Model pracy z uczniem zdolnym Oprac. Anna Descour, Anna Wolny

Transkrypt

1 Model pracy z uczniem zdolnym Oprac. Anna Descour, Anna Wolny 1

2 Dziecko rodzi się wszechstronnie uzdolnione, z pełną możliwością rozwoju we wszystkich kierunkach, potencjalną wybitną inteligencją i zadatkami na rozwijanie wielkiej twórczości oraz dużym talentem społecznym. Trzeba stworzyć mu możliwości ich maksymalnego rozwoju. David Lewis, Jak wychowywać dziecko zdolne 2

3 Uczeń jest uznawany za zdolnego jeśli posiada wysokie zdolności ogólne, uzdolnienia kierunkowe, predyspozycje twórcze oraz charakteryzuje się wysokim zaangażowaniem zadaniowym. J.S. Renzulli 3

4 Trójpierścieniowy model zdolności J. S. Renzulliego Zaangażowanie w pracę Ponadprzeciętne zdolności Twórczość 4

5 1. Pierwsza grupa zdolności dotyczy ponadprzeciętnej inteligencji albo specyficznych uzdolnień kierunkowych. 2. Druga grupa cech to takie właściwości osobowości, które umożliwiają autentyczne zaangażowanie w wykonywane zadanie. Do nich należy: motywacja, uporczywość, wytrzymałość, ciężka praca, samozaparcie w ćwiczeniach, pewność siebie, wiara w swoje zdolności i wykonywaną pracę. 3. Do trzeciej grupy zaliczyć można: płynność, giętkość i oryginalność myślenia, otwartość na doświadczenia, przyjmowanie tego co nowe w myśleniu, ciekawość, badawczość, poszukiwanie przygód i umysłowych gier, preferencja ryzyka w myśleniu i działaniu, wrażliwość na szczegóły, estetyzm w rozwiązywaniu problemów, gotowość na odbiór bodźców zewnętrznych, tworzenie własnych idei, wrażliwość na odczucia. 5

6 Za ucznia zdolnego można uznać takiego, który posiada co najmniej jedną z czterech wymienionych cech: 1. Wysoki poziom zdolności ogólnych, inteligencji, 2. Wysoki poziom zdolności specjalnych uzdolnień, 3. Wysokie osiągnięcia lub możliwości takich osiągnięć w nauce bądź innych dziedzinach działalności wartościowej społecznie, 4. Osiągnięcia oryginalne i twórcze lub możliwości takich osiągnięć. T. Lewowicki 6

7 Uczniów zdolnych charakteryzuje: łatwość skupiania się przez dłuższy czas na danym problemie, skłonność do introwersji, zdolności przywódcze, zdolność do wytężonej pracy, wytrwałość w uczeniu się, pewność siebie i wysoka samoocena, rozumowanie logiczne i abstrakcyjne, wysoki stopień rozumienia treści oraz dostrzegania zależności między jej elementami, duża ciekawość, 7

8 szerokie zainteresowania, duża zdolność obserwacji, bogaty słownik, uzdolnienia matematyczne, zdolności muzyczne lub plastyczne, wczesna umiejętność czytania i pisania, zdolności analizowania i syntetyzowania, łatwość zapamiętywania i odtwarzania danego materiału, zdolność skojarzeń, dążenie do odkryć i eksperymentowania, zdolności literackie. 8

9 Warunki utrudniające rozwój ucznia zdolnego: Nieadekwatna samoocena, Trudności we współpracy z grupą rówieśniczą, Nadmierne obciążanie dziecka dodatkowymi zajęciami, Trudności w radzeniu sobie w sytuacjach wymagających rywalizacji, Niechęć do uczenia się treści uznawanych za nudne, Trudności w zrozumieniu ograniczonych możliwości kolegów o niższych umiejętnościach, Nieadekwatne oczekiwania rodziców wobec dziecka, Perfekcjonizm i stałe niezadowolenie z uzyskiwanych wyników, Uzależnienie od motywacji zewnętrznej np. pochwał, wysokich ocen i wyników w konkursach, Syndrom nieadekwatnych osiągnięć szkolnych 9

10 Głównym założeniem pracy z uczniem zdolnym jest wychodzenie naprzeciw potrzebom dziecka o specjalnych potrzebach edukacyjnych, rozwijanie, wspomaganie i ukierunkowanie uzdolnień dziecka zgodnie z jego potencjałem i możliwościami. 10

11 Praca z dzieckiem zdolnym ukierunkowana jest na: rozwijanie jego zdolności indywidualnych oraz zainteresowań, stwarzanie warunków do odkrywania, eksperymentowania, poznawania i przeżywania, kształtowanie u dzieci wiary we własne możliwości, rozwijanie możliwości umysłowych oraz szczególnych uzdolnień do uczenia się matematyki, tworzenie warunków, w których dziecko rozwija nabyte doświadczenia językowe ze szczególnym uwzględnieniem umiejętności czytania i pisania, kształtowanie i rozwijanie ekspresji, twórczej postawy, wrażliwości na piękno, wrażliwości estetycznej, pomysłowości, wyobraźni plastycznej i muzykalności, stwarzanie sytuacji doskonalących pamięć, umiejętność skupiania uwagi, zdolność kojarzenia i kreatywnego myślenia, rozbudzanie ciekawości poznawczej i samodzielnego działania. 11

12 W trakcie pracy z uczniami zdolnymi należy pamiętać o ważnych zasadach: pozwalać dziecku brać aktywny udział w zajęciach, pozwalać dziecku na popełnianie błędów i radzenie sobie z ich skutkami, nagradzać inicjatywę, dociekliwość oraz zadawanie pytań, zachęcać dziecko do odkrywania i wymyślania, koncentrować nauczanie na wrodzonej potrzebie dziecka do dokonywania odkryć świata, w którym żyje, nie narzucać wiedzy dziecku zbyt wcześnie, gdyż straci ono orientację i szybko się znudzi. 12

13 Dziecko będzie aktywne tylko wtedy, gdy: cel jest dla niego bliski i wyraźny (ma poczucie sensu tego co robi), uwzględnia się jego potrzeby i zainteresowania (zadania uznaje za własne), ma poczucie bezpieczeństwa, prawo do błędów, otrzyma wsparcie i informację zwrotną, działaniom towarzyszą odczucia, emocje, bierze udział w planowaniu i podejmowaniu decyzji (coś ode mnie zależy), odczuwa satysfakcję (lubi to robić), ma poczucie własnej wartości (ja to potrafię), dostrzega się wkład jego pracy a nie tylko efekt (nauczyciel i grupa doceniają go i dostrzegają jego wysiłek), ma możliwość zrealizowania własnych pomysłów. 13

14 Metody stosowane w pracy z uczniem zdolnym: 1. Metody aktywizujące, zachęcające do dostrzegania i rozwiązywania problemów i podejmowania własnych działań samokształcących (np.. metoda problemowa, burza mózgów, mnemotechniki, metody uczące myślenia konwergencyjnego). 2. Metody rozwijające umiejętności komunikacyjno społeczne (np. metody integracyjne, metoda projektów, dyskusje uczące doboru trafnych argumentów, gry dydaktyczne, trening twórczości). 3. Metody umożliwiające ekspresję ucznia w wybranych przez siebie dziedzinach, kształtujące system wartości, umożliwiające znalezienie inspiracji (np. inscenizacje, drama, metody wykorzystujące środki plastyczne i muzyczne). 4. Metody ewaluacyjne, które pozwalają na dokonywanie samooceny podejmowanych i zrealizowanych zadań, konstruktywną ocenę działań innych osób oraz przyjmowanie oceny od innych. 14

15 Formy pracy z uczniem zdolnym: 1. Formy organizacyjne podczas konkretnych zajęć praca grupowa, praca indywidualna, praca zbiorowa. 2. Formy organizacyjne w systemie kształcenia praca w systemie szkolno klasowym, uczestnictwo w zajęciach pozalekcyjnych w szkole, zajęcia pozaszkolne. 15

16 Diagnoza ucznia zdolnego: 1. Rozmowy i wywiady z uczniem i jego rodziną 2. Rozpoznanie środowiska rodzinnego 3. Badania socjometryczne w klasie 4. Obserwacja ucznia 5. Obserwacja przebiegu procesu uczenia się 6. Analiza wyników uczenia się 7. Testy inteligencji i uzdolnień 8. Test inteligencji wielorakiej wg H. Gardnera 16

17 Rola Rodziców Rodzice często dokonują pierwszej diagnozy uzdolnień. Współpraca rodziców ze szkołą jest niezbędnym elementem pracy z uczniem zdolnym. Bez zaangażowania rodziców dziecko traci szansę na rozwój swoich uzdolnień.

18 Wskazania dla nauczycieli i rodziców w pracy z dzieckiem zdolnym 1. Zaspokajaj potrzeby poznawcze dziecka. 2. Rozwijaj myślenie twórcze 3. Wzmacniaj motywację 4. Pozwól uczniowi być twórczym 5. Stwarzaj okazję do kontaktów grupowych i doświadczania zespołowego działania 6. Nie zaniedbuj rozwoju fizycznego dziecka 7.Pamiętaj: dziecko zdolne jest przede wszystkim dzieckiem, a dopiero potem utalentowanym. 8. Zapewniaj wsparcie, stwarzaj poczucie bezpieczeństwa. 18

19 Warunki szkoły sprzyjające rozwojowi ucznia zdolnego Stymulowanie rozwoju uzdolnień ucznia twórcza atmosfera w klasie, Aktywizujące metody nauczania, Postawa nauczyciela polegająca na wspieraniu myślenia twórczego ucznia, Rozwijanie wyobraźni i samodzielności myślenia, Indywidualne podejście do ucznia, Profesjonalizm nauczyciela, który jest zainteresowany uczniem i pełen entuzjazmu do pracy z nim. 19

20 Rola Dyrektora Dyrektor odpowiada za to, by wybitni uczniowie mieli wybitnych nauczycieli. Szkoła jest grą zespołową. Nie może istnieć wybitny dyrektor bez wybitnych nauczycieli i uczniów. Nie istnieją wybitni uczniowie bez wybitnych nauczycieli. 20

21 Dziękujemy za uwagę Anna Descour Anna Wolny 21