RADEK ZAWROTNIAK, SZPADZISTA
MOTYWACJA OSIAGNIĘĆ W SPORCIE I MOTYWACJA UCZENIA SIĘ Wątpię, więc myślę Thomas Anonymus Myślę, więc jestem Kartezjusz Wiem, jaką mam motywację, dlatego uczyłem się, trenuję szpadę i dlatego będę się uczył Radek Zawrotniak
Motywacja [Motivation] jest zespołem procesów biorących udział w uruchamianiu, kierowaniu, podtrzymywaniu i kończeniu konkretnego zachowania. Procesy motywacyjne obejmują preferencje jednej aktywności nad inną, wysiłek wkładany w ukierunkowaną aktywność i jej trwałość. Motywacja (łac. movere - ruszać się) jest stanem gotowości do podjęcia uczenia się, treningu i startów w zawodach, wynika z niej osiąganie wysokich wyników w nauce i wartości sportowych. Motywacja osiągnięć [Achievement Motivation] wg Murray a (1938) definiowana jest jako, pragnienie czy skłonność do wykonywania czynności tak szybko i tak dobrze, jak to tylko możliwe aby zrealizować trudne cele i osiągnąć lub przekroczyć wysokie standardy (Weiner B. 1996)
Behawioralne teorie wzmocnienia Teorie potrzeb i teorie celów Teoria Społeczno- Poznawcza Bandury i jej pedagogiczna postać: Teoria Społecznego Uczenia się Teoria Autodeterminacji
Motywacja jako reakcja na bodziec zewnętrzny stworzenie trawiące spokojnie w cieniu, z rzadka podrywane do działania nieznośnym upałem lub myślą o kufelku zimnego piwa (Murray) Bodziec wzmacniający cokolwiek, co podnosi lub utrzymuje częstość zachowania, kiedy styka się z przejawem tego zachowania, np. pochwała, nagroda, sukces Narzędzia: system ocen, regulamin, medale i dyplomy, kij i marchewka
Zachowanie jest motywowane przez potrzeby
1. Emocjonalne: rozrywka, spokój, zadowolenie 2. Poznawcze: ciekawość, dochodzenie do wiedzy, twórczość 3. Subiektywna harmonia: integralność z ludźmi, naturą, mocą 4. Własne interesy: indywidualność, samostanowienie, wyższość 5. Integracja poprzez stosunki społeczne: przynależność, sprawiedliwość 6. Zadaniowe: mistrzostwo, oryginalność, zorganizowanie Im więcej podejmowanych celów, tym silniejsza jest motywacja do uczenia się i do sportu.
- od poczucia celu. - od orientacji w sytuacji. - od wypracowania odpowiedniej strategii.
ZASADNICZYM CELEM JEST SAMODOSKONALENIE.
Atkinson, 1960; Jarvis 2003 przedstawiali swój model motywacji osiągnięć. Zasadniczą konstrukcją było przyjęcie przeciwstawnych motywów: osiągania sukcesów i unikania porażki. Teoria Społeczno- Poznawcza (Bandura A., 1976). Dwie cechy centralne tej teorii należy odnosić do sportu i uczenia się: a) to, że procesy poznawcze stanowią najważniejszy element analiz osobowości i b) że rozwój poznania występuje w kontekście społecznym.
Bandura uważa, że podstawą sportu i uczenia się jest: Własna Skuteczność [Samoskuteczność, Self Efficacy] to przekonanie o własnej zdolności zorganizowania i kontrolowania swojego zachowania w celu doprowadzenia do wyznaczonego, oczekiwanego przez siebie wyniku tego zachowania. Własna skuteczność jest podstawą motywacji i działania. Określa zdolność do osiągania mistrzostwa w sporcie i uzyskiwania wysokich wyników uczenia się.
Według Bandury uczenie się to proces czteroetapowy: uczący się- musi skierować uwagę na kluczowe elementy tego, czego ma się nauczyć, uczący się- musi zapamiętać dane zachowanie, uczący się- musi umieć powtórzyć dane zachowanie lub wykonać je, uczący się- musi mieć motywację i musi chcieć powtórzyć dane zachowanie.
Zasadniczym załozeniem jest istnienie dwóch rodzajów motywacji zewnętrznej i wewnętrznej (Deci, E.L., i in., 1994) Teoria powstała z inspiracji teorią Bandury. Ważnymi czynnikami dla uczących się są: Kompetencja (potrafię manipulować środowiskiem i kontrolować je) Autonomia (sam decyduję, co i jak robić) Włączenie (afiliacja, utrzymuję kontakty z innymi)
Sterowanie Zewnętrzne związaną z układem nagrody kary Sterowanie Spowodowane przez Introjekcję, która oznacza selektywne przyjmowanie wartości i zasad, ale bez akceptacji jako własne. Sterowanie Spowodowane Identyfikacją, która oznacza większy stopień akceptacji i częściowe motywowanie przez własne ja
Sterowanie spowodowane Integracją z własnym systemem i motywowanie zadań od siebie. Czynnik regulacyjny jest akceptowany i traktowany jako zgodny z naszymi potrzebami. Motywację Wewnętrzną, która zwrócona jest na wewnętrznie umotywowane działanie nie koniecznie na wynik. Ten rodzaj powiązany jest z poczuciem autonomii. Trenujący i uczący się - trening i zadania modyfikuje samodzielnie zgodnie z wewnętrznym przekonaniem a jego motywacja do treningu i nauki jest częścią jego życia sportowego, wpływa na inne składniki pozasportowe np. na stosunek do emocji innych.
NALEŻY DĄŻYĆ DO WZBUDZENIA W UCZĄCYCH SIĘ MOTYWACJI WEWNĘTRZNEJ LUB PRZEKSZTAŁCENIA MOTYWACJI ZEWNĘTRZNEJ W WEWNĘTRZNĄ MOTYWACJA ZEWNĘTRZNA Tendencja do podejmowania i kontynuowania działań ze względu na pewne konsekwencje, do których one prowadzą; związana z poczuciem, że przyczyna i kontrola działania ma charakter zewnętrzny i nie jest zależna ode mnie MOTYWACJA WEWNĘTRZNA Tendencja do podejmowania i kontynuowania działań ze względu na ich treść; cechą określającą MW jest ciekawość; czynnikami motywującymi są: wieloznaczność, niewyraźność, nowość, złożoność, dziwność, niezgodność.
Motywacja do wykonania danego zadania jest tym silniejsza, im mocniejsze ma uczący przekonanie, że treść zadania, warunki jego wykonania i decyzja o postawieniu zadania zależą od niego. Pozytywny stosunek do zadań podnosi motywację do ich wykonania. Zadania pobudzające ciekawość uczącego się i umożliwiające jej zaspokojenie wzbudzają motywację do ich wykonania. Są zawodnicy i uczący się, dla których głównym źródłem motywacji do wykonania zadań doskonalenia się jest potrzeba akceptacji społecznej, przede wszystkim ze strony nauczycieli, następnie rodziców i kolegów.
Zamiast potrzeby akceptacji, może wykształcić się potrzeba podporządkowania się nauczycielom, rodzicom albo kolegom, która może stać się ważnym czynnikiem wzbudzającym motywy uczenia się. Jeżeli uczący się uważa wykonanie zadania za sukces, a niewykonanie zadania jako porażkę, wzrasta motywacja wykonania zadania. Motywacja do wykonania zadania uczenia się zależy od czasu trwania i siły napięcia, jakie wywołuje zadanie lub okoliczności mu towarzyszące.
Z Teorią Autodeterminacji zwiazane jest pojęcie Uogólnionej Samoskuteczności GSES. Badania wykazują, że im jest ona wyższa, tym lepsze wyniki w nauce i w sporcie.
Zgodnie z koncepcja Deci ego, gł. dotyczącą motywacji wewnętrznej sportowcy używają pozytywnych strategii do radzenia sobie z sytuacjami trudnymi i inwestują więcej wysiłku w tę działalność. (Mallett C. i in., 2007). Autonomia i poczucie wolności jest wg Deci ego konieczna dla poczucia swobody wewnętrznej, samodzielności działania i do rozwijania motywacji adekwatnej do wyznaczonych celów w nauce i w sporcie. Są to czynniki decydujace o powodzeniu w sporcie i w nauce.
W 2012 r. badałem szpadzistów Kadry Narodowej. Z badania tego wynika również, że wysoka ocena GSES [(Generalized Self- Efficacy Scale) Uogólnione Poczucie Własnej Skuteczności] powiązana jest z ich świadomością celów i dobrą motywacją do sportu i do nauki. Większość szpadzistów polskich należących do Kadry ma wykształcenie wyższe i specjalizowane [doktoranckie, podyplomowe] Szpadziści należą do najbardziej wszechstronnych sportowców. TRENUJĄ NIE TYLKO DLA PODIUM, GŁÓWNIE DĄŻĄ DO SAMODOSKONALENIA.
WĄTPIĘ WIĘC MYŚLĘ, MYŚLĘ WIĘC JESTEM. Kartezjusz