PROGRAM WYCHOWAWCZY ZSP Nr 4 im. Ignacego Łukasiewicza w KROŚNIE NA LATA 2014 2017 1
Spis Treści: Wstęp 1. Podstawa prawna opracowania programu wychowawczego. 2. Podstawowe założenia programowe. 3. Wizja szkoły. 4. Misja szkoły. 5. Rola Dyrekcji szkoły w realizacji programu wychowawczego. 6. Rola Rady Pedagogicznej w realizacji programu wychowawczego. 7. Zasady wychowania. 8. Oczekiwany model absolwenta szkoły. 9. Preferowany przez szkołę model nauczyciela. 10. Cele ogólne. 11. Ewaluacja programu wychowawczego szkoły. 2
Wstęp Edukacja szkolna polega na harmonijnej realizacji przez nauczycieli zadań w zakresie nauczania, kształcenia umiejętności i wychowania Podstawa Programowa I. Podstawą opracowania programu wychowawczego zespołu szkół były: - Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 roku - Ustawa o systemie oświaty z 1991 roku z późniejszymi zmianami - Karta Nauczyciela - Artykuł 12 Konkordatu - Konwencja o Prawach Dziecka - Program polityki prorodzinnej państwa - Statut Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych nr 4 im. Ig. Łukasiewicza w Krośnie - Ankiety oraz konsultacje z rodzicami, uczniami, nauczycielami i pracownikami niepedagogicznymi pracującymi w naszym zespole szkół. II. Podstawowe założenia programowe: Wychowanie odbywa się przede wszystkim w domu rodzinnym. Szkoła wspomaga jedynie rodziców w realizacji ich podstawowego prawa do wychowania wynikającego z art. 48 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Szkolny program wychowawczy jest wspólnym dziełem rodziców, uczniów, nauczycieli i innych pracowników szkoły. Najważniejszy w szkole jest uczeń i jego wszechstronny rozwój ukierunkowany na zdobywanie umiejętności i wiadomości. Podstawową regułą społeczności szkolnej jest szacunek dla przyjętych wartości, norm i ustalonych zasad postępowania. III. Wizja szkoły: Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 4 im. Ignacego Łukasiewicza w Krośnie jest szkołą zapewniającą swoim uczniom optymalne warunki wszechstronnego rozwoju na poziomie technicznym, licealnym lub zawodowym. Wychowanie w naszej szkole rozumiane jest jako dostrzeganie w uczniu partnera, a istotą wychowania jest wspomaganie rodziców (opiekunów prawnych) w formowaniu osobowości młodego człowieka świadomego swoich obowiązków i praw. Nasz zespół szkół jest placówką nowoczesną, bezpieczną i przyjazną dla ucznia. Tworzymy atmosferę tolerancji i szacunku dla wszystkich postaw także tych niekoniecznie powszechnie dominujących w naszym społeczeństwie. 3
Wychowujemy w duchu ogólnie akceptowanych, jasnych zasad etycznych, wartości, norm i właściwych postaw związanych z kulturą i dziedzictwem chrześcijańskim. Ważną rolę odgrywa w naszych działaniach nowocześnie rozumiany patriotyzm oraz przywiązanie do Ojczyzny jako kraju pochodzenia, młodości i wychowania. Rozbudzamy wrażliwość, świadomość własnej osoby i respekt dla obowiązującego systemu wartości, zainteresowanie ludźmi, sprawami społecznymi, poczucie odpowiedzialności za czyny i działania. Nasza szkoła jest nowoczesna, otwarta na innowacje, których celem jest dostosowanie do potrzeb i wyzwań współczesnego świata i zmieniającego się stale rynku pracy. Dbamy o wszechstronne wykształcenie naszych uczniów oraz wysoki poziom nauczania w szkole. Zapewniamy dobre przygotowanie do egzaminów maturalnych i egzaminów potwierdzających kwalifikacje zawodowe. Posiadamy ciekawą i różnorodną ofertę zajęć pozalekcyjnych umożliwiającą rozwijanie zainteresowań, pasji przez zdolnych uczniów oraz wyrównywanie szans edukacyjnych młodzieży mniej zdolnej. W szkole znajduje się zaplecze, które ułatwia realizację wyznaczonych celów i zadań. Proces wychowania i nauczania odbywa się przy pełnej współpracy