Metoda Servqual. w badaniach satysfakcji klientów usług ubezpieczeniowych. nauka, jakość za granicą

Podobne dokumenty
Marketing usług logistycznych

Pomiar i doskonalenie jakości procesów usługowych, metody oceny procesu usługowego- SERIQUAL, CIT, CSI.

Studia podyplomowe Zarządzanie w Przemyśle Naftowym i Gazowniczym. Jakość usług. (Metoda SERVQUAL oraz ocena jakości usług -wskaźnik CSI) Jan Sas

Marketing usług logistycznych

Czego oczekują klienci firm doradczych?

Marketing usług logistycznych

Servqual metoda badania jakości świadczonych usług zdrowotnych

Zarządzanie jakością usług Rok akad. 2011/2012. Wykład 3 Zarządzanie jakością usług dr inż. Anna Dobrowolska. Pojęcie jakości usługi

JAK MIERZYĆ SATYSFAKCJĘ PACJENTÓW?

Marketing usług logistycznych

Wyniki badania poziomu satysfakcji klientów ZSZOI w Tychach przeprowadzonego w roku szkolnym 2015/2016

SKALE JAKO PODSTAWOWY INSTRUMENT POMIARU

Zarządzanie jakością usług dr inż. Anna Dobrowolska Zakład Zarządzania Jakością B4, sala 504

SATYSFAKCJA KLIENTÓW W SFERZE OSOBOWEGO TRANSPORTU PUBLICZNEGO CUSTOMER SATISFACTION IN THE FIELD OF PASSENGER PUBLIC TRANSPORT

Anna Bielawa * Uniwersytet Szczeciński

RAPORT Z BADANIA SATYSFAKCJI KLIENTÓW KORZYSTAJĄCYCH Z USŁUG ŚWIADCZONYCH PRZEZ URZĄD MIASTA RZESZOWA

Marketing dr Grzegorz Mazurek

OCENA JAKOŚCI USŁUG ŚWIADCZONYCH PRZEZ JEDNOSTKI SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

Pomiar jakości usług. Techniki badawcze. Rok.akad. 2012/13. Cykl zarządzania jakością usługi. Wykład 7-8. Opracowała: dr inż. Anna Dobrowolska 1

Identyfikacja poziomu satysfakcji klienta banku w procesie usługowym przy wykorzystaniu metody servqual

SATYSFAKCJA KLIENTÓW SKLEPÓW SPOŻYWCZYCH FUNKCJONUJĄCYCH W SIECI HANDLOWEJ - BADANIA ANKIETOWE

Pomiar jakości usług ośrodków wsparcia ekonomii społecznej. Wstępne wyniki badań

RAPORT Z BADANIA. satysfakcji KLIENTÓW BOK I WYDZIAŁÓW Urzędu Miasta w Dzierżoniowie za rok 2012

Procedura STP. Procedura STP

WSPÓŁCZESNY MARKETING cz. I

Pomiar jakości usług medycznych z wykorzystaniem metody SERVQUAL

II. Zestawienie i analiza wyników Pomiaru przeprowadzonego za pomocą ankiety elektronicznej.

ZASTOSOWANIE METODY SERVPERV DO OCENY ZADOWOLENIA KLIENTA

dr Grzegorz Mazurek racjonalna reakcja konkurencji celowy zintegrowanym orientacji rynkowej zidentyfikowaniu i przewidywaniu potrzeb odbiorców

Etapy procesu zaspokajania potrzeb. B. Czynniki wpływające na zachowanie nabywcy. 1. Rozpoznanie potrzeby. 2. Poszukiwanie informacji

Spis treści. Wstęp... 9 KOMUNIKACJA MARKETINGOWA UCZELNI WYŻSZEJ ZNACZENIE MARKI W KOMUNIKACJI MARKETINGOWEJ UCZELNI WYŻSZEJ...

Raport z badania ankietowego dot. Stopnia zadowolenia klienta z poziomu usług świadczonych przez Powiatowy Urząd Pracy w Rykach.

