ANKIETA DLA UCZNIA, KLASY 1-3

ANKIETA DLA UCZNIA, KLASY 1-3 Ankieta miała na celu poznać stopień motywacji ucznia do nauki i ustalić, jakie formy pracy oraz sprawdzania wiadomości i umiejętności uważa za wartościowe i rozwijające. Wyniki liczbowe ankiety przeprowadzonej wśród uczniów przedstawiają załączone tabele. (Kolumna % uczniów pokazuje procent wybranych odpowiedzi wśród wszystkich ankietowanych uczniów klas I, II, III oraz dla wszystkich.) Ankietę wypełniło 403 uczniów naszego gimnazjum, w tym 120 w klasach I, 143 w klasach II i 140 w klasach III. Wyniki procentowe dla poszczególnych odpowiedzi i dla wszystkich ankietowanych uczniów przedstawiają się następująco: Pytanie 1. Jaki masz stosunek do nauki? A. Uczę się, bo (uczeń podkreślał dwie wybrane odpowiedzi) - 47% - pragnę przejść do następnej klasy (skończyć szkołę) - 42% - chciałbym/-abym w przyszłości zdobyć dobry zawód - 33% - nie chcę otrzymywać jedynek - 29% - nie chcę martwić (denerwować) swoich rodziców - 22% - lubię dostawać dobre oceny i pochwały - 11% - lubię zdobywać nowe wiadomości i umiejętności - 1% - jestem pracowity/-a, obowiązkowy/-a, solidny/-a Motywacją do nauki jest przede wszystkim chęć bycia promowanym (ukończenia szkoły) i zdobycia dobrego zawodu (w klasach I jest to pierwszy powód) oraz strach przed otrzymywaniem jedynek. Uczniowie nie chcą też martwić rodziców. Brak wewnętrznej motywacji do zdobywania nowych wiadomości. Należy podkreślać znaczenie nauki dla przyszłości ucznia oraz uświadomić rodzicom, że ich zainteresowanie dzieckiem podnosi jego motywację do nauki. B. Nie uczę się, bo (uczeń podkreślał dwie wybrane odpowiedzi) - 31% - nie potrafię dobrze się uczyć - 29% - nie dostaję dobrych ocen, nawet jeśli się staram - 19% - szkolna wiedza nie przyda mi się w dorosłym życiu - 14% - uważam, że nie stać mnie na lepsze oceny - 11% - inne - 7% - nie zależy mi na dobrych stopniach - 4% - moje wyniki w nauce nikogo nie obchodzą - 3% - nie zależy mi zdobywaniu nowych wiadomości i umiejętności Uczniowie nie uczą się, bo uważają, że nie potrafią dobrze się uczyć, że nie otrzymują dobrych ocen, nawet jeśli się starają, że zdobyta wiedza nie przyda się im (to przekonanie rośnie z każdym rokiem największe jest wśród uczniów klas III, aż 30%) oraz nie mają wiary we własne możliwości. Należy przeprowadzić z uczniami lekcje dotyczące sposobów i technik uczenia się. Dostrzegać starania ucznia. Pytanie 2. Jak reagujesz na dobrą ocenę? (uczeń zaznaczał właściwą odpowiedź) - 47% - Jestem dumny/-a z siebie - 37% - Cieszę się, bo rodzice będą zadowoleni - 12% - Nie ma to na mnie wpływu - 6% - Uczę się jeszcze więcej - 6% - Uczę się mniej z tego przedmiotu - 3% - Cieszę się, bo dostanę od rodziców nagrodę Na wieść o dobrej ocenie uczniowie są dumni z siebie i myślą o tym, że sprawią radość rodzicom (w klasach I jest to pierwsza reakcja). Należy dostrzegać sukcesy uczniów i znów potwierdza się rola rodzica w motywacji do nauki. 1

