RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP 1618006 (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: 1.04.04 047272.0 (13) T3 (1) Int. Cl. B42D1/00 G07D7/04 (06.01) (06.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (97) O udzieleniu patentu europejskiego ogłoszono: 11..06 Europejski Biuletyn Patentowy 06/41 EP 1618006 B1 (4) Tytuł wynalazku: Element zabezpieczający i sposób weryfikacji dokumentu wartościowego (30) Pierwszeństwo: DE03178 16.04.03 (43) Zgłoszenie ogłoszono: 2.01.06 Europejski Biuletyn Patentowy 06/04 (4) O złożeniu tłumaczenia patentu ogłoszono: 30.03.07 Wiadomości Urzędu Patentowego 03/07 (73) Uprawniony z patentu: Giesecke & Devrient GmbH, München, DE PL/EP 1618006 T3 (72) Twórca (y) wynalazku: HEIM Manfred, München, DE (74) Pełnomocnik: Łazewska i Łazewski sp. j. rzecz. pat. Sławomira Łazewska 00-90 Warszawa skr. poczt. 0 Uwaga: W ciągu dziewięciu miesięcy od publikacji informacji o udzieleniu patentu europejskiego, każda osoba może wnieść do Europejskiego Urzędu Patentowego sprzeciw dotyczący udzielonego patentu europejskiego. Sprzeciw wnosi się w formie uzasadnionego na piśmie oświadczenia. Uważa się go za wniesiony dopiero z chwilą wniesienia opłaty za sprzeciw (Art. 99 (1) Konwencji o udzielaniu patentów europejskich).
Z-4133/06 EP 1618006 B1 Element zabezpieczający i sposób weryfikacji dokumentu wartościowego Wynalazek dotyczy elementu zabezpieczającego do dokumentu wartościowego takiego, jak banknot, paszport, dowód osobisty lub podobny, z obszarem magnetycznym o małej koercji do utworzenia kodu magnetycznego. Wynalazek dotyczy ponadto dokumentu wartościowego z elementem zabezpieczającym tego rodzaju, sposobu wytwarzania takiego 1 elementu zabezpieczającego i sposobu kontrolowania dokumentu wartościowego, zaopatrzonego w taki element zabezpieczający. Do banknotów i innych papierów wartościowych takich, jak akcje, czeki, czeki podróżne, karty czekowe lub karty kredytowe, lub innych narażonych na podrabianie dokumentów takich, jak paszporty i pozostałe karty identyfikacyjne, często wprowadzany lub wstawiany jest element zabezpieczający do zwiększenia zabezpieczenia przed podrobieniem. W przypadku elementu zabezpieczającego może przykładowo chodzić o zatopione w banknocie włókno zabezpieczające, wprowadzony pasek zabezpieczający albo element samonośny taki, jak element przejściowy, opaskę lub etykietę, która po jej wytworzeniu jest trwale łączona z przedmiotem, który ma być zabezpieczany.
2 Znane jest również, zaopatrywanie elementów zabezpieczających w materiał magnetyczny dla dalszego zwiększenia zabezpieczenia przed podrobieniem. Przykładowo, znane jest z opisu DE-OS 1 696 24 urządzenie zabezpieczające w kształcie włókna lub taśmy, które zaopatrzone jest w przerywaną powłokę ferromagnetyczną. Poprzez odczyt włókna lub taśmy w urządzeniu kontrolnym, sprawdzona może zostać autentyczność dokumentu zaopatrzonego w urządzenie zabezpieczające. Dokument zabezpieczony ze wstawionym magnetycznym elementem zabezpieczającym znany jest z DE 41 01 301. Element zabezpieczający posiada powłokę magnetyczną z jasnoszarymi do srebrzystych, magnetycznie miękkimi pigmentami, które są domieszane do lakieru i są z nim nanoszone na materiał nośnikowy. Magnetyczny element zabezpieczający po zatopieniu w dokumencie zabezpieczonym jest prawie niewidoczny w świetle odbitym. Do dalszego zwiększenia zabezpieczenia przed podrobieniem w opisie EP 748 896 A1 w celu automatycznej kontroli autentyczności, zaproponowano zaopatrzenie dokumentu zabezpieczonego w materiał magnetyczny, którego natężenie koercji leży między a Oe 1 (800 A/m do ka/m). Podczas, gdy namagnesowanie szczątkowe materiału, który odpowiada zwykle stosowanym materiałom magnetycznym a więc może być poddawany pomiarowi za pomocą standardowych czujników, mała koercja materiałów magnetycznych może być ustalana jedynie za pomocą wyspecjalizowanych czujników. Osiąga się przez to dodatkowy efekt zabezpieczający, który znacznie utrudnia przestawianie magnetycznych elementów zabezpieczających. W opisie DE 40 22 739 A1 ujawniono urządzenie kontrolne do dokumentów obdarzonych właściwościami magnetycznymi, za pomocą którego z dużą niezawodnością można rejestrować również niewielkie namagnesowanie szczątkowe cząstek magnetycznych.
