Wniosek DECYZJA RADY

Transkrypt

1 KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia r. COM(2016) 183 final 2016/0094 (NLE) Wniosek DECYZJA RADY w sprawie stanowiska, jakie należy przyjąć w imieniu Unii Europejskiej w odniesieniu do międzynarodowego instrumentu, który ma zostać opracowany przez organy ICAO, a który ma na celu wprowadzenie od 2020 r. jednego międzynarodowego środka rynkowego dotyczącego emisji w lotnictwie międzynarodowym PL PL

2 UZASADNIENIE 1. KONTEKST WNIOSKU Przyczyny i cele wniosku Podczas 21. konferencji stron konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu przyjęto porozumienie klimatyczne z Paryża, którego celem jest ograniczenie globalnego wzrostu temperatury na poziomie znacznie poniżej 2 C w stosunku do poziomów sprzed epoki przemysłowej i kontynuacja starań zmierzających do ograniczenia wzrostu temperatury do 1,5 C. Do roku 2050 światowe emisje gazów cieplarnianych powinny zostać zmniejszone o co najmniej 50 % poniżej ich poziomów z 1990 r. Wszystkie sektory gospodarki, w tym lotnictwo międzynarodowe, powinny przyczyniać się do realizacji wspomnianego ograniczenia emisji. Emisje gazów cieplarnianych z lotnictwa międzynarodowego stanowią ponad 2 % światowych emisji i rosną dynamicznie, a prognozy na rok 2050 wskazują, że w przypadku scenariusza dotychczasowego postępowania przedmiotowe emisje mogą wzrosnąć o ponad 200 % w porównaniu z obecnymi poziomami. W komunikacie Komisji do Parlamentu Europejskiego i Rady Protokół paryski plan przeciwdziałania zmianie klimatu na świecie po 2020 r. 1 podkreślono, że ICAO powinna działać na rzecz skutecznego uregulowania kwestii emisji pochodzących z lotnictwa międzynarodowego przed końcem 2016 r. Pomimo usprawnień technicznych potencjał zmniejszenia całościowych emisji jest ograniczony w sektorze lotniczym, zatem środki rynkowe uznano za odpowiedni środek umożliwiający lotnictwu wniesienie wkładu w całościowe zmniejszenie emisji. Na 38. sesji Zgromadzenia ICAO (2013) podjęto decyzję w sprawie opracowania jednego międzynarodowego środka rynkowego dotyczącego emisji w lotnictwie międzynarodowym w perspektywie podjęcia decyzji na 39. sesji Zgromadzenia ICAO w 2016 r. (w dniach od 27 września do 7 października) w celu wdrożenia systemu do roku Dlatego też konieczne jest jak najszybsze przyjęcie, odpowiednio przed kolejnym Zgromadzeniem ICAO, stanowiska, zgodnie z którym państwa członkowskie, działając wspólnie w interesie UE, powinny zobowiązać się do przestrzegania decyzji podjętej przez ICAO. Stanowisko Unii jest wyrażane przez Komisję i państwa członkowskie w organach ICAO. Opracowanie wniosku w sprawie takiego instrumentu odbywa się z udziałem wielu organów ICAO, w tym Rady ICAO. Należy również przyjąć stanowisko UE w celu zapewnienia spójności z obowiązującymi przepisami UE. Spójność z przepisami obowiązującymi w tej dziedzinie polityki Decyzją 1600/2002/WE Parlamentu Europejskiego i Rady wezwano Unię do określenia i podjęcia konkretnych działań w celu zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych w lotnictwie, o ile żadne takie działania nie zostaną uzgodnione w ramach ICAO przed rokiem W następstwie decyzji na 33. sesji Zgromadzenia ICAO (2001) dotyczącej zatwierdzenia 1 2 COM(2015) 81 z Rezolucja ICAO A38 18 (2013). PL 2 PL

3 otwartego systemu handlu emisjami dla lotnictwa międzynarodowego 3, a także decyzji na 35. sesji Zgromadzenia ICAO (2004) dotyczącej opracowania wytycznych w sprawie włączenia emisji lotnictwa międzynarodowego do systemów handlu emisjami stron należących do ICAO 4 Parlament Europejski i Rada przyjęły dyrektywę 2008/101/WE zmieniającą dyrektywę 2003/87/WE ustanawiającą system handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych w celu uwzględnienia działalności lotniczej. 5 Oprócz decyzji o opracowaniu międzynarodowego środka rynkowego, na 38. sesji Zgromadzenia ICAO (2013) podjęto uchwałę, że ICAO i państwa członkowskie, wraz z odpowiednimi organizacjami, będą współpracować na rzecz osiągnięcia wspólnego ambitnego celu globalnego polegającego na utrzymaniu światowych emisji dwutlenku węgla w lotnictwie międzynarodowy netto od 2020 r. na tym samym poziomie. Prognozuje się, że emisje w lotnictwie międzynarodowym będą o około 70 % wyższe w 2020 r. niż w 2005 r. 6, a Unia i jej państwa członkowskie konsekwentnie przekonują, że globalny cel redukcji emisji gazów cieplarnianych w lotnictwie międzynarodowym powinien stanowić 10 % zmniejszenie do 2020 r. w stosunku do poziomu z 2005 r. Niemniej jednak wydaje się wskazane, aby Unia wykorzystała okazję do wspierania, w stosunkowo krótkim czasie, międzynarodowego środka rynkowego mającego na celu ograniczanie emisji gazów cieplarnianych w sektorze lotnictwa międzynarodowego do ich poziomów z 2020 r., mając na względzie możliwość dokonania przeglądu przedmiotowych celów po pewnym czasie, w stosownych przypadkach. Aby ułatwić postępy podczas 39. sesji Zgromadzenia ICAO (2016) w kierunku wypracowania odpowiedniego instrumentu, prawodawcy unijni podjęli decyzje w sprawie tymczasowego uznania wymogów dyrektywy 2003/87/WE za spełnione w odniesieniu do lotów na lotniska w państwach spoza Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) i lotów z takich lotnisk 7. Po 39. sesji Zgromadzenia ICAO (2016) Komisja złoży Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie w sprawie działań mających na celu wdrożenie międzynarodowego instrumentu dotyczącego międzynarodowego środka rynkowego od 2020 r., który ograniczy emisje gazów cieplarnianych w lotnictwie międzynarodowym w niedyskryminujący sposób. W sprawozdaniu tym Komisja rozważy, a w stosownych przypadkach przedstawi propozycje będące odpowiedzią na zmiany sytuacji dotyczące odpowiedniego zakresu uwzględniania emisji w lotach do i z lotnisk znajdujących się w państwach spoza EOG, począwszy od dnia 1 stycznia 2017 r. Spójność z innymi politykami Unii Decyzja, której dotyczy wniosek, jest spójna z innymi politykami Unii, zwłaszcza dotyczącymi energii, środowiska i transportu, a także je uzupełnia 8. Globalne przejście na czystą energię będzie wymagało zmian w działalności gospodarczej i inwestycyjnej oraz wprowadzenia zachęt we wszystkich obszarach polityki Rezolucja ICAO A33 7 (2001). Rezolucja ICAO A35 5 (2004). Dz.U. L 275 z , s. 32. Zob. zastrzeżenia do rezolucji ICAO z 2013 r. przywołanej w przypisie 4 powyżej. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 421/2014. COM(2016) 110 final. PL 3 PL

4 2. PODSTAWA PRAWNA, POMOCNICZOŚĆ I PROPORCJONALNOŚĆ Podstawa prawna Podstawą wniosku jest art. 192 ust. 1 w związku z art. 218 ust. 9 TFUE. W art. 218 ust. 9 TFUE ustanowiono procedurę dotyczącą ustalania stanowiska w imieniu Unii w ramach organu utworzonego przez umowy, gdy organ ten ma przyjąć akty mające skutki prawne. W tym przypadku, akt, który ma zostać przyjęty przez Zgromadzenie ICAO, będzie miał skutki prawne, o których mowa w art. 28a dyrektywy 2003/87/WE. Zgodnie z art. 191 i art. 192 ust. 1 TFUE Unia Europejska przyczynia się do osiągnięcia m.in. następujących celów: zachowania, ochrony i poprawy jakości środowiska naturalnego; promowania na płaszczyźnie międzynarodowej środków zmierzających do rozwiązywania regionalnych lub światowych problemów w dziedzinie środowiska naturalnego, w szczególności przeciwdziałania zmianie klimatu. Wybór instrumentu Jak przewidziano w art. 218 ust. 9 TFUE, właściwy instrument stanowi decyzja Rady. 3. WYNIKI OCEN EX POST, KONSULTACJI Z ZAINTERESOWANYMI STRONAMI I OCEN SKUTKÓW Nie dotyczy 4. WPŁYW NA BUDŻET Wniosek nie ma wpływu finansowego na budżet Unii Europejskiej. 5. ELEMENTY FAKULTATYWNE Nie dotyczy. PL 4 PL

5 2016/0094 (NLE) Wniosek DECYZJA RADY w sprawie stanowiska, jakie należy przyjąć w imieniu Unii Europejskiej w odniesieniu do międzynarodowego instrumentu, który ma zostać opracowany przez organy ICAO, a który ma na celu wprowadzenie od 2020 r. jednego międzynarodowego środka rynkowego dotyczącego emisji w lotnictwie międzynarodowym RADA UNII EUROPEJSKIEJ, uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 192 ust. 1, w związku z art. 218 ust. 9, uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej, a także mając na uwadze, co następuje: (1) Emisje gazów cieplarnianych z lotnictwa międzynarodowego stanowią ponad 2 % światowych emisji i rosną dynamicznie, a prognozy na rok 2050 wskazują, że w przypadku scenariusza dotychczasowego postępowania przedmiotowe emisje mogą wzrosnąć o ponad 200 % w porównaniu z obecnymi poziomami. Do roku 2050 światowe emisje gazów cieplarnianych powinny zostać zmniejszone o co najmniej 50 % poniżej ich poziomów z 1990 r. Wszystkie sektory gospodarki, w tym lotnictwo międzynarodowe, powinny przyczyniać się do realizacji wspomnianego ograniczenia emisji. 21. konferencja stron konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu zakończyła się w grudniu 2015 r. sukcesem w postaci przyjęcia porozumienia klimatycznego z Paryża, którego celem jest ograniczenie globalnego wzrostu temperatury na poziomie znacznie poniżej 2 C w stosunku do poziomów sprzed epoki przemysłowej i kontynuacja starań zmierzających do ograniczenia wzrostu temperatury do 1,5 C. (2) Organizacja Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego (ICAO) została utworzona w 1944 r. na mocy Konwencji chicagowskiej o międzynarodowym lotnictwie cywilnym; Wszystkie państwa członkowskie są umawiającymi się stronami tej konwencji i członkami ICAO, natomiast Unia Europejska ma status obserwatora na niektórych posiedzeniach ICAO, w tym w Zgromadzeniu ICAO odbywającym się raz na trzy lata. Unia i jej państwa członkowskie są stronami protokołu z Kioto z 1997 r., który zobowiązuje je do dalszych ograniczeń emisji gazów cieplarnianych w lotnictwie międzynarodowym za pośrednictwem ICAO. Decyzją 1600/2002/WE Parlamentu Europejskiego i Rady wezwano Unię do określenia i podjęcia konkretnych działań w celu zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych w lotnictwie, o ile żadne takie działania nie zostaną uzgodnione w ramach ICAO przed rokiem PL 5 PL

6 (3) Podczas 33. sesji Zgromadzenia ICAO (2001) zatwierdzono otwarty system handlu emisjami dla lotnictwa międzynarodowego 9. Komitet ICAO ds. lotnictwa i ochrony środowiska zalecił w 2004 r., że nie należy prowadzić dalszych działań pod auspicjami ICAO w zakresie specjalnego systemu handlu emisjami dla lotnictwa, opartego na nowym instrumencie prawnym. Na 35. sesji Zgromadzenia ICAO (2004) zatwierdzono otwarty system handlu emisjami oraz możliwość włączania przez państwa członkowskie emisji w lotnictwie międzynarodowym do swoich systemów handlu emisjami 10, jednak na 36. sesji Zgromadzenia ICAO (2007) postulowano wyłączenie z powyższego operatorów statków powietrznych z siedzibą w innych państwach, chyba że postanowiono inaczej na podstawie porozumienia dwustronnego 11. Unia, jej państwa członkowskie i inne państwa konsekwentnie zastrzegają sobie prawo do stosowania środków rynkowych na zasadzie niedyskryminacji do wszystkich operatorów statków powietrznych wykonujących przewozy do, z lub w obrębie ich terytorium, przypominając, że konwencja chicagowska uznaje prawa stron do stosowania w sposób niedyskryminacyjny własnych przepisów ustawowych i wykonawczych 12 do statków powietrznych wszystkich państw, wykonujących przewozy do, z lub w obrębie ich terytorium. (4) Biorąc pod uwagę, że ograniczenie emisji gazów cieplarnianych w lotnictwie stanowi kluczowy wkład zgodny z całościowymi zobowiązaniami w zakresie redukcji emisji, Parlament Europejski i Rada przyjęły dyrektywę 2008/101/WE 13 zmieniającą dyrektywę 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 października 2003 r. ustanawiającą system handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych, w celu uwzględnienia działalności lotniczej oraz zmieniającą dyrektywę Rady 96/61/WE 14. W motywie piątym dyrektywy 2008/101/WE stwierdza się, że UE powinna starać się zagwarantować włączenie do globalnego porozumienia zmierzającego do ograniczenia wzrostu globalnych temperatur środków, których celem jest zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych pochodzących z lotnictwa międzynarodowego, a zatem Komisja powinna rozważyć, jakie poprawki do dyrektywy 2003/87/WE są konieczne, ponieważ wzmiankowana dyrektywa ma zastosowanie do operatorów statków powietrznych. (5) W komunikacie Komisji do Parlamentu Europejskiego i Rady Protokół paryski plan przeciwdziałania zmianie klimatu na świecie po 2020 r. 15 podkreślono, że Organizacja Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego (ICAO) powinna działać na rzecz skutecznego uregulowania kwestii emisji pochodzących z lotnictwa międzynarodowego przed końcem 2016 r. Kolejne posiedzenie Zgromadzenia ICAO odbędzie się w 2016 r. i należy na nim uzgodnić międzynarodowy instrument, który doprowadzi do wdrożenia do 2020 r. jednego międzynarodowego środka rynkowego dotyczącego emisji w lotnictwie międzynarodowym Rezolucja ICAO A33 7. Rezolucja ICAO A35 5. Dodatek L do rezolucji A Zastrzeżenia do rezolucji ICAO z 2007 r., rezolucji ICAO z 2010 r., decyzji Rady ICAO z 2012 r. zatwierdzającej deklarację delhijską oraz rezolucji ICAO z 2013 r., zob. Dz.U. L 8 z , s. 3. Dz.U. L 275 z , s. 32. COM(2015) 81 z PL 6 PL

7 (6) Na 38. sesji Zgromadzenia ICAO (2013) podjęto uchwałę, że ICAO i jej państwa członkowskie, wraz z odpowiednimi organizacjami, będą współpracować na rzecz osiągnięcia wspólnego ambitnego celu globalnego polegającego na utrzymaniu światowych emisji dwutlenku węgla w lotnictwie międzynarodowy netto od 2020 r. na tym samym poziomie ( cel ICAO ) oraz podjęto decyzję o opracowaniu międzynarodowego środka rynkowego dla lotnictwa międzynarodowego i przedstawieniu sprawozdania z prac na potrzeby podjęcia decyzji na 39. sesji Zgromadzenia ICAO (2016). Prognozuje się, że emisje w lotnictwie międzynarodowym będą o około 70 % wyższe w 2020 r. niż w 2005 r. 16, a Unia i jej państwa członkowskie konsekwentnie przekonują, że globalny cel redukcji emisji gazów cieplarnianych w lotnictwie międzynarodowym powinien stanowić 10 % zmniejszenie do 2020 r. w stosunku do poziomu z 2005 r. Niemniej jednak wydaje się wskazane, aby Unia wykorzystała okazję do wspierania, w stosunkowo krótkim czasie, międzynarodowego środka rynkowego mającego na celu ograniczanie emisji gazów cieplarnianych w sektorze lotnictwa międzynarodowego do ich poziomów z 2020 r., mając na względzie możliwość dokonania przeglądu przedmiotowego celu po pewnym czasie, w stosownych przypadkach. (7) Aby ułatwić postępy podczas sesji Zgromadzenia ICAO w roku 2016 w kierunku wypracowania odpowiedniego instrumentu, prawodawca unijny podjął decyzję w sprawie tymczasowego uznania wymogów dyrektywy 2003/87/WE za spełnione w odniesieniu do lotów na lotniska w państwach spoza Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) i lotów z takich lotnisk. Podejmując tego rodzaju kroki, Unia podkreśliła, że wymogi prawne mogą być stosowane w odniesieniu do lotów do i z lotnisk znajdujących się w państwach EOG, w taki sam sposób, jak wymogi prawne mogą zostać stosowane w odniesieniu do emisji pochodzących z lotów pomiędzy takimi lotniskami 17. (8) Dyrektywa 2003/87/WE z późniejszymi zmianami określa pewne obowiązki spoczywające na Komisji w następstwie 39. sesji Zgromadzenia ICAO (2016). Komisja złoży Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie w sprawie działań mających na celu wdrożenie międzynarodowego instrumentu dotyczącego międzynarodowego środka rynkowego od 2020 r., który ograniczy emisje gazów cieplarnianych w lotnictwie międzynarodowym w niedyskryminujący sposób. W sprawozdaniu tym Komisja rozważy, a w stosownych przypadkach przedstawi propozycje będące odpowiedzią na zmiany sytuacji dotyczące odpowiedniego zakresu uwzględniania emisji w lotach do i z lotnisk znajdujących się w państwach spoza EOG, począwszy od dnia 1 stycznia 2017 r. (9) Należy ustanowić stanowisko, jakie Unia ma zająć w odniesieniu do międzynarodowego instrumentu, który ma zostać opracowany na forum ICAO, prowadzącego do wprowadzenia od 2020 r. jednego międzynarodowego środka rynkowego dotyczącego emisji w lotnictwie międzynarodowym Zob. zastrzeżenia do rezolucji ICAO z 2013 r. przywołanej w przypisie 4 powyżej. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady 421/2014 z dnia 16 kwietnia 2014 r. zmieniające dyrektywę 2003/87/WE ustanawiającą system handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych we Wspólnocie, w celu wprowadzenia w życie do 2020 r. porozumienia międzynarodowego w sprawie stosowania jednego międzynarodowego środka rynkowego do emisji z międzynarodowego lotnictwa, Dz.U. L 129 z , s. 1. PL 7 PL

8 (10) Niezbędne jest przyjęcie stanowiska Unii odpowiednio przed następnym Zgromadzeniem ICAO, PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DECYZJĘ: Artykuł 1 Stanowisko, jakie ma zostać zajęte na forum ICAO w imieniu Unii Europejskiej, prowadzące do opracowania instrumentu dotyczącego międzynarodowego środka rynkowego, musi być zgodne z załącznikiem do niniejszej decyzji i musi zostać wyrażone na forum organów ICAO przez Komisję i państwa członkowskie działające wspólnie w interesie Unii. Artykuł 2 Komisja informuje w sposób wyczerpujący odpowiednie organy Rady na temat toczących się dyskusji. Aby Komisja posiadała pełną znajomość stanowiska Rady co do właściwego stosowania warunków określonych w załączniku, Komisja konsultuje się z przedmiotowymi organami w trakcie całego procesu, gdy jest to konieczne, w związku ze zmianami sytuacji na forum organów ICAO. Sporządzono w Brukseli dnia r. W imieniu Rady Przewodniczący PL 8 PL