INSTRUMENT POMIARU SATYSFAKCJI KLIENTÓW JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO POWIATU TORUŃSKIEGO

ZESZYTY NAUKOWE POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ 2015 Seria: ORGANIZACJA I ZARZĄDZANIE z. 79 Nr kol. 1930

Raport z badania Preferencje ubezpieczeniowe

R A P O R T Z POMIARU SATYSFAKCJI KLIENTÓW URZĘDU MIASTA RACIBÓRZ PRZEPROWADZONEGO W 2013 ROKU

Zeszyty Naukowe. Metody pomiaru jakości kształcenia na uczelniach wyższych. Metody analizy danych. Marta Targaszewska. 1. Wprowadzenie.

dr Marcin Lipowski, dr Ilona Bondos

Julia Wojciechowska-Solis Analiza jakości usług biur podróży województwa lubelskiego za pomocą metody Servqual

Badanie satysfakcji klientów

Raport z badania Ankietowego. Wizerunek Urzędu Miasta Nowy Targ i oczekiwania jego klientów - w ramach procedury systemu zarządzania, jakością PZ-1.5.

R A P O R T Z POMIARU SATYSFAKCJI KLIENTÓW URZĘDU MIASTA RACIBÓRZ PRZEPROWADZONEGO W 2015 ROKU

Podstawy Marketingu. Marketing zagadnienia wstępne

BANK NAJLEPSZY DLA ROLNIKA

RAPORT Z POMIARU SATYSFAKCJI KLIENTA W URZĘDZIE MIASTA LUBAWA. GRUDZIEŃ 2010 r.

2. Opis zajęć dydaktycznych i pracy studenta

Wykład: Badania marketingowe

Pomiar jakości usług hotelarskich z zastosowaniem metody SERVQUAL

METODYKA KONSTRUOWANIA KWESTIONARIUSZA DO POMIARU JAKOŚCI FUNKCJONALNEJ ZAJĘĆ DYDAKTYCZNYCH POSTRZEGANYCH PRZEZ STUDENTÓW

Satysfakcja użytkowników z usług biblioteki w opinii studentów i pracowników naukowych Uniwersytetu Rzeszowskiego

założenia do projektu pt. w branży stolarki otworowej

MARKETING-MIX POZNAJ KLUCZOWE TEORIE MARKETINGOWE

Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy. Temat spotkania Marketing: relacje z klientami dr Kamila Peszko dr Urszula Chrąchol- Barczyk

Udziałowcy wpływający na poziom cen:

Kierunki rozwoju firmy Decyzje o wyborze rynków Decyzje inwestycyjne Rozwój nowych produktów Pozycjonowanie. Marketing strategiczny

OCENA PRZYDATNOŚCI METOD SERVQUAL I CSI W KONTEKŚCIE BADANIA LOGISTYCZNEJ OBSŁUGI KLIENTA

Mariola Kajfasz Magdalena Krzak Magda Kaczmarczyk Anna Jabłońska

Prof. zw. dr hab. inż. dr h.c. Stanisław Urban Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu

Zarządzanie jakością w logistyce

Zarządzanie marketingiem w przedsiębiorstwie

KROK 7. PLAN MARKETINGOWY. Jerzy T. Skrzypek

Raport z badania ankietowego dot. Stopnia zadowolenia Klienta z poziomu usług świadczonych przez Powiatowy Urząd Pracy w Rykach.

Bankowość mobilna w oczach %&'(')#*+,- Polaków./&'01-%2$013/./& 2-#1*0'#41+/)2'+#'#$'& *3-%-2+-)51'.-# Warszawa, 6*&+-)17$0*4189:;<:=;88&:

Dr Kalina Grzesiuk. Produkt

MARKETING BANKOWY NA SERWISACH SPOŁECZNOŚCIOWYCH MEDIA DLA CZŁOWIEKA CZY CZŁOWIEK DLA MEDIÓW

DYSTRYBUCJA. Marketing w zarządzaniu przedsiębiorstwem przemysłowym, Władysław Mantura, Mariusz Branowski, 1992.

Satysfakcja Zawodowa Polaków Kraków 2017

W VI edycji badania w 2017 roku zastosowano następujące metody badawcze:

Plan dydaktyczny EKONOMIKA. Klasa IV nr programu 341[02]/MEN/ Rok szkolny... WYNIK FINANSOWY, SYSTEM FINANSOWY PODMIOTU GOSPODARCZEGO CD.

