Wykaz pytań do egzaminu z prawa finansowego na rok akademicki 2009/2010 Regulacja prawna finansów publicznych 1. Proszę określić zakres sektora finansów publicznych i podmioty tego sektora. 2. Proszę przedstawić pojęcie Skarbu Państwa. 3. Proszę omówić funkcje finansów publicznych. 4. Proszę omówić elementy procedury budżetowej określone w Konstytucji RP. 5. Proszę omówić źródła polskiego prawa finansowego. 6. Proszę omówić konstytucyjne regulacje dotyczące długu publicznego i deficytu budżetowego. 7. Proszę omówić pojęcie i kategorie środków publicznych. 8. Proszę omówić pojęcie danin publicznych. 9. Proszę określić charakter prawny budżetów i planów finansowych jednostek sektora finansów publicznych. 10. Proszę przedstawić pojęcie oraz rodzaje wydatków i rozchodów publicznych. 11. Proszę przedstawić: rodzaje dochodów publicznych i rodzaje przychodów publicznych. 12. Proszę wyjaśnić istotę regulacji, zgodnie z którą zamieszczenie w budżecie państwa dochodów z określonych źródeł lub wydatków na określone cele nie stanowi podstaw roszczeń bądź zobowiązań państwa wobec osób trzecich ani roszczeń tych osób wobec państwa. 13. Proszę przedstawić pojęcie państwowego funduszu celowego i podać przykłady funduszów celowych. 14. Proszę przedstawić pojęcie deficytu sektora finansów publicznych. 15. Proszę wskazać różnice między kontrolą zarządczą a audytem wewnętrznym. 16. Proszę określić, w jakich jednostkach audyt wewnętrzny jest obowiązkowy. 17. Proszę wymienić i omówić kryteria konwergencji finansowej. Budżet państwa i prawo budżetowe 1. Proszę wskazać konstytucyjne regulacje dotyczące budżetu państwa. 2. Proszę omówić źródła prawa budżetowego. 3. Proszę wyjaśnić charakter prawny regulacji dotyczących dochodów i wydatków budżetowych. 4. Proszę określić zakres przedmiotowy ustawy budżetowej. 5. Proszę wyjaśnić pojęcia: wynik budżetowy, deficyt budżetowy, nadwyżka budżetowa. Jaka relacja zachodzi między deficytem budżetowym a potrzebami pożyczkowymi? 6. Proszę omówić formy organizacyjno-prawne gospodarki budżetowej. 7. Proszę wyjaśnić pojęcia: dług publiczny, państwowy dług publiczny, dług Skarbu Państwa, dług jednostki samorządu terytorialnego. 8. Proszę omówić procedury ostrożnościowe i sanacyjne. 9. Proszę omówić pojęcie zasad budżetowych. Proszę omówić zasadę jedności i zakres jej realizacji w polskim prawie budżetowym. Czy istnienie budżetu środków europejskich narusza zasadę jedności? 10. Proszę omówić pojęcie zasad budżetowych. Proszę omówić zasadę zupełności i zakres jej realizacji w polskim prawie budżetowym. 11. Proszę omówić pojęcie zasad budżetowych. Proszę omówić zasady jawności, przejrzystości i szczegółowości oraz zakres ich realizacji w polskim prawie budżetowym.
12. Proszę omówić pojęcie zasad budżetowych. Proszę omówić zasady roczności i uprzedniości oraz zakres ich realizacji w polskim prawie budżetowym. 13. Proszę wskazać źródła finansowania deficytu budżetu państwa i źródła finansowania deficytu budżetu środków europejskich. 14. Proszę omówić rodzaje i klasyfikacje wydatków budżetu państwa. 15. Proszę omówić procedurę tworzenia budżetu państwa i uchwalania ustawy budżetowej. 16. Proszę omówić zagadnienie zmiany budżetu państwa w trakcie jego wykonywania. 17. Proszę omówić pojęcie odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych i wymienić kilka przykładów naruszeń. 18. Proszę scharakteryzować rodzaje dysponentów budżetu państwa. Finanse jednostek samorządu terytorialnego: 1. Proszę omówić regulacje dotyczące finansów samorządu terytorialnego zawarte w Konstytucji RP oraz Europejskiej Karcie Samorządu Lokalnego. 2. Proszę scharakteryzować źródła dochodów własnych jednostek samorządu terytorialnego. 3. Proszę omówić funkcje i strukturę subwencji ogólnych dla jednostek samorządu terytorialnego. Na czym polega mechanizm wyrównania finansowego? 4. Proszę omówić funkcje i strukturę dotacji celowych dla jednostek samorządu terytorialnego. Proszę wskazać przykłady dotacji na konkretne zadania samorządu terytorialnego. 5. Proszę omówić zakres władztwa podatkowego gmin. 6. Proszę określić zakres przedmiotowy budżetu jednostki samorządu terytorialnego. 7. Proszę omówić procedurę budżetową oraz kompetencje organów jednostek samorządu terytorialnego w zakresie zaciągania zobowiązań. 8. Jak kształtują się źródła finansowania deficytu budżetu jednostki samorządu terytorialnego? 9. Proszę omówić podział dochodów i wydatków budżetu jednostki samorządu terytorialnego na bieżące i majątkowe oraz tzw. złotą zasadę finansów publicznych. Wybrane zagadnienia finansowania rozwoju regionalnego 1. Proszę wymienić źródła prawa budżetowego Unii Europejskiej oraz scharakteryzować porozumienie międzyinstytucjonalne ustalające ramy finansowe Wspólnoty. 2. Proszę omówić zasady budżetowe Unii Europejskiej. Czy siedmioletnie ramy finansowe naruszają zasadę roczności budżetu? 3. Proszę scharakteryzować fundusze strukturalne i Fundusz Spójności, wskazując cele i zadania finansowane przez poszczególne fundusze. 4. Proszę omówić cele polityki spójności Unii Europejskiej w okresie 2007-2013. 5. Proszę wymienić i scharakteryzować źródła dochodów budżetu Unii Europejskiej. 6. Proszę wskazać podstawowe zasady funkcjonowania funduszy strukturalnych oraz scharakteryzować zasadę programowania. Zagadnienia ogólne podatków i prawa podatkowego 1. Proszę omówić pojęcie i elementy konstrukcji podatku. 2. Proszę omówić funkcje podatków. 3. Proszę omówić pojęcie i rodzaje stawek podatkowych. 4. Proszę omówić źródła prawa podatkowego. 5. Proszę omówić zasady podatkowe.
Ordynacja podatkowa 1. Proszę wymienić organy podatkowe. 2. Proszę scharakteryzować instytucję urzędowej interpretacji prawa podatkowego przewidzianej w Ordynacji podatkowej. Gdzie zamieszczane są urzędowe interpretacje prawa podatkowego? 3. Proszę scharakteryzować pojęcie obowiązku podatkowego i zobowiązania podatkowego. Jaka zależność występuje pomiędzy obowiązkiem podatkowym i zobowiązaniem podatkowym? 4. Proszę wskazać i omówić sposoby powstawania zobowiązań podatkowych. 5. Proszę wymienić i omówić sposoby wygasania zobowiązań podatkowych. 6. Proszę omówić instytucję zaniechania poboru podatku oraz instytucję umorzenia zaległości podatkowej. 7. Proszę omówić zagadnienie przedawnienia zobowiązań podatkowych. 8. Proszę podać definicję podatnika, płatnika i inkasenta zawartą w Ordynacji podatkowej oraz omówić zakres ich odpowiedzialności. 9. Proszę wyjaśnić, kiedy może nastąpić zabezpieczenie zobowiązań podatkowych na majątku podatnika oraz omówić jedną z form zabezpieczenia. 10. Proszę omówić instytucję hipoteki przymusowej i zastawu skarbowego. 11. Proszę scharakteryzować pojęcie zaległości podatkowej oraz wskazać konsekwencje jej powstania. 12. Proszę omówić instytucję opłaty prolongacyjnej i wskazać przykłady, w których ma ona zastosowanie. 13. Proszę scharakteryzować instytucję nadpłaty podatku. 14. Proszę omówić prawa i obowiązki następców prawnych oraz podmiotów przekształconych. 