MĄDRY INTERNET BADANIE ZACHOWAŃ POLSKICH INTERNAUTÓW Prezentacja wyników z badania CAWI dla NETIA S.A. Przygotował: Marcin Kołakowski Koordynacja: Grzegorz Kowalczyk Warszawa, czerwiec 2009
CEL BADAWCZY: Zbadanie aktywności polskich internautów w sieci oraz wpływu róŝnych negatywnych zachowań i nieprawdziwych informacji na samych internautów oraz ich dzieci, w tym: Określenie stopnia i rodzaju aktywności polskich internautów w sieci: częstotliwość korzystania z Internetu; przeciętny czas spędzony w sieci; sposoby korzystania z Internetu; Zbadanie opinii o róŝnych zachowaniach w Internecie: negatywne zachowania internautów; konsekwencje uŝycia nieprawdziwych informacji internetowych; Określenie stopnia kontroli dostępu dzieci do róŝnych niepoŝądanych treści internetowych. METODOLOGIA: Badanie typu CAWI (Computer Assisted Web Interview) przeprowadzone w dniach 20-25.05.2009. PRÓBA: N=1004; Reprezentatywna grupa polskich internautów. 2
SZCZEGÓŁOWE WYNIKI PODSTAWOWE DANE O POLSKICH INTERNAUTACH (STRUKTURA PRÓBY)
Struktura próby profil polskich internautów Płeć kobieta męŝczyzna Wiek 18-24 lata 25-34 lata 35-44 lata 45-65 lat Wykształcenie (N=1004) podstawowe lub zawodowe średnie wyŝsze Dzieci w wieku 5-15 w GD posiada nie posiada Wielkość miejsca zamieszkania wieś miasto poniŝej 50 tys. miasto 50-199 tys. miasto 200+ tys. Region centralny południowo-zachodni południowy północny północno zachodni wschodni wartości w % 11 8 14 18 26 23 21 24 20 21 16 17 27 24 33 29 46 54 43 47 79 4
WNIOSKI Z BADANIA
NajwaŜniejsze wyniki Polscy internauci zwykle codziennie lub prawie codziennie korzystają z sieci, spędzając w Internecie średnio nieco ponad 4 godziny (1/3 internautów spędza 5 i więcej godzin). Rodzaj aktywności internetowej oraz ocena róŝnych zachowań w sieci zwykle jest skorelowana z płcią, wiekiem oraz wykształceniem internautów. Osoby młode, słabiej wykształcone znacznie częściej spędzają czas w sieci na rozrywce, kontakcie z innymi internautami, ściąganiu filmów, muzyki, programów. Osoby te mają znacznie niŝsze standardy zachowań w sieci i znacznie łatwiej akceptują wszelkie negatywne zjawiska sieciowe. MoŜna wnioskować, iŝ Internet dla tej grupy to przede wszystkim forma spędzania wolnego czasu, styl Ŝycia. Z kolei osoby starsze i lepiej wykształcone w sieci szukają zwykle informacji, nie rozrywki, częściej niŝ inni korzystają ze stron administracji państwowej, usług bankowych i finansowych. Internet jest dla nim raczej narzędziem pomocnym w określonych sytuacjach (praca, nauka), niŝ sposobem spędzania czasu. Osoby te mają znacznie mniejszą tolerancję na negatywne i irytujące zachowania innych internautów w sieci. Badanych internautów poproszono o ocenę róŝnych typów zachowań w sieci. Szczególnie negatywnie oceniali oni zamieszczanie w Internecie wirusów i programów szpiegujących, pomówienia i oszczerstwa wobec osób prywatnych, publikowanie lub rozsyłanie nieprawdziwych informacji dotyczących leków lub porad medycznych, czy teŝ umieszczanie danych osobowych, informacji lub zdjęć osób prywatnych bez zgody zainteresowanych. 6
NajwaŜniejsze wyniki Najbardziej negatywnie oceniane przez badanych zachowania internetowe nie są tak powszechne, jak niektóre oceniane nieco łagodniej, ale de facto bardziej uciąŝliwe/ draŝniące przy codziennym, częstym korzystaniu z sieci. Za względnie najbardziej irytujące zachowania (biorąc pod uwagę negatywny wydźwięk i częstość występowania) uznać moŝna: listy łańcuszkowe, spam, nagminne łamanie zasad polskiej pisowni (ortografia, interpunkcja, polskie znaki), wulgaryzmy. Powszechny kontakt z negatywnymi zachowaniami innych uŝytkowników i w pewnym stopniu przyzwyczajenie do tego typu zachowań powoduje, iŝ internauci nie postrzegają dyskusji/ kontaktu w sieci jako zajęcia stresującego. Zdecydowana większość internautów posiadających dzieci pozwala im na korzystanie z Internetu, zwykle monitorując ich działania, jednak zaledwie połowa z nich blokuje dzieciom dostęp do stron zawierających najbardziej negatywne ich zdaniem treści (pornografia, erotyka, sceny drastyczne). 7
SZCZEGÓŁOWE WYNIKI AKTYWNOŚĆ INTERNAUTÓW W SIECI