MARKETING USŁUG ZDROWOTNYCH

W zależności od zajętego miejsca może otrzymać następujące godło: złote srebrne brązowe wyróżnienie

Zadanie: Ocena polityki jakości

Analiza danych ilościowych: Analiza danych jakościowych:

Wykład: System komunikacji. w marketingu relacyjnym

SEGMENTACJA RYNKU A TYPY MARKETINGU

SZKOLENIE BADANIE SATYSFAKCJI KLIENTA I ZARZĄDZANIE SATYSFAKCJĄ KLIENTA W PRZEDSIĘBIORSTWIE

PRZEGLĄD NAJWAŻNIEJSZYCH MODELI ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ USŁUG

społeczno-gospodarczymi na świecie, które wywierały istotny wpływ na funkcjonowanie

Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny zgodne z podstawą programową kształcenia w zawodzie Technik Organizacji Reklamy

Generated by Foxit PDF Creator Foxit Software For evaluation only. Cena jako element marketingu mix

Gdańsk, 24 i 24 listopada 2015 r. BADANIA WYDARZEŃ SPORTOWYCH

Dziennikarze technologiczni pod lupą ComPress

MĘŻCZYŹNI KOBIETY lat lat lat lat lat powyżej 70 lat

MARKETINGOWE ZARZĄDZANIE USŁUGAMI PUBLICZNYMI Z ZASTOSOWANIEM METODY SERVQUAL

Liczba godzin Punkty ECTS Sposób zaliczenia. ćwiczenia 15 zaliczenie z oceną

WSHiG Karta przedmiotu/sylabus. Turystyka i Rekreacja Zarządzanie i Marketing w Hotelarstwie, Gastronomi, Turystyce i Rekreacji

Krok 7. Plan marketingowy Jerzy T. Skrzypek

Wykład 4. Decyzje menedżerskie

Tegoroczna edycja badań przeprowadzana była na przełomie marca i kwietnia 2015.

Marketing Systemy motywacyjne

FreecoNet już w każdej branży

Część I Formułowanie celów i organizacja badań

STANDARDY OCENY JAKOŚCI USŁUG TRANSPORTOWYCH WG METODY SERVQUAL

AGILE BASED COMPETENCY MANAGEMENT

Pomiar kapitału intelektualnego metody oparte na BSC. Wykład 3

Ewaluacja w polityce społecznej

RAPORT. z badań satysfakcji klienta zewnętrznego w Urzędzie Miejskim Wieleń

group Brief Marketingowy

EN CENTRA TELEFONICZNYCH KONTAKTÓW Z KLIENTAMI AUDITY CERTYFIKACJA SZKOLENIA

Transkrypt:

Filozofia, F nauka, jakość za granicą Metoda Servqual w badaniach satysfakcji klientów usług ubezpieczeniowych Justyna WITKOWSKA Metoda Servqual bada stopień zadowolenia klienta w kolejnych obszarach i pozwala na analizę zadowolenia klienta. Wstęp Metoda SERVQUAL została opracowana przez A. Parashurmana, L. Berry ego, V. Zeithaml w końcu lat 80. XX wieku. Autorzy ci dokonali pomiaru postrzeganych usług (P perception) i oczekiwań klienta (E expectation). Metoda ta pozwala badać jakość oferty usługowej z punktu widzenia procesu decyzyjnego klienta, a także z perspektywy organizacji usługowej pojmując jakość usługi jako różnicę pomiędzy percepcją a oczekiwaniami. Dzięki niej można badać nabywców usług, personel bezpośredniego kontaktu oraz kierownictwo przedsiębiorstwa. Dodatkowo można ją wykorzystać do segmentacji klientów firmy. Analiza pozwala na zidentyfikowanie rynku docelowego i na określenie działań niezbędnych do poprawy wizerunku firmy. Określenie tego, co powinno być udoskonalane wymaga dogłębnej analizy satysfakcji klienta z przebiegu świadczenia usługi, jak i z poziomu jej relacji 1. Określili oni model pięciu luk (gaps) w jakości usług (rysunek 1): 1 różnica pomiędzy oczekiwaniami konsumenta a postrzeganiem tych oczekiwań przez osoby zarządzające. 2 różnica pomiędzy postrzeganiem oczekiwań klientów przez osoby zarządzające a cechami fizycznymi usługi (standaryzacja). 3 różnica pomiędzy specyfikacją jakości usług a rzeczywistym poziomem dostarczanej usługi. 1 R. Karaszewski, Zarządzanie jakością. Koncepcje, metody i narzędzia stosowane przez liderów światowego biznesu, Dom Organizatora TNOiK, Toruń 2005, s. 266. Rys. 1. Model Jakości Usług. Źródło: A. Parashurman, L. Berry, V. Zeithaml, A Conceptual Model of Services Quality and Its Implications for Future Research, Journal of Marketing 1985, No. 49, s. 44. 4 różnica pomiędzy poziomem faktycznie dostarczanej usługi a informacją przekazaną klientowi na temat tej usługi. 5 różnica pomiędzy oczekiwaniami klienta a postrzeganymi przez niego usługami. Do czynników, które kształtują oczekiwania klientów ci sami autorzy zaliczyli: komunikację ustną; potrzeby osobiste; wcześniejsze doświadczenia; umiejętności komunikowania się usługodawców. Metoda Servqual zbudowana jest z 22 odpowiednio dobranych par pytań. Pierwszy zestaw pytań służy do pomiaru oczekiwanego przez nabywcę po- 33

