Ekonomia menedżerska Struktury rynku prof. Tomasz Bernat Katedra Mikroekonomii
Struktura wykładu 2 1. Struktura rynku definicja 2. Podział struktur rynkowych 3. Determinanty podziału i opisu 4. Decyzje cenowo-ilościowe przedsiębiorstwa: w krótkim okresie; w długim okresie.
Struktury rynku Rynek podział według kryterium stopnia konkurencyjności Konkurencja a konkurencyjność Standardowe struktury: Konkurencja doskonała Czysty monopol Oligopol Konkurencja monopolistyczna
Konkurencja doskonała 4 Rynek konkurencji doskonałej to taki rynek, na którym zarówno kupujący, jak i sprzedający uznają, że ich decyzje o kupnie i sprzedaży nie wpływają na poziom cen rynkowych. Rynek może działać w pełni efektywnie.
Czysty monopol Czysty monopol to rynek, na którym znajduje się tylko jeden potencjalny i faktyczny sprzedawca. Przedsiębiorstwo i gałąź pokrywa się Istnieje specjalna forma monopol naturalny
Oligopol Oligopol jest formą konkurencji niedoskonałej, w której na pojedynczym rynku działa niewielu (kilku) producentów (konkurentów), którzy opanowali znaczną część rynek danego produktu Występują oligopoliści i naśladowcy
Konkurencja monopolistyczna Konkurencja monopolistyczna jest formą konkurencji niedoskonałej między wieloma przedsiębiorstwami dążącymi do uzyskania przewagi w swoim segmencie rynku
Determinanty podziału i opisu struktur rynkowych Liczba podmiotów na rynku Rodzaj produktu Kontrola nad ceną Warunki wejścia na rynek (bariery) Forma konkurencji Informacja rynkowa
Tabela - opis Wyszczególnienie Konkurencja doskonała Konkurencja monopolistyczna Oligopol Monopol Liczba firm Bardzo dużo niezależnych firm Rodzaj produktu Standardowy Kontrola cen Żadna, rynek determinuje ceny Bariery rynkowe Duża łatwość wejścia na rynek Forma konkurencji Cenowa Informacja rynkowa Pełna
Tabela - opis Wyszczególnienie Konkurencja doskonała Konkurencja monopolistyczna Oligopol Monopol Liczba firm Bardzo dużo niezależnych firm Dużo firm produkujących podobne dobra Rodzaj produktu Standardowy Zróżnicowany Kontrola cen Żadna, rynek determinuje ceny Ograniczona przez występowanie substytutów Bariery rynkowe Duża łatwość wejścia na rynek Stosunkowo duża łatwość wejścia na rynek Forma konkurencji Cenowa Pozacenowa Informacja rynkowa Pełna Niepełna
Tabela - opis Wyszczególnienie Konkurencja doskonała Konkurencja monopolistyczna Oligopol Monopol Liczba firm Bardzo dużo niezależnych firm Dużo firm produkujących podobne dobra Kilka dużych firm produkujących podobne dobra Rodzaj produktu Standardowy Zróżnicowany Standardowy zróżnicowany Kontrola cen Żadna, rynek determinuje ceny Ograniczona przez występowanie substytutów Duży wpływ cen lidera Bariery rynkowe Duża łatwość wejścia na rynek Stosunkowo duża łatwość wejścia na rynek Trudno wejść na rynek; wymagane są duże nakłady finansowe Forma konkurencji Cenowa Pozacenowa Cenowa Pozacenowa Informacja rynkowa Pełna Niepełna Niepełna
Tabela - opis Wyszczególnienie Konkurencja doskonała Konkurencja monopolistyczna Oligopol Monopol Liczba firm Bardzo dużo niezależnych firm Dużo firm produkujących podobne dobra Kilka dużych firm produkujących podobne dobra Jedna duża firma Rodzaj produktu Standardowy Zróżnicowany Standardowy zróżnicowany Zróżnicowany unikatowy Kontrola cen Żadna, rynek determinuje ceny Ograniczona przez występowanie substytutów Duży wpływ cen lidera Bardzo duża Bariery rynkowe Duża łatwość wejścia na rynek Stosunkowo duża łatwość wejścia na rynek Trudno wejść na rynek; wymagane są duże nakłady finansowe Bardzo trudno wejść na rynek Forma konkurencji Cenowa Pozacenowa Cenowa Pozacenowa Żadna Informacja rynkowa Pełna Niepełna Niepełna Niepełna
Decyzje cenowo-ilościowe Konkurencja doskonała
Ustalanie ceny i ilości w konkurencji doskonałej P RYNEK S P FIRMA P e Pe = d = MR = AR D Q e Q produkcja q
Ustalanie ceny i ilości w konkurencji doskonałej Decyzje przedsiębiorstwa w warunkach konkurencji doskonałej w krótkim okresie: Producent może maksymalizować zysk poprzez odpowiednie kształtowanie wielkości produkcji, posługując się zasadą MC=MR=P=d Optimum produkcji konkurenta doskonałego
Model firmy ustalanie ceny i ilości P MC p o d = MR MR=MC q opt. q produkcja
Model firmy ustalanie ceny i ilości cena P MC Zysk P 1 A ATC ATC 1 B E MR D Q Q 1
Model firmy ustalanie ceny i ilości cena P MC SATC ATC a STRATA Pe b SAVC MR Pz min SAVC q 0 q produkcja
Ustalanie ceny i ilości w konkurencji doskonałej Decyzje przedsiębiorstw w warunkach konkurencji doskonałej w długim okresie: W stanie długookresowej równowagi konkurencyjnej przedsiębiorstwo wybiera wielkość produkcji, przy której osiąga nie maksimum zysku, a zero zysku (zero profit point). TP=0 zapewnia producentowi wynagrodzenia jego własnych czynników produkcji i wystąpi zysk księgowy. Długookresowy efekt krótkookresowych zysków ma miejsce w gałęzi, w której są realizowane zyski ekonomiczne.
Decyzje cenowo-ilościowe Struktury niedoskonałe rynku
Ustalanie ceny w konkurencji niedoskonałej cena P MC P m A E MR D Q Q 1 ilość
Ustalanie ceny w konkurencji niedoskonałej cena P MC Zysk P 1 A ATC ATC 1 B E MR D Q Q 1 ilość
Model komparatywny (nieefektywność społeczna) cena P MC P m A Strata społeczna P K E MC=D=MR dla konkurencji doskonałej MR D Q Q 1