TSI w procesie wdrażania ania ERTMS w krajach Europy Środkowo-Wschodniej

ERTMS W KRAJACH EUROPY ŚRODKOWO-WSCHODNIEJWSCHODNIEJ Program rozwoju, realizacji i finansowania TSI w procesie wdrażania ania ERTMS w krajach Europy Środkowo-Wschodniej Politechnika Radomska, PAN, SITK Warszawa, 27 maja 2010 r. TSI w procesie wdrażania ERTMS w krajach Europy Środkowo-Wschodniej - strona 1

ERTMS Europejski system zarządzania ruchem kolejowym (ERTMS) European Railway Traffic Management System - jest jednym z najważniejszych niejszych działań,, prowadzących do interoperacyjności ci transportu a w szczególno lności kolei całej Europie. ERTMS zawiera w sobie ETCS (European( Train Control System) czyli Europejski System Sterowania Pociągiem oraz GSM-R R (Global( System for Mobile Communications - Railway) ) czyli Globalny System Komunikacji Ruchomej - Kolei. Oba systemy stanowią jedność w postaci ERTMS który to system ma za zadanie zlikwidować wszelkie bariery w transporcie kolejowym pomiędzy krajami. TSI w procesie wdrażania ERTMS w krajach Europy Środkowo-Wschodniej - strona 2

ETCS ETCS - ma za zadanie służyćs jako automatyzacja procesów związanych zanych z prowadzeniem pociągu w tym: nadzorować pracę maszynisty, gwarantować interoperacyjność sterowania, dopuszczać różne poziomy zastosowania, podnosić bezpieczeństwo, podnosić przepustowość przewozową i zwiększa kszać niezawodność transportu. Zaletą systemu jest stwarzanie wysokiego poziomu bezpieczeństwa dzięki informacji odczytywanych z urządze dzeń (instalowanych na torach) do kabiny maszynisty. TSI w procesie wdrażania ERTMS w krajach Europy Środkowo-Wschodniej - strona 3

GSM-R GSM-R - jest odmianą GSM przystosowaną jednak potrzeb transportu kolejowego w zakresie transmisji danych i telekomunikacji. W Polsce GSM-R R będzie b pracować na częstotliwo stotliwości 900 MHz. Do zadań GSM-R R należy: zapewnić radiołą łączność pociągow gową, zapewnić radiołą łączność manewrowa, zapewnić radiołą łączność obszarową, służyć jako przekaźnik dla transmisji dany ETCS. TSI w procesie wdrażania ERTMS w krajach Europy Środkowo-Wschodniej - strona 4

ERTMS - interoperacyjność Zgodnie z dyrektywą 96/48/WE i 2001/16/WE interoperacyjność oznacza zdolność systemu kolei do bezpiecznego i niezakłóconego ruchu pociągów, które uzyskują wymagane dla konkretnych linii kolejowych wielkości osiągów. Zdolność ta opiera się na wszystkich warunkach kontrolnych, technicznych i eksploatacyjnych, które muszą być spełnione dla wymagań zasadniczych. Do interoperacyjności ci zaliczamy brak konieczności ci wykonywania na granicach państw takich czynności ci jak: zatrzymywanie się, zamiany maszynistów, wymiany lokomotyw. TSI w procesie wdrażania ERTMS w krajach Europy Środkowo-Wschodniej - strona 5

ERTMS - bariery Do barier mających szczególne znaczenie w wdrażaniu aniu systemu ERTMS należą żą: drogi kolejowe: szerokość torów, skrajnia, dopuszczalne naciski, systemy zasilania: napięcie zasilania trakcji, konstrukcje trakcyjne, systemy sterowania: obrazy sygnałowe, aspekty funkcjonalne i techniczne systemów w automatyzacji kontroli jazdy przy wykorzystaniu transmisji tor-pojazd, przepisy ruchu. TSI w procesie wdrażania ERTMS w krajach Europy Środkowo-Wschodniej - strona 6

TSI System jest rozdzielony na podsystemy dla których wymagania sąs określone i przedstawione w postaci Technicznych Specyfikacji Interoperacyjności ci (TSI). Transeuropejski system kolei dzieli się na: Częś ęści strukturalne: energia, infrastruktura, ruch kolejowy, sterowanie, tabor. Funkcjonowanie: utrzymanie, telematyka. TSI w procesie wdrażania ERTMS w krajach Europy Środkowo-Wschodniej - strona 7

Interoperacyjność - akty normatywne krajowe USTAWA z dnia 28 marca 2003 r.o transporcie kolejowym Dz.U. z 2003r. Nr 86, poz.. 789, ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY z dnia 7 stycznia 2008 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zasadniczych wymagań dotyczących cych interoperacyjności ci kolei oraz procedur oceny zgodności dla transeuropejskiego systemu kolei dużych prędko dkości Dz.U. z 2008 r. nr 11; poz.. 64 str.. 1, ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY z dnia 7 stycznia 2008 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zasadniczych wymagań dotyczących cych interoperacyjności ci kolei oraz procedur oceny zgodności dla transeuropejskiego systemu kolei konwencjonalnej Dz.U. z 2008 r. nr 11; poz.. 65 str.. 2 TSI w procesie wdrażania ERTMS w krajach Europy Środkowo-Wschodniej - strona 8

Interoperacyjność - akty normatywne wspólnotowe DYREKTYWA 96/48/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie interoperacyjności ci transeuropejskiego systemu kolei dużych prędko dkości, DYREKTYWA 2001/16/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie interoperacyjności ci transeuropejskiego systemu kolei konwencjonalnych, DYREKTYWA 2004/49/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie bezpieczeństwa kolei wspólnotowej, ROZPORZĄDZENIE Parlamentu Europejskiego i Rady nr 881/2004 ustanawiające Europejską Agencję Kolejową. TSI w procesie wdrażania ERTMS w krajach Europy Środkowo-Wschodniej - strona 9

ERTMS w Polsce W W marcu 2007 roku przyjęto Narodowy Plan Wdrażania ania ERTMS (NPW ERTMS) i ustalono, że za wdrożenie systemu ETCS będzie b odpowiedzialny PKP Polskie Linie Kolejowe S.A., a za wdrożenie GSM-R R Telekomunikacja Kolejowa Sp.. z o.o. Zarówno spółka PKP PLK S.A. jak i TK sp.. z o.o. miały y brać udział w Programie Operacyjnym Infrastruktura i Środowisko na lata 2007-2013 (POIiŚ)) tak, aby obie firmy były beneficjentami środków w unijnych. TSI w procesie wdrażania ERTMS w krajach Europy Środkowo-Wschodniej - strona 10

ERTMS w Polsce W W lipcu 2009 r. ostatecznie podjęto decyzję, że PKP PLK S.A. będzie b odpowiedzialna za całość inwestycji, zarówno za ETCS jak i GSM-R. Taki krok podjęto gdyż system ETCS jest ściśle powiązany z GSM-R R i lepszym wyjściem jest realizacja obu systemów w przez jedną firmę.. PKP PLK S.A. planowało o wdrożyć ERTMS przy wdrażaniu aniu obu systemów w jednocześnie nie ETCS i GSM-R R na liniach modernizowanych. Natomiast założeniem TK Sp.. z o.o. było o wdrożenie najpierw GSM-R R na terenie całego kraju. TSI w procesie wdrażania ERTMS w krajach Europy Środkowo-Wschodniej - strona 11

ERTMS w Polsce 28 stycznia 2009 r. PKP PLK S.A. ogłosi osiło o przetarg na wykonanie linii E 30 w ramach projektu "Moderniazacja lini E 30, etap II. Pilotażowe owe wdrożenie ERTMS w Polsce na odcinku Legnica - Węgliniec - Bielawa Dolna - w częś ęści ETCS II". Obecnie trwa procedura przetargowa na wybór wykonawcy dla linii. Planowana data zakończenia projektu i uruchomienie systemu ERTMS poziomu 2 to połowa owa roku 2012 r. TSI w procesie wdrażania ERTMS w krajach Europy Środkowo-Wschodniej - strona 12

ERTMS w Polsce 4 lutego 2009 r. PKP PLK S.A. ogłosi osiło o przetarg na wykonanie linii E 65 Grodzisk Mazowiecki-Zawiercie. W sierpniu 2009 r. podpisano mowę z wykonawcą,, którym jest konsorcjum firm: Thales Rail Signalling Solutions Sp.. z o.o. i Thales Rail Signalling Solutions GesmbH. Wartość umowy wynosi 50 116 555,68 PLN. Do połowy owy 2011 r. na odcinku linii CMK pomiędzy Grodziskiem Mazowieckim, a Zawierciem (ok( ok.. 224 km) pojawi się infrastruktura systemu ETCS poziomu 1. Celem realizacji jest podniesienie prędko dkości maksymalnej ze 160 km/h na 200 km/h. TSI w procesie wdrażania ERTMS w krajach Europy Środkowo-Wschodniej - strona 13

