Epidemiologia. Czynniki ryzyka. Predyspozycje genetyczne. Polipy gruczołowe. Predyspozycje genetyczne. Rak jelita grubego. Zachorowalność w 2003 roku:

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Epidemiologia. Czynniki ryzyka. Predyspozycje genetyczne. Polipy gruczołowe. Predyspozycje genetyczne. Rak jelita grubego. Zachorowalność w 2003 roku:"

Teresa Mazurek
9 lat temu
Przeglądów:

1 Epidemiologia Rak jelita Szkolenie dla lekarzy rodzinnych 2007 Igor Madej Oddział Chirurgii Onkologicznej II Dolnośląskiego Centrum Onkologii Katedra Onkologii i Klinika Onkologii Onkologicznej Akademii Medycznej im. Piastów Śląskich we Wrocławiu Zachorowalność w 2003 roku: 3840 mężczyzn (10,65%) 3620 kobiet (9,65%) Zgony w 2003 roku: Drugie miejsce wśród mężczyzn Trzecie miejsce wśród kobiet Czynniki ryzyka Predyspozycje genetyczne Polipy gruczołowe Choroby zapalne jelit Czynniki dietetyczne Predyspozycje genetyczne Wywiad rodzinny Rak j. u kilku krewnych z przynajmniej dwóch kolejnych pokoleniach Przed 40. rokiem życia Współwystępowanie metachroniczne z innym nowotworem np. rak błony śluzowej trzonu macicy Predyspozycje genetyczne Występowanie rodzinne 10 30% Mutacje genetyczne ok. 3% HNPCC zespół Lynch ok. 2% FAP mniej niż 0,5% Polipy gruczołowe Większość raków powstaje w polipach gruczołowych USUWANIE WSZYSTKICH POLIPÓW W BADANIU ENDOSKOPOWYM!!! Ocena histopatologiczna 1

Piastów Śląskich we Wrocławiu Zachorowalność w 2003 roku: 3840 mężczyzn (10,65%) 3620 kobiet (9,65%) Zgony w 2003 roku: Drugie miejsce wśród mężczyzn Trzecie miejsce wśród kobiet Czynniki ryzyka

2 Choroby zapalne jelit Wrzodziejące zapalenie jelit collitis ulcerosa zwiększa ryzyko zachorowania nawet 20-krotnie po kilkunastu latach choroby Choroba Leśniowskiego-Crohna także, choć w mniejszym stopniu podwyższa ryzyko Czynniki dietetyczne Dobrobyt Dieta bogatotłuszczowa (szczególnie tłuszcze zwierzęce) Mała ilość błonnika Niska podaż wapnia A także siedzący tryb życia, niska aktywność ruchowa>zaparcia, nikotyna Objawy Utajone krew w stolcu (>75%) Ból brzucha Zmiana rytmu i charakteru wypróżnień Krew w stolcu, niedokrwistość, macalny guz, chudnięcie, brak łaknienia, niedrożność (!), perforacja (!) (prawie 20 % rozpoznań w trybie ostrodyżurowym, pomimo wczesniej występujących ale ignorowanych objawów) rozpoznanie Wywiad Badanie fizykalne (w tym per rectum) Badania dodatkowe badania endoskopowe pobranie materiału do badania histopatologicznego Badania dodatkowe utkanie USG TK RTG KP USG doodbytnicze (poziom markera CEA) Najczęściej rak gruczołowy średniozróżnicowany G2 2

ruchowa>zaparcia, nikotyna Objawy Utajone krew w stolcu (>75%) Ból brzucha Zmiana rytmu i charakteru wypróżnień Krew w stolcu, niedokrwistość, macalny guz, chudnięcie, brak łaknienia, niedrożność (!

3 staging TNM Ocena złośliwości histologicznej cecha G Ocena resekcyjności cecha R kolonoskopia z usunięciem napotkanych polipów co 10 lat u osób o przeciętnym ryzyku od 50 roku życia zmniejsza liczbę przypadków raka o 75% W Polsce: Programem badań przesiewowych dla wczesnego wykrywania raka jelita objęta zostanie populacja osób bez objawów klinicznych sugerujących rozwój raka jelita : - osób w wieku lat, niezależnie od wywiadu rodzinnego; c.d. - osób w wieku lat, które mają krewnego pierwszego stopnia, u którego rozpoznano raka jelita ; c.d. - osób w wieku lat z rodzin HNPCC (rodzinnego raka jelita nie związanego z polipowatością) i FAP (raka jelita na podłożu rodzinnej polipowatości jelit). 3

sugerujących rozwój raka jelita : - osób w wieku 50 65 lat, niezależnie od wywiadu rodzinnego; c.d. - osób w wieku 40 65 lat, które mają krewnego pierwszego stopnia, u którego rozpoznano raka jelita ; c.

