Zagadnienia polityczno-prawne w Polsce na tle Unii i świata w horyzoncie czasowym do 2050 r.

Transkrypt

1 Zagadnienia polityczno-prawne w Polsce na tle Unii i świata w horyzoncie czasowym do 2050 r. dr inż. Sławomir Pasierb s.pasierb@fewe.pl Projekt: Zeroemisyjna gospodarka energią w warunkach zrównoważonego rozwoju Polski do 2050r. Panel polityczno-prawny Konferencja inaugurująca prace paneli projektu Katowice, 14 grudnia 2009 rok 1

2 Chronologia prac w panelu 1. Prezentacja wersji wstępnej ekspertyzy Zagadnienia polityczno-prawne w Polsce na tle Unii i świata w horyzoncie czasowym. Spotkanie robocze Ekspertyza końcowa jw. Opracowanie Rekomendacje i nabór ekspertów panelu październik/listopad Prezentacja wyników ekspertyzy

3 Strategia energetyczna Unii Europejskiej Zielona księga z 2006r wykłada europejską strategię na rzecz zrównoważonej, konkurencyjnej i bezpiecznej energii Cele strategii - Trwałość: konkurencyjne źródła OZE i niskoemisyjne nośniki energii, ograniczenie popytu na energię, przodowanie w ochronie klimatu ziemi; - Konkurencyjność: otwarte rynki, zachęty dla czystej energii i racjonalnego wykorzystania energii, łagodzenie wpływu wzrostu cen, liderem w rozwoju nowych technologii; - Bezpieczeństwo zaopatrzenia w energię: zintegrowane zarządzanie popytem i podażą energii, pobudzanie inwestycji, przygotowanie do sytuacji kryzysowych, dostęp do ogólnoświatowych zasobów, dostęp wszystkich do energii 3

4 Co wnosi pakiet klimatyczno-energetyczny Propozycja KE z , wynegocjowana przez liderów krajów członkowskich , zaadoptowana przez Radę UE i przez Parlament Europejski w formie 3-ciego zliberalizowanego pakietu klimatyczno-energetycznego Cele: - zmniejszyć emisję gazów cieplarnianych (EGC) o 20% w 2020 w stosunku do 1990r przez każdy kraj członkowski - zwiększyć udział energii ze źródeł odnawialnych (OZE) do 20% w 2020r, w tym osiągnąć 10% udziału biopaliw - zwiększenie efektywności wykorzystania energii o 20% do 2020r w porównaniu do prognozy zapotrzebowania na paliwa i energię 4

5 Jakie mechanizmy pakietu (1) Dyrektywa o odnawialnych źródłach energii (RES) (2) Dyrektywa o Systemie Handlu Uprawnieniami do Emisji GC w UE (EU ETS) (3) Dyrektywa o wychwytywaniu i magazynowaniu CO 2 (CCS) (4) Decyzja o równym rozłożeniu wysiłków w redukcji EGC (ESD) w sektorach nie objętych EU ETS 5

6 Największe wyzwanie nowa Dyrektywa EU ETS (1) Po 2013 roku uprawnienia do emisji GC w sektorach objętych EU ETS (wytwarzanie energii elektrycznej, koksownie, rafinerie, produkcja metali, cementu, ceramika, szkła, pulpy i papieru) nie będą rozdzielane za darmo (2) Sektory ETS w przemyśle zaczną od kupna w drodze aukcji 20% ogółu uprawnień w 2013r, stopniowy wzrost do 70% w 2020r, aż do kupowania 100% w 2027r (możliwość zwolnień wypływ węgla) (3) W wytwarzaniu energii elektrycznej 100% uprawnień do emisji będzie kupowane w drodze aukcji od 2013r. Nowa dziesiątka EU-10, w tym Polska ma złagodzone wymogi: 30% zakupu uprawnień w 2013, stopniowy wzrost do 100% w 2020r (4) W sektorach EU ETS musi być w 2020r osiągnięta 21% redukcja emisji GC w stosunku do 2005r 6

7 Efekty decyzji o równych wysiłkach dla Polski (1) Kraje UE w sektorach nie objętych systemem EU ETS (transport, budynki, usługi małe przemysłowe instalacje, rolnictwo, odpady) są zobowiązane do 10% redukcji emisji GC w 2020r w stosunku do 2005 roku (2) - Polska (w grupie krajów o PKB/mieszkańca i poniżej 10% od średniej UE) uzyskała możliwość zwiększenia emisji o14% do 2020r w sektorach poza systemem EU ETS - Transport gwałtownie rozwijający się skonsumuje tę możliwość, reszta musi zredukować (3) Zobowiązania udziału OZE w zużyciu finalnej w 2020r zostały zredukowane do 15% (niższy potencjał, mniejsza zamożność) 7

8 Krajowe rozwiązania implementacja celów UE (1) Polityka energetyczna Polski do 2030 r przyjęta : - przyjęcie celów pakietu klimatyczno-energetycznego - dążenie do zeroenergetycznego rozwoju kraju do 2030 roku - konsekwentne zmniejszanie energochłonności polskiej gospodarki do poziomu UE-15 - wypracowanie ścieżki dojścia do 15% udziału OZE w zużyciu energii finalnej w 2020r i dalszy wzrost tego wskaźnika (2) Ustawa o efektywności energetycznej (11 wersja, wejście w życie 2009r?) (3) Krajowy plan na rzecz efektywności energetycznej przeniesienie obowiązku lokalnych planów w Ustawie o efektywności energetycznej (Dyrektywa UE) (4) Plan działań na rzecz wzrostu wykorzystania OZE do 2020 roku (Dyrektywa UE) 8