Aktywność w Internecie - zwyczaje (N=1004) Częstotliwość korzystania z Internetu w domu lub pracy 2-3 razy w tygodniu lub rzadziej 5% Średni czas przypadający na róŝne rodzaje aktywności internetowej pozyskiwanie informacji 27% praca i nauka, zbieranie informacji potrzebnych do pracy, do szkoły 27% codziennie lub prawie codziennie 95% kontakty z innymi Internautami, podtrzymywani e znajomości 21% rozrywka 24% Czas spędzany w przeciętny dzień powszedni na korzystaniu z Internetu 26% 29% 19% 14% 12% 1-2 godziny 3-4 godziny 5-6 godzin 7 i więcej godzin brak danych Średnio około 4 godzin 15 minut 9
Profil demograficzny internautów wykorzystujących czas na róŝny rodzaj aktywności internetowej (wynik uśredniony) Płeć kobieta męŝczyzna Wiek 18-24 lata 25-34 lata 35-44 lata 45-65 lat Wykształcenie podstawowe lub zawodowe średnie wyŝsze Dzieci w wieku 5-15 w GD posiada nie posiada Wielkość miejsca zamieszkania wieś miasto poniŝej 50 tys. miasto 50-199 tys. miasto 200+ tys. Region centralny południowo-zachodni południowy północny północno zachodni wschodni Pozyskiwanie informacji (27%) -7.4-3.5-2.7 Odchylenia od średnich wyników w próbie (w %) Praca i nauka (27%) -0.2-1.4-0.5-1.9-1.0-0.2-0.1 0.0 0.6 0.8 1.1 0.8 3.0 1.6 1.6 0.4 3.3 5.8-8.5-3.8-1.5-0.8-1.1-0.3-1.7-1.1-2.3-1.4 1.8 0.9 0.8 1.1 0.4 0.0 1.7 0.6 0.2 1.8 5.4 Rozrywka (24%) -1.4-1.8-3.4-3.3-0.2-1.9-0.6-0.4-1.3 1.2 0.0 1.5 0.7 0.4 0.0 0.3 0.0 1.7 1.6 4.3 8.9 Kontakty z innymi internautami (21%) -2.7-0.9-2.3-1.3-2.7-2.6-0.7-0.6-1.8-0.6 3.1 2.3 0.7 0.3 3.9 2.4 1.6-0.1 0.1 1.7 2.0 10
Profil demograficzny internautów spędzających określoną ilość czasu korzystając z Internetu Płeć kobieta męŝczyzna Wiek 18-24 lata 25-34 lata 35-44 lata 45-65 lat Wykształcenie podstawowe lub zawodowe średnie wyŝsze Dzieci w wieku 5-15 w GD posiada nie posiada Wielkość miejsca zamieszkania wieś miasto poniŝej 50 tys. miasto 50-199 tys. miasto 200+ tys. Region centralny południowo-zachodni południowy północny północno zachodni wschodni -10.6-7.9 1-2 godziny (26%) -1.3-2.7 Odchylenia od średnich wyników w próbie (w %) 3-4 godziny (29%) -0.4-1.3-3.2-3.3-1.2-1.2 1.1 0.7 0.2 0.8 0.3 3.7 3.2 6.1 5.0 6.4 11.0-4.2-5.7-7.3-1.5-1.8-2.7-0.2-0.3-2.2-1.7-0.3 1.2 0.7 1.9 1.5 1.5 3.4 1.7 0.8 0.8 4.1-6.3 5-6 godzin (19%) -3.7-3.7-5.1-3.6-1.4-0.4-1.3-2.3-1.9 0.0 0.1 2.9 2.5 1.6 1.3 0.0 4.7 4.4 3.0 11.2 7 i więcej godzin (14%) -6.4-4.0-5.7-3.3-0.6-2.2-0.5-1.7-1.9-0.6-2.1 0.6 0.2 0.9 3.2 4.3 2.8 2.0 2.0 4.3 3.4 11
Aktywność w Internecie rodzaje (N=1004) Wysyłanie i odbieranie poczty elektronicznej, e-maili. Przeglądanie portali internetowych adresowanych do szerokiego grona odbiorców, np.: Onet, WP, Interia, Yahoo. Poszukiwanie informacji o produktach, usługach na stronach producentów, dystrybutorów. Poszukiwanie informacji o produktach, usługach przed ich zakupem w portalach tematycznych (niezaleŝne od producentów testy, oceny, komentarze uŝytkowników). Korzystanie z niekomercyjnych, nieodpłatnych słowników, encyklopedii, np.: słowniki języków obcych, wikipedia. Korzystanie z komunikatorów internetowych, np.:gadu-gadu, Skype, Tlen, Tlenofon. Posiadanie konta w serwisie społecznościowym, np. Nasza klasa, Myspace, Facebook, Goldenline. Kupowanie lub sprzedawanie przez internet. Korzystanie z usług bankowych przez internet. 100% 91% 88% 86% 86% 82% 81% 80% 77% Przeglądanie profilowanych serwisów informacyjncyh (motoryzacyjnych, ekonomicznych, plotkarskich). Korzystanie z informacji na stronach instytucji publicznych, urzędów i administracji rządowej (strony www z rozszerzeniem.gov ). Przeglądanie forów, blogów. Ściąganie nieodpłatnych programów, muzyki, filmów, gier. Korzystanie z bezpłatnych, ogólnie dostępnych porad specjalistów, np.: porad medycznych, prawnych, finansowych. Korzystanie z bezpłatnych stron słuŝących rozrywce, np.: gier on-line, serwisów randkowych. Aktywne uczestnictwo w serwisie społecznościowym, kontaktowanie się z innymi jego członkami (aktywność co najmniej 1 raz w tygodniu). 68% 68% 62% 60% 57% 56% 50% Udostępnianie treści (programy, muzykę, filmy, gry), z których mogą bezpłatnie korzystać inni uŝytkownicy internetu. Zamieszczanie komentarzy na forach, dołączanie własnych wpisów na blogach. 35% 34% Korzystanie z odpłatnych stron umoŝliwiających oglądanie filmów, ściąganie filmów, premier kolejnych odcinków seriali, programów. Korzystanie z odpłatnych archiwów gazet, bibliotek artykułów, zdjęć lub innych treści dostępnych w sieci internetowej za opłatą. 21% 19% 12
Aktywność w Internecie rodzaje zróŝnicowanie ze względu na PŁEĆ Wysyłanie i odbieranie poczty elektronicznej, e-maili. Przeglądanie portali internetowych adresowanych do szerokiego grona odbiorców, np.: Onet, WP, Interia, Yahoo. Poszukiwanie informacji o produktach, usługach na stronach producentów, dystrybutorów. Poszukiwanie informacji o produktach, usługach przed ich zakupem w portalach tematycznych. Korzystanie z niekomercyjnych, nieodpłatnych słowników, encyklopedii, np.: słowniki języków obcych, wikipedia. Korzystanie z komunikatorów internetowych, np.:gadu-gadu, Skype, Tlen, Tlenofon. Posiadanie konta w serwisie społecznościowym, np. Nasza klasa, Myspace, Facebook, Goldenline. Kupowanie lub sprzedawanie przez internet. Korzystanie z usług bankowych przez internet. Przeglądanie profilowanych serwisów informacyjncyh (motoryzacyjnych, ekonomicznych, plotkarskich). Korzystanie z informacji na stronach instytucji publicznych, urzędów i administracji rządowej (strony www z rozszerzeniem.gov ). Przeglądanie forów, blogów. Ściąganie nieodpłatnych programów, muzyki, filmów, gier. Korzystanie z bezpłatnych, ogólnie dostępnych porad specjalistów, np.: porad medycznych, prawnych, finansowych. Korzystanie z bezpłatnych stron słuŝących rozrywce, np.: gier on-line, serwisów randkowych. Aktywne uczestnictwo w serwisie społecznościowym, kontaktowanie się z innymi jego członkami (aktywność co najmniej 1 raz w tygodniu). Udostępnianie treści (programy, muzykę, filmy, gry), z których mogą bezpłatnie korzystać inni uŝytkownicy internetu. Zamieszczanie komentarzy na forach, dołączanie własnych wpisów na blogach. Korzystanie z odpłatnych stron umoŝliwiających oglądanie filmów, ściąganie filmów, premier kolejnych odcinków seriali, programów. Korzystanie z odpłatnych archiwów gazet, bibliotek artykułów, zdjęć lub innych treści dostępnych w sieci internetowej za opłatą. Ogółem (N=1004) 99.5 90.8 88.0 86.3 86.1 82.2 81.2 80.1 77.4 67.7 67.6 61.5 60.1 57.0 55.7 50.1 34.8 34.0 20.9 19.3 Odchylenia od ogólnych wyników w próbie (w %) Kobiety (N=461) -3.9-4.0-6.3-0.3-2.1-2.6-5.9-2.9-2.8-1.5-3.3-0.9 0.1 1.5 2.0-0.1-0.1 5.8 4.0 4.8 MęŜczyźni (N=543) -5.0-1.4-1.7-3.4-4.1-0.1 0.4 1.9 3.2 3.3 2.2 0.2 0.0 2.4 2.3 1.2 5.4 4.9 2.9 0.8 13
Aktywność w Internecie rodzaje zróŝnicowanie ze względu na WIEK Wysyłanie i odbieranie poczty elektronicznej, e-maili. Przeglądanie portali internetowych adresowanych do szerokiego grona odbiorców, np.: Onet, WP, Interia, Yahoo. Poszukiwanie informacji o produktach, usługach na stronach producentów, dystrybutorów. Poszukiwanie informacji o produktach, usługach przed ich zakupem w portalach tematycznych. Korzystanie z niekomercyjnych, nieodpłatnych słowników, encyklopedii, np.: słowniki języków obcych, wikipedia. Korzystanie z komunikatorów internetowych, np.:gadu-gadu, Skype, Tlen, Tlenofon. Posiadanie konta w serwisie społecznościowym, np. Nasza klasa, Myspace, Facebook, Goldenline. Kupowanie lub sprzedawanie przez internet. Korzystanie z usług bankowych przez internet. Przeglądanie profilowanych serwisów informacyjncyh (motoryzacyjnych, ekonomicznych, plotkarskich). Korzystanie z informacji na stronach instytucji publicznych, urzędów i administracji rządowej (strony www z rozszerzeniem.gov ). Przeglądanie forów, blogów. Ściąganie nieodpłatnych programów, muzyki, filmów, gier. Korzystanie z bezpłatnych, ogólnie dostępnych porad specjalistów, np.: porad medycznych, prawnych, finansowych. Korzystanie z bezpłatnych stron słuŝących rozrywce, np.: gier on-line, serwisów randkowych. Aktywne uczestnictwo w serwisie społecznościowym, kontaktowanie się z innymi jego członkami (aktywność co najmniej 1 raz w tygodniu). Udostępnianie treści (programy, muzykę, filmy, gry), z których mogą bezpłatnie korzystać inni uŝytkownicy internetu. Zamieszczanie komentarzy na forach, dołączanie własnych wpisów na blogach. Korzystanie z odpłatnych stron umoŝliwiających oglądanie filmów, ściąganie filmów, premier kolejnych odcinków seriali, programów. Korzystanie z odpłatnych archiwów gazet, bibliotek artykułów, zdjęć lub innych treści dostępnych w sieci internetowej za opłatą. Ogółem (N=1004) 99.5 90.8 88.0 86.3 86.1 82.2 81.2 80.1 77.4 67.7 67.6 61.5 60.1 57.0 55.7 50.1 34.8 34.0 20.9 19.3-23.2-17.6 18-24 lata (N=259) -0.7-3.9-6.5-3.7-2.1-4.4-7.5-1.5 Odchylenia od ogólnych wyników w próbie (w %) 6.2 3.4 14.3 9.9 9.9 10.5 6.9 3.1 9.2 17.9 25-34 lata (N=331) -3.0-0.7-0.1 0.7 2.9 1.9-0.3 3.3-0.2 5.7 8.4 4.5 7.3 3.2 2.1 1.1 2.3 1.5 6.7 2.5-10.5 35-44 lata (N=184) -2.4-7.3-4.0-9.0-9.3-2.7-1.9 0.5 0.0 2.8 0.3 5.0 1.9 1.5-0.3 2.4-0.3 7.9 8.8-12.6 45-65 lata (N=230) -2.8-4.8-5.1-6.2-3.9-9.8-16.2-12.7-4.8-8.8-10.9-1.5 0.5 3.5 1.1 0.6 3.0-0.1 9.4 14