4 Przygotowanie do badania endoskopowego Przygotowanie pacjenta: Fizykalne (schorzenia dodatkowe) Psychiczne Przygotowanie jelita do badania: Oczyszczenie Dieta W dniu badania Rak w obrębie okrężnicy: Najważniejsze prawidłowo zaplanowane chirurgiczne + ew. chemioterapia adjuwantowa (>II st. zaawansowania) Hemikolektomia prawostronna Hemikolektomia lewostronna Resekcje odcinkowe Odbytnica powyżej załamka otrzewnej (ok. 8cm): Wycięcie miejscowe Przednie odjęcie odbytnicy TME Zachowanie naturalnej drogi defekacji Poniżej załamka otrzewnej: Wycięcie miejscowe W zależności od stopnia zaawansowania i możliwości technicznych (ośrodka, bloku operacyjnego i chirurga): Resekcja tylna, Resekcja przednia Brzuszno-krzyżowe odjęcie odbytnicy Rak esicy: Resekcja esicy a częściej ze względów anatomicznych: Przednie odjęcie odbytnicy poszerzone o resekcję esicy w jednym bloku. Chirurgia przerzutów Chirurgia wznów 4

zaawansowania) Hemikolektomia prawostronna Hemikolektomia lewostronna Resekcje odcinkowe Odbytnica powyżej załamka otrzewnej (ok.

5 Radioterapia RADIOTERAPIA Ugruntowana pozycja w leczeniu raka odbytnicy: RTH radykalna Neoadjuwantowa Adjuwantowa Skojarzone z chemioterapią Dla guzów w odbytnicy do 10 cm od linii odbytu. Trój- lub czteropolowa ekspozycja Short Long term Short RTH Neoadjuwant 5x5Gy do łącznej dawki 25Gy Zabieg w pierwszym tygodniu po zakończonej tearpii, przed wystąpieniem ostrych odczynów popromiennych. Long RTH Około 5 tyg, frakcjonowane niższe dawki do łącznie ok. 50 Gy Najlepiej z chemioterapią 5Fu+LV 1 i 5 lub 1 i 3 i 5 tydzien leczenia Zabieg po ok. 4-6tyg po rth, po odczynach ostrych Adjuwant RTH wskazania: Pogarszające czynniki rokownicze w badaniu histopatologicznym: Naciek przekraczający mięśniówkę N>0 GIII perforacja kolostomia Przy brzuszno-krzyżowym (brzusznokroczowym) odjęciu odbytnicy. Przy problemie ze szczelnością zespolenia. Zabezpieczająca przed powikłaniami związanymi z dalszym m przy podejrzeniu trudności w gojeniu (przerzuty do wątroby) 5

popromiennych. Long RTH Około 5 tyg, frakcjonowane niższe dawki do łącznie ok. 50 Gy Najlepiej z chemioterapią 5Fu+LV 1 i 5 lub 1 i 3 i 5 tydzien leczenia Zabieg po ok.

6 stomia czasowa i stała Zaprotezowanie Wnioski Rodzaje worków Dbanie o stomię Ograniczenia w pokarmach Kontrola po leczeniu: Regularne wizyty Marker CEA Kolonoskopia po zabiegu, jeżeli nie było możliwości zrobienia przed zabiegiem USG (TK), RTG KP 6

leczeniu: Regularne wizyty Marker CEA Kolonoskopia po

Podobne dokumenty

Ośrodki medyczne wykonujące procedury diagnostyczno-terapeutyczne powinny mieć następujące możliwości:

Ośrodki medyczne wykonujące procedury diagnostyczno-terapeutyczne powinny mieć następujące możliwości: REKOMENDACJE KONSULTANTA KRAJOWEGO W DZIEDZINIE CHIRURGII ONKOLOGICZNEJ ORAZ POLSKIEGO TOWARZYSTWA CHIRURGII ONKOLOGICZNEJ W ZAKRESIE DIAGNOSTYKI I LECZENIA CHORYCH NA RAKA JELITA GRUBEGO REKOMENDACJE