QAD Enterprise Applications Standard Edition PRODUKCJA PODRĘCZNIK UŻYTKOWNIKA EDYCJA 2013/14 0
Deklaracja poufności Identyfikator: Streszczenie: Podręcznik Produkcja pomoc dydaktyczna do kursu Informacyjne narzędzia wspierania przedsiębiorczości prowadzonego w formie laboratorium na Wydziale Informatyki i Zarządzania Politechniki Wrocławskiej. Niniejszy dokument jest używany przez studentów Wydziału Informatyki i Zarządzania Politechniki Wrocławskiej, celem zrozumienia wdrażanych procesów biznesowych - konkretnych scenariuszy i ról podmiotów, które będą testowane przy pomocy oprogramowania QAD Enterprise Applications w trakcie laboratorium. Informacje tutaj zawarte są własnością firmy QAD i nie mogą być wykorzystywane, zmienione, zmodyfikowane lub dostosowywane w całości lub w części, z wyjątkiem wyraźnego celu, który może być określony w niniejszym dokumencie lub skopiowany, reprodukowany, przechowywany w jakikolwiek sposób w tym medium elektronicznym, bez uprzedniej pisemnej zgody QAD. Strona 1
Spis treści WSTĘP... 3 PLANOWANIE POTRZEB MATERIAŁOWYCH MRP... 5 STRUKTURA PRODUKTÓW... 5 TECHNOLOGIE, WYDZIAŁY, GNIAZDA PRODUKCYJNE... 8 ZLECENIA ROBOCZE... 14 PRZYJĘCIE DO MAGAZYNU... 16 ĆWICZENIA DO WYKONANIA... 18 RACHUNEK KOSZTÓW... 18 KONTA KOSZTÓW... 19 Strona 2
WSTĘP Moduły Produkcji w QAD Enterprise Applications obsługują wewnętrzny popyt i podaż wydawanie materiałów z magazynu do produkcji lub przyjmowanie wyrobów gotowych z produkcji do magazynu. Moduły te używane są w operacjach produkcji na magazyn, montażu na zlecenie, produkcji ciągłej, seryjnej i kanban. Moduły produkcji w QAD EA Strona 3
Przykładowa mapa procesu produkcyjnego Strona 4
PLANOWANIE POTRZEB MATERIAŁOWYCH MRP Planowanie potrzeb materiałowych (MRP) pozwala zrównoważyć podaż i popyt dla indeksów zakupowych i produkcyjnych. Przy danym zestawie żądań (popytu), MRP automatycznie oblicza rozłożony w czasie harmonogram planowanych zleceń lub dokonuje przeplanowania, w celu zaspokojenia popytu. Proces MRP rozpatruje popyt na wyroby gotowe i wykorzystuje dane struktury produktu w celu obliczenia zapotrzebowania na indeksy składowe. Dla każdego indeksu MRP rozpatruje informacje o zamówieniach, ilość znajdującą się w dyspozycji bieżącej oraz czasy realizacji, po czym generuje zlecenia planowane, które mówią, jaką ilość danego indeksu należy zakupić lub wytworzyć i kiedy. Planowanie w ramach MRP jest prowadzone na poziomie zakładu. Plan materiałowy każdego zakładu jest całkowicie niezależny od stanu magazynu, popytu i zapasów w innych zakładach. Można uruchomić proces MRP dla kilku zakładów po kolei, lecz nie powoduje to ujęcia tych zakładów w planie jako grupy. STRUKTURA PRODUKTÓW Struktury produktów i receptury przypominają listę składników przepisu kulinarnego - wskazują komponenty i ich ilości wymagane do uzyskania wyrobu. Jednak w przeciwieństwie do przepisu kulinarnego, w wielu przypadkach dokumenty te wskazują również składniki poszczególnych komponentów. Gdyby przedstawić to graficznie, stuktury lub receptury produktów wyglądałaby jak struktura drzewa, w której wyrób nadrzędny znajduje się na samej górze (poziom 0), a wszystkie komponenty to węzły odgałęzień prowadzące do poziomu surowców (poziomy 1, 2, 3, itd.). PRZYKŁADOWA STRUKTURA PRODUKTU: Do definiowania struktur produktów służy Kartoteka Struktur Produktów (13.5). Strukturę wprowadza się dla każdego poziomu osobno (np. rozpoczynając od produktu końcowego). Strona 5
