Wpływ Europejskiego Systemu Sterowania Pociągiem poziomu 2 (ETCS l2) na urządzenia srk

Transkrypt

1 Wpływ Europejskiego Systemu Sterowania Pociągiem poziomu 2 (ETCS l2) na urządzenia srk dr inż. Marek PAWLIK zastępca dyrektora IK ds. interoperacyjności oraz wyzwania prawne na styku pomiędzy ETCS i systemami srk warstwy podstawowej Wpływ ETCS na urządzenia srk seminarium IK, 15 I 2013

2 kolej wg prawa UE specyfikacje TSI a ETCS ENE - przytorowy CCS - pokładowy INF RST... OPE MAI TAF/TAP podsystemy strukturalne podsystemy eksploatacyjne TSI dla kolei konwencjonalnej: TSI INF (infrastruktura) TSI ENE (energia) TSI CCS (sterowanie) TSI OPE (ruch kolejowy) TSI RST + TSI WAG (tabor) TSI TAF (telematyka dla przew. tow.) TSI dla kolei dużych prędkości:: TSI INF (infrastruktura) TSI ENE (energia) TSI CCS (sterowanie) TSI OPE (ruch kolejowy) TSI RST (tabor) TSI dla kolei HS i CR jednoczesnie: TSI NOI (hałas) TSI SRT (bezpieczeństwo w tunelach) TSI PRM (osoby o ograniczonych zd. ruch.) TSI TAP (telematyka dla przew. pas.)

3 bezpieczna kontrola jazdy BKJP a systemy srk warstwy podst. URZĄDZENIA PRZYTOROWE TRANSMISJA URZĄDZENIA POKŁADOWE Dyspozytura (systemy zarządzania) pokładowe urządzenia BKJP Zdalne sterowanie Warstwa podstawowa srk Samoczynna sygnalizacja przejazdowa Stacyjne urządzenia nastawcze Blokady liniowe Systemy kontroli niezajętości torów przytorowe urządzenia BKJP interfejsy transmisja tor-pojazd obserwacja sygnalizatorów świetlnych przez maszynistów urządzenia transmisyjne maszynista logika pokładowa wprowadzanie danych sygnalizacja kabinowa urządzenia sterowania poc. (przyspieszanie / hamowanie)

4 systemy bkjp w Polsce SHP - KHP - EBICAB - ETCS l1/l2 do roku 2000 brak ogólnej nazwy w Polsce dla systemów bkjp na świecie mamy cztery klasy systemów bkjp: AWS, ATP, ATC, ATO w Polsce szeroko stosowany jest system SHP klasy AWS ( km torów) braki funkcjonalne SHP uzupełnia szerokie stosowanie Radiostop polski rząd w 2007 r. oficjalnie zadeklarował korzystanie z SHP do 2025 r. w wielu krajach z rozbudowanym systemem kolei mamy systemy ATP/ATC w większości krajów nie stosuje się systemów typu Radiostop ze względu na skalę generowanych zakłóceń eksploatacyjnych SHP jest rozwiązaniem funkcjonalnie i technicznie przestarzałym SHP nie współpracuje z urządzeniami srk warstwy podstawowej SHP obsługiwane jest przez maszynistów bez głębokiej refleksji gdyż nie odzwierciedla aktualnej sytuacji ruchowej / obrazów sygnałowych SHP nie jest rozwiązaniem interoperacyjnym w Polsce prowadzono prace nad wdrożeniem systemów KHP i EBICAB jednak ich nie wdrożono między innymi ze względu na zbliżającą się perspektywę wdrażania ETCS z wykorzystaniem środków UE

5 ETCS l1 / ETCS l2 interfejsy ETCS srk ETCS l1 poziom 1 ETCS l2 poziom 2 scentralizowany system bkjp rozproszony system bkjp interfejs ETCS-srk = pobieranie informacji dla potrzeb ETCS z urządzeń obwodów świateł interfejs ETCS-srk = pobieranie informacji dla potrzeb ETCS z nastawnicy, z blokady, z LCS

6 ETCS l2 a urządzenia srk technika : możliwości i wyzwania urządzenia srk stacyjne: mechaniczne kluczowe, mechaniczne pędniowe, elektryczne suwakowe, przekaźnikowe, komputerowe, ETCS l2 można powiązać : z dowolnymi urządzeniami srk warstwy podstawowej, urządzenia srk liniowe: półsamoczynne, samoczynne trójstawne, samoczynne czterostawne, z urządzeniami zdalnego sterowania a nawet z urządzeniami zarządzania ruchem kolejowym. urządzenia srk przejazdowe: zabezpieczane miejscowo, zabezpieczane zdalnie, sygnalizacja samoczynna, Wyzwaniem jest wdrażanie ETCS l2 bez wymiany urządzeń srk ze względów: ekonomicznych i ze względów bezpieczeństwa.