Metoda Servqual w badaniach satysfakcji klientów usług ubezpieczeniowych 34 ziomu wykonania konkretnej usługi. Drugi zestaw wykorzystuje się do poziomu wykonania usługi, jaką dany klient otrzymał. W pierwszej wersji 22 punktowa skala została zastosowana przez A. Parashurmana, L. Berry ego, V. Zeithamla do dziesięciu podstawowych kryteriów oceny jakości usług 2 (rysunek 2): 1. Atrybuty materialne wygląd budynków, urządzeń, personelu świadczącego usługi i komunikującego się z klientami. 2. Niezawodność pewność, że usługa zostanie wykonana dokładnie tak, jak to obiecał usługodawca. 3. Wrażliwość chęć oferowania klientom bezzwłocznej pomocy. 4. Kompetencja dysponowanie wiedzą i umiejętnościami niezbędnymi do świadczenia usługi. 5. Uprzejmość grzeczność i szacunek okazywany klientom przez pracowników kontaktujących się z nimi, przyjacielski stosunek i wzgląd na ich problemy. 6. Wiarygodność zasługiwanie na zaufanie, szczerość. 7. Bezpieczeństwo nienarażanie klientów na niebezpieczeństwo, ryzyko lub niepewność. 8. Dostępność łatwość pozyskania usługi i łatwy kontakt z usługodawcą. 9. Komunikatywność utrzymanie z klientami kontaktów poprzez przesyłanie zrozumiałych dla nich komunikatorów i wsłuchiwanie się w ich opinie. 10. Zrozumienie wykazywanie chęci poznania klientów i ich potrzeb 3. Później lista wymienionych kryteriów została ograniczona do pięciu cech zapewniających satysfakcjonujące zaspokojenie potrzeb klientów 4 : tangibles materialna obudowa usługi: wyposażenie firmy w odpowiedni sprzęt, urządzenia, umeblowanie, ubiór pracowników; reliability niezawodność usługi: realizacja zlecenia według wymagań, w obiecanym czasie; 2 J. Mazur, Zarządzanie marketingiem usług, Difin, Warszawa 2002, s. 80-81. 3 A. Parasuraman, Measurning and Monitoring Service Quality [w:] W.J. Glynn, J.G. Barnes (red.), Understanding Services Management, John Wiley & Sons, Chichester 1995, s. 146-147 za: J. Mazur, op. cit., s. 81. 4 K.C. Tan, T.A. Pawitra, Integrating SERVQUAL and Kano s Model into QFD for Service Excellence Development, Managing Service Quality 2001, Vol. 11, No. 6, s. 418-430. Rys. 2. Czynniki wpływające na postrzeganą jakość usługi oraz kryteria oceniania oczekiwań i percepcji. Źródło: opracowanie na podstawie: S. Trawnicka, Badanie postrzeganej jakości usług, 1997, nr 6, s. 10. responsiveness reakcja na potrzeby rynku: rzetelnie, zgodnie z oczekiwaniami klienta, szybkość działań i reakcji firmy; assurance fachowość i pewność: wiedza merytoryczna pracownika, takt oraz umiejętność zdobywania zaufania klientów; empathy empatia: wczuwanie się w potrzeby klienta, zindywidualizowane podejście, troska, komunikatywność, dostępność. Ostatecznie, aby pomiar jakości za pomocą metody Servqual był przeprowadzony prawidłowo wykorzystuje się trzy kwestionariusze. W pierwszym określa się 22 warunki mogące mieć znaczenie dla idealnej realizacji usługi w danej organizacji na rynku. W drugim, te same 22 warunki stają się kryteriami branymi pod uwagę przy ocenie wykonania danej usługi przez konkretną organizację. Natomiast w trzecim, klient zostaje poproszony o rozdzielenie 100 punktów według własnego uznania na pięć wymienionych w kwestionariuszu składowych jakości. Określenie postrzeganej jakości usług polega na obliczeniu różnicy pomiędzy percepcją usługi a idealnym (pożądanym, oczekiwanym) poziomem usług, co jednocześnie pozwala na wychwycenie luki, jaka pojawia się między oczekiwaniami a percepcją usługi. Można dzięki takiemu ujęciu wychwycić te elementy, na które należy zwrócić największą uwagę pod względem dostarczania satysfakcji klientom 5. Określając: E Expectation usługi oczekiwane, P Perception usługi postrzegane, można zauważyć, iż: kiedy E = P spełnienie oczekiwań, jakość zadowalająca, E < P przekroczenie oczekiwań, jakość zaskakująca, E > P oczekiwanie niezrealizowane, jakość niezadowalająca. Wynik Servqual Q = P E. Oczywistą jest rzeczą, iż każdy usługodawca będzie starał się o to, aby jego usługi zyskały pozytywną reakcję i przekroczyły oczekiwania klienta. Obecnie Servqual jest sprawdzoną propozycją mierzenia tego co niemierzalne. Niejasności, jakie pojawiają się podczas sposobu rozumienia kategorii oczekiwań przez klientów, skłoniły autorów Servqual do poszukiwań sposobów precyzyjnego definiowania oczekiwań usługobiorców. Kolejne prace badawcze nad modyfikacją metody oceny jakości, skoncentrowały się na tak zwanej strefie tolerancji. Udoskonalony model oparty jest na założeniach, że nabyw- 5 J.J. Cronin, S.A. Taylor, SERVPERF versus SERVQUAL: reconciling performance based and perceptions minus expectations measurement of service quality, Journal of Marketing 1994, vol 58, s. 125-131; E. Rudawska, R. Kiecko, Servqual metoda jakości usług i jej praktyczne zastosowanie, Marketing i Rynek 2000, nr 5, s. 23-28.