Pytanie 3. Jak reagujesz na złą ocenę? (uczeń zaznaczał właściwą odpowiedź) - 46% - Staram się jak najszybciej ją poprawić - 17% - Zniechęcam się do dalszej nauki - 16% - Poprawię ją, aby zadowolić rodziców - 10% - Uczę się więcej - 10% - Nie ma to na mnie wpływu - 7% - Nie uczę się, bo i tak jej nie poprawię Na wieść o złej ocenie uczniowie starają się jak najszybciej ją poprawić, czasem zniechęcają się lub chcą ją poprawić, aby zadowolić rodziców. Natomiast uczniowie klas I jako trzecią reakcję podali, że uczą się więcej. Uczniowie chcą odnosić sukcesy, a porażki szybko niwelować. Należy wspierać uczniów w wierze w odniesienie sukcesu przy większym wysiłku włożonym w naukę. Pytanie 4. Co czujesz, gdy koledzy z klasy otrzymują lepsze oceny od Ciebie? (uczeń zaznaczał właściwą odpowiedź) - 43% - Jest mi to obojętne - 23% - Ja też chciałbym/-abym otrzymywać takie oceny - 17% - Postaram się im dorównać - 8% - Czuję zazdrość - 7% - Wstydzę się - 4% - Czuję złość - 3% - Inne Dla większości uczniów lepsze oceny kolegów są im obojętne, chcieliby też otrzymywać takie oceny, a następnie starają się im dorównać. Mała rywalizacja o stopnie. Sukcesy innych nie szczególnie motywują ich do nauki. Pytanie 5. Ile czasu codziennie poświęcasz na uczenie się i odrabianie lekcji? (uczeń zaznaczał właściwą odpowiedź) - 37% - Mniej niż godzinę - 36% - 1-2 godziny - 13% - Wcale się nie uczę - 10% - 2-3 godziny - 2% - 3-4 godziny - 1% - Powyżej 4 godzin Najwięcej uczniów poświęca mniej niż godzinę na uczenie się i odrabianie lekcji i porównywalnie tyle samo 1 do 2 godzin. Aż 13% uczniów wcale się nie uczy. Najwięcej tych uczniów jest w klasach III, aż 25%. Uczenie się i odrabianie lekcji jest raczej mało popularne. Uczniowie poświęcający 2 i więcej godzin na naukę są w dużej mniejszości. Są to przede wszystkim uczniowie klas I, a następnie II. Należy zdecydowanie uświadomić rodzicom i uczniom, że ilość czasu poświęcona na systematyczną naukę i powtórki skutkuje lepszymi wynikami. Podkreślić trzeba rolę rodzica w zachęcaniu i egzekwowaniu od dziecka nauki w domu. Pytanie 6. Na czyją pomoc w nauce możesz liczyć? (uczeń zaznaczał właściwą odpowiedź) - 44% - rodziców - 33% - Internetu - 17% - rodzeństwa - 13% - koleżanek, kolegów - 11% - nie potrzebuję niczyjej pomocy - 6% - korepetytora - 3% - nauczyciela przedmiotu (poza lekcjami) - 3% - innych Uczniowie twierdzą, że na pomoc w nauce mogą liczyć ze strony rodziców, Internetu oraz rodzeństwa. Koleżanki i koledzy znajdują się na dalszej pozycji. Uczniowie klas I stawiają na równi Internet z rodzeństwem (po 21%). Natomiast uczniowie klas III mogą liczyć na Internet w 51%, a dopiero później na rodziców w 24%. Nauczyciel przedmiotu (poza lekcjami) znajduje się na końcu tej listy, co jest zastanawiające. Rola rodzica znów jest bardzo ważna, a technologia informacyjna i komunikacyjna odgrywa też znaczącą rolę. Wydaje się, że rodzice pozostawiają starszych uczniów bez nadzoru, a ci szukają pomocy w Internecie. 2

Pytanie 7. Jak rodzice reagują na Twoją dobrą ocenę? (uczeń zaznaczał jedną lub dwie właściwe odpowiedzi) - 83% - cieszą się, chwalą mnie - 12% - są obojętni - 10% - nagradzają mnie - 2% - nie interesują się moimi ocenami Rodzice w ogromnej większości cieszą się i chwalą dziecko na wieść o dobrej ocenie. Niektórzy są obojętni, a następnie nagradzają. W klasach I i II nagradzanie znajduje się na drugiej pozycji, natomiast obojętność rodziców jest największa w klasach III (16%). Pytanie 8. Jak rodzice reagują na Twoją złą ocenę? (uczeń zaznaczał jedną lub dwie właściwe odpowiedzi) - 41% - złoszczą się (denerwują się) - 35% - rozmawiają ze mną - 29% - pomagają mi poprawić złą ocenę - 9% - karzą mnie - 8% - są obojętni - 1% - nie interesują się moimi stopniami Na wieść o złej ocenie rodzice złoszczą się, rozmawiają z dzieckiem oraz