Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego Karta przedmiotu obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 014/015 WydziałPsychologii i Nauk Humanistycznych Kierunek studiów: Psychologia Forma studiów: Stacjonarne Stopień studiów: Magisterskie, jednolite Specjalności: Psychologia kliniczno-sądowa Profil: Ogólnoakademicki Kod kierunku: Psych 1 Przedmiot Nazwa przedmiotu Psychometria Kod przedmiotu WPINH PsychAJednolite magisterskies K0 14/15 Kategoria przedmiotu przedmioty kierunkowe Liczba punktów ECTS 6 Język wykładowy polski Forma zajęć, liczba godzin w planie studiów Semestr W C K S L I 5 8 8 0 0 0 0 Legenda: W WykładC Ćwiczenia/językiK KonwersatoriumS SeminariumL Laboratorium, WarsztatyI Inne, Praktyki
3 Cele przedmiotu Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego Cel 1 Głównym celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z aktualnym stanem wiedzy na temat konstrukcji i właściwości psychometrycznych narzędzi pomiarowych w psychologii. Cel Pokazanie podczas wykładów relacji między operacjonalizacją zmiennych na gruncie sformułowanej teorii psychologicznej a najlepszym sposobem jej pomiaru. 4 Wymagania wstępne 1 brak 5 Modułowe efekty kształcenia MW1 Student, który zaliczył przedmiot definiuje najważniejsze pojęcia z zakresu psychometrii. MU Student, który zaliczył przedmiot samodzielnie przygotowuje do analizy dane uzyskane z badania narzędziami psychologicznymi. Samodzielnie analizuje i interpretuje, wyniki używając do tego komputerowego oprogramowania statystycznego. MK3 Student, który zaliczył przedmiot kieruje się etyką w działaniach związanych z wykorzystywaniem testów i kwestionariuszy psychologicznych. Potrafi samodzielnie skonstruować proste narzędzie do pomiaru właściwości psychologicznych jednostki. Potrafi oszacować podstawowe właściwości psychometryczne tak stworzonego narzędzia. MW4 Student, który zaliczył przedmiot opisuje proces używania testów i kwestionariuszy psychologicznych. MW5 Student, który zaliczył przedmiot scharakteryzuje najważniejsze wskaźniki właściwości psychometrycznych testów i kwestionariuszy. MU6 Student, który zaliczył przedmiot samodzielnie analizuje i interpretuje, wyniki używając do tego komputerowego oprogramowania statystycznego. MU7 Student, który zaliczył przedmiot potrafi samodzielnie skonstruować proste narzędzie do pomiaru właściwości psychologicznych jednostki. MU8 Student, który zaliczył przedmiot potrafi oszacować podstawowe właściwości psychometryczne samodzielnie stworzonego narzędzia. 6 Treści programowe Wykład Lp Tematyka zajęć Liczba godzin Opis szczegółowy bloków tematycznych Operacjonalizacja zmiennych psychologicznych w ujęciu E.Hornowskiej. Istota procedury operacjonalizacji, etapy procedury operacjonalizacji: rekonstrukcja W1 czynnika teoretycznego; konstrukcja wielkości: konceptualizacja wielkości, 1 dobieranie wskaźników, konstruowanie zmiennej: dobór narzędzia pomiarowego i pomiar zmiennej. W Podstawy konstrukcji testów psychologicznych: definicja testu, kryteria (wg APA: rzetelność, trafność, obiektywność, standaryzacja i normalizacja; bąd standardowy pomiaru. W3 Metody estymacji rzetelności testu psychologicznego - Metody oparte na porównaniu dwukrotnego badania tym samym testem. Metody oparte na porównaniu form alternatywnych: kryteria Gulliksena dla równoległych wersji testu. Metody oparte na porównaniu części tego samego testu. W4 Metody estymacji rzetelności testu psychologicznego: Metody oparte na porównaniu dwukrotnego badania tym samym testem (estymacja wirygodności i stabilności bezwzględnej). Metody oparte na porównaniu form alternatywnych - kryteria Gulliksena dla równoległych wersji testu. Strona /6