Justyna WITKOWSKA cy usług posługują się dwiema kategoriami standardów jakości 6 : pożądany poziom jakości usługi to przekonanie o tym, co usługodawca powinien i może wykonać, akceptowalny poziom jakości usługi to minimalny poziom świadczeń, który klient jest skłonny zaakceptować. Odległość między tymi dwoma punktami tworzy tak zwaną strefę tolerancji, na którą składają się różne warianty poziomu jakości usługi, które nabywca jest skłonny traktować jako satysfakcjonujące. Opisany wcześniej pierwotny wariant metody Servqual posługiwał się kategorią oczekiwań klientów w sensie normatywnym i oznaczał faktycznie pożądany poziom jakości usług. Brakowało w nim natomiast odniesienia do minimalnego, akceptowalnego przez klienta poziomu świadczeń. Uzasadnione wydaje się stosowanie trzech kategorii: minimalnego, akceptowanego przez klienta poziomu świadczenia usługi (z punktu widzenia wybranej cechy); pożądanego poziomu świadczenia usługi; doświadczonego, faktycznego poziomu świadczenia usługi. Respondent deklaruje, poprzez zakreślenie odpowiedniej liczby w skali od 1 do 9 (od 1 do 7) 7, który poziom obsługi, z punktu widzenia danej cechy (wyróżnika jakości), uważa za akceptowalny, który za pożądany, a który odpowiada jego faktycznemu doświadczeniu. Po wykonaniu badania, podobnie jak w pierwotnej wersji metody Servqual, niezbędne jest wyliczenie różnic pomiędzy oceną doświadczenia i poziomami obsługi uznawanymi za dopuszczalny i pożądany. Poszczególne wartości dotyczące analizowanej cechy oceniane są jednak przez respondenta równolegle. Nie powtarza się zatem stwierdzeń określających różne cechy usług, jeden raz w odniesieniu do oczekiwań, a drugi raz do doświadczeń 8. Wyniki badania W badaniu zastosowano metodę Servqual, której celem było zbadanie poziomu satysfakcji klientów indywidualnych województwa warmińsko-mazurskiego z korzystania z poszczególnych kanałów dystrybucji usług ubezpieczeniowych (agent, broker, pracownik etatowy zakładu ubezpieczeń, bank, telefon oraz Internet). Każdy kanał zbadano oddzielnie poprzez celowe dobranie klientów, którzy korzystają właśnie z danego kanału. Dla każdego kanału przygotowano odrębne pytania, jednak w każdym z nich zbadano pięć wymiarów usługi: wymiar materialny, niezawodność, reakcję na oczekiwania klienta, fachowość oraz empatię. Poproszono klientów towarzystw ubezpieczeń o wyrażenie opinii opierającej się na ich doświadcze- Aktualna jakość usług ubezpieczeniowych świadczonych przez agenta ubezp. Oczekiwana jakość usług ubezpieczeniowych świadczonych przez agenta ubezp. Strefa tolerancji Rys. 3. pomiędzy aktualną a oczekiwaną jakością usługi ubezpieczeniowej świadczonej przez agenta ubezpieczeniowego oraz strefa tolerancji. Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych badań. Aktualna jakość usług ubezpieczeniowych świadczonych przez brokera ubezp. Oczekiwana jakość usług ubezpieczeniowych świadczonych przez brokera ubezp. Strefa tolerancji 6 J. Mazur, op. cit., s. 88. 7 R. Karaszewski, op. cit., s. 271. 8 J. Mazur, op. cit., s. 89-90. Rys. 4. pomiędzy aktualną a oczekiwaną jakością usługi ubezpieczeniowej świadczonej przez brokera ubezpieczeniowego oraz strefa tolerancji. Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych badań. 35