3 Obecnie stosowane magnetyczne elementy zabezpieczające nie są jednak inteligentne, tak więc umieszczona bądź wprowadzona cecha magnetyczna określana jest raz na zawsze. Następnie sprawdzana jest jedynie obecność lub nieobecność cech magnetycznych. Aby móc przechowywać informacje, we wszystkich rodzajach dokumentów wartościowych coraz częściej integrowane są mikroprocesory. Wyposażanie dokumentów wartościowych w mikroprocesory jest jednak połączone ze znacznymi nakładami produkcyjnymi i z dodatkowymi kosztami. Również nie wszystkie rodzaje dokumentów wartościowych nadają się tak samo do wyposażenia w mikroprocesory. Wychodząc z tego, podstawowym celem wynalazku jest stworzenie elementu zabezpieczającego, który unika wad stanu techniki. W szczególności element zabezpieczający powinien dawać się uaktywniać poprzez włączanie i wyłączanie, względnie móc zapisywać informacje włącznie i wyłącznie a przy tym dawać się łatwo i tanio wytwarzać. Zadania te są rozwiązywane przez element zabezpieczający z cechami określonymi w zastrzeżeniu głównym. Dokument wartościowy z elementem zabezpieczającym tego rodzaju, 1 sposób wytwarzania takiego elementu zabezpieczającego oraz sposób do sprawdzania dokumentu wartościowego zaopatrzonego w taki element zabezpieczający są przedmiotem zastrzeżeń przyporządkowanych. Dalsze formy wynalazku są przedmiotem zastrzeżeń zależnych. Zgodnie z wynalazkiem, w elemencie zabezpieczającym wymienionego na wstępie rodzaju znajduje się obszar magnetyczny o dużej koercji, który przynajmniej częściowo zachodzi na obszar magnetyczny o małej koercji oraz w stanie namagnesowanym namagnesowuje obszar magnetyczny o małej koercji, a w szczególności doprowadza do stanu nasycenia magnetycznego. Poprzez te środki magnetyzm w obszarze magnetycznym o małej koercji w elemencie zabezpieczającym w łatwy sposób może zostać włączony i wyłączony.
4 Gdy obszar magnetyczny o dużej koercji jest rozmagnesowany, kod magnetyczny może zostać zapisany poprzez namagnesowanie, w znany sposób, obszaru magnetycznego o małej koercji albo jego obszarów cząstkowych. Następnie, namagnesowanie obszaru magnetycznego o małej koercji można wykazać za pomocą konwencjonalnych czujników, na przykład w urządzeniu do obróbki banknotów. Obszar magnetyczny o wysokiej koercji zostaje namagnesowany, tak, że jego pole magnetyczne powoduje namagnesowanie obszaru magnetycznego o małej koercji lub wprowadza ten obszar w stan nasycenia magnetycznego. Zewnętrzne pole magnetyczne o natężeniu koercyjnym rzędu wielkości jak dla obszaru magnetycznego o małej koercji nie może go bardziej namagnesować, kod magnetyczny jest zatem wyłączony. Do włączenia kodu magnetycznego nachodzący obszar magnetyczny o dużej koercji zostaje ponownie rozmagnesowany. Następnie znowu można wykazać obecność obszaru magnetycznego o małej koercji za pomocą zwykłych czujników. Zgodnie z preferowanym wariantem realizacji elementu zabezpieczającego według 1 wynalazku obszar magnetyczny o małej koercji zawiera szereg dających się osobno magnesować obszarów cząstkowych. Te obszary cząstkowe korzystnie wspólnie tworzą przy tym kod magnetyczny. Duża liczba dowolnych, złożonych rodzajów kodów magnetycznych może zostać wytworzona w taki sposób, że obszary cząstkowe posiadają specjalną geometrię oraz/albo układ przestrzenny oraz/albo natężenie koercyjne oraz/albo namagnesowanie szczątkowe. Właściwości magnetyczne: natężenie koercyjne i namagnesowanie szczątkowe dają się przy tym regulować przez rodzaj, ilość lub grubość warstwy materiału magnetycznego w poszczególnych obszarach cząstkowych. Najłatwiej jest jednak utworzyć kod magnetyczny z pojedynczych bitów magnetycznych, które przez obecność lub nieobecność magnesowania tworzone są w obszarze cząstkowym obszaru magnetycznego o 2 małej koercji.
Obszar magnetyczny o dużej koercji może być utworzony jako obszar ciągły albo może obejmować szereg odrębnych obszarów cząstkowych, które w każdym przypadku przynajmniej częściowo zachodzą na jeden lub większą liczbę obszarów cząstkowych o małej koercji. W szczególności w danej sytuacji obszar cząstkowy o dużej koercji może być przyporządkowany i zachodzić na obszar cząstkowy o małej koercji. Przez namagnesowanie obszaru cząstkowego o dużej koercji w przyporządkowanym obszarze magnetycznym o małej koercji może wówczas zostać selektywnie wyłączona zapisana informacja taka, jak na przykład bit magnetyczny. W preferowanym wariancie realizacji obszar magnetyczny o dużej koercji całkowicie zachodzi na obszar magnetyczny o małej koercji. Jednakże w ramach wynalazku znajduje się także przypadek, gdy obszar magnetyczny o dużej koercji jest nieco mniejszy niż obszar magnetyczny o małej koercji, dopóki zapewnione jest, że magnesowanie obszaru magnetycznego o dużej koercji powoduje namagnesowanie względnie wprowadza obszar magnetyczny o małej koercji w stan nasycenia magnetycznego. 1 Obszar magnetyczny o małej koercji celowo posiada natężenie koercyjne między około i około 00 Oe (800 A/m do 40 ka/m), korzystnie między około i około 30 Oe (12 ka/m do 28 ka/m). Korzystnie, obszar magnetyczny o małej koercji utworzony jest w warstwie materiału, która zawiera tlenki żelaza, czyste żelazo, nikiel albo inny magnetycznie miękki materiał. Grubość warstwy materiału wynosi w szczególności pomiędzy około 0,0 µm a około µm. Obszar magnetyczny o dużej koercji celowo posiada natężenie koercyjne powyżej około 300 Oe (24 ka/m), korzystnie powyżej około 00 Oe (80 ka/m), a szczególnie korzystnie powyżej około 00 Oe (160 ka/m). W przemyśle powszechnie dostępne są warstwy o natężeniu koercyjnym do około 4000 Oe (3 ka/m), przy czym tego rodzaju wysokie 2 natężenia pola są zdecydowanie korzystne dla zwiększenia zabezpieczenia przed
6 niezamierzonym usunięciem lub przemagnesowaniem. Przy zastosowaniu specjalnych, choć drogich materiałów uzyskuje się natężenia pola koercyjnego wynoszące do ponad 3000 Oe (2,8 MA/m). Także te specjalne materiały korzystnie mogą zostać zastosowane do obszarów magnetycznych o dużej koercji. Grubość warstwy materiału o dużej koercji wynosi w szczególności pomiędzy około 0,0 µm a około µm. Materiał o dużej koercji zawiera w szczególności stop żelaza/kobaltu/niklu lub żelaza/kobaltu/wanadu lub platyny/kobaltu lub glinu/niklu/kobaltu lub żelaza/kobaltu/chromu lub samaru/kobaltu lub samaru/miedzi lub samaru/żelaza lub samaru/cyrkonu lub neodymu/żelaza lub neodymu/boru. Zgodnie z korzystnym wariantem realizacji obszary magnetyczne o małej koercji oraz obszary magnetyczne o dużej koercji umieszczone są jeden na drugim, na wspólnym nośniku. Przy tym obszar magnetyczny o małej koercji może być umieszczony na obszarze magnetycznym o dużej koercji, bądź obszar magnetyczny o dużej koercji może być umieszczony na obszarze magnetycznym o małej koercji Alternatywnie, obszar magnetyczny o małej koercji oraz obszar magnetyczny o dużej 1 koercji mogą być umieszczone po przeciwległych stronach wspólnego nośnika. Istotne przy tym jest tylko, że odległość między oboma obszarami magnetycznymi jest wystarczająco mała, aby utrzymać działanie obszaru o dużej koercji wywołującego stan nasycenia magnetycznego. Dodatkowo w stosunku do wymienionych obszarów magnetycznych może być przewidziany kolejny obszar magnetyczny o dużej koercji, który służy zachowywaniu w pamięci stanu przełączenia elementu zabezpieczającego. Ten stan przełączenia może przykładowo być odczytywany i wyznaczany za pomocą czujnika magnetycznego. W przypadkach, w których nie jest wymagany kosztowny kod magnetyczny, do zabezpieczenia przedmiotu wystarcza również jedynie ten obszar magnetyczny o dużej 2 koercji.