i zaangażowaniu ze strony rodziców (opiekunów prawnych). Nasze zadania realizujemy we współdziałaniu z szeroko rozumianym środowiskiem lokalnym, samorządowym, oświatowym i akademickim (m.in. PWSZ w Krośnie, AGH w Krakowie, Uniwersytet i Politechnika w Rzeszowie, Wyższa Szkoła Zarządzania w Rzeszowie). Promujemy naszą szkołę w gimnazjach. Ofertę edukacyjną dopasowujemy do zmieniającego się rynku pracy, doskonalimy swoje umiejętności i wiadomości, troszczymy się o efektywność podejmowanych dokonań. Kultywujemy górnicze tradycje szkoły i dbamy o jej bardzo dobry wizerunek. Realizujemy różnorodne projekty wspierające proces edukacyjny, profilaktyczny i wychowawczy. Współpracujemy z instytucjami wspomagającymi szkołę w procesie wychowawczym: z Policją w realizacji programów zapobiegania przestępczości oraz bezpieczeństwa na drogach; z ZR PCK w Krośnie w zakresie wdrażania programu Stop dla alkoholu i narkotyków ; z Poradnią Pedagogiczno- Psychologiczną w Krośnie wdrażając program Cyfrowa wieża o zagrożeniach w korzystaniu z Internetu; współpracujemy z Poradnią Zdrowia Psychicznego. Pedagog szkolny prowadzi kącik psychologiczny udzielając pomocy pedagogiczno-psychologicznej, dostosowujemy wymagania do potrzeb edukacyjnych ucznia uwzględniając opinie Poradni Pedagogiczno-Psychologicznych 4
a także zdanie rodziców (opiekunów prawnych). Wdrażamy program bezpieczne wakacje i ferie zimowe, korzystamy z projektów kierowanych do uczniów przez organy samorządowe. Efektem naszego wychowania jest świadomy Polak, patriota, wrażliwy człowiek, obywatel zjednoczonej Europy, który jest przygotowany do podjęcia pracy zawodowej, potrafi realizować się w życiu rodzinnym, społecznym, gospodarczym a nawet politycznym. Jest to między innymi efekt podmiotowego a nie przedmiotowego traktowania ucznia w szkole. IV. Misja szkoły: Jesteśmy społecznością nauczycieli, pracowników niepedagogicznych (administracyjnych i obsługowych), uczniów oraz rodziców (opiekunów prawnych) wykonującą swoje działania w oparciu o wartości takie jak: mądrość, uczciwość a także szeroko rozumiane dobro jednostki i społeczeństwa. Stwarzamy warunki do wszechstronnego rozwoju, kształtujemy interdyscyplinarne umiejętności, kreujemy postawy twórcze w procesie edukacyjnym oraz wychowawczym nacechowane wartościami humanistycznymi. Mają temu służyć badania osiągnięć edukacyjnych, hospitacje czy lekcje otwarte. Szkoła dba o właściwe relacje występujące w jej społeczności. Naszym celem jest w dziedzinie: - wychowania i opieki: - stwarzanie atmosfery przyjaznej każdemu uczniowi, - wdrażanie różnorodnych programów profilaktycznych zwłaszcza w zakresie rozwijania tematu przemocy w Internecie oraz unikania zagrożeń wynikających z narkomanii i alkoholizmu czy przestępczości, - stosowanie zasady indywidualizacji procesu nauczania, - współpracowanie z rodzicami (opiekunami prawnymi) uczniów, - respektowanie zasady demokratycznego funkcjonowania szkolnej społeczności uczniowskiej, - zarządzania i organizacji: - osiągnięcie optymalnej organizacji pracy szkoły poprzez inspirowanie do działań twórczych, - zapewnienie kadrze nauczycieli przez Dyrekcję szkoły możliwości rozwoju poprzez wewnętrzne i zewnętrzne formy doskonalenia zawodowego, - tworzenie inspirującego klimatu do działania i motywacyjnego systemu nadzoru pedagogicznego, - prowadzenie na bieżąco prawidłowej dokumentacji pracy szkoły, 5