15. Proszę wymienić osoby trzecie, które odpowiadają za zaległości podatkowe podatnika oraz wskazać podstawowe zasady ich odpowiedzialności. Konstrukcja podatku dochodowego od osób fizycznych 1. Proszę scharakteryzować dwa podstawowe typy podatków dochodowych oraz przedstawić elementy podatku dochodowego od osób fizycznych pozwalające zaliczyć ten podatek do podatków osobistych. 2. Proszę porównać pojęcia nieograniczonego i ograniczonego obowiązku podatkowego oraz przedstawić możliwości zastosowania kumulacji podmiotowej w podatku dochodowym od osób fizycznych. 3. Proszę omówić zakres przedmiotowy podatku dochodowego od osób fizycznych. 4. Proszę scharakteryzować ogólne pojęcie przychodów zawarte w art. 11 ust. 1 ustawy i porównać je z pojęciem przychodu z działalności gospodarczej. Proszę określić sposób ustalania kosztów uzyskania przychodu z wybranego źródła przychodu. 5. Proszę podać przykłady dochodów, które łączy się z dochodami z innych źródeł i opodatkowuje się według skali podatkowej oraz przykłady dochodów (przychodów), których nie łączy się z innymi dochodami i opodatkowuje podatkiem proporcjonalnym. 6. Jakie są zasady proporcjonalnego opodatkowania dochodu uzyskiwanego przez osoby fizyczne z działalności gospodarczej oraz z działów specjalnych produkcji rolnej? W jakiej formie może być opodatkowany przychód w postaci czynszu najmu uzyskiwany przez osobę fizyczną?
Konstrukcja podatku dochodowego od osób prawnych 1. Proszę wymienić podatników podatku dochodowego od osób prawnych i podać przykłady zwolnień podmiotowych. 2. Proszę przedstawić pojęcie dochodu (straty) oraz zasady pokrywania straty w podatku dochodowym od osób prawych. 3. Proszę przedstawić zasady dotyczące ustalania roku podatkowego podatników podatku dochodowego od osób prawnych. 4. Proszę przedstawić sposób określenia przychodów w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych oraz scharakteryzować przychody związane z działalnością gospodarczą i moment ich powstania. 5. Proszę przedstawić definicję ustawową kosztów uzyskania przychodów i jej wykładnię w orzecznictwie sądowym. Proszę podać przykłady wydatków nie uznawanych za koszty uzyskania przychodów. 6. Proszę przedstawić pojęcie dochodu z udziału w zyskach osób prawnych i zasady jego opodatkowania 7. Proszę przedstawić różnice w konstrukcji podatku dochodowego od osób fizycznych i podatku dochodowego od osób prawnych. Międzynarodowe prawo podatkowe 1. Proszę wyjaśnić, na czym polega międzynarodowe podwójne opodatkowanie w sensie prawnym oraz wymienić środki jego eliminowania. 2. Jakie metody unikania podwójnego opodatkowania przewidziane zostały w umowach o unikaniu podwójnego opodatkowania.? Podatek od towarów i usług 1. Proszę wymienić podstawowe zasady opodatkowania podatkiem od wartości dodanej. 2. Proszę przedstawić pojęcie podatnika podatku od towarów i usług. 3. Proszę przedstawić pojęcie przedmiotu opodatkowania podatkiem od towarów i usług i scharakteryzować wybraną czynność podlegającą opodatkowaniu tym podatkiem. 4. Proszę przedstawić pojęcie dostawy towarów w podatku od towarów i usług. Jak określa się miejsce dostawy towarów? 5. Proszę przedstawić pojęcie świadczenia usług w podatku od towarów i usług. Jak określa się miejsce świadczenia usług? 6. Proszę wyjaśnić, na czym polegają transakcje wewnątrzwspólnotowe 7. Proszę wskazać różnicę między wyłączeniem a zwolnieniem od opodatkowania podatkiem od towarów i usług oraz wskazać po jednym przykładzie wyłączenia i zwolnienia przedmiotowego. 8. Proszę przedstawić ogólną definicję podstawy opodatkowania w podatku od towarów i usług oraz scharakteryzować jeden ze szczególnych sposobów ustalania podstawy opodatkowania w tym podatku. 9. Proszę wskazać stawki podatku od towarów i usług oraz omówić funkcję stawki 0%. 10. Proszę wyjaśnić pojęcia: podatek należny i podatek naliczony oraz przedstawić podstawowe warunki odliczenia podatku naliczonego w konstrukcji podatku od towarów i usług. Proszę podać trzy przykłady zakazów odliczenia podatku naliczonego. 11. Proszę przedstawić wzajemne relacje między podatkiem od towarów i usług oraz podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Podatek akcyzowy 1. Proszę wymienić i scharakteryzować czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem akcyzowym.