7 Zgodnie z dalszym korzystnym wariantem realizacji elementu zabezpieczającego, według wynalazku, przewidziana jest przynajmniej w obszarach cząstkowych nieprzezroczysta warstwa kryjąca, która zakrywa położenie i rozmieszczenie obszaru magnetycznego o małej koercji. Warstwa kryjąca przykładowo może być tworzona przez nieprzezroczystą czarną lub kolorową farbę drukarską albo zawierać warstwę z glinu, złota, miedzi, żelaza, niklu bądź stopu tych metali. Warstwa kryjąca może dodatkowo posiadać wyżłobienia w postaci symboli lub wzorów, które tworzą informację odczytywalną wzrokowo i/lub mechanicznie. Warstwa kryjąca nanoszona jest przykładowo na wierzchnie warstwy magnetyczne albo w każdym przypadku przewidziana jest własna warstwa kryjąca powyżej i poniżej warstw magnetycznych. Element zabezpieczający korzystnie ma postać włókna zabezpieczającego, paska zabezpieczającego lub elementu transferowego. Element transferowy umieszczony jest w szczególności na folii transferowej i oddzielany jest od niej dopiero do nałożenia na 1 dokument wartościowy. Przy produkcji opisanego elementu zabezpieczającego obszary magnetyczne o małej koercji oraz obszary magnetyczne o dużej koercji są na przykład nadrukowywane albo naparowywane w procesie naparowania próżniowego, korzystnie - na wspólne podłoże lub na dokument zabezpieczony lub dokument wartościowy. Wynalazek obejmuje również dokument zabezpieczony i dokument wartościowy taki, jak banknot, paszport, dowód osobisty lub podobny, który posiada element zabezpieczający opisanego rodzaju. W szczególności element zabezpieczający może być zawarty na nośniku w dokumencie zabezpieczającym względnie dokumencie wartościowym. Alternatywnie, obszary magnetyczne o małej koercji oraz obszary magnetyczne o dużej koercji w elemencie 2 zabezpieczającym mogą być umieszczone bezpośrednio na dokumencie zabezpieczonym lub
8 dokumencie wartościowym. Przy tym w rachubę wchodzi nie tylko rozmieszczenie po tej samej dokumentu zabezpieczonego lub dokumentu wartościowego, lecz także rozmieszczenie po przeciwległych stronach tych dokumentów. W dokumencie zabezpieczonym lub dokumencie wartościowym oprócz wymienionego obszaru magnetycznego może znajdować się kolejny obszar magnetyczny o dużej koercji do zapisywania w pamięci stanu przełączenia dokumentu zabezpieczonego lub dokumentu wartościowego, który to stan może być odczytywany i wyznaczany przykładowo za pomocą czujnika magnetycznego. W celu kontrolowania oraz w razie potrzeby - do oznakowania opisanego powyżej dokumentu zabezpieczonego lub dokumentu wartościowego według wynalazku a) namagnesowuje się obszar magnetyczny o małej koercji w elemencie zabezpieczającym albo jego obszary cząstkowe, b) namagnesowuje się obszar magnetyczny o dużej koercji w elemencie zabezpieczającym, jeśli dokument wartościowy ma być zaopatrzony w oznaczenie, 1 c) wyznacza się namagnesowanie szczątkowe obszaru magnetycznego o małej koercji albo jego obszarów cząstkowych, oraz d) na podstawie określonego namagnesowania szczątkowego wyznacza się, czy dokument wartościowy jest zaopatrzony w oznaczenie czy nie. Zwłaszcza w etapie a) obszar magnetyczny o małej koercji jest namagnesowany w polu, które jest przynajmniej dwukrotnie większe od jego natężenia koercyjnego. W preferowanym wariancie realizacji sposobu w etapie b) obszar magnetyczny o dużej koercji namagnesowuje się prostopadle do wyznaczonego wcześniej kierunku magnetyzacji obszaru magnetycznego o małej koercji. Pole obszaru magnetycznego o dużej koercji powoduje wówczas namagnesowanie obszarów cząstkowych obszaru magnetycznego o małej 2 koercji lub wprowadzenie tych obszarów cząstkowych w stan nasycenia magnetycznego, tak,
9 że kod magnetyczny nie daje się już zarejestrować za pomocą urządzenia detekcyjnego takiego, jak na przykład czujnik do weryfikacji banknotów. Alternatywnie, w etapie b) obszar magnetyczny o dużej koercji może zostać namagnesowany równolegle do wyznaczonego wcześniej kierunku magnetyzacji obszaru magnetycznego o małej koercji. Również w tym przypadku pole obszaru magnetycznego o dużej koercji powoduje namagnesowanie obszarów cząstkowych obszaru magnetycznego o małej koercji lub wprowadzenie tych obszarów cząstkowych w stan nasycenia magnetycznego. W oparciu o równoległe ułożenie obydwu typów magnetyzacji w tym przypadku czujnik zaprojektowany na obszar magnetyczny o małej koercji reaguje zawsze, tak, że zakodowana informacja nakłada się na namagnesowany obszar o dużej koercji i przez to nie zostaje rozpoznana. W obydwu wymienionych wariantach kod magnetyczny obszaru magnetycznego o małej koercji jest zatem wyłączony. Aby ponownie włączyć kod magnetyczny, po oznakowaniu dokumentu wartościowego celowo rozmagnesowuje się obszar magnetyczny o dużej koercji. Następnie kod magnetyczny 1 w obszarze magnetycznym o małej koercji w elemencie zabezpieczającym może - podczas detekcji - zostać ponownie namagnesowany w pożądanym kierunku oraz rozpoznany. Kod magnetyczny obszaru o małej koercji daje się zatem ponownie aktywować poprzez rozmagnesowywanie obszaru o dużej koercji. W szczególnie preferowanej konfiguracji papier wartościowy zawiera znacznie wydłużony element zabezpieczający umieszczony wzdłuż osi podłużnej. Obszary cząstkowe o małej koercji są wówczas namagnesowywane w kierunku prostopadłym do osi podłużnej. Późniejsza próba odczytania, zgodnie z etapem c) nie udaje się, zatem ustalony kod magnetyczny nie może zostać odczytany z powodzeniem, zamknięta zostaje więc możliwość wystąpienia oznakowania lub fałszerstwa.