- zadbanie o pozytywne relacje międzyludzkie w placówce, - kształcenia: - stosowanie aktywizujących metod nauczania, - przygotowanie do pracy w wyuczonym zawodzie, - wykorzystywanie nowoczesnych technologii informacyjnych, - wspieranie uczniów z trudnościami edukacyjnymi, - zapewnianie możliwości poszerzania zainteresowań i rozwijania pasji, - stosowanie motywacyjnego systemu oceniania uczniów, - zaproponowanie urozmaiconych zajęć pozalekcyjnych, - stosowanie i doskonalenie korelacji międzyprzedmiotowych, - współpracowanie z licznymi przedsiębiorstwami i firmami w zakresie organizowania praktyk zawodowych i zajęć praktycznych, - systematyczne mierzenie jakości pracy szkoły (przykładowo poprzez analizę wyników egzaminów zewnętrznych). Pragniemy, aby program wychowawczy stał się wspólnym działaniem wszystkich pracowników szkoły a występujące problemy z tego zakresu nie były rozwiązywane wyłącznie na godzinach do dyspozycji wychowawcy klasowego. Nauczyciel w swoich działaniach dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych ma obowiązek kierowania się dobrem ucznia, troską o jego zdrowie, właściwą postawą moralną i obywatelską z poszanowaniem godności osobistej ludzi. Proces wychowawczy jest wspomagany w naszym zespole szkół przez szkolne imprezy. Do katalogu stałych imprez wspomagających wychowanie należy u nas zaliczyć: uroczystości szkolne z okazji rozpoczęcia i zakończenia roku szkolnego, Dnia Edukacji Narodowej, apele wraz z programami artystycznymi z okazji świąt patriotycznych (Odzyskanie Niepodległości, 3 Maja), imprezy artystyczne, sportowe i strzeleckie z okazji Dnia Górnika, Otrzęsiny uczniów klas pierwszych, zabawy andrzejkowe i karnawałowe, koncerty kolęd bożonarodzeniowych, pożegnania uczniów klas kończących naukę w szkole, rekolekcje wielkopostne i inne uroczystości okolicznościowe lub rocznicowe wraz z konkursami wiedzy o patronie szkoły Ignacym Łukasiewiczu czy wiedzy o Armii Krajowej itp. Wspieramy uczniów zdolnych angażując ich w przygotowanie uroczystości szkolnych, pomagamy w rozwijaniu pasji propagując konkursy i olimpiady wiedzy 6
szkolnej i pozaszkolnej. Nagradzamy za udział i sukcesy wyższymi ocenami z przedmiotów humanistycznych stosując urozmaicony system zachęt. V. Rola Dyrekcji szkoły w realizowaniu Programu Wychowawczego: 1. Zadbanie o kontrolę przestrzegania przepisów prawa oświatowego i szkolnego. 2. Właściwe organizowanie i koordynowanie pracy szkoły oraz prowadzenie związanej z tym polityki opiekuńczej i wychowawczej. 3. Zabezpieczenie bazy materialnej w zakresie realizacji programu wychowawczego (książki, czasopisma, filmy z dziedziny wychowania, inne materiały do prowadzenia zajęć). 4. Angażowanie wykwalifikowanych psychologów i pedagogów oraz specjalistów do prowadzenia różnorodnych zajęć z zakresu wychowania. 5. Tworzenie w szkole odpowiedniego klimatu, atmosfery życzliwości oraz warunków do zgodnej, konstruktywnej i bezstresowej współpracy wszystkich pracowników szkoły oraz jej adeptów. 6. Preferowanie zachowań wyrażających zrozumienie i poparcie dla słusznych poczynań nauczycieli oraz uczniów i ich rodziców. 7. Koordynowanie pracy pedagogicznej wychowawców przez prowadzenie hospitacji, rozmów, inspirowanie do prowadzenia lekcji otwartych oraz dyskusji na forum Rady Pedagogicznej. 8. Pomaganie wychowawcom w rzeczowej ocenie ich pracy z młodzieżą. 9. Umożliwienie wychowawcom i innym nauczycielom udziału we wszelkich formach doskonalenia zawodowego w zakresie wychowania i opieki. 10. Współpracowanie z Radą Rodziców. VI. Rola Rady Pedagogicznej w realizacji Programu Wychowawczego szkoły: 1. Opiniowanie istniejącego projektu programu i zatwierdzenie go na posiedzeniu Rady Pedagogicznej 2. Opracowanie przez wychowawców planów wychowawczych dla swoich klas na cały cykl kształcenia w oparciu o ogólne założenia i przeprowadzone diagnozy. 3. Realizowanie oraz kontrolowanie wykonania przyjętych planów pracy wychowawczej klas. 7
4. Podejmowanie decyzji związanych z doskonaleniem systemu wychowawczego w szkole, a także organizowanie procesu samokształcenia wychowawców i innych pracowników szkoły. 5. Proponowanie i wdrażanie nowych rozwiązań w zakresie udoskonalania procesu wychowawczego szkoły. 6. Zgłaszanie potrzeb w zakresie działań wychowawczych na terenie szkoły. 7. Integrowanie wszystkich działań na terenie szkoły z procesem wychowawczym. 8. Podejmowanie aktywnej i ścisłej współpracy z rodzicami (opiekunami prawnymi) uczniów. 9. Podejmowanie ważnych decyzji dotyczących działań wychowawczych. 10. Pełnienie funkcji doradczej i opiniodawczej dla Dyrekcji szkoły. VII. Zasady wychowania: w zakresie pracy z uczniem: 1. Zasada akceptacji i życzliwości w stosunku do ucznia 2. Zasada indywidualizacji w postępowaniu wychowawczym 3. Zasada motywacji do działań ucznia poprzez różnorodny system nagród 4. Zasada dostosowania zadań ucznia do jego potrzeb, zainteresowań oraz możliwości psychofizycznych 5. Zasada grupowego podejmowania decyzji 6. Zasada wszechstronnej aktywizacji ucznia 7. Zasada kształtowania właściwych stosunków koleżeńskich w grupie 8. Zasada stopniowania trudności zadań 9. Zasada higieny nauki i pracy oraz bezpieczeństwa indywidualnego ucznia 10. Zasada współpracy z rodziną ucznia oraz instytucjami wspierającymi rozwój dziecka. VIII. Oczekiwany model absolwenta szkoły: Absolwenta naszej szkoły powinna cechować: 1. Umiejętność prawidłowego funkcjonowania w otaczającym go świecie (w szkole, rodzinie, środowisku lokalnym i zawodowym). 2. Znajomość i przestrzeganie norm moralnych i społecznych. 8
3. Umiejętność radzenia sobie w różnych sytuacjach życiowych oraz z presją środowiska. 4. Kreatywność. 5. Umiejętność samodzielnego podejmowania decyzji. 6. Obowiązkowość i odpowiedzialność. 7. Umiejętność radzenia sobie w sytuacjach trudnych. 8. Tolerancja oraz wrażliwość na krzywdę innych. 9. Umiejętność korzystania z wiedzy dotyczącej zagrożeń współczesnej cywilizacji. 10. Umiejętność organizowania czasu wolnego poprzez uczestnictwo w różnych formach kultury i wypoczynku. 11. Znajomość zasad zachowania obowiązujących w różnych instytucjach życia społeczno -kulturalnego. 12. Umiejętność właściwego korzystania ze środków masowego przekazu. 13. Rozwijanie zainteresowań oraz aktywności twórczej. 14. Umiejętność wyrażania przeżyć wynikających z obcowania z szeroko rozumianą sztuką. 15. Dbałość o stan swojego zdrowia i realizowanie w życiu wartości związanych ze zdrowiem. 16. Umiejętność zachowania higienicznego trybu życia 17. Dbałość o stan otaczającego nas środowiska naturalnego. 18. Znajomość i przestrzeganie zachowań proekologicznych. 19. Znajomość tradycji oraz obrzędów szkolnych, regionalnych i narodowych. 20. Umiejętność wykorzystania zdobytej wiedzy w życiu codziennym. 21. Kultura osobista. 22. Chęć niesienia pomocy innym, wrażliwość na problemy innych ludzi. 23. Umiejętność komunikowania się z ludźmi. 9
24. Umiejętność współdziałania w grupie. 25. Umiejętność godzenia dobra własnego z dobrem innych 26. Umiejętność odnalezienia własnego miejsca na ziemi. 27. Umiejętności konieczne do życia w społeczności lokalnej i w demokratycznym państwie. 28. Zajmowanie postaw prospołecznych i szacunek dla wspólnego dobra. 29. Znajomość historii, celów i zasad działania głównych instytucji i podstaw prawa Unii Europejskiej. 30. Znajomość technologii informacyjnej i komunikacyjnej w zdobywaniu i gromadzeniu informacji. 31. Znajomość dziedzictwa narodowego i jego miejsca w kulturze europejskiej i światowej. 32. Umiejętność podejmowania właściwych decyzji dotyczących wyboru własnej drogi życiowej. 33. Umiejętność zajmowania stanowiska, wydawania samodzielnych ocen i opinii na temat informacji medialnych. IX. Preferowany przez szkołę model nauczyciela: Nauczyciel: - poznaje i obserwuje środowisko rodzinne ucznia, - zna i stosuje prawa dziecka, - rozumie i stosuje cele wychowawcze szkoły, - respektuje normy współżycia społecznego, - uwzględnia w pracy zagrożenia wynikające z patologii społecznych, - respektuje potrzeby psychofizyczne i edukacyjne uczniów, 10
- zna i przekazuje dorobek kulturalny miasta, regionu, kraju, - rozwija uzdolnienia artystyczne uczniów, - rozumie zapotrzebowanie lokalnego środowiska pozaszkolnego, - nie lekceważy zagrożeń I połowy XXI wieku w dziedzinie ekologii, - potrafi zdiagnozować problemy i niezaspokojone potrzeby podopiecznych - umie zmodyfikować plan pracy wychowawczej z klasą, - potrafi zapobiegać zachowaniom agresywnym i przejawom nietolerancji, - skutecznie i długofalowo realizuje założone cele wychowawcze, - jest przykładem do naśladowanie dla wychowanków, - chce zachęcać uczniów do rozwijania zainteresowań, - potrafi zorganizować zajęcia zgodnie z predyspozycjami uczniów, - potrafi zachęcić do aktywności twórczej, - potrafi nawiązać współpracę z różnymi instytucjami spoza szkoły, - widzi potrzebę propagowania proekologicznego stylu życia, - ma predyspozycje do owocnej współpracy z rodzicami, - stosuje ideę praw człowieka na co dzień, - respektuje ustalone normy i zasady współpracy z uczniem, - realizuje w pracy metody i formy dostosowane do możliwości uczniów, - pracuje aktywizującymi metodami przygotowując do uczestnictwa w życiu kulturalnym, - przeciwdziała patologiom, - dostarcza wiedzy na temat możliwości rozwoju osobistego uczniów, - podejmuje działania zapewniające uczniom wszechstronny rozwój, - stosuje różne formy współpracy ze środowiskiem pozaszkolnym, - dba indywidualnie o własny rozwój zawodowy i uczestniczy w różnych formach doskonalenia zawodowego, - jest wzorem osobowym dla ucznia, - zapewnia warunki do wszechstronnego rozwoju ucznia, - przestrzega obowiązujących na terenie szkoły regulaminów. X. Cele ogólne: 1. Przygotowanie uczniów do udziału w życiu społecznym, zwracanie uwagi na empatię oraz problematykę niepełnosprawności, nietolerancji, bezdomności, alkoholizmu i narkomanii. 2. Zapobieganie niedostosowaniu społecznemu i patologiom, przeciwdziałanie agresji - bezpieczna szkoła, bezpieczny uczeń. 11
3. Rozwijanie i kształtowanie zainteresowań oraz wszelkiej aktywności twórczej jako przygotowanie do uczestnictwa w kulturze i gospodarowania czasem wolnym. 4. Rozwijanie kultury fizycznej i wychowania w zdrowiu, propagowanie zdrowego stylu życia, spędzania czasu wolnego w ruchu na świeżym powietrzu, propagowanie zasad fair play w sporcie oraz kulturalnym kibicowaniu. 5. Propagowanie samorządnej działalności uczniów (udział w Lekcjach Samorządowych). 6. Kształtowanie zachowań proekologicznych. 7. Kultywowanie obrzędów i tradycji (szkolnych, regionalnych, narodowych, europejskich). 8. Przygotowanie do wejścia i funkcjonowania na rynku pracy. 9. Kształtowanie postawy aktywności w zakresie przedsiębiorczości. XI. Ewaluacja programu wychowawczego szkoły: Ewaluacja programu odbywa się przy pomocy następujących narzędzi badawczych: - ankiet dla uczniów dotyczących aktualnych oraz oczekiwanych zagrożeń wraz z ewentualnymi działaniami szkoły, które zamierza przedsięwziąć, - ankiet do opracowania przez wychowawców klas diagnozujących problemy wychowawcze występujące w zespołach klasowych, - wywiadów i rozmów z uczniami, rodzicami i nauczycielami. Uzyskane w ten sposób informacje są opracowywane i interpretowane przez zespół profilaktyczno-wychowawczy, który sporządza i przedstawia je Radzie Pedagogicznej, Radzie Rodziców i Samorządowi Uczniowskiemu. Wyniki ewaluacji stanowią podstawę do dokonania korekty programu wychowawczego i zmian działań w tym zakresie. 12