Kartoteka Struktur Produktów (13.5) Pole Nadrzędny Składnik Referencja Od dnia Ilość Typ struktury Komentarz Identyfikator indeksu, który jest wytwarzany z komponentów Indentyfikator indeksu składnika (komponentu) wybranego indeksu nadrzednego Poprzez pole referencji możemy wyszczególnić komponent, który występuje wiele razy na liście części potrzebnych do montażu jednego produktu Data, od której składnik wchodzi w skład indeksu nadrzędnego; pole może zostać puste Ilość jednostek składnika wchodząca w skład jednostki indeksu nadrzędnego Kod określający jak składnik jest używany w strukturze Skrót Puste X D O P Opis Zwykła relacja w strukturze produktów Fantom lokalny. Wycenianie i rozwijanie, ale nie ujmowane w zapotrzebowaniu na komponenty Dokument. Indeksy lub dokumenty związane z daną strukturą, które nie są planowane, wyceniane ani rozwijane Opcja. Komponent opcjonalny. Zwykle definiowany z użyciem Kartoteki Struktur Konfigurowanych (8.1), opcje można również wprowadzić w normach planistycznych Plan. Normy planistyczne używane do tworzenia wielopoziomowego harmonogramu głównego. Nie są rozwijane ani wyceniane. Strona 6
A Alternatywa. Tworzone automatycznie przez system dla alternatywnej struktury danego indeksu nadrzędnego. Nie są planowane, rozwijane ani wyceniane. Uwagi Braki produkcyjne Przesunięcie wydania Operacja Numer sekwencji Procent prognozy Grupa opcji Proces Opis (pole do dowolnego wykorzystania) Określenie ile procent składnika jest tracone podczas produkcji Liczba dni po lub przed rozpoczęciem zlecenia, wyznaczając tym samym datę, kiedy komponenty są potrzebne Numer identyfikujący operację w procesie produkcyjnym odnoszącym się do składnika Numer opcjonalnego procesu produkcyjnego Procentowe określenie prognozy dla komponentu (jest wykorzystywane przez MRP dla typu struktury P = plan) Opcjonalny kod grupowania komponentów w strukturze Opcjonalny kod grupowania komponentów w strukturze wg procesów Strona 7
TECHNOLOGIE, WYDZIAŁY, GNIAZDA PRODUKCYJNE Wytworzenie indeksu lub produktu zawsze wymaga wykonania przynajmniej jednej czynności lub operacji. Lista niezbędnych operacji nazywana jest technologią. Technologia definiuje przebieg procesu prowadzącego do wytworzenia określonego indeksu. Jeśli strukturę produktu porównalibyśmy do listy komponentów w przepisie kucharskim, technologia będzie pełnić rolę opisu przygotowania. Czynności technologiczne określają maszyny, oczekiwane czasy wykonania i instrukcje potrzebne do zrealizowania pewnych zadań. Technologie można wykorzystywać do: Obliczania kosztów wytworzenia indeksu. Obliczania czasu trwania cyklu produkcyjnego. Konstruowania harmonogramu operacji dla zleceń roboczych i harmonogramów produkcji seryjnej. Wstecznego rozliczania komponentów w module Produkcja Seryjna. Obliczania obciążenia gniazda produkcyjnego i wydziału. Drukowania technologii dla zleceń roboczych. UWAGA! Gniazda produkcyjne i operacje funkcjonują w połączeniu z kalendarzem produkcyjnym, który definiuje dni i godziny robocze w fabryce. Do tworzenia indywidualnych kalendarzy dla