Scenariusz lekcji Autor/ka / Autorzy: Anna Wasiak Trenerka wiodąca: Olga Wieczorek-Trzeciak Tytuł lekcji Rzymski system liczbowy - powtórzenie wiadomości i przygotowanie do pracy klasowej. Data i miejsce realizacji Maj 2015; Zespół Szkół w Cieksynie Adresaci Uczniowie klasy czwartej Cel 1. Powtórzenie wiadomości z działu Rozszerzenie zakresu liczbowego 2. Utrwalenie zapisu liczb rzymskich, zamiany liczb arabskich na rzymskie oraz rzymskich na arabskie 3. Doskonalenie umiejętności zaznaczania (umieszczania) liczb na osi liczbowej 4. Ćwiczenia w rachunku pamięciowym oraz wykonywaniu czterech działań sposobem pisemnym 5. Utrwalenie schematu rozwiązywania zadań tekstowych 6. Przygotowanie do pracy klasowej Zaplanowany sposób ewaluacji Praca klasowa
Scenariusz ramowy Nazwa ćwiczenia i jego krótki opis Czas Materiały 1. Uczniowie wchodząc do klasy losują po jednej karteczce, na której zapisane są działania liczb w systemie rzymskim (np. VII + IX = ). Każdy z uczniów rozwiązuje działanie (najpierw zmienia zapis liczb na arabski, a następnie wykonuje działanie). 5 minut Karteczki z działaniami 2. Na podłodze za pomocą taśmy zaznaczona jest oś liczbowa z zakresem 0-100. Następnie wszyscy uczniowie ustawiają się we właściwym miejscu osi, zgodnie z liczbą którą otrzymali w wyniku działania. (Nauczyciel sprawdza poprawność działań i ustawienie uczniów na osi liczbowej). 3. Nauczyciel zapisuje na tablicy liczby rzymskie (od 1 do 12) oznaczające miesiące, zaś uczniowie łączą się w grupki ze względu na miesiąc urodzenia. Następnie zostają podzieleni na trzy- lub czteroosobowe grupy ze względu na miesiąc urodzenia (np. dwie osoby ze stycznia i jedna z lutego liczba osób w grupie zależy od liczebności klasy - im mniej osób w klasie tym mniej liczne grupy) i siadają na krzesłach, które ustawione są dookoła klasy (na każdym krześle rozłożone są karty pracy) 4. Każda z grup losuje jedną karteczkę z numerem zadania i wybiera lidera grupy. Tematyka zadań: sport, przyroda, ekonomia, historia, literatura, film, podróże (liczba zadań zależna od ilości grup). Każda grupa rozwiązuje zadanie zgodnie z wylosowanym numerem. W każdym zadaniu liczby zapisane są w systemie rzymskim. Uczniowie rozwiązują zadania na kartkach, zamieniając liczby zapisane w systemie rzymskim na liczby zapisane w systemie arabskim, wykonują działania sposobem pisemnym, a następnie lider każdej grupy przedstawia rozwiązanie swojego zadania na tablicy, pozostali uczniowie notują rozwiązania na karcie pracy. 5. Podsumowanie lekcji: Uczniowie z liter umieszczonych na tablicy tworzą największą liczbę zapisaną w systemie rzymskim (np. z liter C, M, V można stworzyć liczbę MCV- 1105). Uczniowie wskazują zastosowanie liczb rzymskich (liczby na tarczy zegara, daty, nazwy królów np. Jan III Sobieski i papieży np. Jan Paweł II.) 5 minut Taśma z osią liczbową 15 minut Karty pracy z zadaniami 10 minut Karteczki z numerami zadań 10 minut
Szczegółowe materiały dla nauczyciela/nauczycielki Materiały pomocnicze: karteczki z działaniami, taśma, karty pracy z zadaniami, karteczki z numerami zadań. 1 2 3 4 5 6 7
Działania na liczbach naturalnych. 1. XIII- VIII= 2. XXX- XXIX= 3. XVII + IV= 4. XXI + VIII= 5. XL VI = 6. XLV IX= 7. L III= 8. LX XVI= 9. LXX XIII= 17. C X= 10. XX + XXXIII= 18. LXVI + XXXI= 11. XC XXII = 19. C - VIII = 12. XL + XXV= 20. CXX XXI = 13. C XXX= 14. CXX XLVI= 15. L + XXXI= 16. CL LXII=
KARTA PRACY UCZNIA Rzymski system liczbowy ZADANIE 1. Film Miłość w Rzymie wyprodukowano w MMVIII roku. Obsada filmu liczyła CXXX osób, zaś w filmie Zakochani w Rzymie wystąpiło o LXI osób więcej. Ile osób liczyła obsada filmu Zakochani w Rzymie? ZADANIE 2. Rzym założył Romulus XXI.IV.DCCLIII p.n.e. i został jego pierwszym królem. Ile lat upłynęło od założenia Rzymu do dziś? ZADANIE 3. Pierwszą i jedyną gazetę świata antycznego założył Juliusz Cezar w LIX roku p.n.e. Nazywała się ona Acta Diurna, czyli "Wydarzenia Dnia". Gazeta wychodziła aż do roku CCCXXX n.e. Przez ile lat wydawano gazetę Acta Diurna? ZADANIE 4. XVII Letnie Igrzyska Olimpijskie odbyły się w MCMLX roku w Rzymie we Włoszech. Jednym z państw uczestniczących w Olimpiadzie była Polska, która zdobyła wtedy XXI medali, w tym IV złote. Złoty medal w lekkoatletyce zdobył Zdzisław Krzyszkowiak w biegu na MMM metrów z przeszkodami. Brązowy medal zdobyła Daniela Walkowiak w kajakarstwie na dystansie D metrów. Ile razy krótszy dystans pokonała Walkowiak niż Krzyszkowiak?
ZADANIE 5. Wezuwiusz jest jednym z pięciu najniebezpieczniejszych wulkanów świata. Najbardziej wzmożonym okresem aktywności wulkanu były lata MDCXXXI- MDCCCLXXII. Ostatni duży wybuch został odnotowany XIII.III.MCMXLIV r. Ile lat upłynęło od ostatniego wybuchu Wezuwiusza? ZADANIE 6. W I i II wieku naszej ery w cesarstwie rzymskim obowiązującą walutą był denar. XXV denarów było równych jednemu aureusowi. Juliusz miał CXXXVI denarów, zaś Markus VI auerusów i jeszcze VI denarów. Który z nich miał więcej pieniędzy i o ile? ZADANIE 7. Odległość drogą lądową między Paryżem a Rzymem jest równa M mil, zaś między Kordobą a Rzymem MCC mil. Jaką drogę pokona chłopiec podróżując z Paryża, przez Rzym do Kordoby?