Jeśli wykryte zostanie oznakowanie dokumentu wartościowego, według preferowanego wariantu realizacji sposobu zdolność funkcjonalna dokumentu wartościowego zostaje zmieniona, a w szczególności ograniczona. Przykładowo układ analizujący może tak być ustawiony, że oznakowany banknot nadaje się do automatycznego się nim posługiwania jedynie w ograniczonym zakresie. Alternatywnie może być on tak ustawiony, że również oznaczone banknoty w pełni nadają się do automatycznego posługiwania się nimi, zaś system analizujący rozpoznaje zaś banknoty jako oznaczone oraz podaje odpowiednią wzmiankę. Dalsze przykłady realizacji, jak również zalety wynalazku są kolejno objaśnione, w oparciu o rysunki. Dla lepszego zobrazowania zrezygnowano z wiernego przedstawienia skali i proporcji na rysunkach. Ukazują one: Fig. 1 schematyczne przedstawienie banknotu z zatopionym włóknem zabezpieczającym oraz naklejonym elementem transferowym w każdym przypadku według przykładu realizacji wynalazku, 1 Fig. 2 Fig. 3 Fig. 4 Fig. strukturę warstwową włókna zabezpieczającego z Fig. 1 w przekroju, widok z góry na włókno zabezpieczające z Fig. 2 z obszarem magnetycznym o małej koercji jako kod magnetyczny, widok z góry na włókno zabezpieczające z Fig. 2 z wyłączonym kodem magnetycznym w pierwszym oznaczonym stanie, widok z góry na włókno zabezpieczające z Fig. 2 z wyłączonym kodem magnetycznym w drugim oznaczonym stanie, oraz Fig. 6 do 8 strukturę warstwową włókiem zabezpieczających w przekroju według kolejnych przykładów realizacji wynalazku. Fig. 1 ukazuje schematyczne przedstawienie banknotu z zatopionym włóknem 2 zabezpieczającym 12 oraz naklejonym elementem transferowym 14. Jak jest zaznaczone
11 przez kreskowaną obwódkę, włókno zabezpieczające 12 całkowicie zatopione jest we wnętrzu banknotu. Element transferowy 14 naklejony jest za pomocą kleju termotopliwego na wierzchnią powierzchnię banknotu. Elementy zabezpieczające 12, 14 zawierać mogą obok opisanych poniżej struktur magnetycznych dalsze cechy zabezpieczające, jak na przykład tekst negatywowy, hologram lub inne struktury o działaniu optycznym, które są znane i dlatego też nie są tu bliżej objaśnione. Budowa oraz ukształtowanie elementu zabezpieczającego według wynalazku są poniżej bliżej objaśnione na przykładzie włókna zabezpieczającego 12. Element transferowy 14 albo inna postać wykonania elementu zabezpieczającego według wynalazku mogą być analogicznie ukształtowane. Fig. 2 ukazuje schematycznie strukturę warstwową włókna zabezpieczającego 12 z Fig. 1 w przekroju. Włókno zabezpieczające 12 posiada przezroczystą folię z tworzywa sztucznego, która służy jako podłoże dla warstw magnetycznych. Na tę folię z tworzywa sztucznego nadrukowana jest na całej powierzchni warstwa magnetyczna o dużej koercji 22, 1 posiadająca natężenie pola koercyjnego większe niż 00 Oe. Na warstwę magnetyczną o dużej koercji 22 nadrukowanych jest szereg obszarów magnetycznych o małej koercji, tutaj pojedyncze bity magnetyczne 24, które tworzą kod magnetyczny. Ze względu na przejrzystość na opisie Fig. 2 przedstawione są jedynie trzy bity magnetyczne 24. Materiał oraz sposób wytwarzania obszarów magnetycznych o małej koercji w przykładzie wykonania są wzajemnie tak dopasowane, że warstwa materiału o małej koercji posiada natężenie pola koercyjnego około Oe. Zastosowanie włókien zabezpieczających z Fig. 2 do kontroli banknotów jest ponadto bliżej opisane w odniesieniu do Fig. 3 do Fig., które ukazują każdorazowo widok na włókna zabezpieczające z Fig. 2 w różnorakich stanach namagnesowania.
12 Fig. 3 ukazuje przede wszystkim włókno zabezpieczające w banknocie w stanie aktywnym. W tym stanie warstwa magnetyczna o dużej koercji 22 jest rozmagnesowana i nie wywiera żadnego wpływu na bity magnetyczne o małej koercji 24. Bity magnetyczne 24 są w znany sposób namagnesowane prostopadle do osi podłużnej 26 włókna zabezpieczającego 12, tak, aby zapisywać we włóknie zabezpieczającym kod magnetyczny. W przykładzie wykonania z Fig. 3 trzy pokazane bity magnetyczne 24 przedstawiają liczbę binarną 1, która wynika z kolejności magnetyzacji M 0 (namagnesowana rozmagnesowana namagnesowana). Ten kod magnetyczny może być odczytywany i dalej przetwarzany za pomocą zwykłego czujnika do banknotów. Do oznakowania banknotu, przykładowo do magnetycznego oznakowania banknotów przeznaczonych na okup, warstwa magnetyczna o dużej koercji 22 jest namagnesowana przez silne zewnętrzne pole magnetyczne. Pole warstwy magnetycznej o dużej koercji 22 powoduje namagnesowanie przeznaczonych do tego bitów magnetycznych 24, względnie wprowadza je w stan nasycenia magnetycznego, tak, że następnie za pomocą czujnika do banknotów nie jest 1 już dalej możliwe stwierdzenie zapisanego uprzednio kodu magnetycznego. Fig. 4 ukazuje pierwszy oznakowany stan banknotu, w którym warstwa magnetyczna o dużej koercji 22 namagnesowana jest równolegle do osi podłużnej 26 paska zabezpieczającego, jak wskazane jest przez grubą strzałkę M 1. Bity magnetyczne 24 namagnesowane są w tym stanie do ich magnetyzacji do uzyskania stanu nasycenia magnetycznego także wzdłuż osi podłużnej 26. Magnetyzacja szczątkowa M 1 warstwy o dużej koercji utrzymuje przy tym stan stabilny magnetycznego nasycenia bitów magnetycznych 24. W tym oznakowanym stanie zewnętrzne pole magnetyczne nie może zmieniać rzędu wielkości natężenia pola koercyjnego magnetyzacji bitów magnetycznych 24. W takim przypadku bity magnetyczne 24 są wyłączone, a banknot jest nieaktywny.
13 Drugi oznakowany stan banknotu przedstawiony jest na Fig.. Warstwa magnetyczna o dużej koercji 22 namagnesowana jest tam prostopadle do osi podłużnej 26 paska zabezpieczającego 12. Magnetyzacja M 2 warstwy magnetycznej o dużej koercji 22 również tutaj wprowadza bity magnetyczne 24 w stan nasycenia magnetycznego. W procesie odczytywania czujnik magnetyczny pobudzany jest poprzez całą długość paska zabezpieczającego 12. Zapisana informacja nie może zatem zostać pobrana z namagnesowanego bitu magnetycznego 24, a więc banknot jest nieaktywny, podobnie jak w pierwszym oznakowanym stanie. Sposób oznakowania, a przez to stan przełączenia banknotu może dodatkowo być zakodowany na banknocie w kolejnym obszarze magnetycznym o dużej koercji 16 (Fig. 1). Przy magnesowaniu warstwy magnetycznej o wysokiej koercji 22 obszar magnetyczny 16 jest również magnesowany, tak, że kierunek jego magnetyzacji odpowiada kierunkowi magnetyzacji warstwy magnetycznej 22. Stan przełączenia banknotu (stan nieoznakowany, pierwszy lub stan drugi, oznakowany) może być w tym przykładzie wykonania kontrolowany 1 przez czujnik magnetyczny z obszaru magnetycznego 16. Przy tym możliwe jest również kontrolowanie jedynie jednego kierunku magnetyzacji. Prostopadły do tego kierunek magnetyzacji oraz stan rozmagnesowania przedstawiają wówczas wspólny stan przełączenia. Możliwe jest również zaopatrzenie dokumentu jedynie w obszar magnetyczny o dużej koercji 16. Fig. 6 do 8 ukazują w przekroju budowę warstwową włókien zabezpieczających według kolejnych przykładów wykonania wynalazku. W postaci wykonania z Fig. 6 każdemu bitowi magnetycznemu o małej koercji 34 przyporządkowany jest jeden odpowiedni obszar magnetyczny o dużej koercji 32. Bity magnetyczne 34 mogą być wówczas osobno włączane bądź wyłączane poprzez namagnesowanie przyporządkowanych obszarów magnetycznych.
14 Odpowiednio może być tworzone wiele grup bitów magnetycznych, które wspólnie są włączane bądź wyłączane przez obszar magnetyczny o dużej koercji. Fig. 7 ukazuje włókno zabezpieczające takie, jak na Fig. 2, w którym na podłożu 40 zamieniona jest kolejność warstw magnetycznych o dużej koercji 42 i warstw magnetycznych o małej koercji 44. Zgodnie z Fig. 8 warstwy magnetyczne o dużej koercji 2 oraz warstwy magnetyczne o małej koercji 4 mogą być umieszczone także na różnych stronach wspólnego podłoża 0. W tym przypadku natężenia pól koercyjnych warstw magnetycznych 2, 4 oraz grubość warstwy podłoża 0 muszą być całkowicie tak wzajemnie dopasowane, że namagnesowanie warstwy magnetycznej o dużej koercji 2 doprowadza bity magnetyczne 4 do stanu nasycenia magnetycznego. Podłoże 0 w tym przypadku może być tworzone również przez sam papier wartościowy, przykładowo banknot. Możliwe jest również zalaminowanie folią, w odpowiedni sposób, dwóch podłoży razem, przy czym obszary o małej koercji i obszary o dużej koercji znajdują się wówczas na jednym 1 podłożu. Giesecke & Devrient GmbH, Niemcy Pełnomocnik:
Z-4133/06 EP 1618006 B1 Zastrzeżenia patentowe 1. Element zabezpieczający do dokumentu wartościowego takiego, jak banknot, paszport, dowód osobisty czy podobny, z obszarem magnetycznym o małej koercji (24; 34; 44; 4), znamienny tym, że przewidziany jest obszar magnetyczny o dużej koercji (22; 32; 42; 2), który przynajmniej częściowo zachodzi na obszar magnetyczny o małej koercji (24; 34; 44; 4) oraz w stanie namagnesowanym magnesuje obszar magnetyczny o małej koercji (24; 34; 44; 4). 2. Element zabezpieczający według zastrz. 1, znamienny tym, że obszar magnetyczny o małej koercji zawiera szereg dających się osobno magnesować obszarów cząstkowych (24; 34; 44; 4). 3. Element zabezpieczający według zastrz. 2, znamienny tym, że dające się osobno magnesować obszary cząstkowe (24; 34; 44; 4) tworzą pojedyncze bity do zapisywania kodu magnetycznego. 4. Element zabezpieczający według zastrz. 2 albo 3, znamienny tym, że obszar magnetyczny o dużej koercji obejmuje szereg osobnych obszarów cząstkowych (32), z których każdy przynajmniej częściowo zachodzi na jeden lub większą liczbę obszarów cząstkowych o małej koercji (34).
2. Element zabezpieczający według przynajmniej jednego z zastrz.1 do 4, znamienny tym, że obszar magnetyczny o dużej koercji (22; 32; 42; 2) całkowicie zachodzi na obszar magnetyczny o małej koercji (24; 34; 44; 4). 6. Element zabezpieczający według przynajmniej jednego z zastrz. 1 do, znamienny tym, że obszar magnetyczny o małej koercji (24; 34; 44; 4) posiada natężenie koercji między około a około 00 Oe (800 A/m do 40 ka/m), korzystnie między około a około 30 Oe (12 ka/m do 28 ka/m). 7. Element zabezpieczający według przynajmniej jednego z zastrz. 1 do 6, znamienny tym, że obszar magnetyczny o małej koercji (24; 34; 44; 4) utworzony jest w warstwie materiału, która zawiera tlenki żelaza, czyste żelazo, nikiel lub inny magnetycznie miękki materiał. 8. Element zabezpieczający według przynajmniej jednego z zastrz. 1 do 7, znamienny tym, że obszar magnetyczny o małej koercji (24; 34; 44; 4) utworzony jest w warstwie materiału o grubości od około 0,0 µm do około µm. 9. Element zabezpieczający według przynajmniej jednego z zastrz. 1 do 8, znamienny tym, że obszar magnetyczny o dużej koercji (22; 32; 42; 2) posiada natężenie koercji powyżej około 300 Oe (24 ka/m), korzystnie powyżej około 00 Oe (80 ka/m), szczególnie korzystnie powyżej około 00 Oe (160 ka/m).. Element zabezpieczający według przynajmniej jednego z zastrz. 1 do 9, znamienny tym, że obszar magnetyczny o dużej koercji (22; 32; 42; 2) utworzony jest w warstwie materiału, która zawiera stop żelaza/kobaltu/niklu lub żelaza/kobaltu/wanadu lub platyny/kobaltu lub glinu/niklu/kobaltu lub żelaza/kobaltu/chromu lub samaru/kobaltu lub samaru/miedzi lub samaru/żelaza lub samaru/cyrkonu lub neodymu/żelaza lub neodymu/boru, albo inny magnetycznie twardy materiał. 11. Element zabezpieczający według przynajmniej jednego z zastrz. 1 do, znamienny tym, że obszar magnetyczny o dużej koercji (22; 32; 42; 2) utworzony jest w warstwie materiału o grubości od około 0,0 µm do około µm.
3 12. Element zabezpieczający według przynajmniej jednego z zastrz. 1 do 11, znamienny tym, że obszar magnetyczny o małej koercji (24; 34; 44) oraz obszar magnetyczny o dużej koercji (22; 32; 42) umieszczone są jeden na drugim na wspólnym nośniku (; 30; 40). 13. Element zabezpieczający według przynajmniej jednego z zastrz. 1 do 11, znamienny tym, że obszar magnetyczny o małej koercji (4) oraz obszar magnetyczny o dużej koercji (2) umieszczone są na przeciwległych stronach wspólnego nośnika (0). 14. Element zabezpieczający według jednego z zastrz. 12 lub 13, znamienny tym, że obszar magnetyczny o małej koercji (24; 34; 44; 4) oraz obszar magnetyczny o dużej koercji (22; 32; 42; 2) naniesione są na wspólny nośnik (; 30; 40; 0) poprzez proces nadrukowania lub proces naparowania próżniowego. 1. Element zabezpieczający według przynajmniej jednego z zastrz. 1 do 14, znamienny tym, że przewidziany jest kolejny obszar magnetyczny o dużej koercji do zapisywania stanów przełączenia elementu zabezpieczającego. 16. Element zabezpieczający według przynajmniej jednego z zastrz. 1 do 1, znamienny tym, że przynajmniej w obszarach cząstkowych znajduje się nieprzezroczysta warstwa kryjąca, która zakrywa położenie i rozmieszczenie obszaru magnetycznego o małej koercji (24; 34; 44; 4). 17. Element zabezpieczający według zastrz. 16, znamienny tym, że warstwa kryjąca posiada wyżłobienia w postaci symboli lub wzorów, które tworzą informację odczytywalną wzrokowo i/albo mechanicznie. 18. Element zabezpieczający według przynajmniej jednego z zastrz. 1 do 17, znamienny tym, że element zabezpieczający tworzy włókno zabezpieczające (12), pasek zabezpieczający, opaskę albo element transferowy (14), w szczególności na folii transferowej. 19. Dokument zabezpieczony posiadający element zabezpieczający według przynajmniej jednego z zastrz. 1 do 18.. Dokument wartościowy taki, jak banknot, paszport, dowód osobisty czy podobny, posiadający element zabezpieczający (12, 14) według przynajmniej jednego z zastrz. 1 do 18.
