Wszystkie materiały tworzone i przekazywane przez Wykładowców NPDN PROTOTO są chronione prawem autorskim i przeznaczone wyłącznie do użytku prywatnego. MATERIAŁY Z KURSU KWALIFIKACYJNEGO www.prototo.pl
Sposoby sporządzania diagnozy pedagogicznej określającej poziom funkcjonowania dziecka mgr Iwona Polak
Diagnoza Pracę można podzielić na etapy, które opierają się na strategii badawczej Test Trening Test (T T T): Etap I - Badanie testowe, którego wyniki są podstawą do przygotowania indywidualnego programu rewalidacyjnego i terapeutycznego, jeżeli zaburzenia sfery poznawczej występują z zaburzeniami emocji, motywacji i zachowania. Etap II - Realizacja programu przez specjalistów i rodziców dziecka. Etap III - Drugie badanie testowe z wykorzystaniem tych samych narzędzi i porównanie wyników badań oraz ustalenie kierunku, tempa zmian i stopnia niedorozwoju umysłowego. Etap IV Dalsze badania psychologiczne przeprowadzane sukcesywnie i synteza uzyskiwanych wyników * * A. Czapiga. Zastosowanie pojęcia strefy najbliższego rozwoju L. S. Wygotskiego w diagnozie dzieci niepełnosprawnych umysłowo. Kraków 2005.
Diagnoza umiejętności funkcjonalnych W przypadku osób o umiarkowanym stopniu upośledzenia najważniejsza jest diagnoza umiejętności funkcjonalnych, która obejmuje aktualne umiejętności dziecka, w zakresie porozumiewania się, rozwoju poznawczego i ruchowego; pozwala określić umiejętności, które dziecko może doskonalić, i te, które ma szanse nabyć w najbliższym czasie. W opisie rozwoju poszczególnych umiejętności dobrze jest uwzględnić jakość, skuteczność i optymalne warunki funkcjonowania. * * M. Piszczek. Przewodnik dla nauczycieli uczniów upośledzonych umysłowo w stopniu znacznym i umiarkowanym. Warszawa 2001
Diagnoza umiejętności funkcjonalnych Diagnoza odbywa się przy współpracy rodziców, nauczycieli, psychologów i terapeutów Diagnozie podlega funkcjonowanie dziecka w sferach rozwojowych
Płaszczyzny, na których odbywa się diagnozowanie upośledzonych umysłowo 1. Funkcjonowanie intelektualne i umiejętności adaptacyjne (porozumiewanie się, obsługiwanie siebie, życie domowe, umiejętności społeczne, zaangażowanie w życie społeczności, kierowanie sobą, zdrowie i bezpieczeństwo, funkcjonowanie akademickie, wypoczynek, praca) 2. Funkcjonowanie psychologiczno emocjonalne 3. Zdrowie fizyczne i etiologia upośledzenia 4. Funkcjonowanie środowiska* * Cz. Kossakowski, M. Zaorska. Dziecko o specjalnych potrzebach edukacyjnych. Toruń 2000
J. Głogowska (1999) określiła cechy diagnozy umiejętności funkcjonalnych, podkreślając jej: 1. pozytywne podejście - koncentracja na mocnych stronach jednostki 2. kompleksowość - każdy człowiek powinien być traktowany jako unikatowa całość 3. profilowość - wyniki poznania powinny być przedstawione w formie graficznej, co ułatwia porównywanie poszczególnych sfer względem siebie 4. rozwojowość - wskazywanie dynamiki rozwojowej 5. ukierunkowanie na proces rehabilitacji - wyniki diagnozy powinny stanowić podstawę do konstruowania programu rehabilitacji (edukacji) i być źródłem wiedzy o metodach i technikach wykorzystywanych do pracy z dzieckiem; 6. prognostyczność - czyli przewidywanie osiągnięć dziecka 7. nieinwazyjność - poznanie powinno przebiegać w naturalnych warunkach
W diagnozie można wykorzystać następujące narzędzia:
Skale obserwacji zachowań (SOZ) Marty Bogdanowicz bardzo przydatne są do opisu zachowań uczniów, którzy są prowadzeni metodą Weroniki Sherborne Ruch Rozwijający można je również zastosować do opisu zachowań dzieci z w młodszym wieku szkolnym, przedszkolnym, we wczesnym dzieciństwie, można także zastosować ją w stosunku do zachowań dzieci niepełnosprawnych intelektualnie istotny jest fakt konieczności obserwacji dzieci podczas zajęć, następnie zaznaczamy na skali (0-5),póżniej przenosimy dane na Arkusz Zapisu Obserwacji, określamy Profil Zachowania oraz dokonujemy interpretacji wyników naszych obserwacji
Ocena postępu w rozwoju społecznym PAC - 1, PAC - 2, PPAC H. C. Gunzburga - służą do oceny postępu w rozwoju społecznym jednostek z różną niepełnosprawnością intelektualną - zadania w inwentarzu są oparte o prawidłowości rozwojowe. Inwentarze PAC1 jest trudniejszy i można zastosować w diagnostyce osób z lekką niepełnosprawnością intelektualną - PAC - 2 stosuje się w diagnostyce osób z głębszą niepełnosprawnością intelektualną - PPAC można zastosować u osób z głęboką niepełnosprawnością intelektualną.
Profil Psychoedukacyjny Shoplera - służy do badania osób autystycznych, ale także osób z innymi zaburzeniami w rozwoju - profil pomaga w zaplanowaniu indywidualnego programu pracy z osobami, szczególnie nacisk kładzie się na komunikację werbalną i niewerbalną - Skala rozwoju oceniania funkcjonowania dziecka w siedmiu sferach rozwojowych: naśladowanie, percepcja, motoryka mała, motoryka duża, koordynacja wzrokowo-ruchowa, czynności poznawcze, komunikacja i mowa czynna
Profil osiągnięć ucznia - opracowany przez J. Kielina - profil dzięki systematycznej obserwacji i umieszczaniu wyników na wykresie, pomaga w notowaniu nawet najmniejszych postępów oraz zmian rozwojowych - dotyczy on przede wszystkim: percepcji słuchowej, wzrokowej, motoryki dużej i małej, rozwoju mowy oraz rozumienia mowy, rozwoju społecznego, koordynacji wzrokowo-ruchowej, funkcji poznawczych, samodzielności