Motywacja jest to pojęcie, na które składa się cały szereg wewnętrznych mechanizmów zaangażowanych w:

Transkrypt

1

2 Motywacja potrzeba lub pragnienie życiowe, które pobudza i kieruje zachowaniem człowieka (z łac. emovere oznacza ruszać się) jest pojęciem abstrakcyjnym, którego nie da się obserwować bezpośrednio; Motywacja określa wszystkie procesy zaangażowane w rozpoczęcie, kierowanie i podtrzymywanie aktywności fizjologicznych i psychicznych (Zimbardo 2002); dotyczy tego, co skłania istoty żywe do ruchu i utrzymania wybranego kierunku przynajmniej przez pewien czas;

3 Motywacja jest to pojęcie, na które składa się cały szereg wewnętrznych mechanizmów zaangażowanych w: preferencje jednej aktywności ponad inną (osoba silnie zmotywowana przekłada jedne aktywności nad inne, ćwiczy zachowanie, doskonali swoje umiejętności wymagane do osiągnięcia celu oraz poświęca energię dla osiągnięcia celu); wigor, czyli siłę reakcji; wytrwałość działania według zorganizowanego wzoru, skierowanego na istotne cele.

4 Badacze motywacji posługują się dwoma pojęciami, związanymi z podstawową motywacją człowieka: popęd i motyw. Używają zazwyczaj terminu popęd w stosunku do motywacji z założenia pierwotnie biologicznej, takiej jak m.in.: głód, potrzeba snu, utrzymanie komfortowej temperatury ciała Motyw (motive) odnosi się do potrzeb zakorzenionych psychicznie i społecznie, które z założenia są wyuczone poprzez doświadczenie osobiste. Motywy mogą być świadome lub nieświadomie podejmowane przez jednostkę.

5 - Wyjaśnienie zmienności zachowania - Dlaczego jednego dnia wypełniamy jakieś zadanie, a innego dnia zupełnie nie możemy sobie z nim poradzić? - Ustalenie związków biologii i zachowania. Pojęcie motywacji przypomina nam, że jesteśmy organizmami biologicznymi wyposażonymi w złożone mechanizmy wewnętrzne regulujące funkcjonowanie cielesne i umożliwiające przetrwanie. - Ustalanie odpowiedzialności za działania. Odpowiedzialność jednostkowa zakłada motywację wewnętrzną i zdolność do kontroli własnych działań. - Wyjaśnianie wytrwałości pomimo przeciwności, czyli dlaczego organizm zachowuje się spójnie pomimo znacznej zmienności warunków bodźcowych.

6 Motywacja prowadzi nas w wyznaczonym czasie do pracy lub szkoły, nawet jeśli czujemy się zmęczeni. Tworzy silnie pragnienie sportowca, by udowodnić sobie i innym, że jest w stanie dokonać śmiałego wyczynu wspinaczkowego. Motywacja pomaga walczyć wytrwale w zawodach i dawać z siebie wszystko, nawet jeśli przegrywamy i zdajemy sobie sprawę, że być może nie mamy szans na zwycięstwo.

7 Teoria redukcji popędu potrzeba fizjologiczna wywołuje stan podwyższonego napięcia (popęd popęd) motywujący organizm do zaspokojenia potrzeby. Wg tej teorii organizmy rodzą się z pewnymi zaprogramowanymi tendencjami niezbędnymi do przetrwania gatunku. Niektórzy teoretycy instynktu uznawali te siły biologiczne za mechanistyczne. Według nich zachowanie nie ma charakteru celowego i odbywa się poza kontrolą jednostki, podobnie jak złożone odruchy. Inni uważali, że instynkty pozostawiają organizmowi pewien wybór w zakresie sposobów działania.

8 Instynkt wrodzony mechanizm, nie będący przedmiotem uczenia się Działaniem ludzi kieruje jeszcze więcej instynktów niż działaniem niższych zwierząt. Do instynktów wspólnych ze zwierzętami dochodzi cała gama wyłącznie ludzkich, jak sympatia, skromność, towarzyskość i miłość. Według W. Jamesa instynkty zarówno ludzkie, jak i zwierzęce mają charakter celowy - służą ważnym celom w adaptacji organizmu do środowiska

9 Sigmund Freud uważał, że instynkty życia (w tym seksualizm) i instynkty śmierci (włączając w to agresję) - nie mają świadomych celów i wyznaczonego kierunku, a organizm może się wyuczyć wielu sposobów ich zaspokajania. Uważał, że impulsy instynktowne istnieją dla zaspokojenia potrzeb cielesnych i tworzą energię psychiczną (libido). Powstałe w ten sposób napięcie kieruje nas ku działaniom i obiektom, które owo napięcie redukują. Choć Freud zakładał, że instynkty działają poniżej progu świadomości, uznawał ich wpływ nie tylko na działanie, ale i na świadome myśli i uczucia, oraz upatrywał w nich przyczyny naszego popadania w konflikt z wymogami społecznymi.

10

11 Zgodnie z teorią Maslowa nasze potrzeby podstawowe tworzą hierarchię potrzeb. Wrodzone potrzeby układają się w pewną sekwencję od prymitywnych do zaawansowanych. U dołu tej hierarchii znajdują się podstawowe popędy biologiczne, takie jak głód i pragnienie. Muszą one zostać zaspokojone, zanim zaczną działać jakiekolwiek inne potrzeby. Pod naciskiem potrzeb biologicznych inne potrzeby usuwają się w cień i raczej nie wpływają na nasze działania. Kiedy zostają zaspokojone, motywują nas potrzeby z innego poziomu - potrzeby bezpieczeństwa. Kiedy nie zagraża nam niebezpieczeństwo, podlegamy motywacji potrzeb przynależności - jak potrzeba uczestnictwa, afiliacji, kochania i bycia kochanym.

12 Ludzie są istotami myślącymi, o złożonych mózgach, które wymagają stymulacji intelektualnej. Motywują nas silne potrzeby poznawcze - chcemy znać swą przeszłość, rozumieć łamigłówki bieżącej egzystencji i przewidywać przyszłość. To właśnie siła tych potrzeb pozwala uczonym spędzać życie w pogoni za wiedzą. Na kolejnym poziomie hierarchii potrzeb Masłowa znajduje się ludzkie pragnienie piękna i harmonii, potrzeby estetyczne, które stanowią o twórczej stronie człowieczeństwa. Na szczycie hierarchii znajdują się ludzie, którzy są syci, bezpieczni, kochani i kochający, pewni siebie, myślący i twórczy. Ludzie ci wznoszą się ponad potrzeby podstawowe w poszukiwaniu pełniejszego rozwoju swego potencjału, czyli SAMOAKTUALIZACJI.

13 Piramida potrzeb Maslowa SAMO- REALIZACJA SZACUNEK PRZYNALEŻNOŚĆ BEZPIECZEŃSTWO FIZJOLOGIA

14 1/ Potrzeby niedoboru 2/ Potrzeby wzrostu Ad 1. Motywacja oparta na konieczności Muszę Ad 2. Motywacja oparta na wyborze Chcę

15 Behawiorystyczna teoria motywacji Koncepcja behawiorystyczna, podobnie jak inne elementy behawioryzmu, jest koncepcją empiryczną. Podstawowe pojęcia: popęd (drive), pobudka (incentive), wzmocnienie (reinforcement).

16

17 Poznawcze mechanizmy motywacyjne - Ciekawość poznawcza (np. preferencja nowości) - Oczekiwania - Aspiracje - Fantazje i marzenia - Różne formy niezgodności poznawczej (np. dysonans poznawczy)

18 uczenie się dla uczenia uczenie się w celach korzyści osobistych uczenie się ze względu na utożsamianie się z grupą pragnienie osiągnięcia powodzenia i uniknięcia niepowodzenia uczenie się ze względu na nacisk i przymus poczucie obowiązku praktyczne cele życiowe uczenie się ze względu na potrzebę społeczną. Motywacja do nauki wiąże się z celem, jaki stawia sobie dziecko w uczeniu się. W przypadku motywacji wewnętrznej tym celem jest przede wszystkim zwiększenie swoich kompetencji.

19 Klasyczny model wyuczonej bezradności (M. Seligman i in.) Wyuczona bezradność jest to zgeneralizowane oczekiwanie braku wpływu na bieg wydarzeń. Człowiek uczy się poprzez doświadczenia, że nie ma związku miedzy jego zachowaniami a ich pozytywnymi bądź negatywnymi następstwami, czyli niezależnie od tego, jak zareagujemy w danej sytuacji nie możemy niczego zmienić. Jest to więc sytuacja nie kontrolowana. Taka sytuacja wyzwala zespół zmian w zachowaniu: deficyt motywacyjny obniżenie gotowości do podejmowania działań deficyt poznawczy utrudnienie w wykrywaniu związków asocjacyjnych między zachowaniem a wzmocnieniem deficyt emocjonalny obniżenie nastroju, zaburzenia emocjonalne.

20 Informacyjny model wyuczonej bezradności (M. Kofta, G. Sędek) Ludzie starają się aktywnie reagować na pojawiające się trudności w realizacji zamierzeń, szukają alternatywnych sposobów działania, wymyślają i testują różne hipotezy. W trakcie treningu bezradności ludzie są aktywni poznawczo i próbują na wiele sposobów rozwiązywać faktycznie nierozwiązywalne problemy. istotą tego treningu jest brak postępu poznawczego w rozwiązywaniu problemu mimo intensywnego wysiłku intelektualnego po dłuższym czasie bezowocnego wysiłku następuje stan wyczerpania poznawczego(brak tendencji do tworzenia nowych pomysłów rozwiązani problemu, unikanie wysiłku poznawczego, znaczne pogorszenie wykonywania złożonych zadań poznawczych) w tym stanie na ogół zanika motywacja wewnętrzna (ciekawość i zainteresowanie, zaangażowanie) i pojawia się obniżony nastrój.