9 Wyzwania więcej niż biznes jak zwykle 1,2 Energochłonność PKB (energia pierwotna) vs PKB na mieszkańca dla 27. państw Unii Europejskiej w 2007 roku oraz ścieżka wg Polityki Energetycznej Polski do 2030 roku Energochłonność PKB [toe/tys US$] 1,0 0,8 0,6 0,4 0,2 BG RO SK PL LV EST LT H 2015 CZ 2020 M P SLO CY GR E F 2025 UE I B D A NL FIN S GB IRL DK UE - 27 Polska wg PEP 2030 średnia UE - 27 Potęg. (UE - 27) trend potęgowy UE - 27 y = 1,5123x -0,6804 R 2 = 0,8258 L 0, PKB / mieszkańca [ US$] Źródło: Analiza i korelacja FEWE, Key World Energy Statistics IEA, Polityka Energetyczna Polski do 2030 roku ( ) - MG 9

10 Nowe podejście i nowe mechanizmy potrzebne Zużycie energii pierwotnej w gospodarce narodowej w latach oraz prognoza do 2030 roku wg trendu z lat i wg Polityki Energetycznej Polski do 2030 ( ) oraz energochłonność gospodarki narodowej 8 Energia pierwotna - zużycie w latach zużycie energii pierwotnej [PJ] energochłonność zużycie energii pierwotnej energochłonność [MJ/zł 2000] Energia pierwotna - kontynuacja trendu Energia pierwotna - cel wg PEP 2030 ( ) Energia pierwotna - ścieżka wg UE - 27 energochłonność w latach energochłonność - kontynuacja trendu energochłonność - wg PEP 2030 ( ) energochłonność - ścieżka wg UE - 27 Źródło: analiza FEWE wg danych z Gospodarki Paliwowo-Energetycznej w latach , GUS; prognozy: PEP 2030 ( ), FEWE: kontynuacja trendu i ścieżka UE

11 Cele polityki czy ograniczenia realizacyjne Zużycie energii elektrycznej brutto w gospodarce narodowej w latach i ewaluacja prognoz zapotrzebowania w politykach energetycznych Polski zużycie w latach prognozy: wg PEP 2030 (projekty i ) Energia elektryczna [TWh] wg PEP 2030 (projekt ) wg PEP 2025 (w. podstawowe węglowy i gazowy, traktatowy) wg PEP 2025 (w. efektywnościowy) Żródło: analiza - FEWE; Gospodarka Paliwowo-Energetyczna z lat , GUS; projekty Polityki Energetycznej Polski do 2030 roku , , ; Polityka Energetyczna Polski do 2025 roku - dokument przyjęty przez Radę Ministrów

12 Rozerwanie współzależności: wzrost GDP versus emisja CO 2 Emisja gazów cieplarnianych w latach i prognoza emisji do 2030 roku emisja w latach [Gg CO2] kontynuacja trendu [Gg CO2] Emisja GC [Gg CO 2 ] wg pakietu klimat.-energetycznego [Gg CO2] wg projektów PEP i Źródło: analiza FEWE; Polityka Energetyczna Polski do 2030 roku - projekty i ; Krajowa inwentaryzacja emisji i pochłaniania GC za rok 2006, KASHUE 12

13 Otoczenie polityczno-prawne Jest drogowskaz na cele 3x20%, są i tworzą się regulacje dla osiągnięcia tych celów Otoczenie jest niepewne, brak światowego porozumienia w stylu post - Kyoto. Jeżeli będzie, to prawdopodobna redukcja 30% gazów cieplarnianych do 2020 w UE Rośnie przekonanie w świecie o niedopuszczeniu do wzrostu temperatury ziemi o więcej niż 2 o C, co odpowiada stężeniu CO 2 eqv nie więcej niż ppm i konieczności redukcji emisji o 85 50% w stosunku do 2000 roku. 13

14 Czy COP 15 w Kopenhadze doprowadzi do porozumienia (1) Przed COP 15 nasilają się deklaracje, czy będą zwiastunami porozumienia: - USA/Prezydent Obama ma zaproponować 17% redukcję emisji w 2020r w stosunku do 2000r i cel na 2050r 83% redukcji w stosunku do BAU - Chiny: 40 45% zmniejszenie emisyjności GDP w 2020/ Brazylia: redukcja o 36 39% w 2020/ Rosja: redukcja o 25% w 2020/ Korea Południowa: redukcja o 4% w 2020/ Indie: redukcja o 20 25% w 2020/ Singapur: redukcja o 16% w 2020/2005 (2) Deklaracje często uwarunkowane są: tak - jeżeli 14

15 Sygnały dla rozwoju niskowęglowej gospodarki do 2050 roku (1) Jeżeli nastąpi porozumienie i powstanie koalicji klimatycznej państw świata do 2012 roku, to prawdopodobne jest przyjęcie celu redukcji 50% w 2050 w stosunku do 1990 roku (2) Brak porozumienia i możliwie jak najszybszych rozwiązań polityczno-prawnych stwarza duże ryzyko błędnych decyzji inwestycyjnych. Potrzeby modernizacji i rozwoju sektora wytwarzania energii elektrycznej i ciepła oraz energochłonnych branż przemysłu (stal, cement, ciężka chemia) są już tera, skutki inwestycji rzutują na cały cykl żywotności technologii, to jest lat (3) Nowym sygnałem o podejściu polityki w Polsce zorientowanej na przyszłość, powstanie być może (październik 2009) Społecznej Rady Redukcji Emisji i zapowiedź powstania w 2010r Narodowego Programu Redukcji Emisji 15

16 Na koniec Dziękuję za uwagę 16