Aktywność w Internecie rodzaje zróŝnicowanie ze względu na WYKSZTAŁCENIE Wysyłanie i odbieranie poczty elektronicznej, e-maili. Przeglądanie portali internetowych adresowanych do szerokiego grona odbiorców, np.: Onet, WP, Interia, Yahoo. Poszukiwanie informacji o produktach, usługach na stronach producentów, dystrybutorów. Poszukiwanie informacji o produktach, usługach przed ich zakupem w portalach tematycznych. Korzystanie z niekomercyjnych, nieodpłatnych słowników, encyklopedii, np.: słowniki języków obcych, wikipedia. Korzystanie z komunikatorów internetowych, np.:gadu-gadu, Skype, Tlen, Tlenofon. Posiadanie konta w serwisie społecznościowym, np. Nasza klasa, Myspace, Facebook, Goldenline. Kupowanie lub sprzedawanie przez internet. Korzystanie z usług bankowych przez internet. Przeglądanie profilowanych serwisów informacyjncyh (motoryzacyjnych, ekonomicznych, plotkarskich). Korzystanie z informacji na stronach instytucji publicznych, urzędów i administracji rządowej (strony www z rozszerzeniem.gov ). Przeglądanie forów, blogów. Ściąganie nieodpłatnych programów, muzyki, filmów, gier. Korzystanie z bezpłatnych, ogólnie dostępnych porad specjalistów, np.: porad medycznych, prawnych, finansowych. Korzystanie z bezpłatnych stron słuŝących rozrywce, np.: gier on-line, serwisów randkowych. Aktywne uczestnictwo w serwisie społecznościowym, kontaktowanie się z innymi jego członkami (aktywność co najmniej 1 raz w tygodniu). Udostępnianie treści (programy, muzykę, filmy, gry), z których mogą bezpłatnie korzystać inni uŝytkownicy internetu. Zamieszczanie komentarzy na forach, dołączanie własnych wpisów na blogach. Korzystanie z odpłatnych stron umoŝliwiających oglądanie filmów, ściąganie filmów, premier kolejnych odcinków seriali, programów. Korzystanie z odpłatnych archiwów gazet, bibliotek artykułów, zdjęć lub innych treści dostępnych w sieci internetowej za opłatą. Ogółem (N=1004) 99.5 90.8 88.0 86.3 86.1 82.2 81.2 80.1 77.4 67.7 67.6 61.5 60.1 57.0 55.7 50.1 34.8 34.0 20.9 19.3 Podstawowe lub zawodowe (N=105) -19.3-16.2-1.4-1.3-2.3-2.5-4.2-4.1-7.7-3.7 Odchylenia od ogólnych wyników w próbie (w %) 4.5 0.9 0.4 6.6 5.1 16.7 10.0 5.0-0.3 10.5 Średnie (N=430) -2.4-1.4-1.6-9.0-1.2-3.7 0.0 2.7-0.3 0.1 0.1 5.5 5.1 6.9 6.9 6.6 2.4 1.6 2.6 0.2 WyŜsze (N=469) -2.1-6.1-3.8-7.9-10.1-7.2-4.5-2.7-4.7 0.3 2.8 1.8 1.1 1.6 5.8 1.0-0.3 4.2-0.1 11.9 15
Korzystanie z serwisów administracji publicznej (N=679) SPOSOBY KORZYSTANIA Z SERWISÓW poszukiwanie informacji pobieranie dokumentów składanie dokumentów inne nie wiem/ trudno powiedzieć 1% 1% 17% 74% 98% KORZYSTANIE Z SERWISÓW OSTATNI ROK 6-15 razy 21% 1-5 razy 24% więcej niŝ 15 razy 26% nie wiem/ trudno powiedzieć 29% Osoby z wyŝszym wykształceniem relatywnie częściej niŝ pozostali korzystały z serwisów administracji publicznej. Osoby starsze bardziej niŝ młodsze doceniają uŝyteczność załatwiania urzędowych spraw przez Internet, częściej teŝ wiedzą jak za pomocą Internetu złoŝyć PIT, czy załoŝyć firmę. UŻYTECZNOŚĆ ZAŁATWIANIA SPRAW URZĘDOWYCH PRZEZ INTERNET CZY WIE JAK ZŁOŻYĆ PIT PRZEZ INTERNET? CZY WIE JAK ZAŁOŻYĆ 23% 42% 22% 10% 3% zupełnie nieużyteczna ani tak, ani nie bardzo użyteczna raczej nieużyteczna raczej użyteczna UŻYTECZNE 65% NIEUŻYTECZNE 13% 14% 37% 36% 13% zdecydowanie nie raczej tak TAK 52% NIE 48% raczej nie zdecydowanie tak FIRMĘ PRZEZ INTERNET? TAK 2% 12% 55% 31% zdecydowanie nie raczej tak 14% NIE 86% raczej nie zdecydowanie tak 16
