Późne powikłania leczenia nowotworów jąder czy cena wyleczenia nie jest za wysoka? - powikłania leczenia zachowawczego Renata Zaucha Katedra i Klinika Onkologii i Radioterapii Uniwersytet Medyczny w Gdańsku
Złośliwe guzy zarodkowe jąder są najczęstszymi nowotworami u mężczyzn w wieku 20-34 lat W Polsce 570 nowych rozpoznań i 155 zgonów rocznie Udział chorych wyleczonych 98% dla seminoma 90% dla non seminoma Oczekiwany czas życia od zakończenia leczenia wynosi (dla większości pacjentów) 30-50 lat
Skumulowany wskaźnik przewlekłych chorób w grupie 10,397 dorosłych wyleczonych w dzieciństwie z nowotworów Oeffinger KC et al. N Engl J Med. 2006;355:1572-1582
Przeżycia ogólne i przeżycia oczekiwane w kohorcie Childhood Cancer Survivor Study w porównaniu z grupą kontrolną dobraną pod względem płci i wieku Mertens AC et al. J Natl Cancer Inst. 2008;100:1368-1379
1970. 1980. 1990. RADIOTERAPIA 40-50 Gy W. CHŁONNE PACHWINOWE, BIODROWE, PARAAORTALNE, PROFILAKTYCZNIE ŚRÓDPIERSIOWE +/- CYKLOFOSFAMID, CHLORAMBUCYL SEMINOMA: RADIOTERAPIA 20-30 Gy W. CHŁONNE PARAAORTALNE NON SEMINOMA: CHEMIOTERAPIA (DDP, aktynomycyna, adriamycyna) SEMINOMA: RADIOTERAPIA 20-30 Gy W. CHŁONNE PARAAORTALNE NON SEMINOMA: OBSERWACJA / CHEMIOTERAPIA / RPLND CISPLATYNA SEMINOMA: RADIOTERAPIA 20-30 Gy / CHEMIOTERAPIA / OBSERWACJA W. CHŁONNE PARAAORTALNE KARBOPLATYNA NON SEMINOMA: OBSERWACJA LUB CHEMIOTERAPIA CISPLATYNA
Powikłania leczenia RADIOTERAPIA CHEMIOTERAPIA Ostre powikłania - rzadkie Nudności i wymioty Bóle brzucha Późne powikłania Choroby sercowonaczyniowe Choroby żołądka i jelit refluks owrzodzenia Choroby wątroby i trzustki Stłuszczenie Zwężenie dróg żółciowych Choroby nerek Nowotwory wtórne Ostre powikłania częste Nudności i wymioty Łysienie Mielo- i immunosupresja Zmiany skórne Odczyny po wynaczynieniu Późne powikłania Choroby sercowo-naczyniowe Niedokrwistość wtórna Zespoły mielodysplastyczne Hypercholesterolemia Otyłość Nadciśnienie Niewydolność nerek Zwłóknienie płuc Polineuropatia Problemy psycho-społeczne, nerwice, depresja
Nowotwory wtórne
Ryzyko nowotworów wtórnych Jądra Wszystkie z wyjątkiem jądra Karim Chamie et al. Cancer 2011
Przeżycia ogólne w grupie chorych, u których rozpoznano nowotwory wtórne Karim Chamie et al. Cancer 2011
Ryzyko nowotworów wtórnych 40,576 chorych leczonych od 1943 do 2001 względne ryzyko RR = 2.0 (1.9 2.2) po adjuwantowej radioterapii: rak żołądka - RR = 4.1, jelita grubego RR = 1.9, trzustki RR = 3.8, pęcherza moczowego RR = 2.7 Karim Chamie et al. Cancer 2011, Travis L.B. et al. J Natl Cancer Inst 2005; 97:1354--1365
Karim Chamie et al. Cancer 2011, Travis L.B. et al. J Natl Cancer Inst 2005; 97:1354--1365
Ryzyko nowotworów wtórnych - napromienianie Epidemiological data in humans are mostly derived from atomic bomb (A-bomb) survivors in the dose range 0.1 2.5 Sv.
Rodzaj promieniowania Dane skąpe, zwłaszcza w odniesieniu do odległych skutków leczenia protonami lub jonami Predicted Rates of Secondary Malignancies from Proton Versus Photon Radiation Therapy for Stage I Seminoma, Charles B. Simone
Rodzaje promieniowania i techniki
Powikłania kardiologiczne
Przyczyny złożone Powikłania kardiologiczne Hypercholesterolemia, otyłość, cukrzyca, niewydolność nerek, palenie tytoniu Hypogonadyzm Chemioterapia Cisplatyna Etopozyd Napromienianie śródpiersia przestrzeni zaotrzewnowej Uszkodzenie endotelium Podwyższone hs-crp wiele lat po RT
N=990 02 n( yr egr us 3 n( ypar eht o mehc ypar eht o meh /C TR NADCIŚNIENIE CUKRZYCA HYPERLIPIDEMIA OTYŁOŚĆ Mediana czasu obserwacji 19 lat Hege S. Haugnes et al. J Clin Oncol 2010;28:4649-4657
Quality of life among testicular cancer survivors: a case control study in the United States Christopher Kim, Katherine A. McGlynn, Ruth McCorkle, Ralph L. Erickson, David W. Niebuhr, Shuangge Ma, Barry Graubard, Briseis Aschebrook-Kilfoy, Kathryn Hughes Barry, Yawei Zhang Qual Life Res DOI 10.1007/s11136-011-9907-6
Fertility after Testicular Cancer Treatments Eric Huyghe, Tomohiro Matsuda, Myriam Daudin, Christine Chevreau, Jean-Marc Bachaud, M.D., Pierre Plante, M.D., Louis Bujan, M.D., Patrick Thonneau Cancer 2004;100:732 7.
Zachowanie płodności
Grupy ryzyka w zależnosci od rodzaju przebytego leczenia Niskie ryzyko późnych powikłań: Wyłączna chirurgia CT bez Bleo, Adm, alkilujących i VP16 Bez RT Pośrednie ryzyko późnych powikłań: CT: niskie dawki Bleo, Adm, alkilujące, VP16 Bez RT Wysokie ryzyko późnych powikłań: RT CT: wysokie dawki Bleo, Adm, alkilujące, VP16 HDCT + HSCT Oeffinger KC, McCabe MS. J Clin Oncol. 2006;24:5119
Wybór opcji terapeutycznej Ścisłe kontrole ok. 20% nawrotów większość w ciągu pierwszych 2 lat obserwacji bez wpływu na przeżycia Napromienianie przestrzeni zaotrzewnowej 20 Gy/10 fr. 3% nawrotów dyspepsja, ch. wrzodowa żołądka i dwunastnicy napady senności, absencja w pracy 1-2 cykle karboplatyny (AUC 7) 5% nawrotów CT BEP
Aktywny follow-up Naraża na stres Niska czułość i swoistość CT w rozpoznawaniu wczesnych zmian Konieczność częstego wykonywania badań TK, markerów CT co 2-3 m-ce w 1. roku, co 3-4 m-ce w 2. roku, co 4 m-ce w 3. roku 13-15 CT w ciągu 5 lat naraża na promieniowanie, skumulowana dawka efektywna przekracza 200 milisievertów = 2% ryzyko nowotworów wtórnych w ciągu całego życia Karim Chamie et al. Cancer 2011
Age-adjusted (Based on World Standard population) incidence (A) and mortality (B) rates for patients with malignant germ cell tumours diagnosed from 1965 to 1999 Cancer Registry of Norway