System handlu emisjami a dywersyfikacja źródeł energii jako wyzwanie dla państw członkowskich Unii Europejskiej. Polski, Czech i Niemiec

Transkrypt

1

2

3 System handlu emisjami a dywersyfikacja źródeł energii jako wyzwanie dla państw członkowskich Unii Europejskiej. Porównanie strategii i doświadczeń Polski, Czech i Niemiec mgr Łukasz Nadolny Uniwersytet Łódzki Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny

4 Wprowadzenie Plan wystąpienia Sytuacja sektora energetycznego Polski, Czech i Niemiec Strategie rozwoju sektora energii Efekty w zakresie redukcji emisji gazów cieplarnianych Podsumowanie

5 Cel referatu Czy polska gospodarka jest w stanie dostosować się do rosnących wymagań stawianych przez UE w zakresie redukcji emisji gazów cieplarnianych? Jakie są dotychczasowe doświadczenia Polski, Czech i Niemiec wynikające z udziału w EU ETS oraz perspektywy na przyszłość?

6 Cel referatu Polska nie podjęła wystarczających działań na rzecz zmniejszenia zużycia węgla i zastąpienia go alternatywnymi nośnikami energii. W efekcie cele UE w zakresie redukcji emisji CO 2 będą trudne do zrealizowania. Polska będzie mniej konkurencyjna od Czech i Niemiec, które wcześniej rozpoczęły proces dywersyfikacji źródeł energii.

7 Wprowadzenie EU ETS jako odpowiedź na decyzje podjęte na szczeblu międzynarodowym, co do konieczności walki ze zjawiskiem globalnego ocieplenia. Aktualny cel redukcja do 2020 r. emisji CO 2 o co najmniej 20% w porównaniu z 1990 r. Przyszły cel redukcja emisji CO 2 o 80-95% do roku 2050.

8 Sytuacja sektora energetycznego Polski, Czech i Niemiec Polska Czechy i Niemcy dominują w Unii Europejskiej pod względem ilości wydobywanego węgla. Gospodarki tych państw znacząco różnią się pod względem ilości energii pozyskiwanej z węgla oraz wykorzystywanej na własne potrzeby.

9 Struktura źródeł energii pierwotnej w Polsce, Czechach i Niemczech w 2013 r , , ,0 kto oe , , ,0 0,0 80% 37% 59% Polska Czechy Niemcy Paliwa stałe Gaz ziemny Energia atomowa Źródła odnawialne Odpady Ropa naftowa Źródło: opracowanie własne na podstawie: Eurostat

10 Struktura zużycia energii brutto z poszczególnych źródeł w Polsce, Czechach i Niemczech w 2013 r , , ,0 kto oe , , , ,0 0,0 54% 25% 37,5% Polska Czechy Niemcy Paliwa kopalne Gaz ziemny Energia atomowa Źródła odnawialne Odpady Ropa naftowa Źródło: opracowanie własne na podstawie: Eurostat

11 Strategie rozwoju sektora energii (Polska) Polityka energetyczna Polski do 2030 r., Ministerstwo Gospodarki, 2009: węgiel ma być głównym paliwem dla elektroenergetyki, przy wzroście efektywności wykorzystania surowca, udział energii jądrowej w produkcji energii ma przekroczyć 10% do 2030 r., pierwsza instalacja w 2020 r., wzrost wykorzystania odnawialnych źródeł energii do co najmniej 15% w 2020 r.

12 Strategie rozwoju sektora energii (Polska) Projekt polityki energetycznej Polski do 2050 roku, Ministerstwo Gospodarki, 2014: węgiel ma być pozostać paliwem dla elektroenergetyki, ma być gwarantem bezpieczeństwa energetycznego, energia jądrowa ma być stabilną alternatywą dla węgla, uruchomienie elektrowni przesunięto na okres po 2024, udział odnawialnych źródeł energii - 15% w 2020 r., pozyskiwanie gazu ziemnego ze źródeł niekonwencjonalnych.

13 Strategie rozwoju sektora energii (Czechy) Państwowa Koncepcja Energetyczna do roku 2050, Ministerstwo Przemysłu i Handlu Republiki Czeskiej, 2009: elektrownie atomowe mają wytwarzać 47% energii elektrycznej (19% w 2013 r.), zużycie węgla do produkcji energii elektrycznej ma zmaleć z 60 do 12%, wzrost wykorzystania źródeł odnawialnych do 30%, Aktualizacja z 2014 r. Państwowej Koncepcji Energetycznej: do 2040 energia elektryczna wytwarzana w 80% z krajowych zasobów, z czego: 46-58% - energia atomowa, 18-25% - źródła odnawialne, 5-15% - gaz ziemny, 11-21% - węgiel, elektrownie atomowe, nie kopalnie, głównym źródłem energii.

14 Strategie rozwoju sektora energii Koncepcja Energetyczna, 2010: (Niemcy) wygaszanie elektrowni jądrowych, w 2013 r. ilość energii zmalała o 42% w porównaniu z 2000 r., elektrownie jądrowe są zastępowane źródłami odnawialnymi, 9 działających instalacji zostanie wyłączonych do 2022 r., z atomu Udział energii z OZE w jej finalnym zużyciu wzrośnie z 10% w 2010 r. do 60% w roku 2050, elektryczność będzie wytwarzana w 80% z tego źródła, Zwiększenie efektywności wykorzystania energii, do 2050 r. jej zużycie ma zmaleć o 50% w porównaniu z 2008, Redukcja emisji gazów cieplarnianych o 40% do 2020 r. oraz o 80% w roku 2050.

15 Efekty w zakresie redukcji emisji gazów cieplarnianych EU ETS - nowy rynek obrotu pozwoleniami na emisje gazów cieplarnianych, rozpoczął funkcjonowanie w 2005 r. Podstawą funkcjonowania jest zasada cap and trade (ogranicz i handluj). Podmioty objęte systemem mogą swobodnie sprzedawać i kupować uprawnienia, których ogólna liczba podlega określonym limitom : okres przygotowawczy, 95% pozwoleń rozdzielonych bezpłatnie : realizacja zobowiązania do redukcji emisji gazów cieplarnianych o 8% w porównaniu z 1990 r., 90% pozwoleń rozdzielonych bezpłatnie : cel redukcja emisji CO 2 o 20% w porównaniu z 1990 r. poprzez: zmniejszenie ilości bezpłatnych pozwoleń z 80 do 30%, zmniejszanie całkowitej liczby pozwoleń corocznie o 1,74%.

16 Liczba przyznanych uprawnień i zweryfikowanych emisji gazów cieplarnianych w Polsce, Czechach i Niemczech w latach Polska Czechy MtCO2e MtCO2e Przyznane uprawnienia Niemcy Zweryfikowane emisje Przyznane uprawnienia Zweryfikowane emisje 400 MtCO2e Przyznane uprawnienia Zweryfikowane emisje Źródło: opracowanie własne na podstawie: European Environment Agency, EU Emissions Trading System (ETS) data viewer.

17 Podsumowanie Polska jest w największym stopniu uzależniona od węgla, który wydobywa i zużywa na własne potrzeby. Polska nie posiada realnej alternatywy dla węgla. Czesi wspierają rozwój energetyki jądrowej. Niemcy rozwijają sektor odnawialnych źródeł energii. Działania Polski na rzecz ograniczenia zużycia węgla i rozwoju alternatywnych źródeł były niewystarczające. W efekcie krajowa gospodarka będzie mniej konkurencyjna od czeskiej i niemieckiej. Sąsiadom będzie łatwiej dostosować się do zainicjowanych przez UE zmian.

18 Dziękuję za uwagę mgr Łukasz Nadolny Uniwersytet Łódzki Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny