Wkład Green Effort Group w negocjacje EU-ETS Lp Komisja Europejska Green Effort Group Wynegocjowany Kompromis 1 brak benchmarku 2 brak regulacji uzupełnienie systemu aukcyjnego benchmarkiem produktowym paliwowozależnym, opartym na rzeczywistej produkcji, w celu likwidacji nadspodziewanych zysków (windfall profit) wprowadzenie regulacji cen uprawnień do emisji CO2 mechanizmu korytarza (pułap i podłoga), ograniczającego większe fluktuacje cen uprawnień do emisji CO2, będącego swoistym zaworem bezpieczeństwa dla energetyki: derogacja w latach 2013-2019 dla państw nawęglonych lub wyizolowanych z prawem stosowania benchmarku fuelspecific dla przemysłu: prawo do stosowania benchmarku produktowego możliwość powołania specjalnej komisji w przypadku gwałtownego wzrostu cen. przegląd rozwiązań w 2016 roku 3 brak mechanizmu wprowadzenie mechanizmu elastyczności umożliwiającego przenoszenie uprawnień z sektora non-ets do ETS (domestic offset), co pozwoli na minimalizację kosztów CO2 i poprawę efektywności energetycznej Unii Europejskiej przegląd rozwiązań w 2016 roku - rezultat częściowy, ponieważ klauzula przeglądowa tylko teoretycznie będzie dotyczyła możliwości wprowadzenia przesuwania uprawnień z non-ets do ETS 4 rok bazowy 2005 przesunięcie roku bazowego z roku 2005 na rok 1990 brak rezultatu (rokiem bazowym będzie 2005 lub okres 2005-2007 ) 5 brak regulacji ograniczenie otwartości licytacji w taki sposób, aby dostęp do aukcji mogli mieć tylko producenci beneficjenci benchmarku aukcji (sposób prowadzenia aukcji wg projektu KE miał być uregulowany na późniejszym etapie) 1
6 brak regulacji 7 brak mechanizmu wprowadzenie proporcjonalnego przydziału uprawnień (pro rata) proporcjonalna redukcja ofert, podobnie jak w systemie pierwotnych ofert publicznych - IPO (zamiast przydziału pro pecunia najbogatszym oferentom) wprowadzenie syndykatów aukcyjnych (auction rings) dla grup krajów o podobnych poziomach wykorzystania węgla, oraz ich stopniowe łączenie w europejski system otwartych aukcji aukcji (sposób prowadzenia aukcji wg projektu KE miał być uregulowany na późniejszym etapie) aukcji zmniejszenie kosztów przez redukcję poziomu aukcjoningu 8 90% proporcjonalnie do emisji 10% proporcjonalnie do PKB per capita 0% proporcjonalnie do redukcji wg Kioto przydział uprawnień na aukcje 70% proporcjonalnie do emisji i 30% odwrotnie proporcjonalnie do PKB per capita 88% proporcjonalnie do emisji 10% proporcjonalnie do PKB per capita 2% proporcjonalnie do redukcji wg Kioto dla grupy państw, które osiągnęły sukces 9 100% aukcji w energetyce 10 stopniowe wprowadzenie europejskiego systemu otwartych aukcji w EU-ETS dla sektora energetycznego (w sposób podobny jak w przemyśle) dla energetyki: w postaci derogacji dla przemysłu: spowolnienie procesu wprowadzania aukcjoningu min 20% earmarkingu tzn. środków dla państw trzecich brak earmarkingu usunięcie earmarkingu Propozycje Komisji Europejskiej w kwestii Systemu EU-ETS Ze względu na konieczność podjęcia wzmożonych działań na rzecz ochrony klimatu i wdrożenia w życie zapisów Protokołu z Kioto, jak również z uwagi na fakt, że obecne rozwiązanie funkcjonujące w ramach ETS, oparte o bezpłatny przydział uprawnień do emisji (w przeszłości znany pod nazwą grandfathering) nie spełniło swojej roli w oczekiwanym stopniu, w Komisji Europejskiej powstał projekt nowej Dyrektywy EU-ETS. 2
Odpowiedź - Green Effort Group Green Effort Group została powołana do życia w lipcu 2008 r. Celem Green Effort Group (Grupa G-6) było promowanie zasad solidarności ekologicznej, która oparta jest na połączeniu zasady zrównoważonego rozwoju z europejską koncepcją solidarności, polegającej na właściwym rozłożeniu obciążeń związanych z funkcjonowaniem w UE, w sposób proporcjonalny do potencjału ekonomicznego państw członkowskich. Składała się z czterech największych polskich koncernów energetycznych: PGE Polska Grupa Energetyczna S.A., Tauron Polska Energia S.A., Enea S.A. oraz Energa S.A., jak również dwóch struktur założonych przez organizacje przemysłowe: Forum CO2 oraz Forum Odbiorców Energii Elektrycznej i Gazu. W imieniu polskiego sektora przemysłowego oraz energetycznego Green Effort Group działała na rzecz modyfikacji zapisów zaproponowanego przez Komisję Europejską nowego Systemu Handlu Uprawnieniami do Emisji Gazów Cieplarnianych (EU-ETS), przy jednoczesnej akceptacji celów Europejskiego Pakietu Energetyczno-Klimatycznego oraz programu 3 x 20 do roku 2020. Złożenia Green Effort Group były również zbieżne z celami polskiego rządu. Zamiarem członków Green Effort Group było wynegocjowanie w ramach EU-ETS rozwiązań mających na celu racjonalizację i optymalizację kosztów ograniczenia efektu cieplarnianego poprzez zmniejszenie emisji CO2 i pozostałych gazów cieplarnianych. W tym celu reprezentanci Green Effort Group, na czele z prof. Krzysztofem Żmijewskim pełniącym funkcję koordynatora inicjatywy przeprowadzili szeroko zakrojoną kampanię informacyjną i przeprowadzili dużą liczbę spotkań z najwyższego szczebla polskimi i europejskimi politykami, ekspertami oraz z przedstawicielami mediów. Członkowie Green Effort Group zgadzali się ze stanowiskiem Komisji Europejskiej, iż obecne rozwiązanie funkcjonujące w ramach ETS, oparte o bezpłatny przydział uprawnień do emisji (w przeszłości znany pod nazwą grandfathering) nie spełniło swojej roli w oczekiwanym stopniu. Z tego względu postanowili zaproponować rozwiązanie, które w wyniku wprowadzenia nowelizacji dyrektywy EU-ETS spełniałoby cztery podstawowe warunki: Skuteczności system powinien przynieść znaczne ograniczenie emisji gazów cieplarnianych nie tylko w Europie, ale również w skali świata; Efektywności nowe rozwiązanie powinno przynieść pożądany efekt po najniższych możliwych kosztach, szczególnie w odniesieniu do kosztów energii, tak aby nie narazić na niebezpieczeństwo przewagi konkurencyjnej europejskiej gospodarki; Sprawiedliwości konieczność poszanowania podstawowej zasady Unii Europejskiej, czyli koncepcji udziału w kosztach wspólnie przyjętych rozwiązań proporcjonalnie do siły i potencjału poszczególnych państw członkowskich; Elastyczności zmniejszenie emisji powinno następować tam, gdzie jest to najbardziej efektywne ekonomicznie, tak więc powinna istnieć możliwość offsetu praw do emisji w ramach ETS na przydziały spoza ETS (kredyty podobne do tych na jednostki redukcji emisji (ERU) - mechanizm podobny do Mechanizmu Wspólnych Działań (JI) offset krajowy). 3
Green Effort Group zaproponowało następującą listę modyfikacji zasad systemu aukcyjnego: 1. uzupełnienie systemu aukcyjnego benchmarkiem produktowym paliwowozależnym, opartym na rzeczywistej produkcji, w celu likwidacji nadspodziewanych zysków (windfall profit); 2. wprowadzenie regulacji cen uprawnień do emisji CO2 mechanizmu korytarza (pułap i podłoga), ograniczającego większe fluktuacje cen uprawnień do emisji CO2, będącego swoistym zaworem bezpieczeństwa; 3. wprowadzenie mechanizmu elastyczności umożliwiającego przenoszenie uprawnień z sektora non-ets do ETS (domestic offset), co pozwoli na minimalizację kosztów CO2 i poprawę efektywności energetycznej Unii Europejskiej; 4. przesunięcie roku bazowego z roku 2005 na rok 1990; 5. ograniczenie otwartości licytacji w taki sposób, aby dostęp do aukcji mogli mieć tylko producenci beneficjenci benchmarku; 6. wprowadzenie proporcjonalnego przydziału uprawnień (pro rata) proporcjonalna redukcja ofert, podobnie jak w systemie pierwotnych ofert publicznych - IPO (zamiast przydziału pro pecunia najbogatszym oferentom); 7. wprowadzenie syndykatów aukcyjnych (auction rings) dla grup krajów o podobnych poziomach wykorzystania węgla, oraz ich stopniowe łączenie w europejski system otwartych aukcji; 8. przydział uprawnień na aukcje 70% proporcjonalnie do emisji i 30% odwrotnie proporcjonalnie do PKB per capita; 9. stopniowe wprowadzenie europejskiego systemu otwartych aukcji w EU-ETS dla sektora energetycznego (w sposób podobny jak w przemyśle). Powyższe rozwiązania nie ograniczały poziomu redukcji emisji (poziom określa Dyrektywa) tylko znacznie zmniejszały koszt tej redukcji. W ramach swojej działalności przedstawiciele Green Effort Group podjęli szereg inicjatyw zmierzających do zyskania jak najszerszego poparcia swoich propozycji. Informowano przedstawicieli unijnych władz, świata nauki i mediów o zagrożeniach zdiagnozowanych przez polskich ekspertów związanych z energetyką i przemysłem, pojawiających się w rezultacie wprowadzenia proponowanej przez KE nowej Dyrektywy EU-ETS oraz przedstawienie rozwiązań korzystnych dla Polski i Europy, wypracowanych w ramach Green Effort Group. Promowano stanowisko i postulaty głoszone przez polską energetykę oraz przemysł. Działano na rzecz zorganizowania wsparcia dla inicjatywy Green Effort Group w Parlamencie Europejskim. 4
Wynegocjowany Kompromis W wyniku ogromnego wysiłku włożonego przez polski rząd oraz przedstawicieli polskiej energetyki i przemysłu skupionych wokół Green Effort Group udało się doprowadzić do tego, że przedstawione przez Polskę problemy zostały w końcu zauważone, zaproponowane narzędzia zostały częściowo zaakceptowane i w końcu podjęto z nami dialog. Pomimo wzmożonych starań nadal pozostały nierozwiązane pozostały następujące problemy związane z: retrofitami i modernizacją; nowymi źródłami i definicją występującego w Kompromisie określenia phisically initiated investments ; zdefiniowaniem derogacji określona jest w wartościach bezwzględnych (konieczność Narodowego Planu Efektywności Energetycznej); restrukturyzacją gospodarki; zdefiniowaniem ceny uprawnienia - 39 /tco2 w cenach stałych 2005r.. Powyższe zestawienia i uwagi wskazują jedynie, że potrafimy ocenić rzeczywisty wymiar sukcesu. A jest to sukces niewątpliwy. Jeżeli zrealizujemy polski wariant Programu 3x20 to uzyskamy ok. 1,7 mld /rok (łącznie 11,9 mld w latach 2013 2019) premii realizacyjnej, którą będzie można wykorzystać na poprawę efektywności energetycznej i na redukcję emisji; zredukujemy emisję w sektorze ETS o min. 20%; rozwiniemy OZE i zwiększymy efektywność energetyczną całej gospodarki. W skrócie dołączymy do najlepszych. Wierzymy, że tak się stanie. W przeciwnym razie na samo CO2 dopłacimy 2,8 mld /rok (łącznie 19,6 mld w latach 2013 2019). Wszystko to w wyniku uzyskanej derogacji: zamiast 100% aukcjoningu 70% średniej emisji z lat 2008 2012 otrzymamy w trybie benchmarku, czyli za darmo, tzn. w zamian za produkcję. 5