4 21. Dokument wartościowy według zastrz., znamienny tym, że element zabezpieczający (12, 14) zawarty jest na nośniku (; 30; 40; 0) w dokumencie wartościowym. 22. Dokument wartościowy według zastrz., znamienny tym, że obszar magnetyczny o małej koercji (4) oraz obszar magnetyczny o dużej koercji (2) w elemencie zabezpieczającym umieszczone są na tej samej stronie lub na przeciwległej stronie dokumentu wartościowego (0). 23. Dokument wartościowy według przynajmniej jednego z zastrz. do 22, znamienny tym, że obszar magnetyczny o małej koercji (24; 34; 44; 4) w elemencie zabezpieczającym przewidziany jest z kodem magnetycznym. 24. Dokument wartościowy według przynajmniej jednego z zastrz. do 23, znamienny tym, że dokument wartościowy oznakowany jest poprzez namagnesowanie obszaru magnetycznego o wysokiej koercji (22; 32; 42; 2) w elemencie zabezpieczającym. 2. Dokument wartościowy według przynajmniej jednego z zastrz. do 24, znamienny tym, że w dokumencie wartościowym znajduje się kolejny obszar magnetyczny o dużej koercji (16) do zapisywania stanów przełączenia dokumentu wartościowego. 26. Sposób wytwarzania elementu zabezpieczającego według jednego z zastrz. 1 do 18, znamienny tym, że obszar magnetyczny o małej koercji oraz obszar magnetyczny o dużej koercji są nadrukowane bądź napylone próżniowo na wspólnym podłożu albo na dokumencie wartościowym. 27. Sposób kontrolowania dokumentu wartościowego według przynajmniej jednego z zastrz. do 2, w którym c) namagnesowuje się obszar magnetyczny o małej koercji w elemencie zabezpieczającym albo jego obszary cząstkowe, d) namagnesowuje się obszar magnetyczny o dużej koercji w elemencie zabezpieczającym, jeśli dokument wartościowy ma być zaopatrzony w oznaczenie,
c) wyznacza się namagnesowanie szczątkowe obszaru magnetycznego o małej koercji albo jego obszarów cząstkowych, oraz d) na podstawie określonego namagnesowania szczątkowego wyznacza się, czy dokument wartościowy jest zaopatrzony w oznaczenie czy nie. 28. Sposób według zastrz. 27, znamienny tym, że w etapie b) obszar magnetyczny o dużej koercji namagnesowuje się prostopadle do wyznaczonego wcześniej kierunku magnetyzacji obszaru magnetycznego o małej koercji. 29. Sposób według zastrz. 27, znamienny tym, że w etapie b) obszar magnetyczny o dużej koercji namagnesowuje się równolegle do wyznaczonego wcześniej kierunku magnetyzacji obszaru magnetycznego o małej koercji. 30. Sposób według przynajmniej jednego z zastrz. 27 do 29, znamienny tym, że dokument wartościowy zawiera podłużnie rozciągnięty element zabezpieczający z osią podłużną, zaś obszary cząstkowe o małej koercji namagnesowuje się w kierunku prostopadłym do tej osi podłużnej. 31. Sposób według przynajmniej jednego z zastrz. 27 do 30, znamienny tym, że po oznakowaniu dokumentu wartościowego obszar magnetyczny o dużej koercji zostaje rozmagnesowany, aby możliwe było ponowne aktywowanie kodu magnetycznego o małej koercji w elemencie zabezpieczającym. 32. Sposób według przynajmniej jednego z zastrz. 27 do 31, znamienny tym, że w przypadku wykrycia oznaczenia dokumentu wartościowego, zdolność funkcjonalna dokumentu wartościowego zostaje zmieniona, a w szczególności ograniczona. Giesecke & Devrient GmbH, Niemcy Pełnomocnik:
1 Z-4133/06 EP 1618006 B1
2 Z-4133/06 EP 1618006 B1 Giesecke & Devrient GmbH, Niemcy Pełnomocnik: