AKADEMIA WYCHOWANIA FIZYCZNEGO im. JERZEGO KUKUCZKI w KATOWICACH Kierunek studiów: FIZJOTERAPIA poziom pierwszy tytuł zawodowy absolwenta: licencjat Profil kształcenia: ogólnoakademicki Moduł / przedmiot: PK11 obowiązkowy X wybieralny Diagnostyka palpacyjna (O) (W) Moduł / przedmiot: JAKOŚĆ KSZTAŁCENIA obowiązkowy wybieralny Liczba godzin w semestrze Studia stacjonarne Studia niestacjonarne 1 2 3 I II III IV V VI 39 godzin 26ćw=26k 13bk 39 godzin 13ćw=13k 26bk Katedra Kinezyterapii i Metod Specjalnych Fizjoterapii Zakład Terapii Manualnej dr Mirosław Kokosz Koordynator przedmiotu wykładowcy dr Mirosław Kokosz, dr Michał Kuszewski JĘZYK polski FORMA ZAJĘĆ ćwiczenia/samodzielna praca bez kontaktu z nauczycielem ECTS 1,5 FORMA ZALICZENIA: zaliczenie praktyczne i zaliczenie testowe na ocenę CELE PRZEDMIOTU C1 Techniczne przygotowanie studenta do palpacyjnej oceny stanu klinicznego C2 Przygotowanie do przeprowadzenia samodzielnej, bezpiecznej analizy palpacyjnej pozwalającej na ustalenie prognozy i umożliwiającej ocenę efektów procesu terapeutycznego w najbardziej rozpowszechnionych dysfunkcjach narządu ruchu człowieka C3 Zaznajomienie studenta z najczęściej wykorzystywanymi sposobami badania palpacyjnego w obrębie tkanki skórnej, mięśniowej, łącznej, kostnej i nerwowej. C4 Zaznajomienie studenta z anatomicznymi, fizjologicznymi i biomechanicznymi podstawami diagnostyki palpacyjnej C5 Wyjaśnienie patomechanizmów prowadzących do powstawania zmian tkankowych charakterystycznych dla poszczególnych zaburzeń narządu ruchu C6 Wyjaśnienie zagadnień związanych z kwestiami etycznymi diagnostyki palpacyjnej EFEKTY KSZTAŁCENIA SPOSOBY WERYFIKACJI EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Wiedza: K_W23 Student zna teoretyczne, metodyczne i praktyczne podstawy kinezyterapii i terapii manualnej. K_W26 Wie, jakie są wskazania do wykonywania poszczególnych procedur fizjoterapeutycznych. K_W27 Wie, jakie są zagrożenia i trudności w wykonywaniu poszczególnych Wiedza: Zaliczenie testowe na ocenę.
zabiegów z zakresu kinezyterapii, fizykoterapii, masażu i terapii manualnej oraz potrafi wymienić przeciwwskazania do nich. Umiejętności: K_U02 Student posiada umiejętności niezbędne do przeprowadzenia badania manualnego w kinezyterapii, masażu i terapii manualnej. K_U03 Posiada umiejętności techniczne, konieczne do prawidłowego wykonywania manualnych procedur diagnostycznych. K_U05 Posiada umiejętności obsługi i bezpiecznego zastosowania narzędzi diagnostycznych wykorzystywanych w kinezyterapii, w masażu i w terapii manualnej. Kompetencje społeczne: K_K01 Student ma świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności, zdaje sobie sprawę z konieczności ciągłego dokształcania się zawodowego i rozwoju osobistego. K_K02 Jest świadomy własnych ograniczeń zawodowych, potrafi określić swoje braki i wątpliwości, potrafi zwrócić się z prośbą o radę do osób z większym doświadczeniem. K_K05 Potrafi współdziałać i pracować w grupie. Cechuje go koleżeńskość i chęć pomocy. K_K06 Identyfikuje i stosuje zasady etyczne, w tym obowiązujące w Kodeksie Fizjoterapeuty Polskiego Towarzystwa Fizjoterapii. K_K08 Potrafi rozwiązywać problemy związane z wykonywaniem zawodu oraz współdziała interdyscyplinarnie. K_K09 Realizuje zadania diagnostyczne w sposób bezpieczny, przemyślany i zgodny z zasadami wysokiej jakości. NAKŁAD PRACY STUDENTA (w godzinach dydaktycznych 1h dyd.