2. Proszę omówić rodzaje stawek w podatku akcyzowym i podać przykłady na każdą z nich. 3. Proszę określić, kto jest podatnikiem podatku akcyzowego. 4. Jakie są podstawowe zasady ustalania momentu powstania obowiązku podatkowego i podstawy opodatkowania w podatku akcyzowym? 5. Proszę określić podstawowe cechy podatku akcyzowego. Proszę omówić pojęcia wyrobów akcyzowych zharmonizowanych i niezharmonizowanych. 6. Proszę omówić pojęcie i funkcje składów podatkowych oraz wyjaśnić, na czym polega procedura zawieszenia poboru akcyzy. Inne podatki 1. Proszę scharakteryzować podatek rolny oraz podatek leśny. 2. Proszę wskazać elementy o charakterze osobistym w konstrukcji podatku od spadków i darowizn. Czy zastosowanie wyłączenia lub zwolnienia w podatku od spadków i darowizn może mieć związek z opodatkowaniem podatkiem dochodowym od osób fizycznych? 3. Proszę omówić wpływ prawa wspólnotowego na konstrukcję podatku od czynności cywilnoprawnych. Prawo bankowe 1. Proszę scharakteryzować system bankowy w Polsce: bank centralny, banki komercyjne, formy organizacyjne banków, zasadę uniwersalizmu i zasadę specjalizacji, monopol prawny banków. 2. Proszę scharakteryzować Narodowy Bank Polski jako bank centralny poprzez zadania: a. banku emisyjnego, b. banku banków, c. banku państwa, a także omówić cel działalności NBP. 3. Proszę omówić niezależność Narodowego Banku Polskiego (jego organy, obowiązki i uprawnienia) oraz cele i funkcje nadzoru bankowego, wskazując różnice pomiędzy Komisją Nadzoru Bankowego a Komisją Nadzoru Finansowego. II. Zasady przeprowadzania egzaminu z prawa finansowego Egzamin będzie przeprowadzony w formie ustnej. Pytania objęte wykazem zostaną ułożone w zestawy. Każdy zestaw będzie obejmował pytania z różnych zakresów tematycznych. Zestaw pytań będzie losowany przez studentów podczas egzaminu. III. Literatura zalecana Podręcznik: E. Chojna-Duch (red.), H. Litwińczuk (red.), Prawo finansowe, wyd. 2, Warszawa 2009 Jako uzupełnienie wykładu kursowego z prawa finansowego zalecamy następujące pozycje bibliograficzne:
E. Chojna-Duch, Polskie prawo finansowe. Finanse publiczne, wyd. 4, Warszawa 2006; E. Kornberger-Sokołowska, Dochody jednostek samorządu terytorialnego, Warszawa 2002; C. Kosikowski, Publiczne prawo bankowe, Warszawa 1999 H. Litwińczuk (red.), Prawo podatkowe przedsiębiorców, t.1-2, wyd. 5, Warszawa 2008; W. Modzelewski, Wstęp do nauki polskiego prawa podatkowego, wyd. 7, Warszawa 2007; W. Modzelewski, Materialne prawo podatkowe, wyd. 6, Warszawa 2005