na towary w polu My order

Pomiędzy turami: czysta logistyka! Delay Delay Delay Delay Factory Distributor Wholesaler Retailer

Informacje niezbędne do gry (1) Gra jest podzielona na tury. Tury gry są równoznaczne z kolejnymi tygodniami. Gra trwa 26 tur (26 tygodni). Gra rozpoczyna się w pierwszym tygodniu. W obiegu znajduje się jeden rodzaj wyrobu Piwo kochanków.

Informacje niezbędne do gry (2) Dane ogniwo łańcucha może jedynie zamawiać produkty od poprzedzającego je bezpośrednio ogniwa. Każdy gracz ma zapas początkowy wyrobu równy 15. Uczestnik gry decyduje, ile chce zamówić (dokonując pewnych kalkulacji) i wypełnia formularz gry. Przychodzące zamówienia zależą od wielkości zamówień kolejnego ogniwa.

Informacje niezbędne do gry (3) Proces realizacji zamówienia trwa 3 tury: Jeśli złożymy zamówienie pod koniec 1 tury, to towar zostanie dostarczony na początku 4 tury. Wyjątek: przez pierwsze 3 tury przychodzą dostawy równe 5 jednostek. Występują dwa rodzaje kosztów: Koszty magazynowania (0,5 za każdą jednostkę na tydzień). Koszt opóźnionych zamówień przychodzących (1 za każdą jednostkę czekającego zamówienia).

Informacje niezbędne do gry (4) W obliczeniach nie występują wartości ujemne, kolejny okres obliczany jest dopiero po zakończeniu kalkulacji poprzedniego. Jeśli występują zaległe zamówienia (open orders / backorder), to są one realizowane w pierwszej kolejności, a następnie bieżące zamówienia.

Informacje niezbędne do gry (5) Poszczególne ogniwa łańcucha mogą przekazywać sobie informacje o zamawianych ilościach wyłącznie w formie elektronicznej (wpisując zamówienie w polu My order ). Gracze nie powinni się między sobą komunikować. W szczególności popyt klienta powinien być znany tylko detaliście.

Informacje niezbędne do gry (6) Gracz może przesyłać informacje do administratora, klikając w kopertę w lewym górnym rogu. Tam też pojawia się informacja o nowych wiadomościach. Gracz ma możliwość ustawienia gry w dwóch widokach (view): graficznym (animation). tabelarycznym (table).

Zaczynamy (1) Proszę wejść na stronę http://klit.symfony.ue.poznan.pl/gra i pobrać plik Karta z openorders dostawcy Aby rozpocząć grę, należy uruchomić przeglądarkę Mozilla Firefox, wpisać i kliknąć w adres gry piwnej XXXXXXXX:8080/BeergameProject/.

Zaczynamy (2) Po kliknięciu pojawi się okno, w którym trzeba wpisać swoje imię i nazwisko, adres e-mail i wybrać właściwą grę (Event) Probna. Następnie gracz musi chwilę odczekać, aż administrator przypisze go do odpowiedniej roli w łańcuchu dostaw. Uwaga! Gra próbna trwa 15 tur!

Po grze

Pytania Jakie są Państwa obserwacje z gry? Dlaczego wystąpiły tak silne wahania popytu? Czy zdarzało się Państwu obwiniać osoby reprezentujące inne ogniwo łańcucha za swoje problemy w realizacji zleceń? Czy czuliście się Państwo sterowani przez łańcuch dostaw?

Powody powstawania efektu byczego bicza (1) Zmiany w popycie klienta. Grupowanie zamówień (ang. batching) ze względu na np. FTL. Zmiany w cenach (promocje). Akcje marketingowe.

Powody powstawania efektu byczego bicza (2) Przewaga popytu nad podażą (zamówienia są większe, aby zabezpieczyć się przed brakiem towaru, np. małe zdolności produkcyjne dostawcy). Długi czas realizacji zamówień (ang. lead time)

Wnioski Zmienność popytu jest wzmacniana wraz z długością łańcucha dostaw. Im dłuższy lead time, tym większe uderzenie efektu byczego bicza.

Co zrobić, aby uniknąć skutki byczego bicza? Wymiana informacji / komunikacja EDI, web-edi, współdzielenie informacji o planowanej sprzedaży/ zdolnościach produkcyjnych/ stanach magazynu Optymalizacja łańcucha dostaw VMI, ciągłe uzupełnianie niedoborów Efektywność operacyjna skrócenie LT, wprowadzenie activity based costing Możliwie najpóźniejsze tworzenie wartości dodanej w łańcuchu dostaw order penetration / decoupling point

Wspólne planowanie a tradycyjne Firma A Firma B Firma C T1 T2 T3 T4 T5 Plan A Plan B Plan C T1 T2 T = czas Planowanie tradycyjne Wspólne planowanie

Gra ogólnodostępna http://supplychain.mit.edu/games/beer-game

Dziękuję za uwagę! Arkadiusz Kawa arkadiusz.kawa@ue.poznan.pl Katedra Logistyki i Transportu Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu