Nazwa modułu: Demografia Rok akademicki: 2030/2031 Kod: HSO-1-203-s Punkty ECTS: 5 Wydział: Humanistyczny Kierunek: Socjologia Specjalność: - Poziom studiów: Studia I stopnia Forma i tryb studiów: - Język wykładowy: Polski Profil kształcenia: Ogólnoakademicki (A) Semestr: 2 Strona www: Osoba odpowiedzialna: prof. dr hab. Slany Krystyna (slany@agh.edu.pl) Osoby prowadzące: prof. dr hab. Slany Krystyna (slany@agh.edu.pl) Opis efektów kształcenia dla modułu zajęć Kod EKM Student, który zaliczył moduł zajęć wie/umie/potrafi Powiązania z EKK Sposób weryfikacji efektów kształcenia (forma zaliczeń) Wiedza M_W001 Zna metody i narzędzia, w tym techniki pozyskiwania danych pozwalające opisywać i wyjaśniać zjawiska i procesy demograficzne. SO1A_W06 M_W002 Ma wiedzę o procesach zmian procesów i struktur,instytucji oraz ich elementów, o przyczynach, przebiegu i skali i konsekwencjach tych zmian. SO1A_W09 Egzamin M_W003 Ma podstawowa wiedzę o relacjach między strukturami i instytucjami w zakresie struktur i procesów ludnościowych. SO1A_W03 Egzamin Umiejętności M_U001 Potrafi wykorzystać wiedzę teoretyczną do opisu i analizowania przyczyn i przebiegu zjawisk i procesów ludnościowych. Potrafi właściwie analizować przyczyny i przebieg zjawisk demograficznych. SO1A_U02, SO1A_U03, Prezentacja M_U002 Posiada umiejętność rozumienia i analizowania zjawisk demograficzno-społecznych. SO1A_U08 1 / 5
M_U003 Potrafi wykorzystać podstawowa wiedzę teoretyczną i pozyskiwać dane do analizowania konkretnych procesów i zjawisk społecznodemograficznych. SO1A_U02 M_U004 Posiada umiejętność przygotowywania wystąpień ustnych i pisemnych, przygotowania prezentacji tematycznej. SO1A_U09 Egzamin, Odpowiedź ustna, Wykonanie, Prezentacja M_U005 Potrafi prawidłowo interpretować zjawiska demograficzno-społeczne. SO1A_U01 Kompetencje społeczne M_K001 Potrafi odpowiednio określić priorytety służące realizacji określonego zadania. SO1A_K03 Wykonanie M_K002 Umie uczestniczyć w przygotowaniu projektów na temat wybranych zagadnień (starzenie się, rodzina, urodzenia). SO1A_K05 Wykonanie, Prezentacja Matryca efektów kształcenia w odniesieniu do form zajęć Kod EKM Student, który zaliczył moduł zajęć wie/umie/potrafi Forma zajęć Wykład audytoryjne laboratoryjne projektowe Konwersatori um seminaryjne praktyczne Inne terenowe E-learning Wiedza M_W001 M_W002 M_W003 Umiejętności M_U001 Zna metody i narzędzia, w tym techniki pozyskiwania danych pozwalające opisywać i wyjaśniać zjawiska i procesy demograficzne. Ma wiedzę o procesach zmian procesów i struktur,instytucji oraz ich elementów, o przyczynach, przebiegu i skali i konsekwencjach tych zmian. Ma podstawowa wiedzę o relacjach między strukturami i instytucjami w zakresie struktur i procesów ludnościowych. Potrafi wykorzystać wiedzę teoretyczną do opisu i analizowania przyczyn i przebiegu zjawisk i procesów ludnościowych. Potrafi właściwie analizować przyczyny i przebieg zjawisk demograficznych. 2 / 5
M_U002 M_U003 M_U004 M_U005 Posiada umiejętność rozumienia i analizowania zjawisk demograficznospołecznych. Potrafi wykorzystać podstawowa wiedzę teoretyczną i pozyskiwać dane do analizowania konkretnych procesów i zjawisk społecznodemograficznych. Posiada umiejętność przygotowywania wystąpień ustnych i pisemnych, przygotowania prezentacji tematycznej. Potrafi prawidłowo interpretować zjawiska demograficzno-społeczne. Kompetencje społeczne M_K001 M_K002 Potrafi odpowiednio określić priorytety służące realizacji określonego zadania. Umie uczestniczyć w przygotowaniu projektów na temat wybranych zagadnień (starzenie się, rodzina, urodzenia). Treść modułu zajęć (program wykładów i pozostałych zajęć) Wykład Demografia Celem zajęć jest zapoznanie studentów z podstawowymi pojęciami i metodami socjologii ludności oraz przedstawienie problemów ludnościowych współczesnego świata i Polski, w szczególności społecznych uwarunkowań i konsekwencji procesów ruchu naturalnego i wędrówkowego, struktur społeczno-demograficznych oraz zagadnień polityki ludnościowej. Program wykładów: 1.Teoretyczne i metodologiczne podstawy socjologii ludności (4) 1.1. podstawowe systemy analityczne socjologii ludności: aspekt przedmiotowy i podmiotowy 1.2. wybrane problemy analizy struktur i procesów ludnościowych 1.3. źródła informacji o strukturach i procesach ludnościowych 2.Struktury demograficzno-społeczne: ich uwarunkowania i procesualne następstwa przemian (9) 2.1. struktura ludności według cech biologicznych 2.2. struktura ludności w przestrzeni geograficznej 2.3. struktura ludności w przestrzeni społecznej 3. Rodzina jako podmiot zachowań demograficznych (4) 3.1. struktura i typy rodzin oraz gospodarstw domowych 3.2.proces powstawania rodziny 3 / 5
3.3. proces rozpadu i rekonstrukcji rodziny 4. Reprodukcja ludności i warunkujące ją procesy ruchu naturalnego (5) 4.1. mechanizmy i wzorce rozrodczości 4.2.mechanizmy i wzorce umieralności 4.3. typy reprodukcji ludności 4.4.teorie wyjaśniające przemiany we wzorcach reprodukcji ludności 5. Migracje ludności (4) 5.1. typy migracji 2.2.mechanizmy procesów migracyjnych ich uwarunkowania i konsekwencje 2.3.teorie migracji 6.Ludność w świetle prognoz demograficznych: świat kontynenty Polska (2) 7.Polityka ludnościowa: kierunki, cele, instrumenty działania (2) Sposób obliczania oceny końcowej Wynik egzaminu pisemnego: pytania otwarte Obowiązkowa obecność na zajęciach. Sprawdzanie wykonanych zadań i przygotowana prezentacja tematyczna. Wymagania wstępne i dodatkowe Obowiązkowa obecność na zajęciach. Sprawdzanie wykonanych zadań zadawnych na wykładach. Zalecana literatura i pomoce naukowe Literatura obowiązkowa Podręczniki: W. Czarkowska, K. Kluzowa, K. Slany: Elementy demografii, Kraków 1989 (w szczególności roz. 1,2,4 i 5) Okólski, M. Fihel, A. Demografia Współczesne zjawiska i teorie, Scholar, Warszawa 2012 Materiały źródłowe: Rocznik Demograficzny 2013 Warszawa, GUS Rocznik Statystyczny 2013 Warszawa, GUS Strona internetowa GUS; UN census. bureau http://www.oeaw.ac.at/vid/datasheet/download/european_demographic_data_sheet_2013.pdf. UN Population Data Sheet 2013; http://www.prb.org/pdf13/10wpds_eng.pdf. Raport w wyników. Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2011, GUS Warszawa Literatura dodatkowa: Małgorzata Krywult-Albańska, 2012, Spis powszechny jako źródło informacji o ludności, Studia Socjologiczne, 4 (207), s. 87-107 GUS, 2012, Raport z wyników NSP 2011 (rozdział I, II, III wstęp, metodologia, definicje ludności), http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/lud_raport_z_wynikow_nsp2011.pdf I. Kotowska, 2009, Spisy powszechne ludności jako źródło informacji o przemianach demograficznych i społecznych, w: Wiadomości Statystyczne nr 9. Dostępne: http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/pts/ws_09_2009.pdf; Jaguś, 2005. Od wielodzietności do bezdzietności. Przemiany w poglądach na posiadanie dzieci i ich uwarunkowania. Roczniki Socjologii Rodziny 2005. B. Budrowska, 2000, Macierzyństwo jako punkt zwrotny w życiu kobiety, cz.i 1. Rola matki jako podstawowa funkcja kobiety, Fundacja Nauki Polskiej, Warszawa K. Slany 2012. Trwanie rodzin i ich złożoność w ponowoczesnym świecie, w: A. Żukiewicz (red). Praca socjalna w służbie ludziom, Wyd. AKAPIT, Toruń. P. Szukalski, 2011, Demografia relacji międzypokoleniowych, w: Solidarność pokoleń. Dylematy relacji międzypokoleniowych, Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego. L. Krzyżowski, 2011, Kultura opieki rodzinnej w Polsce. Analiza oczekiwań i praktyk kulturowych w obrębie trzech generacji: dziadków, dorosłych dzieci i wnuków w: J. Mucha, L. Krzyżowski (red.) Ku socjologii starości, Wydawnictwa AGH, Kraków. J. Stypińska, 2011, Ageizm i dyskryminacja ze względu na wiek, w: J. Mucha, L. Krzyżowski (red.) Ku socjologii starości, Wydawnictwa AGH, Kraków. 4 / 5
S. Castles, M.J Miller, 2011, Migracje we współczesnym świecie roz.3, r.11 I. Grabowska-Lusinska, M.Okólski, 2009, Emigracja ostatnia?, Wyd. Naukowe Scholar. str.10-33. Publikacje naukowe osób prowadzących zajęcia związane z tematyką modułu Nie podano dodatkowych publikacji Informacje dodatkowe Dodatkowe informacje dla studentów: Literatura dostępna w bibliotece socjologicznej AGH; wykład obowiązkowy sprawdzana jest lista uczestników. Konieczność wykonywania zadanych prac w trakcie wykładu. Nakład pracy studenta (bilans punktów ECTS) Forma aktywności studenta Egzamin lub kolokwium zaliczeniowe Samodzielne studiowanie tematyki zajęć Udział w wykładach Przygotowanie do zajęć Sumaryczne obciążenie pracą studenta Punkty ECTS za moduł Obciążenie studenta 2 godz 70 godz 30 godz 30 godz 132 godz 5 ECTS 5 / 5