Metoda Servqual w badaniach satysfakcji klientów usług ubezpieczeniowych 36 niu dotyczącym sposobu kupowania usług ubezpieczeniowych. Opinie te były przedstawione w trzech płaszczyznach: jedna jako kanał dystrybucji z którego klienci chcieliby korzystać w przyszłości i jak sobie wyobrażają jakość usług świadczonych przez ten kanał, druga z jakiego aktualnie korzystają klienci oraz trzecia minimalny, akceptowany przez klienta poziom świadczenia usługi. Jeżeli ankietowani uważali, iż dana cecha nie jest ważna, zakreślali liczbę 1. Natomiast, jeśli ich zdaniem dana cecha jest wyjątkowo ważna zakreślali 7 (zgodnie ze skalą Likerta). Agent ubezpieczeniowy (rysunek 3), to także czynnik dystrybucji, z którego klienci najczęściej korzystają kupując ubezpieczenie. Największe różnice pomiędzy wartością oczekiwaną a aktualną dotyczące jakości usług ubezpieczeniowych świadczonych przez agenta ubezpieczeniowego zaobserwowano w obszarze empatia oraz fachowość. Najniższy poziom tolerancji stwierdzono w obszarze empatia (3,14) oraz materialnym (3,68). Najwyższe oczekiwania klienci zgłaszają w obszarze reakcja na oczekiwania klienta (6,58). Najmniejszą lukę pomiędzy jakością oczekiwaną a aktualną zauważono w obszarze niezawodność (1,34). W przypadku różnicy pomiędzy jakością aktualną a oczekiwaną usług ubezpieczeniowych świadczonych przez brokera ubezpieczeniowego (rysunek 4) największą zaobserwowano w kategorii fachowość (1,84). Klienci mają wysokie oczekiwania wobec tej kategorii (6,52), jednak wartość aktualna jest dużo niższa (4,68), choć mieści się w sferze tolerancji, która zaczyna się w punkcie 4,20. Najmniejszą lukę stwierdzono w przypadku wymiaru Aktualna jakość usług ubezpieczeniowych świadczonych przez pracownika etatowego Oczekiwana jakość usług ubezpieczeniowych świadczonych przez pracownika etatowgo Strefa tolerancji Rys. 5. pomiędzy aktualną a oczekiwaną jakością usługi ubezpieczeniowej świadczonej przez pracownika etatowego oraz strefa tolerancji. Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych badań. Aktualna jakość usług ubezpieczeniowych świadczonych przez bank Oczekiwana jakość usług ubezpieczeniowych świadczonych przez bank Strefa tolerancji Rys. 6. pomiędzy aktualną a oczekiwaną jakością usługi ubezpieczeniowej świadczonej przez bank oraz strefa tolerancji. Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych badań. reakcja na oczekiwania klienta (1,17), a największą strefą tolerancji cieszy się obszar empatia, gdzie strefa ta rozpoczyna się od 3,50. Różnica w aktualnej jakości usług świadczonych przez pracownika etatowego towarzystwa ubezpieczeń (rysunek 5) a oczekiwaną jest największa w obszarze empatia (2,00). Dodatkowo w tym samym obszarze strefa tolerancji rozpoczyna się już w punkcie 3,20. Obszar materialny cechuje najwyższy poziom tolerancji (4,60) i aktualna jakość nieznacznie przekracza (o 0,13) strefę tolerancji. Oczekiwana jakość usług świadczonych przez bank (rysunek 6) w kategorii fachowość jest najwyższa (6,60). Największa luka powstała w obszarze materialnym (1,64), najniższym poziomem tolerancji odznacza się forma reakcji na oczekiwania klienta (3,89). W kanale, jakim jest Call Center (rysunek 7) zaobserwowano największą lukę pomiędzy jakością oczekiwaną a aktualną w obszarze fachowość (1,76), a najniższą w obszarze niezawodność (0,81). Poziom tolerancji w obszarze materialnym rozpoczyna się już od punktu 3,60, natomiast w obszarze reakcja na oczekiwania klienta wynosi on 4,87. Internet (rysunek 8) jest tym środkiem, którego udział w sprzedaży ubezpieczeń powoli rośnie. Co-