=45 minut)** Studia stacjonarne udział w ćwiczeniach - 26 udział w ćwiczeniach klinicznych przygotowanie do ćwiczeń/ćwiczeń klinicznych - 13 realizacja zadań projektowych e-learning egzamin/zaliczenie - 2 inne (określ jakie) RAZEM: 41 WARUNKI WSTĘPNE Umiejętności: Demonstracja opanowanych technik diagnostycznych na ocenę. Odpowiedź ustna z zakresu treści zaleconych do samodzielnego przygotowania przez prowadzącego i/lub ich demonstracja. Kompetencje społeczne: Arkusz obserwacji studenta w trakcie zajęć. Studia niestacjonarne udział w ćwiczeniach - 13 udział w ćwiczeniach klinicznych przygotowanie do ćwiczeń/ćwiczeń klinicznych przygotowanie do egzaminu - 26 realizacja zadań projektowych e-learning egzamin/zaliczenie - 2 inne (określ jakie) RAZEM: 41 WW1 wiedza z zakresu anatomii opisowej i funkcjonalnej człowieka WW2 wiedza z zakresu biomechaniki i biomechaniki klinicznej WW3 wiedza i umiejętności w zakresie wykonywania podstawowych fizjoterapeutycznych procedur diagnostycznych WW4 podstawowa wiedza z zakresu najbardziej powszechnych dysfunkcji narządu ruchu TREŚCI PROGRAMOWE nr TREŚĆ ZAJĘĆ liczba godzin ST BK NST BK ĆW1-2 Znaczenie diagnostyki palpacyjnej w pracy fizjoterapeuty Badanie palpacyjne według systemu START Prawidłowe i patologiczne rodzaje czucia końcowego ruchu 4 2 2 4
ĆW3-4 ĆW5-6 Charakterystyka lokalnych zmian w rejonie tkanki skórnej w dysfunkcjach narządu ruchu (opór skórny) Badanie palpacyjne struktur kostnych i stawowych (analiza pozycji i możliwości ruchowych) - błąd ustawienia i zmiany zakresu ruchomości. Ocena ruchu biernego i czynnego. Pozycja spoczynkowa i zaryglowana rozpoznawanie za pomocą badania palpacyjnego Zaburzenia strukturalne a zaburzenia funkcjonalne Diagnostyka palpacyjna w dolegliwościach bólowych narządu ruchu (ból miejscowy i rzutowany) Różnicowanie pomiędzy dysfunkcją tkanek kurczliwych i niekurczliwych (wewnątrz- i zewnątrz stawowe przyczyny ograniczenia zakresu ruchomości). Rozróżnianie pojęć: hipermobilność i niestabilność. Punkt rozpoczęcia technik terapeutycznych (manipulacje a rozluźnianie pozycyjne) 4 1 1 4 4 1 1 4 ĆW7-8 Analiza stanu tkanki mięśniowej (pojęcie bariery mięśniowej, 4 2 2 4 odczucie napięcia i rozluźnienia mięśni. Ocena długości, elastyczności i wzorca pobudzenia mięśniowego, testowanie siły mięśniowej). Wzorce kompensacyjne Zinka. Górne i dolne zespoły skrzyżowania. Zmiany odczuć dotykowych związane z korekcją postawy ciała ĆW9-10 Punkty spustowe (aktywne, pasywne, satelitarne) Badanie palpacyjne powięzi (globalne zmiany w rejonie narządu ruchu na przebiegu taśm mięśniowo-powięziowych) 4 1 1 4 ĆW11-12 Tkanka nerwowa - ocena możliwości ślizgowych i napięciowych tkanki nerwowej 4 2 2 4 ĆW13 Podsumowanie treści ćwiczeń 1-12. Kompleksowe badanie 2 2 2 2 palpacyjne w diagnostyce dysfunkcji narządu ruchu ĆW Podsumowanie procesu dydaktycznego. Zaliczenie testowe. 