Porównanie wartości odżywczej i zdrowotnej żywności ekologicznej i konwencjonalnej Prof. dr hab. Ewa Rembiałkowska Dr inż. Dominika Średnicka-Tober Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji Katedra Żywności Funkcjonalnej, Ekologicznej i Towaroznawstwa Zakład Żywności Ekologicznej ewa_rembialkowska@ssgw.pl dominika_srednicka_tober@sggw.pl
CZYM JEST ŻYWNOŚĆ EKOLOGICZNA? Żywność produkowana zgodnie z zasadami rolnictwa ekologicznego, ustalonymi przez prawodawstwo polskie oraz Unii Europejskiej Sposób jej wytwarzania nie stanowi zagrożenia dla środowiska, przeciwnie rolnicy ekologiczni podejmują działania na rzecz zwiększenia różnorodności biologicznej Jest produkowana z uwzględnieniem kryteriów społecznych, tj. głównie w małych i średnich gospodarstwach z użyciem rodzimych środków produkcji, przyczyniając się do aktywizacji polskiej wsi
W produkcji roślinnej nie używa się pestycydów ani syntetycznych nawozów mineralnych Zamiast tego stosowane są wyłącznie naturalne nawozy organiczne (komposty, oborniki), nawozy zielone oraz biologiczne środki ochrony roślin. Produkcja zwierzęca prowadzona jest bez użycia antybiotyków, hormonów, organizmów modyfikowanych genetycznie (GMO) oraz ich produktów Przetwórstwo surowców prowadzone jest metodami chroniącymi wartość odżywczą, bez użycia konserwantów, sztucznych barwników i innych dodatków.
PODSTAWY PRAWNE ROLNICTWA EKOLOGICZNEGO ROZPORZĄDZENIE RADY (WE) nr 834/2007 z dnia 28 VI 2007 w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (WE) nr 889/2008 z dnia 5 IX 2008 r. ustanawiające szczegółowe zasady wdrażania rozporządzenia Rady (WE) nr 834/2007 w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych w odniesieniu do produkcji ekologicznej, znakowania i kontroli USTAWA z dnia 25 czerwca 2009 r. o rolnictwie ekologicznym (Dz.U. Nr 116, poz. 975)
Troska o środowisko Rolnictwo ekologiczne oznacza: Zrównoważone praktyki rolnicze Zrównoważone korzystanie z bogactw naturalnych Ograniczenie degradacji środowiska poprzez rezygnację z nawozów syntetycznych, pestycydów i innych niebezpiecznych substancji Redukcję środowiskowych kosztów związanych z transportem żywności na duże odległości Ochronę bioróżnorodności
Meta-analiza - ilościowa synteza wyników pochodzących z niezależnych badań pierwotnych
Czy warto kupować żywność ekologiczną? Opinie naukowców na temat istnienia różnic między żywnością ekologiczną i konwencjonalną są podzielone
Liczba publikacji wykorzystanych w meta-analizie
Wyniki meta-analizy Istotnie większa zawartość związków polifenolowych w ekologicznych roślinach Badania epidemiologiczne oraz żywieniowe wskazują, że substancje te zmniejszają ryzyko przewlekłych schorzeń, takich jak choroby układu krążenia, choroby neurodegeneracyjne oraz nowotwory.
Jak działają polifenole?
Istotnie mniej kadmu w roślinach z upraw ekologicznych
Kadm konsekwencje narażenia
Czterokrotnie większa częstotliwość występowania pozostałości pestycydów w roślinach z upraw nieekologicznych
Co te różnice w składzie oznaczają dla nas? - Ogromna ilość badań dowodzących toksyczności pestycydów
EKO vs KONW Produkty pochodzenia zwierzęcego - ok. 250 publikacji - Podstawowe różnice: korzystniejszy profil kwasów tłuszczowych ekologicznego mleka i mięsa (więcej PUFA, więcej n3: ALA, EPA, DHA, korzystniejszy stosunek n3/n6)
MNIEJ AZOTANÓW I AZOTYNÓW MNIEJ POZOSTAŁOŚCI PESTYCYDÓW WIĘCEJ SUCHEJ MASY WIĘCEJ WITAMINY C WIĘCEJ SKŁADNIKÓW MINERALNYCH WIĘCEJ NNKT KORZYSTNY WPŁYW NA PŁODNOŚĆ ZWIERZĄT MNIEJ ANTYBIOTYKÓW ŻYWNOŚĆ EKOLOGICZNA MNIEJ REGULATORÓW WZROSTU WIĘCEJ ZWIĄZKÓW FENOLOWYCH MNIEJ SYNTETYCZNYCH DODATKÓW DO ŻYWNOŚCI
Wniosek z dotychczasowych badań: skład żywności ekologicznej jest korzystniejszy niż żywności konwencjonalnej. Hipoteza: regularni konsumenci żywności ekologicznej powinni wykazywać lepszy stan zdrowia niż konsumenci żywności konwencjonalnej.
Wpływ diety biodynamicznej na stan zdrowia kobiet w okresie postmenopauzalnym (Fuchs i in., 2003)
MIEJSCE BADANIA: Schwarzwald, Niemcy, Klasztor Heiligenbronn UCZESTNICY BADANIA: 17 kobiet (sióstr zakonnych) w wieku 59-80 lat (śr. 69,4)
W okresie żywienia ekologicznego zakonnice: Lepiej oceniały swoją sprawność fizyczną Lepiej oceniały swój stan emocjonalny Miały lepszą zdolność koncentracji Lepiej znosiły sytuacje stresowe Rzadziej cierpiały na bóle głowy Oceniały także dużo lepiej smak żywności ekologicznej.
Parametry fizjologiczne Niższe ciśnienie krwi Lepszy status immunologiczny, wskazujący prawdopodobnie na niższy poziom stresu (mniej limfocytów T pomocniczych, wzrost ilości komórek NK) w okresie żywienia ekologicznego
Podsumowanie Badania na zakonnicach były bardzo krytykowane, gdyż zakonnice wiedziały, że spożywają żywność ekologiczną, jednak Wyniki mogą wskazywać na to, że poczucie bezpieczeństwa poprawia samopoczucie i warto to zagadnienie nadal badać.
Czy aktywność antyoksydacyjna osocza jest u ludzi konsekwencją wpływu zawartości przeciwutleniaczy w żywności? Di Renzo i in., 2007
Cel badania (2) Celem badań było porównanie właściwości antyoksydacyjnych surowców i produktów ekologicznych oraz konwencjonalnych. Ponadto celem badań było porównanie skutków spożywania żywności ekologicznej i konwencjonalnej i ich wpływu na zdolności antyoksydacyjne ludzkiego osocza mierzonego przez ORAC. ORAC (Rodnik chłonności tlenu) - Wskaźnik ORAC pokazuje jak silnym przeciwutleniaczem jest dana substancja ; jest jednostką służącą do pomiaru siły przeciwutleniacza.
Wnioski Potencjał antyoksydacyjny większości badanych owoców i warzyw ekologicznych, a także wina i mleka był istotnie wyższy (< 0.005) niż ich konwencjonalnych odpowiedników. Po okresie spożywania przez 14 dni ekologicznej diety śródziemnomorskiej nastąpił istotny (p < 0.005) wzrost (o 21 %) ogólnego potencjału antyoksydacyjnego osocza badanych osób.
Profiles of Organic Food Consumers in a Large Sample of French Adults: Results from the Nutrinet-Sante Cohort Study Kesse-Guyot et al., 2013
Wyniki francuskich, a także polskich, holenderskich, niemieckich i australijskich badań wskazują, że: Konsumenci żywności ekologicznej: Częściej mają wykształcenie wyższe, Prezentują lepszy sposób żywienia, Są bardziej aktywni fizycznie, Rzadziej mają nadwagę lub są otyli w porównaniu do konsumentów żywności konwencjonalnej.
Dziękuję za uwagę!