Rolnictwo ekologiczne z korzyścią dla środowiska i człowieka. Realizacja PROW - korzyści i bariery. Anna Kuczuk, OODR Łosiów

Transkrypt

1 Anna Kuczuk, OODR Łosiów

2 Rolnictwo stanowi jedną z najważniejszych gałęzi gospodarki niemal każdego kraju, pełniąc istotne funkcje natury ekonomicznej, społecznej i środowiskowej. Gleba, woda, powietrze świat ożywiony są wykorzystywane w procesie produkcji rolniczej w sposób bezpośredni, która może powodować wiele negatywnych skutków dla środowiska. Jak wskazują badania wyceny strat środowiskowych rolnictwo, zwłaszcza w formie intensywnej, przyczynia się do istotnych zmian w środowisku, zaburzeń w zdrowiu czy jakości życia człowieka.

3 Tabela 1. Wybrane roczne koszty zewnętrzne rolniczej prod. w USA (2002, million $) Wybrane roczne koszty zewnętrzne produkcji rolniczej w USA w 2002 r. (mln $) Kategoria strat/uszkodzeń Koszty S ERIN M. TEGTMEIER, MICHAEL D. DUFFY, 2004

4 Rolnictwo ekologiczne - system produkcji, który najbardziej sprzyja ochronie środowiska naturalnego. Zwraca się w nim istotną uwagę na ochronę poszczególnych zasobów środowiska, ze szczególnym uwzględnieniem zasobu jakim jest gleba. Rolnictwo ekologiczne objęte jest wsparciem w ramach PROW. Obecnie niemal wszyscy rolnicy, będący w okresie przestawiania lub posiadający certyfikat korzystają z dopłat w pakiecie rolnictwo ekologiczne. Realizacja pakietu obliguje do wdrażania szeregu działań wykraczających poza zwykła dobrą praktykę rolniczą, a rolnicy mogą być wielokrotnie kontrolowani nie tylko poprzez instytucję przyznającą dopłaty, ale przede wszystkim przez jednostki nadające atesty zgodności z ekologiczną produkcją rolniczą.

5 Powiat Liczba gospodarstw Powierzchnia UR C P C P Opolski ,62 110,78 Brzeski ,91 383,05 Strzelecki ,82 0,00 Oleski ,52 7,93 Kędzierzyński ,47 3,17 Kluczborski 7 50,60 83,84 Namysłowski ,43 185,24 Krapkowicki ,69 44,14 Głubczycki ,33 0,00 Prudnicki 6 116,81 1,63 Nyski ,64 12, ,84 832,37 RAZEM ,21

6 Pozostali producenci: 1.Polskie Fermy Grupa Producentów Sp.z o.o. we Włostowej Wprowadzanie na rynek produktów ekologicznych; 2. Herbalyes Firma Handlowa w Karłowicach Wielkich - Wprowadzanie na rynek produktów ekologicznych; 3. Iwona Frasek ze Szczedrzyka Przetwórstwo rolne (jednocześnie gospodarstwo rolne); 4. Biosfera, Sp. z o.o. z Prudnika Pakowanie, etykietowanie, konfekcjonowanie, znakowanie; 5. Nutricia Zakłady Produkcyjne, Sp. z o.o., Opole Wytwarzanie gotowych posiłków i dań.

7 Gospodarstwa ekologiczne i będące w okresie konwersji stanowią ~ 0,4% wszystkich gospodarstw ekologicznych w Polsce. Powierzchnia UR gospodarstw w systemie ekologicznym stanowi ~ 0,4% powierzchni ekologicznych UR w kraju.

8

9 Ekologiczny system gospodarowania rolniczego w województwie opolskim należy do najsłabiej rozwiniętych, w zakresie zarówno liczy gospodarstw jak i powierzchni ich UR. Rolnictwo województwa odznacza się większą intensywnością w stosunku do wielu innych regionów kraju, stąd też rolnikom trudniej podjąć decyzję o przestawieniu się na rolnictwo ekologiczne. Dla osób zainteresowanych rolnictwem ekologicznym przychodzą z pomocą dopłaty rolnośrodowiskowe, mające także zrekompensować potencjalne straty produkcyjne, obserwowane często w pierwszych latach produkcji.

10 Pomimo niewielkiej liczby gospodarstw ekologicznych na Opolszczyźnie, wiele z nich wykazuje typową produkcję rolniczą, charakteryzującą się stosowaniem zabiegów chroniących glebę, wodę czy bioróżnorodność. Gospodarkę ekologiczną zwykle porównuje się w odniesieniu do konwencjonalnego systemu gospodarowania, analizując m.in. aspekty takie jak: a. b. c. d. strukturę zasiewów, w tym udział roślin strukturotwórczych; bilans substancji organicznej gleby; indeks pokrycia gruntów ornych w okresie zimy; obsadę sztuk dużych na ha UR i zbilansowanie produkcji roślinnej ze zwierzęcą,

11 Zasiewy [ha] i ich struktura [%] w ekologicznych gospodarstwach

12 Zasiewy [ha] i ich struktura [%] w konwencjonalnych gospodarstwach

13 Rys.3. Bilans substancji organicznej [t/ha GO] w gospodarstwach konwencjonalnych Bilans substancji organicznej gleby [t/ha GO] w gospodarstwach konwencjonalnych

14 Bilans substancji organicznej gleby [t/ha GO] w gospodarstwach ekologicznych

15 Indeks pokrycia GO w okresie zimy w gospodarstwach konwencjonalnych [%]

16 Indeks pokrycia GO w okresie zimy w gospodarstwach ekologicznych [%]

17 Zbilansowanie produkcji roślinnej Produkcja zwierzęca jest zbilansowana z roślinną, jeśli nawozy naturalne uzyskane w gospodarstwie dostarczają azotu w ilości nie mniejszej niż 51 kg N/ha UR (30% ze 170 kg) i nie większej niż 170 kg N/ha UR (odpowiada to ilości DJP/ha UR nie większej niż 2).

18 W ekologicznych gospodarstwach: średnio 0,25 DJP/ha UR. Tylko w czterech gospodarstwach wystąpiło zbilansowanie produkcji roślinnej ze zwierzęcą. Występowały także gospodarstwa bezinwentarzowe, w których tam zaobserwowano dodatkowo problem z ujemnym bilansem substancji organicznej gleby. Średnio wynik zbilansowania dla gospodarstw ekologicznych wyniósł 9,70%. W gospodarstwach konwencjonalnych: średnio 0,72 DJP/ha UR. Zbilansowanie produkcji roślinnej ze zwierzęcą dotyczyło 8 gospodarstw. Również procent zbilansowania był wyższy w przypadku tej grupy gospodarstw. W żadnym gospodarstwie konwencjonalnym nie stwierdzono przekroczenia maksymalnej obsady DJP/ha UR. Średnio procent zbilansowania produkcji roślinnej ze zwierzęcą wyniósł w grupie gospodarstw konwencjonalnych 28,06.

19 Korzyści z wdrażania rolnictwa ekologicznego są bezsprzeczne w wymiarze środowiskowym, ale także w efekcie w społecznym, przekładając się na jakość naszego zdrowia. Wzrasta świadomość środowiskowa rolników przystępujących do Programu rolnośrodowiskowego: Niezależnie od początkowych przyczyn sięgania po dopłaty rolnośrodowiskowe, rolnicy ekologiczni zauważają poprawę jakości gleby, zwłaszcza w warstwie orno-próchnicznej; Wzrasta wśród producentów ekologicznych pojawia si przekonanie o lepszych walorach odżywczych produktów ekologicznych; Wielu producentów wyraża opinię, że w razie braku dopłat nadal produkowaliby w systemie ekologicznym;

20 PROW premiuje rolników produkujących na rynek. Działanie Uczestnictwo rolników w systemach jakości żywności premiowana jest produkcja kierowana na rynek, do spożycia.

21 Problemy/bariery Korzystanie z dotacji w ramach PROW stwarza wiele możliwości, by chronić środowisko. Rolnicy ekologiczni zwracają jednak uwagę na nie zawsze korzystne dla nich zapisy, częste zmiany programu rolnośrodowiskowego w trakcie trwania realizacji pakietu (np. konieczność zmian w obsadzie nasadzeń drzew i krzewów w sadach, ograniczenia w możliwości zmniejszenia lub zwiększenia powierzchni), co skutkuje często wzrostem kosztów produkcji. Powinno być większe wsparcie dla gospodarstw produkujących na rynek, na spożycie własne. PROW powinien uwzględniać obowiązek uczestnictwa w szkoleniach z zakresu rolnictwa ekologicznego, rolników chcących przestawić gospodarstwo. Większe wspieranie gospodarstw wykazujących produkcję zbilansowaną.

22 W gospodarstwie Elżbiety Woźniak

23 W gospodarstwie Janusza i Iwony Ślicznych

24 W gospodarstwie Iwony Frasek

25 Dobre praktyki w rolnictwie ekologicznym województwa opolskiego Towarowa produkcja ekologiczna

26 Dobre praktyki w rolnictwie ekologicznym województwa opolskiego W gospodarstwie Tadeusza Januszewskiego, produkcja warzywniczo-owocowa na powierzchni 60 ha

27 Dobre praktyki w rolnictwie ekologicznym województwa opolskiego Gospodarstwo Jana Czerewko produkcja zbóż różnych, w tym gryki na obszarze ok. 50 ha

28 Dobre praktyki w rolnictwie ekologicznym województwa opolskiego Gospodarstwo Marcina Luksa produkcja zbóż różnych, warzyw różnych - 27 ha

29 Dobre praktyki w rolnictwie ekologicznym województwa opolskiego Konkurs na najlepsze gospodarstwo ekologiczne: 2010 r. - wyróżnienie na szczeblu krajowym dla Iwony Frasek w kategorii: ekologia-środowisko 2011 r. - wyróżnienie dla Janusza i Iwony Ślicznych na szczeblu krajowym w kategorii: ekologia-środowisko 2011 r.- wyróżnienie dla Marcina Luksa na szczeblu krajowym w kategorii ekologiczne gospodarstwo towarowe.

30 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