7 ETCS l2 a urządzenia srk ekonomia : możliwości i wyzwania urządzenia srk stacyjne: mechaniczne kluczowe, mechaniczne pędniowe, elektryczne suwakowe, przekaźnikowe, komputerowe, urządzenia srk liniowe: półsamoczynne, samoczynne trójstawne, samoczynne czterostawne, ETCS l2 nie łączy się z urządzeniami srk starszych generacji (interfejsy mogą być droższe od urządzeń nowej generacji), ETCS l2 jako scentralizowany i wymagający wymiany urządzeń srk stosuje się przy dużych i kompleksowych modernizacjach linii kolejowych pozostających pod szczególnym nadzorem KE, urządzenia srk przejazdowe: zabezpieczane miejscowo, zabezpieczane zdalnie, sygnalizacja samoczynna, niewdrożenie ETCS na linii modernizowanej z wykorzystaniem funduszy UE tworzy zagrożenie korektami finansowania unijnego.

8 ETCS l2 a urządzenia srk bezpieczeństwo : możliwości i wyzwania urządzenia srk stacyjne: mechaniczne kluczowe, mechaniczne pędniowe, elektryczne suwakowe, przekaźnikowe, komputerowe, urządzenia srk liniowe: półsamoczynne, samoczynne trójstawne, samoczynne czterostawne, Zabudowa urządzeń ETCS l1/l2 ma miejsce po zabudowie urządzeń srk, a ta np. po korekcie układów torowych ETCS zabudowywany jest ostatni. zabudowa ETCS l2 nie może prowadzić do utraty dopuszczeń już uzyskanych nie tylko dla srk, dla ETCS l2 konieczne są bezpieczne źródła danych, urządzenia srk przejazdowe: zabezpieczane miejscowo, zabezpieczane zdalnie, sygnalizacja samoczynna, dla ETCS l2 konieczne są bezpieczne metody pobierania i przetwarzania danych dla wypracowania zezwoleń na jazdę.

9 systemy mechaniczne systemy pędniowe mechaniczne kluczowe systemy elektryczne suwakowe systemy elektryczne przekaźnikowe systemy elektroniczne komputerowe

10 ETCS l2 a urządzenia srk bezpieczeństwo : możliwości i wyzwania dowody bezpieczeństwa systemów komputerowych Uszkodzenia systematyczne : Weryfikacja wymagań dot. realizacji prac przez personel: projektowy, instalacyjny, utrzymaniowy dla poziomów SIL Zasada fail-safe : Weryfikacja prowadzona jak dla klasycznych urządzeń srk. Uszkodzenia losowe : Weryfikacja w oparciu o wartość THR dla poziomów SIL ETCS wraz z pobieraniem danych z srk ma gwarantować Poziom Integralności Bezpieczeństwa SIL 4. Współczynniki Tolerowanego Zagrożenia THR na godzinę i na funkcję Poziom Integralności Bezpieczeństwa (uszkodzeń losowych) SIL 10-9 THR < THR < THR < THR <

11 ETCS we Wspólnocie prawo : podstawowe dokumenty UE TSI CCS i OMNIBUS-02 oraz Decyzja KE z (2009/561/WE) Korytarz F wskazane stacje modernizacje współfinansowane przez UE: FS (POIiŚ) EFRR (RPO) TEN-T oraz Rozporządzenie PE i R z (2010/913/WE) oraz inne regulacje wspólnotowe dot. zamówień publicznych, ochrony środ. itp. itd.

12 ETCS l2 a urządzenia srk prawo : możliwości i wyzwania ETCS instaluje się jako ostatnie - po urządzenia srk wykonawcy srk i ETCS muszą być wybrani w trybie konkurencyjnym prawa własności intelektualnej rozwiązań srk i ETCS muszą być zachowane a) przetarg na komplet prac modernizacyjnych w odniesieniu do danej linii kolejowej przeniósłby wyzwania na styku tych wymagań na barki wykonawcy, ale wymagałby pełnego europejskiego i krajowego zapewnienia finansowania całości prac na etapie ich zlecania; b) pełnym europejskim rozwiązaniem byłaby europejska warstwa podstawowa srk, ale działanie urządzeń sterowania ruchem jest ściśle powiązane ze szczegółowymi przepisami ruchowymi. Gotowość do ujednolicania przepisów ruchowych na skalę europejską jest ograniczona bo w okresie przejściowym mogłoby spaść bezpieczeństwo ruchu. W tym zakresie bez finalnego sukcesu prowadzone były prace w ramach ERRI A201 i w ramach projektów Eurointerlocking i INESS.

13 ETCS l2 a urządzenia srk prawo : możliwości i wyzwania ETCS instaluje się jako ostatnie - po urządzenia srk wykonawcy srk i ETCS muszą być wybrani w trybie konkurencyjnym prawa własności intelektualnej rozwiązań srk i ETCS muszą być zachowane c) rozwiązaniem stosowanym, ale na skalę poszczególnych kolei, jest definiowanie wymaganego przez zarządcę interfejsu pomiędzy urządzeniami srk a ETCS poziomu 2 a konkretnie pomiędzy urządzeniami srk a RBC generującym elektroniczne zezwolenia na jazdę dla pociągów w oparciu o dane z urządzeń srk. W Polsce w przetargach odwoływano się do interfejsu RBC-RBC i do specyfikacji Euroradio. d) pod prawem wspólnotowym konieczne stało się przekazywanie instalacji ETCS do eksploatacji przy uwzględnieniu zależności od urządzeń i systemów srk, obejmujące weryfikację wszystkich wymagań zasadniczych: weryfikacja WE podsystemów (definicja podsystemu CCS), powiązanie certyfikacji WE i certyfikacji PL (nie wdrożona 2011/18).

14 Dziękuję za uwagę