ERTMS w Polsce TSI w procesie wdrażania ERTMS w krajach Europy Środkowo-Wschodniej - strona 14

Polskie wymagania na ETCS Przejazdy kategorii A, B i C i ich zabezpieczenia muszą być powiązane z ETCS Informacje o zbliżaniu się do przejazdu niezamkniętego będą przekazywane do systemu ETCS i czasowe ograniczenie prędko dkości do 20 km/h Urządzenia zabezpieczenia przejazdów w mogą być połą łączone z balisami Czasowe ograniczenia prędko dkości mogą być zawieszane w przypadku zamknięcia przejazdu Przynajmniej dwie balisy muszą być zastosowane w obszarze wjazdu i zjazdu z linii wyposażonej onej Przynajmniej dwie balisy muszą być zabudowane w połowie owie odstępu blokowego na szlaku Przynajmniej dwie balisy muszą być podłą łączone z tarczą ostrzegawczą przejazdową TSI w procesie wdrażania ERTMS w krajach Europy Środkowo-Wschodniej - strona 15

Polskie wymagania na ETCS Balisy muszą być zabudowane przy: zwrotnicach, sygnalizatorach wjazdowych i wyjazdowych, drogowskazowych Balisom nadawany jest numer NID_BG Funkcja programowania czasowych ograniczeń prędko dkości do systemu ETCS Komunikacja pomiędzy urządzeniami musi odbywać się w języku polskim Specjalistyczne kodowanie obrazów w sygnałowych PKP Informacje przekazujące stan pracy semaforów w powinny być odczytywane bezpośrednio z urządze dzeń współpracuj pracującychcych Urządzenia muszą spełnia niać wymogi bezpieczeństwa SIL4 TSI w procesie wdrażania ERTMS w krajach Europy Środkowo-Wschodniej - strona 16

Polskie wymagania na GSM-R Przytorowe urządzenia muszą gwarantować generowanie sygnału u alarmowego GSM-R Moduł STM do SHP musi zapewnić właściwą interpretację alarmu przez pojazdy wyposażone one w ETCS Urządzenia GSM-R R muszą przekazywać informację w języku polskim Musi być zapewniona możliwo liwość przekazywania obszarów odpowiedzialności pomiędzy dyspozytorami Zadania dyspozytorów w będąb określane przez zarządc dcę infrastruktury TSI w procesie wdrażania ERTMS w krajach Europy Środkowo-Wschodniej - strona 17

Zagrożenia dla realizacji planu ERTMS w Polsce Otrzymanie odpowiednio dużego kapitału finansującego projekt Dostosowane warstwy podstawowej srk Przeprowadzenie przetargów w i wybór najkorzystniejszej oferty Uzyskanie zezwoleń TSI w procesie wdrażania ERTMS w krajach Europy Środkowo-Wschodniej - strona 18

ERTMS na WęgrzechW System ATP był stosowany na kolejach węgierskich w (MAV - Magyar Államvasutak) ) od lat 60-tych. Pod koniec lat 90-tych ETSC testowano (a potem wdrożono) ono) na linii transgranicznej Węgry - Austria na odcinku Bruk - Leith - Kimle - Hegyeshalom. W 2002r. nowo wybudowany odcinek pomiędzy miejscowości cią Murska Sobota (Słowenia) a Zalalovo (Węgry) wyposażono ono w ETCS poziom 1. W 2002 r. MAV ogłosi osiły y przetarg na zainstalowanie ETCS na linii Budapeszt - Wiedeń,, liczącej cej 174 km. Thales,, który był odpowiedzialny za wdrożenie ETCS na tym odcinku, ukończy czył prace we wrześniu 2005 r. TSI w procesie wdrażania ERTMS w krajach Europy Środkowo-Wschodniej - strona 19

ERTMS na WęgrzechW W W maju 2006 r. MAV podjęł ęły y decyzję o zainstalowaniu ETCS-poziom 1 w transeuropejskich korytarzach nr IV, V i X biegnących przez terytorium Węgier, W jak równier wnież w korytarzach przewozów w towarowych D i E. Według danych UIC, Węgry W posiadają dwie trasy wyposażone one w ETCS-poziom 1 (sumarycznie 213 km tras) oraz 17 lokomotyw V63. Rozwinięta zostanie równier wnież sieć GSM-R R do 2013r na 4360 km linii. TSI w procesie wdrażania ERTMS w krajach Europy Środkowo-Wschodniej - strona 20