Aktywność internautów w sieci - PODSUMOWANIE AKTYWNOŚĆ W SIECI - ZWYCZAJE Zdecydowana większość polskich internautów (95%) korzysta z sieci codziennie lub prawie codziennie, spędzając w przeciętny dzień w Internecie średnio około 4 godzin 15 minut (choć nie brakuje takich, którzy spędzają w sieci 5 i więcej godzin około 33% badanych). Wśród internautów, którzy spędzają w Internecie najwięcej czasu (7 i więcej godzin) przewaŝają osoby młode (18-34 lata, z wyŝszym wykształceniem, mieszkańcy duŝych miast). Najmniej czasu poświęcają Internetowi osoby w średnim wieku (35-44 lata) i starsze (45-65 lat), mieszkańcy wsi, osoby posiadające dzieci. Biorąc pod uwagę średni wynik w badanej próbie internautów respondenci najwięcej czasu w Internecie poświęcają pozyskiwaniu informacji (częściej męŝczyźni, osoby starsze) oraz pracy i nauce (częściej osoby z wyŝszym wykształceniem), zaś w dalszej kolejności rozrywce (częściej młodzi, słabiej wykształceni), czy utrzymywaniu internetowych znajomości (częściej kobiety). AKTYWNOŚĆ W SIECI - RODZAJE Najczęściej wymienianym rodzajem aktywności internetowej jest wysyłanie i odbieranie poczty elektronicznej (100% badanych). W dalszej kolejności respondenci wskazywali: przeglądanie informacyjnych portali internetowych (91%), poszukiwanie informacji o produktach i usługach na stronach producentów lub dystrybutorów (88%) lub portalach tematycznych (86%), korzystanie z nieodpłatnych słowników, encyklopedii (86%), korzystanie z komunikatorów internetowych (82%), posiadanie konta w serwisach społecznościowych (81%), kupowanie lub sprzedawanie przez Internet (80%). Kobiety znacznie częściej niŝ męŝczyźni aktywnie uczestniczą w Ŝyciu serwisów społecznościowych nie tylko posiadają tam konta, ale takŝe co najmniej raz w tygodniu kontaktują się z innymi uŝytkownikami tych serwisów. Znacznie częściej takŝe korzystają z ogólnodostępnych, nieodpłatnych porad specjalistów (medycznych, prawnych, finansowych). 17
Aktywność internautów w sieci - PODSUMOWANIE MęŜczyźni z kolei częściej realizują róŝne transakcje przez Internet (kupno/ sprzedaŝ) poszukując wcześniej w sieci róŝnych informacji na temat produktów w profilowanych portalach tematycznych i informacyjnych. Częściej takŝe ściągają (odpłatnie i nieodpłatnie) programy, filmy i muzykę. Najbardziej aktywną internetowo grupą wiekową są osoby w wieku 25-34 lata. Osoby te działają w sieci relatywnie częściej niŝ inne grupy wiekowe (częściej niŝ pozostali wskazują większość rodzajów internetowej aktywności). Młodzi internauci, z grupy 18-24 lat, spędzają głównie czas na komunikowaniu się z innymi przez internetowe komunikatory lub serwisy społecznościowe oraz rozrywce (gry online, serwisy randkowe) i ściąganiu programów, filmów, muzyki. Najstarsza grupa wiekowa (45-65 lat) jest zdecydowanie najmniej aktywną sieciowo grupą internautów - korzystanie z informacji na stronach instytucji publicznych, urzędów i administracji rządowej oraz przeglądanie portali informacyjnych (WP, Onet) to praktycznie jedyne wyróŝniające tą grupę działania w sieci. TakŜe wykształcenie róŝnicuje w sposób istotny aktywność sieciową internautów. Osoby słabiej wykształcone częściej spędzają czas w sieci na rozrywce, kontaktowaniu się z innymi, ściąganiu programów, filmów i muzyki. Osoby wykształcone lepiej, częściej niŝ rozrywki, szukają w Internecie informacji - korzystając ze stron administracji publicznej (.gov) czy z usług bankowych i finansowych. KORZYSTANIE Z SERWISÓW ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ 68% badanych korzysta z serwisów administracji publicznej (częściej osoby lepiej wykształcone) głównie w poszukiwaniu informacji i dokumentów. Większość z nich (65%) pozytywnie ocenia uŝyteczność załatwiania spraw urzędowych przez Internet (bardziej doceniają to osoby starsze), jednak tylko 52% wie jak złoŝyć PIT przez Internet, a zaledwie 14% wie jak załoŝyć przez Internet firmę. 18
SZCZEGÓŁOWE WYNIKI OPINIE O ZACHOWANIU W INTERNECIE
Kontakt z nieprawdziwymi, błędnymi informacjami w ciągu ostatniego roku, dotyczącymi (N=1004) znanych osób show-biznesu, sportowców 58% polityków, przedstawicieli rządu 52% produktów lub usług 38% zdrowia i urody 28% ekonomii, podatków, inwestycji 23% prawa 13% Pana(i) osobiście 8% 20
Zachowania internautów odsetek ocen zdecydowanie negatywnych zróŝnicowanie ze względu na PŁEĆ zamieszczanie na stronach WWW czy korespondencji internetowej programów mogących zagraŝać prywatności, finansom lub efektom pracy (wirusy, programy szpiegujące itp.) pomówienia i oszczerstwo wobec osób prywatnych Odchylenia od ogólnych wyników w próbie (w %) Ogółem (N=1004) Kobiety (N=461) MęŜczyźni (N=543) 93.8 88.1 1.6 2.4-1.4-1.9 publikowanie lub rozsyłanie niesprawdzonych, mogących wprowadzić w błąd informacji dotyczących leków lub innych porad medycznych 86.1 2.0-1.8 umieszczanie danych osobowych, informacji lub zdjęć osób prywatnych bez zgody zainteresowanych 85.0 5.7-4.9 wysyłanie tzw. "listów łańcuszkowych" 77.0-0.4 0.3 publikowanie