Uwarunkowania certyfikacyjne ERTMS w Polsce

Transkrypt

1 Uwarunkowania certyfikacyjne ERTMS w Polsce Andrzej Toruń KONFERENCJA ERTMS w Krajach Europy Środkowo - Wschodniej Warszawa maja 2010 r.

2 Prawo wspólnotowe 46 dyrektyw nowego podejścia legislacyjnego w tym 3 dotyczące interoperacyjności kolei 96/48/WE, 2001/16/WE i 2008/57/WE dyrektywy specyfikacje TSI normy (np. CEN, CENELEC, ETSI) specyfikacje (np. GSM R, ETCS) Dyrektywy nowego podejścia oraz uzupełniające je decyzje muszą być wdrażane przez wszystkie kraje członkowskie UE ponieważ definiują podstawy funkcjonowania jednolitego systemu oceny zgodności, co tworzy podstawy WSPÓLNEGO RYNKU

3 Unia Europejska a Polska Wymagania proceduralne Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności (z późn. zm.) Wymagania techniczne Ustawa z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (z późn. zm.) Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 29 września 2008 r. w sprawie Rozporządzenie zasadniczych Ministra wymagań Infrastruktury dotyczących interoperacyjności kolei z dnia oraz 29 września procedur 2008 oceny r. zgodności dla transeuropejskiego w sprawie zasadniczych systemu kolei wymagań konwencjonalnej dotyczących interoperacyjności kolei oraz procedur oceny zgodności dla transeuropejskiego systemu kolei dużych prędkości Normy PN EN

4 TSI TAF (telematyka dla przew. tow.) ENE system kolei wg prawa wspólnotowego MAI CCS RST OPE TAF/TAP podsystemy strukturalne INF podsystemy eksploatacyjne TSI dla kolei konwencjonalnej: TSI INF (infrastruktura) TSI ENE (energia) TSI CCS (sterowanie) TSI OPE (ruch kolejowy) TSI RST + TSI WAG (tabor) TSI dla kolei dużych prędkości:: TSI INF (infrastruktura) TSI ENE (energia) TSI CCS (sterowanie) TSI OPE (ruch kolejowy) TSI RST (tabor) TSI dla kolei HS i CR jednoczesnie: TSI NOI (hałas) TSI SRT (bezpieczeństwo w tunelach) TSI PRM (osoby o ograniczonych zd. ruch.) TSI TAP (telematyka dla przew. pas.)

5 Certyfikacja krajowa i europejska Prawodawstwo RP (nadal w mocy wszędzie tam, gdzie brak prawodawstwa UE) świadectwo dopuszczenia typu urządzenia/systemu Prawodawstwo UE (w zakresie w którym wydane są szczegółowe regulacje spec. TSI) certyfikat zgodności składnika interoperacyjności (elementów/urządzeń/zespołów dla których prawo UE określa 100% wymagań włącznie z metodami sprawdzania czy są one spełnione) certyfikat weryfikacji zgodności podsystemu (weryfikacja zgodności przed przekazaniem do eksploatacji)

6 Certyfikacja krajowa i europejska Obszar zharmonizowany w WE Dyrektywy UE (prawo krajowe wprowadzające je) i decyzje KE (TSI) obszar obowiązkowy (regulowany) Deklaracja zgodności wystawiona przez producenta Udział jednostki notyfikowanej jako trzeciej strony obok producenta i użytkownika Obszar nie zharmonizowany w WE Brak regulacji w UE i na Prawo krajowe poziomie krajowym Obszar dobrowolny Spełnienie wymagań przepisów krajowych w formie wymaganej przez prawo krajowe Udział trzeciej strony reguluje prawo krajowe Świadectwo pochodzenia wyrobu lub inny dokument wymagany przez prawo krajowe lub europejskie Udział trzeciej strony regulują ustalenia pomiędzy stronami kontraktu NIE TAK NIE TAK TAK NIE Producent przeprowadza na własną odpowiedzialność procedurę oceny zgodności Procedura oceny zgodności przeprowadzona jest przez jednostkę notyfikowaną lub z jej udziałem Producent przeprowadza na własną odpowiedzialność procedurę oceny zgodności Procedura oceny zgodności przeprowadzana jest przez wyznaczoną w przepisach i wybraną przez producenta jednostkę akredytowaną do jej przeprowadzenia nie jest wymagane Deklaracja zgodności wystawiona przez producenta Forma potwierdzenia zgodności określona przez przepisy krajowe (świadectwo dopuszczenia, deklaracja zgodności, certyfikat) Forma zgodna z przepisami uzgodniona między stronami kontraktu Dokument ważny na całym obszarze UE, niezbędny w obrocie krajowym Dokument niezbędny w obrocie krajowym, może wymagać potwierdzenia poza Polską