gniazd produkcyjnych służy funkcja Kartoteka Kalendarzy (36.2.5). Kalendarz produkcyjny należy zdefiniować przed przystąpieniem do definiowania elementów wymaganych przy tworzeniu technologii. Kartoteka Kalendarzy (36.2.5) Wydział grupuje podobne gniazda produkcyjne. Wydziały przypominają kategorie produktów, ponieważ służą do zbierania informacji przedstawianych w raportach planistycznych i do określania kont Księgi Głównej wykorzystywanych przy wykonywaniu poszczególnych transakcji. Każdemu wydziałowi przypisana jest ustalona dzienna zdolność produkcyjna pod względem robocizny oraz zestaw kont Księgi Głównej. Do konfiguracji wydziałów wykorzystujemy Kartotekę Wydziałów (14.1). Przed skonfigurowaniem gniazd produkcyjnych lub technologii konieczne jest skonfigurowanie przynajmniej jednego wydziału. Strona 8
Kartoteka wydziałów (14.1) Kartoteka wydziałów służy do zdefiniowania występujących wydziałów produkcyjnych w firmie. Z dokładnością do wydziałów księgowane są koszty robocizny planowanej i planowane koszty wydziałowe. W przypadku raportowania robocizny na zleceniu roboczym księgowane są odchylenia jako różnica pomiędzy kosztem planowanym a rzeczywiście zarejestrowanym. Zdefiniowane wydziały podpinane są do gniazd produkcyjnych w systemie, na których podawana jest stawka roboczogodziny oraz narzut kosztów wydziałowych. Pole Wydział Opis Komentarz kod wydziału produkcyjnego. Pole alfanumeryczne, max 8 znaków Opis wydziału Koszt produkcji konto na którym ewidencjonowane są koszty usług obcych (kooperacja) lub koszty przestoju, naprawy maszyn w momencie rejestracji czasu pracy na produkcji oraz ustalenia zdolności produkcyjnej maszyn Koszty robocizny konto na którym odnoszone są koszty robocizny planowanej zgodnie z założeniami zawartymi w technologii. Księgowanie na tym koncie jest po stronie Cr (Ma), strona Dt (Wn) to konto produkcji w toku pochodzące z kategorii produktów. Strona 9
Koszty wydziałowe konto na które księgowane są narzuty kosztów wydziałowych Planowanych. Księgowanie na tym koncie jest po stronie Cr (Ma), strona Dt (Wn) to konto produkcji w toku pochodzące z kategorii produktów Robocizna odch. Ilości Robocizna odch. Wartości Wydziałowe odch. Ilości Odchylenia występujące podczas rejestracji czasu pracy na zleceniu produkcyjnym i raportowaniu robocizny rzeczywistej (rejestracja na każdą operację technologiczną) jako różnica pomiędzy ilością czasu planowanego na operację a rzeczywiście zarejestrowanego. Księgowanie na tym koncie może występować zarówno po stronie Dt jak i Cr Odchylenia pomiędzy planowanym kosztem robocizny a rzeczywiście zarejestrowaną na operacji technologicznej. Odchylenia dotyczą różnic wartościowych, występujących podczas zmiany stawki roboczogodziny na gniazdach produkcyjnych. Księgowanie na tym koncie może występować zarówno po stronie Dt jak i Cr Odchylenia pomiędzy planowanym narzutem kosztów wydziałowych a rzeczywiście zarejestrowanym. Jeśli koszty wydziałowe zdefiniowane są jako narzut procentowy w stosunku do robocizny, to odchylenia te zależne będą od zarejestrowanego czasu pracy na zleceniu. Księgowanie na tym koncie może występować zarówno po stronie Dt jak i Cr. Wydziałowe odch. Wartości Odchylenia pomiędzy wartością planowanego narzutu kosztów wydziałowych a kosztem rzeczywiście zarejestrowanym. Księgowanie na tym koncie może występować zarówno po stronie Dt jak i Cr Strona 10