Wykład Lp Tematyka zajęć Liczba godzin Opis szczegółowy bloków tematycznych Metody estymacji rzetelności testu psychologicznego: Metody oparte na W5 porównaniu części tego samego testu. Metody oparte na analizie właściwości statystycznych pozycji testowych (wzory K-R 0, K-R 1 Kudera i Richardsona, wzór Cronbacha). W6 Metody estymacji rzetelności testu psychologicznego: Metody oparte na analizie związku pozycji testowych z ogólnym wynikiem testu. Metody oparte na badaniu stopnia zgodności sędziów kompetentnych - współczynnik W-Kendalla. Znaczenie formułowania kryteriów w kontekście rzetelności opinii i ocen wydawanych przez sędziów kompetentnych. W7 Metody estymacji trafności testów psychologicznych - 6h 4.1. Rodzaje trafności (kryterialna, treściowa, teoretyczna i fasadowa) 4.. Trafność kryterialna: diagnostyczna i prognostyczna 4.3. Trafność treściowa a trafność fasadowa - W8 istota i różnice w ocenie trafności wanaliza różnic międzygrupowych. Metoda wielu cech i wielu metod - kryteria Campbella i Fiskego. Przykłady analizy macierzy korelacji dla wybranych W9 testów. Metody szacowania trafności teoretycznej testów Analiza różnic międzygrupowych Przykłady analizy macierzy korelacji dla wybranych testów. Zastosowanie analizy czynnikowej do badania trafności testów psychologicznych. Przykłady weryfikacji struktury testu (skal) za pomocą analizy czynnikowej. Analiza struktury wewnętrznej testu - propozycja Cronbacha i Meehla Analiza zmian nieprzypadkowych wyników testu Analiza procesu rozwiązywania testu W10 4.. Trafność kryterialna: diagnostyczna i prognostyczna W11 4.3. Trafność treściowa a trafność fasadowa - istota i różnice w ocenie trafności Standaryzacja i normalizacja testów psychologicznych. Skale standardowe W1 oparte na modelu rozkładu normalnego. Porównanie skal standardowych W13 Adaptacja kulturowa testów psychologicznych - zagadnienia teoretyczne 1 W14 Psychometryczne charakterystyki wybranych testów osobowości: zagadnienia operacjonalizacji zmiennych psychologicznych w kontekście wymiarów (skal) narzędzia pomiarowego, odniesienie pojęć do założeń teoretycznych, omówienie zastosowanych metod szacowania rzetelności i trafności, interpretacja wskaźników psychometrycznych, próby normalizacyjne i posługiwanie się opracowanymi normami w diagnostyce psychologicznej W15 Psychometryczne charakterystyki wybranych testów inteligencji: zagadnienia operacjonalizacji zmiennych psychologicznych w kontekście wymiarów (skal) narzędzia pomiarowego, odniesienie pojęć do założeń teoretycznych, omówienie zastosowanych metod szacowania rzetelności i trafności, interpretacja wskaźników psychometrycznych, próby normalizacyjne i posługiwanie się opracowanymi normami w diagnostyce psychologicznej Razem 8 Strona 3/6
Ćwiczenia/języki Lp Tematyka zajęć Liczba godzin Opis szczegółowy bloków tematycznych. Operacjonalizacja zmiennych psychologicznych w ujęciu E.Hornowskiej. Istota procedury operacjonalizacji, etapy procedury operacjonalizacji: rekonstrukcja czynnika teoretycznego; konstrukcja wielkości: konceptualizacja wielkości, dobieranie wskaźników, konstruowanie zmiennej: dobór narzędzia pomiarowego i pomiar zmiennej. Podstawy konstrukcji testów psychologicznych: definicja testu, kryteria (wg APA: rzetelność, trafność, obiektywność, standaryzacja i normalizacja; bąd standardowy pomiaru 3. Metody estymacji rzetelności testu psychologicznego: 3.1. Metody oparte na porównaniu dwukrotnego badania tym samym testem (estymacja wirygodności i stabilności bezwzględnej). 3.. Metody oparte na porównaniu form alternatywnych: kryteria Gulliksena dla równoległych wersji testu 3.3. Metody oparte na porównaniu części tego samego testu 3.5. Metody oparte na analizie właściwości statystycznych pozycji testowych (wzory K-R 0, K-R 1 Kudera i Richardsona, wzór Cronbacha). zasady podejmowania decyzji na podstawie uzyskanych wyników szacowania spójności wewnętrznej testu. 3.6. Metody oparte na analizie związku pozycji testowych z ogólnym wynikiem testu 3.7. Metody oparte na badaniu stopnia zgodności sędziów kompetentnych - współczynnik W-Kendalla. Znaczenie formułowania kryteriów w kontekście rzetelności opinii i ocen wydawanych przez sędziów kompetentnych. 4. Metody estymacji trafności testów psychologicznych 4.1. Rodzaje trafności (kryterialna, treściowa, teoretyczna i fasadowa) 4.. Trafność kryterialna: diagnostyczna i prognostyczna 4.3. Trafność treściowa a trafność fasadowa - istota i różnice w ocenie trafności 4.4. Metody szacowania C1 trafności teoretycznej testów 4.4.1. Analiza różnic międzygrupowych 4.4.. Metoda wielu cech i wielu metod - kryteria Campbella i Fiskego. Przykłady 8 analizy macierzy korelacji dla wybranych testów. Zastosowanie analizy czynnikowej do badania trafności testów psychologicznych. Przykłady weryfikacji struktury testu (skal) za pomocą analizy czynnikowej. 