Definicja: - Badanie zgodności stanu istniejącego ze stanem postulowanym; - Ustalenia przyczyn oraz zakresu rozbieżności; - Przekazanie wyników kontroli podmiotowi kontrolowanemu.
MIERNIKI KONTROLI: - Legalność; - Celowość; - Rzetelność; - Gospodarność.
Różnorodność kryteriów kontroli jest związana z różnorodnością kontroli - Prawodawca pozostawia wykładnię tych pojęć podmiotom kontrolującym. Tendencją było ograniczenie kryteriów kontroli, tak aby ograniczyć niejasność ich sformułowania.
KONTROLA PRAWNA Kontrola regulowana prawem - Kontroli tej podawani są wszyscy obywatele oraz administracja publiczna - Kontrola ta ma szeroki zasięg A. przedmiotowy B. podmiotowy
Administracja publiczna, a kontrola: - Administracja publiczna może być: A. Kontrolowanym; B. Kontrolującym.
Cel kontroli: - Zwiększenie sprawności administracji publicznej; - Minimalizowanie zjawisk patologicznych w administracji publicznej; - Prewencyjne zapobieganie powstanie tych zjawisk.
Treść działania kontrolnego: - Ustalenie zasięgu i przyczyn rozbieżności pomiędzy stanem istniejącym a stanem postulowanym. Stanem istniejącym (kontrolowanym) może być: A. Stan faktyczny; B. Stan prawny.
Przedmiotem działania jest: - Sposób prowadzenia działań; - Efekty działań.
Kontrola powinna zakończyć się przekazaniem wyników kontroli podmiotowi kontrolowanemu. - W celu wyeliminowania rozbieżności podmiot kontrolujący nie może samodzielnie wyeliminować tych rozbieżności.
- Problem ingerencji podmiotu kontrolującego. Kontrola czysta: - Oznacza brak bezpośredniego wpływu na działalność kontrolowanego. Ingerencja: - Powinna być oparta na wyraźnej podstawie prawnej.
PODMIOT KONTROLI: - Kontrola zewnętrzna prowadzona przez podmioty spoza administracji pub. - Kontrola wewnętrzna prowadzona przez podmioty w strukturze administracji pub.
Kontrola sprawowana przez społeczeństwo: - Wykonywana przez obywateli kontrola społeczna; - Wykonywana przez przedstawicieli społeczeństwa kontrola parlamentarna, podobnie kontrola sprawowana przez OSiK jst.
Kontrola może być sprawowana przez: - Sprawowana przez sądy administracyjne; - Sprawowane przez organy administracji publicznej (Prezes NIK); - Kontrola prokuratorska; - Kontrola RPO.
Kontrola sprawowana przez organy wewnątrz adm. pub. - np. kontrola sprawowana przez inspekcje powoływane w ramach pionów organizacyjnych lub pomiędzy tymi pionami.
Zakres kontroli: - Kontrola zupełna obejmuje wszystkie działania jednostki kontrolowanej; - Kontrola ograniczona dotyczy konkretnego działania jednostki kontrolowanej. Kontrola ograniczona to np.: 1. Kontrola decyzji administracyjnej; 2. Wg określonej kategorii wykonywanych działań.
Wg. czasu wykonywania kontroli: - Kontrola wstępna ex ante ma prewencyjne znaczenie; - Kontrola faktyczna jest podejmowana równolegle; - Kontrola następcza ex post po zakończeniu czynności kontrolowanej.
Wg. inicjatywy przeprowadzonej kontroli: - Kontrola przeprowadzona z urzędu; - Kontrola przeprowadzona na wniosek innego podmiotu np. uruchomiona w ramach kontroli społecznej inicjatywna obywateli w zakresie rozpoczęcia kontroli.
Cechy kontroli: - Bezstronność obiektywność np. najlepiej jest widoczna w przypadku kontroli sądowej Bezstronność jest związana np. z brakiem odpowiedzialności organu kontrolującego za działania organu kontrolowanego
Cechy kontroli: - Fachowość kontrolujący powinien mieć większą wiedzę / doświadczenie niż podmiot kontrolowany. Z tej przyczyny kontrola społeczna jest jedynie inicjowana przez obywateli, a nie przez nich przeprowadzona.
Cechy kontroli: - Efektywność prawodawca powinien określić instrumenty służące prowadzeniu efektywnej kontroli. W tym przypadku zbyt duży zakres tych instrumentów prowadzi do zmiany kontroli w nadzór.
Cechy kontroli - Proporcjonalna kontrola nie powinna uniemożliwiać bieżącego działania podmiotu kontrolowanego.
Kontrola parlamentarna: - Kontrola Sejmu nad rządem polityczny charakter. W trakcie: 1. Debaty budżetowej; 2. Udzielania rządowi absolutorium; 3. Prac komisji sejmowych; 4. Działalności poszczególnych posłów.
Kontrola sprawowana przez NIK: - Prezes NIK ma obowiązek przedkładać Sejmowi informacji o wynikach przeprowadzonych kontroli. - Organy administracji rządowej / samorządowej są obowiązane do współpracy z NIK.
Kontrola sprawowana przez NIK: - Kontrola jest wykonywana w toku postępowania kontrolowanego określonego w ustawie o NIK - NIK przekazuje kierownikowi jednostki kontrolowanej / jednostki nadrzędnej wniosków pokontrolnych.
Kontrola sądów i trybunałów: - Sądy administracyjne; - Sądy i trybunały. Kontrola aktów normatywnych; Kontrola organów administracji publicznej.
Kontrola prokuratorska: - Udział prokuratora w postępowaniu administracyjnym. - Udział prokuratora w postępowaniu sądowo-administracyjnym
Kontrola sprawowana przez RPO - Kontrola związana z naruszeniem praw / wolności człowieka RPO może: - Żądać wszczęcia postępowań; - Wnieść skargę do sądu administracyjnego;
Definicja: Nadzór obejmuje: 1. Kontrolę; 2. Połączoną z pomocą, modyfikacją działań podmiotu nadzorowanego.
Podział nadzoru ze względu na: - Podmiot nadzorujący; - Podmiot nadzorowany. Nadzór obejmuje: 1. Nadzór nad administracją rządową; 2. Nadzór nad działalnością jst; 3. Nadzór policyjny.
Ad. 1 Nadzór nad administracją rządową - adm. rząd. jest zcentralizowna - Układy nadrzędności / podporządkowania są ujęte w formie nadzoru hierarchicznego nazywanego inaczej kierownictwem
ad. 2 Nadzór nad działalnością jst. - Samodzielność prawna jst; - Ograniczenie samodzielności przez prawo. Swoistość tego nadzoru - Nadzór weryfikacyjny; - Kryterium nadzoru zgodność z prawem
ad. 2 Nadzór nad działalnością jst. C.D. Organy nadzoru: - Prezes RM - Wojewoda - RIO Organy spełniające funkcje nadzorcze: - Sejm - Minister właściwy ds. adm. pub.
ad. 2 Nadzór nad działalnością jst. C.D. Sądowa ochrona jst przed nielegalną ingerencją nadzorczą
Ad. 3 Nadzór policyjny. - Należy odnieść do policji administracyjnej; - Ingerencja wobec działania podmiotu, który jest zewnętrzny wobec administracji publicznej.
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