Gniazdo produkcyjne jest to grupa ludzi i/lub maszyn. Za pośrednictwem gniazd produkcyjnych łączone są wydziały z operacjami technologicznymi. W celu ich konfiguracji należy skorzystać z Kartoteki Gniazd Produkcyjnych (14.5). Kartoteka Gniazd Produkcyjnych (14.5) Pole Komentarz Gniazdo produkcyjne Gniazdo produkcyjne jest jednoznacznie identyfikowane poprzez kod stanowiska oraz opcjonalny kod maszyny Maszyna Pole maszyna należy pozostawić puste, jeżeli w gnieździe produkcyjnym występuje tylko jeden rodzaj maszyn. Jeśli w gnieździe jest więcej typów i modeli maszyn, dla każdej maszyny należy utworzyć osobny zapis, korzystając zawsze z tego samego kodu gniazda produkcyjnego. Wydział Kod wydziału, zdefiniowany w oknie Kartoteka Wydziałów (14.1) Czas kolejki i czas Standardowy czas wyrażony w godzinach dziesiętnych, przez który zadanie oczekiwania produkcyjne musi odczekać w gnieździe, zanim zostanie podjęte i wykonane, oraz już pod jego zakończeniu. Masz./Op. Liczba maszyn, które w danym gnieździe produkcyjnym mogą pracować (Maszyny/Operacja) Ilość ustawiaczy i ilość operatorów Maszyny Stawka ustawienia I stawka robocizny Stawka narzutu kosztów wydziałowych maszyny Stawka narzutu kosztów wydziałowych jednocześnie nad daną operacją. Opcjonalnie można tu wprowadzić liczbę osób wymaganych do przygotowania i obsługi danego gniazda produkcyjnego. Pola te pelnią tylko rolę referencyjną. Liczba maszyn lub osób pracujących w danym gnieździe. Średnia stawka godzinowa dla robotników przygotowujących i obsługujących dane gniazdo produkcyjne. Godzinowa stawka narzutu, stosowana dla pracy maszyn w danym gnieździe produkcyjnym, łącznie z przygotowaniem. Godzinowe stawki narzutu, stosowane dla robocizny w danym gnieździe produkcyjnym Strona 11
robocizny % narzutu kosztów wydziałowych robocizny Procentowy udział wydziałowych kosztów robocizny, odnoszący się do całkowitego kosztu robocizny w danym gnieździe produkcyjnym. % narzut kosztów wydziałowych stanowią najczęściej: amortyzacja maszyn i urządzeń płaca kierowników, brygadzistów danego wydziału, kosztów pozostałych wydziału. Zwinięcie kosztów struktury i technologii wylicza koszt jednostkowy indeksu półproduktu i wyrobu gotowego. Zwinięcie kosztów struktury powoduje wyliczenie wszystkich kosztów półproduktów i detali wchodzących w skład struktury wyrobu gotowego. Zwijanie Kosztów Technologii (14.13.13) Pole Zakład Zestaw kosztów Numer indeksu Na dzień Wylicz. Czas wykonania, czas przygotowania i czas CR Wylicz uzysk z indeksu Zawiera uzysk w kosztach Wylicz k. Robocizny komentarz Identyfikator zakładu z którego pochodzą indeksy, dla których zostaną zwinięte koszty Można zwinąć koszty bieżące lub KG. Domyślnie zwijane są koszty bieżące Określenie indeksu (lub indeksów),dla których zostaną obliczone koszty produkcji, czasu realizacji oraz wydajności ogółem Należy wprowadzić datę efektywną. Można wprowadzić znak zapytania (?), aby okreśłić datę biezącą. Często ustawia sie wartości tych pól na NIE, aby nie nadpisać czasu realizacji produkcji w danych planowania indeksu. Jeśli pole ma wartość TAK, system oblicza wydajność na podstawie wydajności operacji. Wartość ta jest przesyłana do kartoteki głównej indeksów i wykorzystywana do planowania kosztów materiałowych. Planowana wielkość zlecenia jest zwiększana odpowiednio do oczekiwanych strat, co wymaga dłuzszego czasu produkcji i większej ilości komponentów. TAK, aby włączyć wydajność operacji do procesu kosztów lub Nie - w przeciwnym przypadku Koszty bieżącego poziomu można zwinąć dla pojedynczych lub wszystkich Strona 12