lub rozsyłanie mogących wprowadzić w błąd informacji dotyczących produktów lub usług 75.1-2.6 2.2 publikowanie lub rozsyłanie niesprawdzonych, mogących wprowadzić w błąd informacji innego typu (informacje słownikowe, encyklopedyczne) 66.0 4.7-3.9 kierowanie dyskusji w Internecie na tory zmierzające ku wywołaniu agresji współdyskutanta (trolling) 65.4 2.9-2.4 nieodpowiedzialne zajmowanie postaw eksperckich 62.2 3.5-3.1 uŝywanie w ogólnodostępnych miejscach, np.: w komentarzach do artykułów, wypowiedzi innych, na forach, czy blogach, sformułowań, zwrotów uznawanych powszechnie za obraźliwe 57.2 5.7-4.9 umieszczanie treści w Internecie niezgodnie z zasadami polskiej interpunkcji i ortografii 46.3 2.7-2.3 umieszczanie w internecie treści, materiałów bez zgody ich twórcy, np.: opracowań, utworów muzycznych 38.9 6.2-5.2 ukrywanie swojej toŝsamości/podawanie fałszywych danych na swój temat podczas dyskusji/korespondencji internetowej 38.8 3.1-2.5 rozsyłanie informacji, materiałów promocyjnych do wszystkich moŝliwych odbiorców 26.3-8.5 7.2 nieuŝywanie w korespondencji/zamieszczanych w Internecie treściach polskich znaków 25.8-4.3 3.7 21
Zachowania internautów odsetek ocen zdecydowanie negatywnych zróŝnicowanie ze względu na WIEK zamieszczanie na stronach WWW czy korespondencji internetowej programów mogących zagraŝać prywatności, finansom lub efektom pracy (wirusy, programy szpiegujące itp.) pomówienia i oszczerstwo wobec osób prywatnych Ogółem (N=1004) 93.8 88.1 Odchylenia od ogólnych wyników w próbie (w %) 18-24 lata 25-34 lata 35-44 lata 45-65 lata (N=259) (N=331) (N=184) (N=230) -2.3-6.2 1.4 1.3-0.3 1.6 1.0 4.1 publikowanie lub rozsyłanie niesprawdzonych, mogących wprowadzić w błąd informacji dotyczących leków lub innych porad medycznych 86.1-2.3 1.2-1.9 2.2 umieszczanie danych osobowych, informacji lub zdjęć osób prywatnych bez zgody zainteresowanych 85.0-3.5 2.6 2.5-2.0 wysyłanie tzw. "listów łańcuszkowych" 77.0 4.1 0.0-2.0-3.1 publikowanie lub rozsyłanie mogących wprowadzić w błąd informacji dotyczących produktów lub usług 75.1-3.7 1.3-1.2 3.2 publikowanie lub rozsyłanie niesprawdzonych, mogących wprowadzić w błąd informacji innego typu (informacje słownikowe, encyklopedyczne) 66.0-1.1-4.4 0.3 7.5 kierowanie dyskusji w Internecie na tory zmierzające ku wywołaniu agresji współdyskutanta (trolling) 65.4-3.6-5.9 6.3 7.6 nieodpowiedzialne zajmowanie postaw eksperckich 62.2-6.2-4.5 5.7 8.7 uŝywanie w ogólnodostępnych miejscach, np.: w komentarzach do artykułów, wypowiedzi innych, na forach, czy blogach, sformułowań, zwrotów uznawanych powszechnie za obraźliwe 57.2-6.6-5.2 2.0 13.2 umieszczanie treści w Internecie niezgodnie z zasadami polskiej interpunkcji i ortografii 46.3-10.4-6.4 2.1 19.4 umieszczanie w internecie treści, materiałów bez zgody ich twórcy, np.: opracowań, utworów muzycznych 38.9-10.7-2.6 5.7 11.5 ukrywanie swojej toŝsamości/podawanie fałszywych danych na swój temat podczas dyskusji/korespondencji internetowej 38.8-3.3-4.1-0.2 9.9 rozsyłanie informacji, materiałów promocyjnych do wszystkich moŝliwych odbiorców 26.3-0.4 3.9 3.0-7.6 nieuŝywanie w korespondencji/zamieszczanych w Internecie treściach polskich znaków 25.8-6.9-1.6 1.4 9.0 22
Zachowania internautów odsetek ocen zdecydowanie negatywnych zróŝnicowanie ze względu na WYKSZTAŁCENIE zamieszczanie na stronach WWW czy korespondencji internetowej programów mogących zagraŝać prywatności, finansom lub efektom pracy (wirusy, programy szpiegujące itp.) pomówienia i oszczerstwo wobec osób prywatnych Ogółem (N=1004) 93.8 88.1 Odchylenia od ogólnych wyników w próbie (w %) Podstawowe lub Średnie WyŜsze zawodowe (N=105) (N=430) (N=469) -2.4-0.5-1.7-1.8 2.1 1.9 publikowanie lub rozsyłanie niesprawdzonych, mogących wprowadzić w błąd informacji dotyczących leków lub innych porad medycznych 86.1-6.1-3.1 4.1 umieszczanie danych osobowych, informacji lub zdjęć osób prywatnych bez zgody zainteresowanych 85.0 1.7 0.1-0.6 wysyłanie tzw. "listów łańcuszkowych" 77.0-1.8-1.7 1.9 publikowanie lub rozsyłanie mogących wprowadzić w błąd informacji dotyczących produktów lub usług 75.1-10.3-2.5 4.6 publikowanie lub rozsyłanie niesprawdzonych, mogących wprowadzić w błąd informacji innego typu (informacje słownikowe, encyklopedyczne) 66.0-10.8-1.6 3.9 kierowanie dyskusji w Internecie na tory zmierzające ku wywołaniu agresji współdyskutanta (trolling) 65.4-1.6 0.9-0.4 nieodpowiedzialne zajmowanie postaw eksperckich 62.2-5.1-3.4 4.1 uŝywanie w ogólnodostępnych miejscach, np.: w komentarzach do artykułów, wypowiedzi innych, na forach, czy blogach, sformułowań, zwrotów uznawanych powszechnie za obraźliwe 57.2-3.9-2.8 3.4 umieszczanie treści w Internecie niezgodnie z zasadami polskiej interpunkcji i ortografii 46.3 2.3-2.8 2.1 umieszczanie w internecie treści, materiałów bez zgody ich twórcy, np.: opracowań, utworów muzycznych 38.9-4.6-2.6 3.5 ukrywanie swojej toŝsamości/podawanie fałszywych danych na swój temat podczas dyskusji/korespondencji internetowej 38.8 8.8 2.1-3.8 rozsyłanie informacji, materiałów promocyjnych do wszystkich moŝliwych odbiorców 26.3-3.4-3.3 3.8 nieuŝywanie w korespondencji/zamieszczanych w Internecie treściach polskich znaków 25.8 7.5-0.7-1.1 23
Czy zachowania zdarzają się często, czy teŝ rzadko? (N=1004) odsetek ocen bardzo często i często rozsyłanie informacji, materiałów promocyjnych do wszystkich moŝliwych odbiorców 88% nieuŝywanie w korespondencji/zamieszczanych w Internecie treściach polskich znaków 68% umieszczanie treści w Internecie niezgodnie z zasadami polskiej interpunkcji i ortografii 63% wysyłanie tzw. "listów łańcuszkowych" 62% uŝywanie w ogólnodostępnych miejscach sformułowań, zwrotów uznawanych powszechnie za obraźliwe umieszczanie w internecie treści, materiałów bez zgody ich twórcy, np.: opracowań, utworów muzycznych ukrywanie swojej toŝsamości/podawanie fałszywych danych na swój temat podczas dyskusji/korespondencji internetowej 58% 56% 50% zamieszczanie na stronach WWW czy korespondencji internetowej programów mogących zagraŝać prywatności, finansom lub efektom pracy (wirusy, programy szpiegujące itp.) kierowanie dyskusji w Internecie na tory zmierzające ku wywołaniu agresji współdyskutanta (trolling) 39% 36% nieodpowiedzialne zajmowanie postaw eksperckich 32% Umieszczanie danych osobowych, informacji lub zdjęć osób prywatnych bez zgody zainteresowanych publikowanie lub rozsyłanie mogących wprowadzić w błąd informacji dotyczących produktów lub usług 29% 28% pomówienia i oszczerstwo wobec osób prywatnych 28% publikowanie lub rozsyłanie niesprawdzonych, mogących wprowadzić w błąd informacji dotyczących leków lub innych porad medycznych publikowanie lub rozsyłanie niesprawdzonych, mogących wprowadzić w błąd informacji innego typu (informacje słownikowe, encyklopedyczne) 13% 12% 24
Negatywne zachowania internautów wskaźnik uciąŝliwości (N=1004) wysyłanie tzw. "listów łańcuszkowych" umieszczanie treści w Internecie niezgodnie z zasadami polskiej interpunkcji i ortografii rozsyłanie informacji, materiałów promocyjnych do wszystkich moŝliwych odbiorców uŝywanie w ogólnodostępnych miejscach, np.: w komentarzach do artykułów, wypowiedzi innych, na forach, czy blogach, sformułowań, zwrotów uznawanych powszechnie za obraźliwe nieuŝywanie w korespondencji/zamieszczanych w Internecie treściach polskich znaków umieszczanie w Internecie treści, materiałów bez zgody ich twórcy, np.: opracowań, utworów muzycznych zamieszczanie na stronach WWW czy korespondencji internetowej programów mogących zagraŝać prywatności, finansom lub efektom pracy (wirusy, programy szpiegujące itp.) ukrywanie swojej toŝsamości/podawanie fałszywych danych na swój temat podczas dyskusji/korespondencji internetowej kierowanie dyskusji w Internecie na tory zmierzające ku wywołaniu agresji współdyskutanta (trolling) nieodpowiedzialne zajmowanie postaw eksperckich umieszczanie danych osobowych, informacji lub zdjęć osób prywatnych bez zgody zainteresowanych pomówienia i oszczerstwo wobec osób prywatnych publikowanie lub rozsyłanie mogących wprowadzić w błąd informacji dotyczących produktów lub usług publikowanie lub rozsyłanie niesprawdzonych, mogących wprowadzić w błąd informacji dotyczących leków lub innych porad medycznych publikowanie lub rozsyłanie niesprawdzonych, mogących wprowadzić w 94% błąd informacji innego typu (informacje słownikowe, encyklopedyczne) 12% 0.11 Oceniane negatywnie Wskaźnik uciąŝliwości Często występujące (iloczyn częstotliwości występowania i negatywnych odczuć wobec zachowań) 13% 39% 36% 32% 29% 28% 28% 62% 63% 63% 58% 56% 50% 71% 68% 77% 73% 96% 88% 88% 88% 98% 92% 93% 98% 98% 94% 96% 0.12 0.59 0.56 0.55 0.51 0.49 0.43 0.38 0.37 0.33 0.30 0.28 0.27 0.27 25
Opinie o zachowaniu w Internecie - PODSUMOWANIE ZACHOWANIA W SIECI Wszystkie oceniane zachowania w Internecie respondenci uznali jednoznacznie za złe (od 73% do 98% ocen negatywnych). Szczególnie negatywnie oceniono zamieszczanie na stronach internetowych lub w korespondencji wirusów i programów szpiegujących (94% ocen zdecydowanie negatywnych), pomówienia i oszczerstwa wobec osób prywatnych (88%), publikowanie lub rozsyłanie nieprawdziwych informacji dotyczących leków lub porad medycznych (86%), czy teŝ umieszczanie danych osobowych, informacji lub zdjęć osób prywatnych bez zgody zainteresowanych (85%). PoniewaŜ jednak część tych zachowań jest powszechna, zaś część jest zjawiskiem marginalnym do ich oceny uŝyliśmy wskaźnika uciąŝliwości, który uwzględnia nie tylko nastawienie internautów do określonego zachowania, ale takŝe częstość kontaktu z nim. Według tak skonstruowanego wskaźnika najbardziej uciąŝliwe dla internautów są tzw. listy łańcuszkowe (96% ocen negatywnych i 62% częstych kontaktów z tym zachowaniem), umieszczanie treści w Internecie niezgodnie z zasadami polskiej interpunkcji i ortografii (odpowiednio 88% i 63%), rozsyłanie informacji, materiałów promocyjnych do wszystkich moŝliwych odbiorców (63% i 88%), uŝywanie w ogólnodostępnych miejscach zwrotów obraźliwych i wulgarnych (88% i 58%), czy teŝ nieuŝywanie w korespondencji, czy innych zamieszczanych treściach polskich znaków (71% i 68%). Analizując ocenę badanych zachowań w róŝnych grupach celowych moŝna stwierdzić, iŝ męŝczyźni oraz osoby młode (18-24 lata) rzadziej niŝ pozostali respondenci negatywnie oceniają większość z nich. Zdecydowanie bardziej wyczulone na tym punkcie są kobiety, osoby starsze, osoby lepiej wykształcone. KONTAKT Z NIEPRAWDZIWYMI, BŁĘDNYMI INFORMACJAMI W ciągu ostatniego roku najwięcej internautów spotkało się w sieci z nieprawdziwymi informacjami dotyczącymi znanych osób show-biznesu lub sportowców (58%), czy teŝ polityków i przedstawicieli rządu (52%). Znacznie mniej badanych zetknęło się z nieprawdziwymi informacjami o produktach/ usługach (38%), zdrowiu i urodzie (28%), czy ekonomii/ podatkach/ inwestycjach (23%). 26
SZCZEGÓŁOWE WYNIKI KORZYSTANIE Z INTERNETU ZWYCZAJE I KONSEKWENCJE
Korzystanie z Internetu zwyczaje i konsekwencje Czy kiedykolwiek respondent wykorzystał nieprawdziwe informacje z Internetu i wywołały one szkody? (N=1004) Wpływ korzystania z Internetu na znajomość ortografii/ interpunkcji (N=1004) nie zmieniła się 76% nie 91% tak 9% Jakiej sfery dotyczyły? -Osobistej (4.6%) -Nauki edukacji (4.6%) -Pracy zawodowej (1.5%) poprawiła się 11% pogorszyła się 13% Poziom stresu związany z formą dyskusji w Internecie (N=1004) Mało stresujące lub wcale 78% 36% 42% 19% 0% 3% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 1 - całkowity brak stresu 2 3 4 5 - bardzo silny stres 28
Dzieci i Internet Podstawa procentowa: respondenci posiadający w domu dzieci w wieku 5-15 lat Czy dzieci korzystają z Internetu? Czy rodzice monitorują działania swoich dzieci w Internecie? (N=184) nie 12% tak 88% 51% 29% TAK 80% 15% 2% 4% nie wiem raczej nie zdecydowanie tak zdecydowanie nie raczej tak Najbardziej negatywne treści dostępne dla dzieci w Internecie (N=184) 99% 91% 85% 69% 25% 23% 3% Czy rodzice/ dorośli blokują dostęp do stron z negatywnymi treściami? (N=184) tak 45% pornografia materiały drastyczne erotyka niesprawdzone strony z treściami edukacyjnymi komunikatory internetowe serwisy społecznościow e inne nie 55% 29
Korzystanie z Internetu zwyczaje i konsekwencje - PODSUMOWANIE Internauci w większości zgodnie twierdzą, iŝ w wyniku korzystania z Internetu ich znajomość ortografii i interpunkcji nie zmieniła się (76%). Poziom stresu związany z formą dyskusji w Internecie internauci uwaŝają za niski (78% ocen mało stresujące lub wcale nie stresujące ). 9% internautów zdarzyło się wykorzystać nieprawdziwe informacje z Internetu, które wywołały szkody. DZIECI I INTERNET 88% dzieci internautów w wieku 5-15 lat korzysta z Internetu. Internauci w większości deklarują, Ŝe monitorują działania swoich dzieci w Internecie (80%), zwracając szczególną uwagę na najbardziej ich zdaniem negatywne treści dotyczące przede wszystkim pornografii/ erotyki, materiałów drastycznych oraz niesprawdzonych treści edukacyjnych, jednak ponad połowa z nich (55%) nie blokuje dzieciom dostępu do tego typu stron. 30