4.4.3. Analiza struktury wewnętrznej testu - propozycja Cronbacha i Meehla 4.4.4. Analiza zmian nieprzypadkowych wyników testu 4.4.5. Analiza procesu rozwiązywania testu 5. Standaryzacja i normalizacja testów psychologicznych. Skale standardowe oparte na modelu rozkładu normalnego. Porównanie skal standardowych. 6. Adaptacja kulturowa testów psychologicznych - zagadnienia teoretyczne 7. Zagadnienia etyczne związane ze stosowaniem testów psychologicznych 8. Psychometryczne charakterystyki wybranych testów osobowości: zagadnienia operacjonalizacji zmiennych psychologicznych w kontekście wymiarów (skal) narzędzia pomiarowego, odniesienie pojęć do założeń teoretycznych, omówienie zastosowanych metod szacowania rzetelności i trafności, interpretacja wskaźników psychometrycznych, próby normalizacyjne i posługiwanie się opracowanymi normami w diagnostyce psychologicznej. 9. Psychometryczne charakterystyki wybranych testów inteligencji: zagadnienia operacjonalizacji zmiennych psychologicznych w kontekście wymiarów (skal) narzędzia pomiarowego, odniesienie pojęć do założeń teoretycznych, omówienie zastosowanych metod szacowania rzetelności i trafności, interpretacja wskaźników psychometrycznych, próby normalizacyjne i posługiwanie się opracowanymi normami w diagnostyce psychologicznej. 10. Podsumowanie procesu tworzenia narzedzia psychologicznego. Razem 8 7 Metody dydaktyczne M16. Wykłady Strona 4/6
M6. E-learning M9. Praca z podręcznikiem M8. Praca w grupach M10. Prezentacje multimedialne M11. Projekty M3. Ćwiczenia projektowe M7. Konsultacje 8 Obciążenie pracą studenta Średnia liczba Forma aktywności Godziny kontaktowe z nauczycielem akademickim, w tym: godzin na zrealizowanie aktywności Godziny wynikające z planu studiów 56 Konsultacje przedmiotowe 15 Egzaminy i zaliczenia w sesji 4 Godziny bez udziału nauczyciela akademickiego wynikające z nakładu pracy studenta, w tym: Przygotowanie się do zajęć, w tym studiowanie zalecanej literatury 35 Opracowanie wyników 15 Przygotowanie raportu, projektu, prezentacji, dyskusji 5 Sumaryczna liczba godzin dla przedmiotu wynikająca z 150 całego nakładu pracy studenta Sumaryczna liczba punktów ECTS dla przedmiotu 6 9 Metody oceny Ocena podsumowująca P1. Egzamin pisemny. Średnia ważona ocen formułujących Kryteria oceny Na ocenę 3 Na ocenę 3.5 Na ocenę 4 Na ocenę 4.5 Na ocenę 5 realizowanych podczas zajęć ćwiczeniowych minimum 60% możliwych do minimum 60% możliwych do zdobycia punktów. realizowanych podczas zajęć ćwiczeniowych minimum 70% możliwych do minimum 70% możliwych do zdobycia punktów. realizowanych podczas zajęć ćwiczeniowych minimum 80% możliwych do minimum 80% możliwych do zdobycia punktów. realizowanych podczas zajęć ćwiczeniowych minimum 85% możliwych do minimum 85% możliwych do zdobycia punktów. realizowanych podczas zajęć ćwiczeniowych minimum 90% możliwych do minimum 90% możliwych do zdobycia punktów. Strona 5/6
10 Macierz realizacji przedmiotu Modułowe efekty kształcenia dla przedmiotu MW1 MU1 Odniesienie do efektów kierunkowych K_W01, K_W0, K_W04, K_W10, K_W14, K_W15, K_W17 K_U10, K_U11, K_U16 Treści programowe W1, W, W3, W4, W5, W6, W7, W8, W9, W10, W11, W1, W13, W14, W15, C1 W3, W4, W5, W6, W7, W8, W9, W10, W11, W1, W13, W14, W15, C1 MK1 K_K05, K_K09 C1 MW MW3 K_W14, K_W15 K_W14 W1, W, W3, W4, W5, W6, W7, W8, W9, W10, W11, W1, W13, W14, W15, C1 W1, W, W3, W4, W5, W6, W7, W8, W9, W10, W11, W1, W13, W14, W15, C1 MU K_U10, K_U16 W5, W9, C1 MU3 K_U10 C1 MU4 K_U10 C1 Metody dydaktyczne Sposoby oceny 11 Wykaz literatury Literatura podstawowa: [1] Fronczyk, K. (red.) Psychometria - podstawowe zagadnienia, Warszawa, 009, Vizja Press@IT [] Brzeziński J. Metodoogia badań psychoogicznych, Warszawa, 1996, PWN [s. 06-15, 455-545, 576-595.] Literatura uzupełniająca: [1] Drwal R.Ł. Adaptacja kwestionariuszy osobowości. Wybrane zagadnienia i techniki, Warszawa, 1995, PWN 1 Informacje o nauczycielach akademickich Oboba odpowiedzialna za kartę dr Szymon Czapliński (kontakt: sczaplinski@afm.edu.pl) Strona 6/6