pomagają mu poprawić tę ocenę. W klasach I złość rodziców jest na równi z pomocą w poprawieniu oceny (po 37%). Pytania 6, 7 i 8 znów pokazują ogromną rolę rodziców w procesie nauki dziecka. Uczniowie widzą radość rodzica z dobrej oceny, zdenerwowanie na wieść o złej ocenie, ale dostrzegają też to, że mogą liczyć na pomoc i rozmowę z rodzicem. Można by pokusić się o stwierdzenie, że uczą się często dla rodziców. Należy tę informację przekazać rodzicom i prosić ich, by znajdowali czas dla dziecka. Pytanie 9. Jakie masz warunki do nauki? (uczeń zaznaczał właściwą odpowiedź) - 66% - mam własny pokój - 18% - dzielę pokój z rodzeństwem - 12% - mam biurko we wspólnym pokoju - 6% - odrabiam lekcje tam, gdzie jest wolne miejsce - 1% - czasami nie mam miejsca ani warunków do nauki w domu Większość uczniów ma własny pokój, więc dobre warunki do nauki, a mimo to tak mało czasu na nią poświęca. Pytanie 10. Jakie formy motywowania uczniów do nauki są stosowane w szkole? (uczeń zaznaczał wszystkie właściwe odpowiedzi) - 44% - koła zainteresowań - 42% - praca domowa dla wszystkich i dla chętnych - 36% - organizowanie konkursów szkolnych - 29% - przygotowanie do zewnętrznych (powiatowych, wojewódzkich, ogólnopolskich) konkursów i olimpiad - 27% - zajęcia wyrównawcze - 20% - przydzielanie dodatkowych zadań do wykonania - 8% - inne Stosowane w szkole formy motywowania uczniów do nauki to przede wszystkim koła zainteresowań, prace domowe dla wszystkich i dla chętnych, konkursy szkolne i zewnętrzne, zajęcia wyrównawcze oraz dodatkowe zadania. Klasy II i III wymieniają najpierw prace domowe, a później koła zainteresowań. Uczniowie dostrzegają, że form motywowania do nauki jest w szkole dużo i są różnorodne, a jednocześnie tylko 3% ankietowanych uznało, że może liczyć na pomoc nauczyciela przedmiotu (pytanie 6). Pytanie 11. W których zajęciach bierzesz udział? A. Zewnętrzne konkursy i olimpiady - 51% - wcale - 22% - rzadko - 14% - czasami - 6% - często 3

B. Szkolne konkursy - 37% - wcale - 30% - rzadko - 24% - czasami - 5% - często C. Koła zainteresowań - 47% - wcale - 19% - czasami - 19% - rzadko - 12% - często D. Zespoły wyrównawcze - 64% - wcale - 13% - rzadko - 10% - czasami - 8% - często E. Dodatkowe zadania do wykonania - 30% - wcale - 29% - rzadko - 27% - czasami - 9% - często F. Praca domowa dla chętnych - 31% - rzadko - 28% - wcale - 25% - czasami - 11% - często G. Projekty szkolne - 34% - czasami - 27% - rzadko - 21% - wcale - 12% - często Najczęściej uczniowie biorą udział w projektach szkolnych (często + czasami 46%), wykonują prace domowe dla chętnych(36%) i dodatkowe zadania (36%), uczestniczą w kołach zainteresowań (31%), szkolnych konkursach (29%), zewnętrznych konkursach (20%). Najrzadziej korzystają z zespołów wyrównawczych, bo łącznie tylko 18% korzysta z nich czasami i często. 50% do nawet ponad 70% ankietowanych korzystają z wymienionych form zajęć wcale lub rzadko. Świadczy to o małym bądź średnim zainteresowaniu uczniów zajęciami pozalekcyjnymi, choć dostrzegają w nich formy motywowania do nauki. Pytanie 12. W jakiej formie możesz zaprezentować w szkole swoje zainteresowania i zdolności? (uczeń zaznaczał wszystkie właściwe odpowiedzi) - 39% - zawody sportowe - 37% - konkursy - 25% - wystawy prac plastycznych - 21% - gazetki - 19% - uroczystości szkolne - 18% - występy taneczne, wokalne, teatralne - 5% - inne Uczniowie mogą prezentować swoje zainteresowania i zdolności w zawodach sportowych i konkursach, następnie na wystawach prac plastycznych i gazetkach. Sytuacja przedstawia się inaczej w klasach I. Najpierw konkursy, później zawody sportowe, następnie występy taneczne, wokalne, teatralne i wystawy prac plastycznych. 4