2 2 2 2 PODSUMOWANIE 28 13 13 28 LITERATURA PODSTAWOWA LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA METODY NAUCZANIA 1. Jorritsma J. Anatomia na żywym człowieku. Wstęp do terapii manualnej, Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2004 2. Kaltenborn F. Manualne mobilizacje stawów kończyn, Wydawnictwo Rolewski, Toruń 1998 (lub późniejsze wydania) 3. Kalteborn F. Kręgosłup. Badanie manualne i mobilizacja, Wydawnictwo Rolewski, Toruń 1988 (lub późniejsze wydania) 4. Muscolino J.E. Badanie palpacyjne układów mięśniowego i kostnego z uwzględnieniem punktów spustowych, stref odruchowych i stretchingu Elsevier Urban & Partner, Wrocław, 2011 5. Tixa S. Atlas anatomii palpacyjnej. Badanie manualne powłok. Tom 1 i 2 Elsevier Urban & Partner, Wrocław, 2010 1. Chaitow L, Fritz S. Masaż leczniczy. Badanie i leczenie mięśniowopowięziowych punktów spustowych Elsevier Urban & Partner, Wrocław,2009 2. Fritz S. PSB dla masażystów. Praktycznie szczegółowo błyskawicznie Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2010 3. Ignasiak Z. Anatomia układu ruchu Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2007 4. Petty N.J. Badanie i ocena narządu ruchu, Elsevier Urban & Partner, Wrocław, 2010 - ćwiczenia
POMOCE NAUKOWE PROJEKT (o ile jest realizowany w ramach modułu zajęć) FORMA ZALICZENIA WARUNKI ZALICZENIA - modele układu kostnego człowieka - sprzęt do diagnostyki funkcjonalnej (mechaniczne algometry naciskowe) Zaliczenie na ocenę ĆW1-13 Demonstracja opanowanych technik diagnostycznych, zaliczenie na ocenę BK Odpowiedź ustna z zakresu treści zaleconych do samodzielnego przygotowania przez prowadzącego i/lub demonstracja ODNIESIENIE DO EFEKTÓW KSZTAŁCENIA kod efektu kształcenia obszar kształcenia treści programowe cel przedmiotu sposób oceny K_W23 M1_W07 ĆW 1-26 C2, C3, C4 O K_W26 M1_W07 ĆW 1-26 C4, C5 O K_W27 M1_W07 ĆW 1-26 C2, C4, C5 O K_U02 M1_U01 ĆW 1-26 C1, C2 U K_U03 M1_U01 ĆW 1-26 C1, C2 U K_U05 M1_U02 ĆW 1-26 C1, C2 U K_K01 M1_K01 ĆW 1-26 C1,C2 Z K_K02 M1_K02 ĆW 1-26 C1, C2 Z K_K05 M1_K04 ĆW 1-26 C1, C2 Z K_K06 M1_K04 ĆW 1-26 C6 Z K_K08 M1_K06 ĆW 1-26 C2 Z K_K09 M1_K07 ĆW 1-26 C1, C2, C6 Z T - test P ocena programu usprawniania, praca pisemna O odpowiedź ustna lub kolokwium U sprawdzian umiejętności praktycznych W wolontariat, udział lub uczestnictwo w zajęciach dla osób niepełnosprawnych Z zeszyt obserwacji studenta Zaliczenie przedmiotu: Student losuje jedno z 40 pytań zamieszczonych poniżej Pytania na zaliczenie z przedmiotu Diagnostyka Palpacyjna 1 Dokonaj analizy ustawienia łopatek 2 Sprawdź czy nie występuje przednie ustawienie głowy kości ramiennej 3 Zlokalizuj guzek większy, guzek mniejszy, wyrostek kruczy oraz oceń palpacyjnie struktury przyczepiające się do tych punktów 4 Obrysuj obojczyki oraz znajdź stawy AC oraz SC 5 Zlokalizuj mięśnie czworoboczne oraz sprawdź ich stan 6 Zlokalizuj poszczególne części mięśnia czworobocznego oraz sprawdź ich stan
