Centrum Europejskie Ekonomia ćwiczenia 3 Elastyczność popytu i podaży, Wybór konsumenta efekt substytucyjny i dochodowy Tomasz Gajderowicz.
Agenda Kartkówka Elastyczność popytu i podaży Wybór konsumenta Efekt substytucyjny i dochodowy Podsumowanie
Elastyczność Elastyczność cenowa popytu/podaży jest to stosunek względnej zmiany wielkości popytu/podaży określonego dobra do względnej zmiany jego ceny.
Elastyczność - graficznie p Jak relatywna zmiana ceny wpływa na zmianę ilości? XY D X D X Q Q : p p Y Y D q
Elastyczność a przychody ze sprzedaży p D p D 800 600 + F E 1400 J + H 1200 600 700 Q 300 400 Q a) Popyt nieelastyczny b) Popyt elastyczny
Elastyczność a przychody ze sprzedaży p 5 H 2 + G D 200 500 Q Popyt jednostkowo elastyczny
Zbiór możliwości konsumpcyjnych Zbiór możliwości konsumpcyjnych zbiór koszyków konsumpcyjnych (złożonych z 2 dóbr), jakie są dostępne dla konsumenta (dysponującego określonym dochodem i w sytuacji, kiedy jest znana cena każdego z dóbr branych pod uwagę).
Ograniczenie budżetowe Przykład: Konsumentka Aniela Dwa dobra: płyty z muzyką techno i obiady w steak house. Budżet tygodniowy na te dwie przyjemności: 300 zł (jest względnie zamożną osobą;-) Płyta kosztuje 75 zł, a obiad 50 zł W każdą niedzielę zastanawia się, jak podzielić swój budżet
Ograniczenie budżetowe Aniela byłaby bardzo szczęśliwa, gdyby mogła kupić sobie codzienne płytę i codziennie zjeść obiad. Kosztowałoby to jednak 7*50+7*75=875 zł Na co może sobie zatem pozwolić? Skrajne rozwiązania: W ogóle nie jeść obiadów i kupić cztery płyty (0*50+4*75=300) Obejść się bez nowych płyt i zjeść 6 obiadów (0*75+6*50=300) Rozwiązania pośrednie (np. 2 płyty i 3 obiady)
Ograniczenie budżetowe płyty 4 B Pytania: Jakie sytuacje odpowiadają punktom A, B, C? Jak wyznacza się przecięcie linii ograniczenia budżetowego z osiami wykresu? A C 6 obiady
Ograniczenie budżetowe Przyjmijmy następujące oznaczenia: Q O, Q P liczba zakupywanych obiadów/płyt P O, P P cena jednego obiadu/płyt M dochód konsumenta Wówczas równanie ograniczenia budżetowego możemy zapisać następująco: Q P Q P M O O P P 50 Q 75 Q 300 Q P O P 50 4 Q 75 O Q P 2 4 Q 3 O
Jak poniższe wydarzenia wpłyną na położenie ograniczenia budżetowego? Wzrost cen płyt do 100zł Wzrost dochodu o 150zł Spadek cen obiadu do 25zł Wzrost wszystkich cen o 50% i wzrost dochodu o 50%
Ograniczenie budżetowe Q P 6 B Q P B 4-2/3 4-2/3 3 WZROST DOCHODU o 150 zł Q P 4 3 Q O SPADEK CENY OBIADU DO 25 ZŁ -2/3-1/3 Q P -1/2 WZROST CENY PŁYT DO 100 ZŁ 4-2/3 B B Q O Q O WZROST CENY OBIADU I PŁYTY O 50% ORAZ WZROST DOCHODU O 50% Q O
Preferencje Czyli co wybierze Aniela?
Funkcja użyteczności Funkcja użyteczności - sformalizowana forma zapisu preferencji (przy pewnych dodatkowych założeniach spójność, przechodniość, kompletność itd.) Przykład: 0,6 0,4 O P U Q Q
Preferencje płyty płyty obiady Jeśli Aniela lubi obiady, zrezygnuje z wielu płyt w zamian za obiad obiady Jeśli Aniela lubi słuchać muzyki, będzie skłonna zrezygnować z wielu wizyt w restauracji w zamian płytę
Co wybierze Aniela? płyty 4 1,6 C B A 3,6 obiady
Inne rodzaje preferencji: czy może być tak? Y U 1 U 2 U 3 Z
Inne rodzaje preferencji: czy może być tak?
Inne rodzaje preferencji: czy może być tak?
Inne rodzaje preferencji: czy może być tak?
Przykład: podaż indywidualna pracy
A podaż pracy od czego zależy? Wybór człowieka: Praca Czas wolny Im wyższa płaca tym więcej czy mniej będziemy pracować? Jak zwykle w ekonomii to zależy..
Neoklasyczny model podaży pracy Prosty wybór pomiędzy dwoma dobrami Czasem wolnym Konsumpcją przy ograniczeniu budżetowym czasu
Klasyczna teoria alokacji czasu Stawka płac Efekt substytucyjny i dochodowy E4 E3 E2 E1 2 4 6 8 10 12 Czas pracy w godz.
Równanie Słuckiego Płyty Cena obiadu rośnie do 75 zł 4 Efekt dochodowy C B B Efekt substytucyjny 4 6 Obiady
Teorie alokacji Ciekawe rozwinięcie teorii alokacji czasu, przedstawił G. Becker Ciekawostka: Jak wycenić pracę wiemy. Jak wycenić czas wolny? Metody pośrednie Metody bezpośrednie Metody eksperymentalne
Zadanie 1. Pewien konsument dysponuje dochodem w wysokości 200 złotych tygodniowo, który wydaje na posiłki i dojazdy do pracy. Wykreśl linię ograniczenia budżetowego konsumenta (zaznaczając na osi pionowej liczbę posiłków, a na poziomej liczbę biletów na komunikację miejską) w sytuacji, gdy: A. cena posiłku i biletu wynosi 5 zł, B. cena posiłku wynosi 5 zł, a cena biletu 10 zł, C. cena biletu 10 zł, a cena posiłku 5 zł.
Zadanie 2. Preferencje pana GHFI można dobrze przedstawić przez funkcję: U = min(x 1, 2X 2 ). Preferencje pana QWER można natomiast przedstawić funkcją: U = X 1 0.3 X 2 0.3. Każdy z nich konsumuje po dwie sztuki dobra X 1 i X 2. Co można powiedzieć o preferencjach pana GHFI i QWER? Co się stanie, jeżeli koszyki dóbr zmienią się i pan GHFI będzie konsumował 3 jednostki X 1 i 12 jednostek dobra X 2. Pan QWER będzie konsumował 1 jednostkę X 1 i 5 jednostek X 2.
Zadanie 3. Funkcja użyteczności Agaty jest opisana na dwóch zmiennych: biletach do kina (k) i do teatru (t). Bilet do kina kosztuje 15 zł, a do teatru 30 zł. Jej funkcja użyteczności ma postać U(k, t)= 2k+5t, a jej miesięczne kieszonkowe wynosi 90 zł. Ile razy w ciągu miesiąca Agata pójdzie do kina, a ile razy do teatru. Rozwiązanie zilustruj rysunkiem.
Dziękuję za uwagę