Należy eksponować i podkreślać sukcesy uczniów oraz nadal dawać im możliwość prezentacji. Pytanie 13. Czy korzystasz z oferty zajęć pozalekcyjnych proponowanych przez szkołę? (uczeń zaznaczał właściwą odpowiedź) - 32% - wcale - 28% - rzadko - 25% - czasami - 11% - często Większość uczniów nie korzysta wcale lub rzadko z oferty zajęć pozalekcyjnych proponowanych przez szkołę. Potwierdza się wniosek z pytania 11. Jedynie uczniowie klas I korzystają z tej oferty czasami w 38%, pozostałe odpowiedzi wynoszą po 18%. Pytanie 14. Jakie metody i formy pracy na lekcji najskuteczniej pomagają Ci w nabywaniu wiadomości i umiejętności? (uczeń zaznaczał dwie wybrane odpowiedzi) - 38% - oglądanie filmu, pokazu, doświadczenia - 33% - praca w grupach - 25% - wykład nauczyciela - 20% - dyskusja - 19% - praca w parach - 16% - praca z podręcznikiem lub tekstem - 15% - pogadanka - 11% - samodzielne rozwiazywanie zadań - 11% - wykonanie zadania praktycznego (np. gazetka, album, plakat) - 8% - słuchanie odpowiedzi kolegów - 1% - publiczne wystąpienie przed klasą Uczniowie twierdzą, że najskuteczniej w nabywaniu wiedzy i umiejętności pomagają im przede wszystkim oglądane filmy, pokazy i doświadczenia, praca w grupach, następnie wykład nauczyciela i dyskusja. Wyniki te jednak różnią się na poszczególnych poziomach. Oglądanie filmu, pokazu i doświadczenia w klasach I jest na drugim miejscu. Praca w grupach w klasach I na pierwszym miejscu, a w III na trzecim. Wykład nauczyciela w klasach I na czwartym miejscu, a w III na drugim. Dyskusja w klasach II na trzecim miejscu. Praca w parach w klasach I na trzecim miejscu, a w II na czwartym. Praca z podręcznikiem lub tekstem jest w klasach III na czwartym miejscu. Uczniowie potwierdzili, że najskuteczniej uczą się wielokanałowo: kiedy widzą/ oglądają, słyszą, w tym nauczyciela, dzielą się pracą z innymi uczniami w grupie (a jednocześnie też odpowiedzialnością za wykonanie) oraz kiedy omawiają dany temat. Pokolenie pop kultury uważa za atrakcyjną i przyciągającą ich uwagę technologię komunikacyjną i informacyjną, żeby móc temu sprostać, należy wyposażyć sale w odpowiedni sprzęt multimedialny. Pytanie 15. Jakie formy sprawdzenia wiadomości i umiejętności najbardziej Ci odpowiadają? (uczeń zaznaczał dwie wybrane odpowiedzi) - 38% - aktywność na lekcji - 35% - pisemna forma domowa - 22% - zadanie praktyczne - 21% - projekt - 15% - kartkówka - 14% - odpowiedź ustna - 12% - sprawdzian pisemny - 11% - test Formy sprawdzania wiadomości i umiejętności, które najbardziej odpowiadają uczniom to: aktywność na lekcji, pisemna praca domowa, następnie zadanie praktyczne i projekt. Te formy sprawdzania mają luźniejszy, dobrowolny przedział czasowy wykonania. Najmniej odpowiadają uczniom testy i sprawdziany pisemne, czyli najtrudniejsze dla nich formy, w których muszą wykazać się wiedzą i umiejętnościami w określonym wyznaczonym przedziale czasowym. Nie mogą tu też korzystać z żadnych innych źródeł, tylko informacji w głowie. Może zwiększyć wagę ocen z form sprawdzania preferowanych przez uczniów. Opracowała Małgorzata Drózd 5