7 Zlokalizuj mięśnie: piersiowy większy oraz piersiowy mniejszy i sprawdź ich stan 8 Zlokalizuj mięśnie: najszerszy grzbietu oraz dźwigacz łopatki i sprawdź ich stan 9 Zlokalizuj mięśnie: nadgrzebieniowy oraz obły mniejszy i sprawdź ich stan 10 Zlokalizuj mięśnie: podgrzebieniowy oraz obły większy i sprawdź ich stan 11 Zlokalizuj mięśnie: dwugłowy ramienia oraz kruczo-ramienny sprawdź ich stan 12 Obrysuj rzepkę, guzowatość piszczeli oraz więzadło właściwe rzepki i dokonaj ich analizy funkcjonalnej 13 Zlokalizuj więzadło poboczne piszczelowe i sprawdź jego stan 14 Zlokalizuj więzadło poboczne strzałkowe i sprawdź jego stan 15 Znajdź guzek przywodzicieli oraz guzek Gerdy ego 16 Zlokalizuj pasmo biodrowo-piszczelowe 17 Zlokalizuj mięśnie: pośladkowy wielki oraz naprężacz powięzi szerokiej i sprawdź ich stan 18 Zlokalizuj mięsień czworogłowy uda i sprawdź jego stan 19 Zlokalizuj mięsień krawiecki i sprawdź jego stan 20 Zlokalizuj mięsień piszczelowy przedni i sprawdź jego stan 21 Zlokalizuj mięśnie strzałkowy długi i krótki, a następnie sprawdź ich stan 22 Zlokalizuj mięśnie kulszowo-goleniowe i sprawdź ich stan 23 Zlokalizuj mięsień trójgłowy łydki i sprawdź jego stan 24 Zlokalizuj wyrostek barkowy, mostkowy koniec obojczyka oraz staw AC 25 Zlokalizuj część zstępującą mięśnia czworobocznego oraz mięsień równoległoboczny i sprawdź ich stan 26 Zlokalizuj część wstępującą mięśnia czworobocznego oraz brzeg wolny mięśnia najszerszego grzbietu i sprawdź ich stan 27 Zlokalizuj mięsień piersiowy większy i brzeg wolny mięśnia najszerszego grzbietu i sprawdź ich stan 28 Zlokalizuj mięsień gruszkowaty i oceń jego stan 29 Zlokalizuj mięsień piszczelowy przedni i strzałkowy długi oraz oceń ich stan 30 Zlokalizuj przyczepy początkowe mięśni: naprężacza powięzi szerokiej, prostego uda i krawieckiego oraz oceń ich stan 31 Obrysuj struktury kostno-więzadłowe znajdujące się po przyśrodkowej stronie stawu kolanowego 32 Obrysuj struktury kostno-więzadłowe znajdujące się po bocznej stronie stawu kolanowego 33 Zlokalizuj grzebień łopatki i wyrostek barkowy oraz oceń stan mięśni przyczepiających się do tych elementów kostnych 34 Zlokalizuj głowę boczną mięśnia czworogłowego uda oraz mięśnie półścięgnisty i półbłoniasty oraz oceń ich stan 35 Zlokalizuj mięśnie dwugłowy i trójgłowy ramienia oraz oceń ich stan 36 Zlokalizuj głowę strzałki oraz mięśnie przyczepiające się do tego punktu kostnego i oceń ich stan 37 Zlokalizuj mięśnie obły większy i obły mniejszy oraz sprawdź ich stan
38 Sprawdź poprawność ustawienia prawej łopatki względem kręgosłupa piersiowego 39 Znajdź mięśnie pierścienia rotatorów i oceń ich stan 40 Oceń palpacyjnie wszystkie struktury przyczepiające się do wyrostka kruczego Skala ocen 5.0 Student w pełni poprawnie i sprawnie rysuje oraz dokonuje właściwej oceny palpacyjnej danej struktury anatomicznej 4.5 Student poprawnie i sprawnie rysuje oraz dokonuje właściwej oceny palpacyjnej danej struktury anatomicznej 4.0 Student poprawnie i sprawnie rysuje oraz dokonuje oceny palpacyjnej danej struktury anatomicznej (dopuszczalne są drobne błędy w zakresie oceny papacyjnej) 3.5 Student poprawnie rysuje oraz dokonuje oceny palpacyjnej danej struktury anatomicznej (dopuszczalne są drobne błędy w zakresie oceny papacyjnej) 3.0 Student rysuje oraz dokonuje oceny palpacyjnej danej struktury anatomicznej (wnioski z badania palpacyjnego nie są w pełni poprawne)