Justyna WITKOWSKA Rys. 7. pomiędzy aktualną a oczekiwaną jakością usługi ubezpieczeniowej świadczonej przez Call Center oraz strefa tolerancji. Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych badań. Aktualna jakość usług ubezpieczeniowych świadczonych przez Call Center Oczekiwana jakość usług ubezpieczeniowych świadczonych przez Call Center Strefa tolerancji wych jakościowych narzędzi pomiaru skuteczności działań marketingowych i pozwala na pomiar poziomu zadowolenia klientów w odniesieniu do określonych wcześniej kategorii uznanych przez nabywców za najistotniejsze 10. W celu jego wyliczenia stosuje się uśrednienie wszystkich wyników pozyskanych przy ocenie jakości działalności przedsiębiorstwa (formuła podstawowa). Aby nie pominąć faktu, iż niektóre aspekty działalności mogą być ważniejsze dla klientów niż inne, mnoży się częściową satysfakcję z odpowiednią wagą znaczeniową i dodaje się tak pozyskane satysfakcje częściowe (formuła poszerzona). Według N. Hilla i J. Alexandra 11 indeks satysfakcji winien odpowiadać na pytanie: Do jakiego stopnia udaje się przedsiębiorstwu zadowolić klientów pod względem n wymagań, które są według nich najważniejsze?. Dzięki takiemu ujęciu będzie istnieć możliwość porównania wskaźników, przy zmianie priorytetów klientów, ale niezmienionej liczbie ocenianych atrybutów, jak również możliwa będzie analiza tego wskaźnika wśród różnych grup docelowych nabywców tego samego produktu lub usługi. Formuła podstawowa Wskaźnik Satysfakcji Klienta = suma punktów przyznanych przez klientów w poszczególnych kategoriach Formuła poszerzona liczba kategorii Aktualna jakość usług ubezpieczeniowych świadczonych przez Internet Oczekiwana jakość usług ubezpieczeniowych świadczonych przez Internet Strefa tolerancji Ważony Wskaźnik Satysfakcji Klienta = suma punktów przyznanych przez klientów w poszczególnych kategoriach liczba kategorii odpowiednie wagi Rys. 8. pomiędzy aktualną a oczekiwaną jakością usługi ubezpieczeniowej świadczonej przez Internet oraz strefa tolerancji. Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych badań. raz więcej ludzi ma dostęp do Internetu i coraz więcej osób z niego korzysta, jako wygodnej formy, którą ten środek zapewnia. Największa luka powstała w obszarze niezawodność (1,61), najmniejsza w empatii (1,10). Dodatkowo w obszarze niezawodność strefa tolerancji rozpoczyna się już w punkcie 3,70, natomiast w empatii 4,60. Wskaźnik 9 Satysfakcji Klienta WSK (CSI Customer Satisfaction Indeks) jest jednym z podstawo- 9 Wskaźnik i Indeks Satysfakcji Klienta jest używany zamiennie. Respondenci dodatkowo nadali powyższym czynnikom wagi (od 0 do 100 punktów). Dzięki uwzględnieniu ocen ważności dokonanych przy ocenie atrybutów usług, wyliczono wagi, co umożliwiło obliczenie Wskaźnika Satysfakcji Klienta (WSK), zgodnie ze wzorem: WSK = w1 + w2 + w3 + w4 + w5 w1 częściowy Wskaźnik Satysfakcji Klienta dla wymiaru 1 10 R. Kozielski (red.), Wskaźniki marketingowe, Oficyna Ekonomiczna, Kraków 2004, s. 49. 11 N. Hill, J. Alexander, Pomiar satysfakcji i lojalność klientów, Oficyna Ekonomiczna, Kraków 2003, s. 231. 37

Metoda Servqual w badaniach satysfakcji klientów usług ubezpieczeniowych Tabela 1. Poziom satysfakcji klientów indywidualnych województwa warmińsko-mazurskiego z kanałów dystrybucji usług ubezpieczeniowych. Wymiar usługi Agent Broker Pracownik etatowy 1. Materialny 5,00 15 10,71 4,78 12 8,19 4,73 10 6,76 2. Niezawodność 4,99 17 12,12 4,79 28 19,16 5,45 19 14,79 3. Reakcja na oczekiwania klienta 5,03 35 25,15 5,36 18 13,78 5,51 19 14,96 4. Fachowość 4,84 18 12,45 4,68 19 12,70 4,74 29 19,64 5. Empatia 4,65 15 9,96 5,16 23 16,95 4,47 23 14,69 Wskaźnik Satysfakcji Klienta x x 70,39 x x 70,79 x x 70,83 Wymiar usługi Bank Telefon Internet 1. Materialny 4,89 13 9,08 4,96 21 14,88 5,18 35 25,90 2. Niezawodność 4,83 17 11,73 5,02 22 15,78 4,25 21 12,75 3. Reakcja na oczekiwania klienta 4,88 27 18,82 4,98 20 14,23 4,89 21 14,67 4. Fachowość 5,00 23 16,43 4,81 19 13,06 5,10 10 7,29 5. Empatia 5,02 20 14,34 4,87 18 12,52 5,23 13 9,71 Wskaźnik Satysfakcji Klienta x x 70,41 x x 70,46 x x 70,32 Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych badań. 38 wn = (w n c n )/ n gdzie: w n średnia waga n-tego atrybutu, c n średnia z poszczególnych, n maksymalna liczba punktów. W celu wyliczenia Wskaźnika Satysfakcji Klienta (WSK) dla poszczególnych kanałów posłużono się (tabela 1) częściowym wskaźnikiem satysfakcji klienta dla każdego wymiaru, który po zsumowaniu pozwolił na wyliczenie WSK. Analizując WSK (rysunek 9) pracownicy etatowi zakładu ubezpieczeń są czynnikiem, który charakteryzuje się najwyższym WSK 70,83%, z kolei Internet cechuje najniższy poziom wskaźnika 70,32%. Wysoko przez klientów, oprócz pracowników etatowych został również oceniony broker 70,79%. Agent, jako najczęściej wykorzystywany czynnik cieszy się satysfakcją na poziomie 70,39%. Założono, iż poziom WSK od 0 do 35% uważa się za niezadowalający, poziom od 36 do 50% za mało zadowalający, od 51-65% średnio zadowalający, poziom od 66 do 85% zadowalający oraz poziom Rys. 9. Wskaźnik Satysfakcji Klienta korzystającego z poszczególnych kanałów dystrybucji usług ubezpieczeniowych. Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych badań. od 86 do 100% bardzo zadowalający. Ogólny WSK ze wszystkich kanałów wynosi 70,52% dlatego też należy uznać go za zadowalający. Zakończenie Klient, który jest zadowolony z usług danego towarzystwa przynosi mu korzyści. Ustaleniu czynników wpływających na zadowolenie klienta służą badania, w których pytania zadawane są bezpośrednio konsumentom. To oni wiedzą najlepiej, czy są zadowoleni i w jakim stopniu z otrzymanych usług. Metoda Servqual bada stopień zadowolenia klienta w kolejnych obszarach i pozwala na analizę zadowolenia klienta pod względem każdej cechy istotnej z punktu widzenia satysfakcji klienta jak i całości usługi. Jest też doskonałym narzędziem do podejmowania decyzji związanych ze strategią marketingową firmy. Pozwala analizować zmiany preferencji i oceniać poziom satysfakcji. Literatura: 1. Cronin J.J., Taylor S.A., SERVPERF versus SERVQUAL: reconciling performance based and perceptions minus expectations measurement of service quality, Journal of Marketing 1994, vol 58. 2. Hill N., Alexander J., Pomiar satysfakcji i lojalność klientów, Oficyna Ekonomiczna, Kraków 2003. 3. Karaszewski R., Zarządzanie jakością. Koncepcje, metody i narzędzia stosowane przez liderów światowego biznesu, Dom Organizatora TNOiK, Toruń 2005. 4. Kozielski R. (red.), Wskaźniki marketingowe, Oficyna Ekonomiczna, Kraków 2004. 5. Mazur J., Zarządzanie marketingiem usług, Difin, Warszawa 2002. 6. Parashurman A., Berry L., Zeithaml V., A Conceptual Model of Services Quality and Its Implications for Future Research, Journal of Marketing 1985, No. 49. 7. Rudawska E., Kiecko R., Servqual metoda jakości usług i jej praktyczne zastosowanie, Marketing i Rynek 2000, nr 5. 8. Tan K.C., Pawitra T.A., Integrating SERVQUAL and Kano s Model into QFD for Service Excellence Development, Managing Service Quality 2001, Vol. 11, No. 6. 9. Trawnicka S., Badanie postrzeganej jakości usług, Problemy Jakości 1997, nr 6.