7 Certyfikacja krajowa i europejska Ponieważ w TSI CCS wpisany jest wymóg udziału Jednostki Notyfikowanej w procesie certyfikacji i dopuszczania systemu ERTMS to nie zachodzi przypadek, gdzie producent na własną odpowiedzialność przeprowadza procedurę oceny zgodności.

8 Akty prawne krajowe Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności (Dz. U nr 166, poz z późniejszymi zmianami) Ustawa z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym(dz. U nr 86, poz. 789 z późniejszymi zmianami) Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia26 września 2003 r. w sprawie wykazu typów budowli i urządzeń przeznaczonych do prowadzenia ruchu kolejowego oraz typów pojazdów kolejowych, na które wydawane są świadectwa dopuszczenia do eksploatacji (Dz. U nr 175, poz. 1706) Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia30 kwietnia 2004 r. w sprawie świadectw dopuszczenia do eksploatacji typu budowli i urządzeń przeznaczonych do prowadzenia ruchu kolejowego oraz typu pojazdu kolejowego (Dz. U nr 103, poz. 1090) Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia29 czerwca 2004 r. w sprawie zasadniczych wymagań dotyczących interoperacyjności kolei oraz procedur oceny zgodności dla transeuropejskiego systemu kolei dużych prędkości (Dz. U nr 162, poz. 1697)

9 Akty prawne wspólnotowe Dyrektywy nowego podejścia (obowiązują po wprowadzeniu do prawodawstwa krajowego poprzez Ustawę): 96/48/WE w sprawie interoperacyjności transeuropejskiego systemu kolei dużych prędkości, 2001/16/WE w sprawie interoperacyjności transeuropejskiego systemu kolei konwencjonalnej, 2004/50/WE zmieniająca dyrektywy 96/48/WE i 2001/16/WE, 2004/49/WE w sprawie bezpieczeństwa kolei wspólnotowych, 2008/57/WE w sprawie interoperacyjności systemu kolei we Wspólnocie, (oraz uzupełniające akty w postaci TSI)

10 Akty prawne wspólnotowe Dyrektywa 2008/57/WE z dnia 17 czerwca 2008 r.: ma być w całości wdrożona do 19 lipca 2010 roku zakres nowej dyrektywy został rozszerzony na całą sieć kolejową ( tylko jasno zdefiniowane wyjątki będą podlegać krajowym regulacjom). nowa dyrektywa obejmuje wspólnotowy system kolei zamiast transeuropejskiego systemu kolei. w nowej dyrektywie wyraźnie rekomendowane jest połączenie procesów regulacji dotyczących systemów kolei konwencjonalnych i kolei dużych prędkości zakres TSI ulegnie rozszerzeniu, jednocześnie większą uwagę będzie się przykładać do istniejących systemów i podsystemów, włączając również te, które są w fazie planowania. dyrektywa obliguje państwa członkowskie do prowadzenia rejestrów pojazdów kolejowych dopuszczonych do eksploatacji na jego terytorium

11 CERTYFIKACJA Pod pojęciem certyfikacji (składnika interoperacyjności lub podsystemu strukturalnego) należy rozumieć proces oparty o zdefiniowane procedury, prowadzony przez jednostkę niezależną (notyfikowaną), którego celem jest potwierdzenie własności techniczno ruchowych wyrobu (lub podsystemu) na zgodność z obowiązującymi we właściwym zakresie normami, wymaganiami, przepisami. Dokumentem finalnym potwierdzającym spełnienie określonych wymagań jest właściwy certyfikat oceny zgodności dla wyrobu lub podsystemu.

12 Jednostki notyfikowane Centrum Naukowo Techniczne Kolejnictwa notyfikowane laboratorium badawcze notyfikowana jednostka certyfikująca Instytut Pojazdów Szynowych TABOR notyfikowane laboratorium badawcze MOVARES notyfikowane laboratorium badawcze Transportowy Dozór Techniczny notyfikowana jednostka kontrolująca

13 Rola Jednostki Notyfikowanej w procesie Ocena zgodności podsystemu musi być dokonana na etapie: projektowania budowy końcowych prób podsystemu przed oddaniem podsystemu do eksploatacji Po dokonaniu pozytywnej oceny zgodności podsystemu lub składnika interoperacyjności z zasadniczymi wymaganiami dotyczącymi interoperacyjności kolei notyfikowana jednostka certyfikująca wydaje wykonawcy, jego upoważnionemu przedstawicielowi lub zarządcy infrastruktury odpowiednio certyfikat zgodności podsystemu lub certyfikat zgodności składnika interoperacyjności.

14 Moduły y oceny zgodności dla składnika interoperacyjności ci

15 Moduły y oceny zgodności dla składnika interoperacyjności ci procedura badania typu (moduł B) dotycząca fazy projektowania i budowy prototypu, w połączeniu z procedurą systemu zarządzania jakością produkcji (moduł D) dla fazy produkcyjnej, lub procedura badania typu (moduł B) dotycząca fazy projektowania i budowy prototypu, w połączeniu z procedurą weryfikacji wyrobu (moduł F), lub pełny system zarządzania jakością z procedurą sprawdzenia projektu (moduł H2).

16 Moduły y oceny zgodności dla podsystemu strukturalnego

17 Moduły y oceny zgodności dla składnika interoperacyjności ci Ocena zgodności podsystemu sterowanie (ERTMS) może być wykonana z wykorzystaniem następujących modułów: procedurę weryfikacji urządzenia (moduł SG), lub procedurę badania typu (moduł SB) dotyczącą fazy projektowania i wytwarzania, w połączeniu z procedurą systemu zarządzania jakością produkcji (moduł SD) dla fazy produkcyjnej, lub procedurę badania typu (moduł SB) dotyczącą fazy projektowania i wytwarzania, w połączeniu z procedurą weryfikacji wyrobu (moduł SF), lub pełny system zarządzania jakością z procedurą sprawdzenia projektu (moduł SH2). Dla ETCS L1 na CMK prowadzona jest ocena zgodności według modułu SG

18 Proces weryfikacji zgodności podsystemu według Dyrektywy 2008/57/WE

19 Zezwolenie na dopuszczenie do eksploatacji Warunkiem oddania podsystemu strukturalnego do eksploatacji jest sprawdzenie, czy jest on zbudowany i zainstalowany w taki sposób, że spełnia zasadnicze wymagania dotyczące interoperacyjności kolei oraz czy jest zapewniona jego zgodność z istniejącym systemem kolei, w skład którego wchodzi, a także, czy składniki interoperacyjności, z których jest zbudowany, są właściwie zainstalowane i wykorzystywane zgodnie z przeznaczeniem. W przypadku odnowienia lub modernizacji podmiot zamawiający przekazuje dokumentację opisującą projekt i po jej analizie biorąc pod uwagę strategię wdrożenia wskazaną w stosownej TSI, podejmowana jest decyzja, czy zakres prac oznacza konieczność wydania nowego zezwolenia na dopuszczenie do eksploatacji Za interoperacyjne oraz spełniające zasadnicze wymagania uznawane są wyłącznie podsystemy strukturalne tworzące system kolei, które objęte są deklaracją weryfikacji WE,

20 Certyfikacja wspólnotowa przekazanie do eksploatacji podsystemu Tryb interoperacyjny regulowany jest zapisami art. 25e ustawy o transporcie kolejowym. Prezes UTK wydaje zgodę na oddanie podsystemu strukturalnego ERTMSdo eksploatacji w transeuropejskim systemie kolei konwencjonalnej i transeuropejskim systemie kolei dużych prędkości na wniosek zarządcy infrastruktury, po dostarczeniu przez wnioskodawcę deklaracji zgodności podsystemu, certyfikatu zgodności podsystemu i dokumentacji przebiegu oceny zgodności, pod warunkiem że wydane zostały decyzje Prezesa UTK dotyczące zgody na dopuszczenie do eksploatacji wszystkich podsystemów wchodzących w skład określonej infrastruktury kolejowej.

21 Andrzej Toruń Dziękuję za uwagę