ERTMS na WęgrzechW TSI w procesie wdrażania ERTMS w krajach Europy Środkowo-Wschodniej - strona 21

ERTMS na WęgrzechW TSI w procesie wdrażania ERTMS w krajach Europy Środkowo-Wschodniej - strona 22

ERTMS na WęgrzechW Źródło: Atlas of ERTMS Worldwide Implementation, Prepared in connection with UIC ERTMS Conference Berne, 11-13 September 2007 TSI w procesie wdrażania ERTMS w krajach Europy Środkowo-Wschodniej - strona 23

ERTMS w Czechach ERTMS na trasie Drezno - Praga - Budapeszt - Bukareszt - Constanta. Projekt zakłada ada wdrożenie systemu ERTMS poziom 2 wzdłuż 277 km trasy z Kolín do Breclav.. Instalacja ma umożliwi liwić ruch pociągów w do 160 km/h. Realizację wdrażania ania systemu rozpoczęto 1 czerwca 2008 r. a jej zakończenie planowane jest na koniec grudnia 2012 r. Całkowity koszt projektu wynosi 41 560 000 EUR lecz w połowie owie jest dofinansowany ze środków w unijnych. TSI w procesie wdrażania ERTMS w krajach Europy Środkowo-Wschodniej - strona 24

ERTMS w Czechach TSI w procesie wdrażania ERTMS w krajach Europy Środkowo-Wschodniej - strona 25

ERTMS w Czechach W marcu 2006 r. Railway Infrastructure Administration razem z Czech Railways przygotowali, omówili i przyjęli dokumenty na temat "Strategia rozwoju projektu ERTMS w Republice Czeskiej na lata 2007-2013". Wprowadzenie systemu w Czechach jest powierzone dwóm partnerom strategicznym: SŽDC, S s.o. i ČD, a.s TSI w procesie wdrażania ERTMS w krajach Europy Środkowo-Wschodniej - strona 26

ERTMS w Czechach - plany rozwoju ETCS poziom 2 Zakłada ada się, że e do roku 2013 powstanie 478 km linii w korytarzu E objętego systemem ETCS. Cały y system ETCS będzie b liczył 1332 km linii. System ETCS i GSM-R R będzie b instalowany w pociągach tylko międzynarodowych i pociągach gdzie okres eksploatacji przekracza 25 lat. W W Czechach funkcjonuje system LS i mimo przechodzenia do systemu ETCS, system LS będzie nadal używany u i obsługiwany przez pociągi. TSI w procesie wdrażania ERTMS w krajach Europy Środkowo-Wschodniej - strona 27

ERTMS w Czechach - plany rozwoju ETCS poziom 2 TSI w procesie wdrażania ERTMS w krajach Europy Środkowo-Wschodniej - strona 28

ERTMS w Czechach - plany rozwoju GSM-R Zakłada ada się, że e do roku 2013 powstanie 1540 km sieci GSM- R. TSI w procesie wdrażania ERTMS w krajach Europy Środkowo-Wschodniej - strona 29

ERTMS na SłowacjiS ERTMS jest planowany na trasie Korytarza E Drezno - Praga - Budapeszt - Bukareszt - Konstanta. Zamiary po stronie słowackiej s sąs takie, aby wyposażyć korytarz E w system ETCS poziom 2 a także e 122 lokomotywy. System ERTMS, który powstanie na Słowacji S dofinansowany będzie b ze środków w UE na lata 2007-2013. Krajowy Plan Wdrażania ania systemu ERTMS zakłada, ada, że e system powstanie do 2020 roku. ETCS będzie b wprowadzany fazami, będzie b przechodzić od poziomu 1 do poziomu 2. TSI w procesie wdrażania ERTMS w krajach Europy Środkowo-Wschodniej - strona 30

ERTMS na SłowacjiS TSI w procesie wdrażania ERTMS w krajach Europy Środkowo-Wschodniej - strona 31

ERTMS w Chorwacji Największe inwestycje przewidziane sąs na odcinkach międzynarodowych korytarzy V i X. Trasa korytarza X przedstawia się następuj pująco: Dobova - Zagreb - Sesvete - Dugo Selo - Ivanić Grad - Novska - Nova Gradiška - Vinkovci - Tovarnik. Międzynarodowy korytarz V przechodzi przez Chorwację,, a cała a jego trasa to: Budapest -Letenye -Zagreb - Rijeka W 2008 roku Central Finance & Contracting Agency udzieliła a konsorcjum Bombardier i Site SpA 16 mln euro na dostawę i instalację urządze dzeń Interflo 250 ETCS Poziom 1 na odległości 33,5 km pomiędzy Vinkovci i Tovarnik w Chorwacji. TSI w procesie wdrażania ERTMS w krajach Europy Środkowo-Wschodniej - strona 32

ERTMS - korytarz europejski E Korytarz europejski E Drezno - Praga - Budapeszt - Wiedeń Przygotowania do realizacji wdrażania ania ERTMS w korytarzu E rozpoczęto w 2005 r. Strona niemiecka wyposaży y część korytarza E po 2020 roku. Strona czeska zamierza wyposażyć korytarz E w ETCS poziom 2 i 72 lokomotywy Strona słowacka s zamierza wyposażyć korytarz E w ETCS poziom 2 i 122 lokomotywy Strona węgierska w nie planuje modernizacji infrastruktury gdyż część korytarza E (Budapeszt - Wiedeń) ) jest już wyposażona ona w ETCS poziom 1. Strona austriacka ma już wyposażon oną znaczną część korytarza E w ETCS poziom 1 na trasie Budapeszt - Wiedeń,, ponadto zamierza doposażyć trasę Wiedeń - Brzecław również w ETCS poziom 1. Na linii docelowo ma funkcjonować 185 pojazdów. TSI w procesie wdrażania ERTMS w krajach Europy Środkowo-Wschodniej - strona 33

ERTMS w Niemczech Pierwszy wdrożony ony system ETCS-poziom 2, został dostarczony przez konsorcjum Thales i Siemens.. Został uruchomiony w 2005 roku na linii Berlin - Halle/Leipzig o długości 154 km i maksymalnej dopuszczalnej prędko dkości 200 km/h. System ETCS jest stosowany nie we wszystkich połą łączeniach (przy przewozach przez BR 101 i BR 401) i równolegle z pozostałymi systemami (LZB i PZB). Budowane sąs także e linie: Aachen - granica belgijska (ETCS-poziom 1) wdrażane ane przez Siemens Manheim - Saarbrücken (95 km ETCS-poziom 2, 33 km ETCS poziom 1), której wykonawcą jest Ansaldo STS. TSI w procesie wdrażania ERTMS w krajach Europy Środkowo-Wschodniej - strona 34

ERTMS w Niemczech Wdrażanie anie systemu ETCS na liniach dużych prędko dkości oraz liniach konwencjonalnych jest planowane w pięciu etapach. Priorytetem jest korytarz Emmerich - Basel oraz Aachen - Frankfurt Oder/Horka Horka.. Realizacja całego planu jest przewidziana na 2026 rok. Istniejące linie, na których wdrażany any jest system ETCS, funkcjonują równolegle z istniejącym wcześniej systemem PZB. RównieR wnież system LZB pozostanie do użytku u aża do 2020 roku, po czym zostanie zastąpiony przez ETCS. TSI w procesie wdrażania ERTMS w krajach Europy Środkowo-Wschodniej - strona 35

ERTMS w Niemczech Wdrażanie anie GSM-R R w Niemczech rozpoczęł ęło o się w 2000 roku. Firmą zaopatrzeniową był Nortel.. Pierwsza faza obejmowała a dostosowanie do nowego systemu blisko 25000 km linii kolejowych, co stanowi ok.. 70% całej sieci kolejowej. Kolejna faza, której koniec był planowany na rok 2009 zakłada adała a zaopatrzenie 4000 km w moduły y GSM-R, została a przekazana firmie Nokia Siemens Networks. Ponad 11000 modułów w radiowych zostało o zainstalowanych na lokomotywach w okresie od 2002 do 2004 roku. RównieR wnież ok.. 11500 telefonów w komórkowych przekazano maszynistom DB oraz innym operatorom kolejowych. Wdrażanie anie systemu GSM-R R jest w fazie końcowej. TSI w procesie wdrażania ERTMS w krajach Europy Środkowo-Wschodniej - strona 36

ERTMS w Niemczech TSI w procesie wdrażania ERTMS w krajach Europy Środkowo-Wschodniej - strona 37

ERTMS w Niemczech TSI w procesie wdrażania ERTMS w krajach Europy Środkowo-Wschodniej - strona 38

Dziękuj kuję za uwagę TSI w procesie wdrażania ERTMS w krajach Europy Środkowo-Wschodniej - strona 39