RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 180816 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 316543 (22) Data zgłoszenia: 14.10.1996 (51) IntCl7: B65D 1/04 (54) Butelka elastyczna typu PET (43) Zgłoszenie ogłoszono: 27.04.1998 BUP 09/98 (73) Uprawniony z patentu: GEROLSTEINER POLSKA Spółka z o.o., Rzeniszów, PL (72) Twórcy wynalazku: Jacek Kucharski, Katowice, PL (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: 30.04.2001 WUP 04/01 (74) Pełnomocnik: Jaeszke Andrzej M., Zakład Usług Patentowych, JAMPAT PL 180816 B1 ( 5 7 ) 1. B u telk a ela sty c zn a typu P E T. m ająca w c z ę śc i górnej u k ształtow an y sto ż k o w y w le w, za k o ń czo n y o p o ro w y m k ołn ierzem cylindrycznym z ukształtow anym nad n im zam knięciem, zaopatrzonym w krótki g w in t ze w n ętrz n y je d n o z w o jn y, o raz m ająca w c z ę śc i d oln ej p o d sta w ę opartą na p lanie koła, sk ła d a ją cą się z p ięciu je d n a k o w y c h w y stę p ó w, z b liżo n y ch k ształtem do n ieforem n ych s to ż k ó w sk ierow an ych w ierzch o łk a m i ku d o ło w i, nad którą je s t utw orzona na pow ierzchni cylindrycznej butelki jej część chw yto - w a, m ająca p rzeb iegające w zd łu ż o si sym etrii żebra w p ostaci lic z - n ych, jed n a k o w y ch b o czn y ch ścia n ek, z n a m ie n n a ty m, że w o d le g ło śc i (B ) (m ierzon ej od górn ej k raw ęd zi w le w u (1 )), rów nej 1,185+0,001 średnicy nom inalnej (D ) butelki, jest ukształtow ane regularn e c y lin d r y czn e, u sz ty w n ia ją c e p rzew ę ż e n ie (2 ), m ające ś red n icę z e w n ę tr z n ą (d ) r ó w n ą 0,9 3 6 +0,001śred n icy n om in aln ej (D ) i m ające d łu g o ść (A ) rów n ą 0,9 0 8 6 śred n icy n om in aln ej (D ), przec h o d z ą c e od góry ła g o d n y m łu k iem o p rom ieniu (R ), w sto żk o w ą c z ę ść w le w o w ą (3 ) i p rzech o d z ą ce o d d o łu ła g o d n y m łu k iem o p ro m ien iu (R ) w c z ę ś ć ch w y to w ą (4 ), u k szta łto w a n ą w o d le g ło śc i (E ) (m ie rzon ej od górn ej k raw ęd zi w le w u (1 )), rów n ej 2, 1 9 7 +0,001 śred n icy n om in aln ej (D ), w p ostaci graniastosłu p a fo rem n ego o p odstaw ie regularnego szesnastokąta, w pisanego w okrąg o średnicy n om in aln ej (D ), m ającego d łu g o ść (C ) ró w n ą 1,0 7 6 +0,01 śred n i- c y n om in aln ej (D ), przy cz y m w sz y stk ie p o w ierzch n ie b o czn e gran iastosłu p a c z ę śc i ch w y to w e j (4 ) są p o w ierzch n ia m i p łask im i, łączącym i się ze sobą.
Butelka elastyczna typu PET Zastrzeżenia patentowe 1. Butelka elastyczna typu PET, mająca w części górnej ukształtowany stożkowy wlew, zakończony oporowym kołnierzem cylindrycznym z ukształtowanym nad nim zamknięciem, zaopatrzonym w krótki gwint zewnętrzny jednozwojny, oraz mająca w części dolnej podstawę opartą na planie koła, składającą się z pięciu jednakowych występów, zbliżonych kształtem do nieforemnych stożków skierowanych wierzchołkami ku dołowi, nad którą jest utworzona na powierzchni cylindrycznej butelki jej część chwytowa, mająca przebiegające wzdłuż osi symetrii żebra w postaci licznych, jednakowych bocznych ścianek, znam ienna tym, że w odległości (B) (mierzonej o d górnej krawędzi wlewu (1)), równej 1,185+0,001 średnicy nominalnej (D) butelki, jest ukształtowane regularne cylindryczne, usztywniające przewężenie (2), mające średnicę zewnętrzną (d) równą 0,936+0,001 średnicy nominalnej (D) i mające długość (A) równą 0,9086 średnicy nominalnej (D), przechodzące od góry łagodnym łukiem o promieniu (R), w stożkową część wlewową (3) i przechodzące od dołu łagodnym łukiem o promieniu (R) w część chwytową (4), ukształtowaną w odległości (E) (mierzonej od górnej krawędzi wlewu (1)), równej 2,197+0,001 średnicy nominalnej (D), w postaci graniastosłupa foremnego o podstawie regularnego szesnastokąta, wpisanego w okrąg o średnicy nominalnej (D), mającego długość (C) równą 1,076+0,001 średnicy nominalnej (O), przy czym wszystkie powierzchnie boczne graniastosłupa części chwytowej (4) są powierzchniami płaskimi, łączącymi się ze sobą. 2. Butelka według zastrz. 1, znam ienna tym, że część chwytowa (4) o kształcie graniastosłupa szesnastokątnego przechodzi od dołu bezpośrednio w tworzące łukowe pięciu jednakowych występów (5) podstawy. 3. Butelka według zastrz. 1, znam ienna tym, że wszystkie boczne powierzchnie części chwytowej (4) o kształcie graniastosłupa szesnastokątnego, są powierzchniami wypukłymi, zwłaszcza cylindrycznymi. 4. Butelka według zastrz. 1, znam ienna tym, że wszystkie boczne powierzchnie części chwytowej (4) o kształcie graniastosłupa szesnastokątnego, są powierzchniami wklęsłymi, zwłaszcza cylindrycznymi. 5. Butelka według zastrz. 1, znamienna tym, że wszystkie boczne powierzchnie części chwytowej (4) o kształcie graniastosłupa szesnastokątnego, nie stykają się ze sobą bezpośrednio, lecz są połączone ze sobą wąskimi odcinkami tworzącej cylindrycznej walca opisanego na okręgu, mającym średnią nominalną (D). 6. Butelka według zastrz. 1, znam ienna tym, że powierzchnia cylindryczna usztywniającego przewężenia (2) jest niegładka, zwłaszcza ryflowana. 7. Butelka według zastrz. 1, znam ienna tym, że część powierzchni cylindrycznej usztywniającego przewężenia (2) jest niegładka, zwłaszcza ryflowana. 8. Butelka według zastrz. 1, znam ienna tym, że część powierzchni cylindrycznej usztywniającego przewężenia (2) jest niegładka, zwłaszcza groszkowana. 9. Butelka według zastrz. 1, znam ienna tym, że osiem spośród szesnastu powierzchni bocznych części chwytowej (4) tworzących graniastosłup szesnastokątny, ma szerokość większą od szerokości pozostałych ośmiu powierzchni bocznych. * * * Przedmiotem wynalazku jest butelka elastyczna typu PET, zwłaszcza przeznaczona do napoi gazowanych. Wynalazek dotyczy budowy elastycznych butelek typu PET do napoi gazowych, mających charakter opakowań jednorazowych, nadających się do ponownego przetworzenia po użyciu.
180 816 3 Znane są i stosowane liczne rozwiązania butelek elastycznych do napoi i innych płynów, mających charakter opakowań jednostkowych jednorazowego użytku, o gramaturze zawartości od 300 ml do 3000 ml. Znane jest między innymi z polskiego zgłoszenia patentowego P-310297 rozwiązanie pojemnika jednoczęściowego z tworzywa sztucznego na napoje gazowane, który ma podstawę zaopatrzoną w występy tworzące pięć nóżek, o kształcie stożka, do utrzymywania pojemnika w położeniu pionowym. Górna część podstawy ma żebro pomiędzy każdym z sąsiadujących występów, które jest stosunkowo sztywne i którego zewnętrzny koniec jest połączony z łatwo od kształcalną częścią klinową. Część klinowa w tym pojemniku jest usytuowana powyżej zewnętrznych końców żeber i odchodzi do góry, do położenia sąsiadującego ze ścianką boczną pojemnika. Inne znane rozwiązanie amerykańskiej firmy Hoover według polskiego opisu patentowego nr 167 818 (zgłoszenie patentowe P-280070), dotyczące ukształtowania podstawy pojemnika wytwarzanego w procesie dmuchanym, ma podstawę zawierającą pięć nóżek, o promieniowo uformowanych wewnętrznych i zewnętrznych krawędziach. Również tej samej firmy Hoover, znane rozwiązanie według polskiego zgłoszenia patentowego P-288310 pojemnika z tworzywa sztucznego, ma podstawę, która jest połączona koncentrycznie z bocznymi ściankami. W pojemniku są zastosowane boczne wzmacniające żebra, utworzone na jego cylindrycznej tworzącej. Jeszcze inne rozwiązanie butelki do napoi wymienionej firmy Hoover, według polskiego zgłoszenia patentowego P-280591 ma wewnętrzną ściankę podstawy ukształtowaną w wierzchołek, oraz ma wypukłą zewnętrzną ściankę przechodzącą w cylindryczną ściankę, w taki sposób ukształtowane, że powierzchnie podpierające m ają kształt łukowych wycinków. Znane i opisane rozwiązania butelek elastycznych, mimo że dobrze spełniają swoje przeznaczenie, wykazują w niektórych okolicznościach niewygodę użytkowania, przejawiającą się w trudności poprawnego uchwycenia wypełnionej płynem butelki, oraz zbyt wiotką jej strukturą, w wypadku butelki przeznaczonej do napoi o gramaturze przekraczającej 1000 ml. Wynalazek rozwiązuje zagadnienie opracowania nowej konstrukcji butelki elastycznej typu PET, zwłaszcza do napoi gazowanych, mającej poprawiony współczynnik sztywności postaciowej oraz lepsze parametry ergonomii użytkowania w stanie napełnionym. Butelka elastyczna typu PET, mająca w części górnej ukształtowany znany stożkowy wlew zakończony oporowym kołnierzem cylindrycznym, z ukształtowanym nad nim zamknięciem, zaopatrzonym w krótki gwint zewnętrzny jednozwojny, oraz mająca w części dolnej podstawę opartą na planie koła, składającą się z pięciu znanych jednakowych występów, zbliżonych kształtem do nieforemnych stożków, skierowanych wierzchołkami ku dołowi, nad którą jest utworzona na powierzchni cylindrycznej butelki jej część chwytowa, mająca przebiegające wzdłuż osi symetrii znane żebra, w postaci licznych jednakowych bocznych ścianek według wynalazku charakteryzuje się tym, że w odległości (mierzonej od górnej krawędzi wlewu), równej 1,185+0,001 średnicy nominalnej butelki, jest ukształtowane regularne cylindryczne, usztywniające przewężenie. Ma ono średnicę zewnętrzną równą 0,936+0,001 średnicy nominalnej butelki i długość równą 0,9086 średnicy nominalnej. Cylindryczne przewężenie przechodzi od góry łagodnym łukiem w stożkową część w lew ową i przechodzi od dołu łagodnym łukiem, o takim samym promieniu, w część chwytową. Jest ona ukształtowana w odległości mierzonej od górnej krawędzi wlewu równej 2,197+0,001 średnicy nominalnej, w postać graniastosłupa foremnego, o podstawie regularnego szesnastokąta wpisanego w okrąg o średnicy nominalnej. Część chwytowa ma długość równą 1,076+0,001 średnicy nominalnej. Wszystkie powierzchnie boczne graniastosłupa części chwytowej są powierzchniami płaskimi, łączącymi się ze sobą. Część chwytowa o kształcie graniastosłupa szesnastokątnego przechodzi od dołu bezpośrednio w tworzące łukowe pięciu jednakowych występów podstawy. W niektórych wykonaniach butelki, wszystkie boczne powierzchnie części chwytowej o kształcie graniastosłupa szesnastokątnego, są powierzchniami wypukłymi zwłaszcza cylindrycznymi lub są powierzchniami wklęsłymi, zwłaszcza cylindrycznymi. W innych jeszcze charakterystycznych wykonaniach butelki według wynalazku istotnym
4 180 816 jest, że wszystkie boczne powierzchnie części chwytowej o kształcie graniastosłupa szesnastokątnego, nie stykają się ze sobą bezpośrednio, lecz są połączone ze sobą wąskimi odcinkami tworzącej cylindrycznej walca opisanego na okręgu, mającym średnicę nominalną, oraz że powierzchnia cylindryczna usztywniającego przewężenia jest niegładka, zwłaszcza ryflowana. W innych jeszcze wykonaniach butelki według wynalazku, część powierzchni cylindrycznej usztywniającego przewężenia jest niegładka, zwłaszcza ryflowana lub groszkowana, a osiem spośród szesnastu powierzchni bocznych części chwytowej tworzących graniastosłup szesnastokątny, ma szerokość większą od szerokości pozostałych ośmiu powierzchni bocznych. Dzięki zastosowaniu w butelce według wynalazku licznych pionowych płaskich, wklęsłych lub wypukłych powierzchni tworzących graniastosłup foremny szesnastokątny oraz dzięki zastosowaniu w górnej partii butelki usztywniającego przewężenia cylindrycznego, okazało się możliwe znaczące poprawienie współczynnika sztywności postaciowej butelki i poprawienie pewności chwytu, przy niezmienionej jej gramaturze ogólnej w stanie wypełnionym płynem. Wynalazek jest szczegółowo opisany na przykładzie jego wykonania i zobrazowany na rysunku, przedstawiającym widok butelki z boku. Jak pokazano na rysunku, butelka elastyczna typu PET ma w części górnej ukształtowany stożkowy wlew 3, zakończony oporowym kołnierzem cylindrycznym 8, z ukształtowanym nad nim zamknięciem 6, zaopatrzonym w krótki gwint zewnętrzny jednozwojny 7, oraz ma w części dolnej podstawę opartą na planie koła, składającą się z pięciu jednakowych występów 5, zbliżonych kształtem do nieforemnych stożków, skierowanych wierzchołkami ku dołowi. W odległości B (mierzonej od górnej krawędzi wlewu 1), równej 1,185+0,001 średnicy nominalnej D butelki, wynoszącej najkorzystniej 88,60 mm dla butelek o pojemności 1500 ml, jest ukształtowane regularne cylindryczne, usztywniające przewężenie 2, mające średnicę zewnętrzną d równą 0,936+0,001 średnicy nominalnej D i mające długość A równą 0,9086 średnicy nominalnej D. Przechodzi ono od góry łagodnym łukiem o promieniu R, w stożkową część wlewową 3 i przechodzi od dołu łagodnym łukiem o promieniu R w część chwytową 4, ukształtowaną w odległości E (mierzonej od górnej krawędzi wlewu 1), w postać graniastosłupa foremnego o podstawie regularnego szesnastokąta. Jest on wpisany w okrąg o średnicy nominalnej D i ma długość C równą 1,076+0001 średnicy nominalnej D. Wszystkie powierzchnie boczne graniastosłupa części chwytowej 4 są powierzchniami płaskimi, łączącymi się ze sobą. Część chwytowa 4 o kształcie graniastosłupa szesnastokątnego, przechodzi od dołu bezpośrednio w tworzące łukowe pięciu jednakowych występów 5 podstawy. W niektórych wykonaniach butelki, wszystkie boczne powierzchnie części chwytowej 4 o kształcie graniastosłupa szesnastokątnego, są powierzchniami wypukłymi, zwłaszcza cylindrycznymi lub też są powierzchniami wklęsłymi, zwłaszcza cylindrycznymi. W niektórych innych wykonaniach butelki, wszystkie boczne powierzchnie części chwytowej 4 o kształcie graniastosłupa szesnastokątnego nie stykają się ze sobą bezpośrednio, lecz są połączone ze sobą wąskimi odcinkami tworzącej cylindrycznej walca opisanego na okręgu, mającym średnicę nominalną D. Powierzchnia cylindryczna usztywniającego przewężenia 2 jest w niektórych wykonaniach niegładka, zwłaszcza ryflowana lub też część powierzchni cylindrycznej usztywniającego przewężenia 2 jest niegładka, zwłaszcza ryflowana lub groszkowana. W innych wykonaniach butelka według wynalazku ma osiem spośród szesnastu powierzchni bocznych części chwytowej 4 tworzących graniastosłup szesnastokątny, o szerokości większej od szerokości pozostałych ośmiu powierzchni bocznych. Przedmiot wynalazku nadaje się do zastosowania w produkcji elastycznych butelek jednorazowego użytku do napoi gazowanych, zwłaszcza butelek typu PET o pojemności 1500 ml. Butelka według wynalazku może być wytwarzana w różnych barwach tworzywa i odmianach wykonania w ramach zastrzeżeń patentowych.
180 816 Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 60 egz. Cena 2,00 zł.