k. wydziałowych k.podwykonawstwa Aktualizacja indeksów bez technologii Aktualizacja indeksów tylko w tym zakładzie elementów robocizny, kosztów wydziałowych i podwykonawstwa. Pole to określa, czy obliczenia kosztów obejmują tylko indeksy z technologiami czy wszystkie. Podanie w polu wartości TAK umożliwia wyzerowanie kosztów powiązanych z przestarzałymi technologiami. Do zwinięcia kosztów można włączyć tylko indeksy określonego zakładu lub utworzyć szczegółowe dane kosztów okreśłonego zakładu dla wszystkich indeksów z numerami z podanego zakresu, niezależnie od tego czy są one zdefiniowane dla tego zakładu. Zwijanie Kosztów Struktury (13.12.13) Pole Na dzień Materiał NP, robocizna NP, wydziałowe NP, ogólne NP, podwykonawstwa NP Czas robocizny NP i czas przygotowania NP Drukuj raport kontrolny Komentarz Data efektywna, używana przy wybieraniu do aktualizacji powiązań indeks nadrzędny/komponent. Powiązania te definiuje się jako ważne w pewnym okresie. Daty efektywne umożliwiają wprowadzenie zmian konstrukcyjnych i obsługę online historii struktury produktu. Dzięki temu można wprowadzić zmiany struktury z datą uaktywnienia w przyszłości, a następnie ocenić ich wpływ na koszty. W polach tych należy wprowadzić wartość TAK, aby włączyć koszty niższego poziomu do zwinięcia kosztów. Koszt ogólem obejmuje wszystkie koszty bieżącego i niższego poziomu dla indeksu. Umożliwia (przy pomocy raportu) sprawdzenie, jaki jest łączny czas tj lub tpz dla całego wyrobu Zawiera on (raport kontrolny) pełną listę wszystkich wprowadzonych zmian i można go użyć jako pomocy przy rozwiązywaniu problemów. Jeśli pole ma wartosć NIE, system zwija koszty komponentu lecz nie tworzy raportu kontrolnego. Ustaw pole Można zaktualizować koszty dla wszystkich indeksów lub tylko indeksów ze zmianami Strona 13
aktualizacji kosztu kosztów. Ustawienie pola na wartość Tylko zmienione daje rozszerzony zapis kontrolny dla wsz/tylko dat zmian kosztów zmienionych Zawiera uzysk % Wartości procentowej wydajności z opcji Kartoteka Technologii (godz./szt.) (14.13.1) można użyć do obliczenia kosztów komponentu. Jeśli pole ma wartość TAK, koszty komponentu są dostowywane odpowiednio do podanej wartości. ZLECENIA ROBOCZE Zlecenie robocze stanowi upoważnienie do wytworzenia określonej ilości indeksu z określoną datą. Zlecenie robocze może przedstawiać zlecenie dla produkcji, harmonogram produkcji seryjnej lub sekwencje linii produkcyjnej. Zlecenia robocze zazwyczaj są tworzone w odpowiedzi na bieżący lub przewidywany popyt na dany indeks. Ponadto służą one do nagromadzenia zapasu produktów w celu zaspokojenia przyszłego popytu, w przypadku gdy dostępne są niewykorzystane moce produkcyjne. Cykl zlecenia roboczego: Zlecenia robocze są tworzone bezpośrednio za pomocą funkcji Kartoteka Zleceń Roboczych (ZR) (16.1). Strona 14
Kartoteka Zleceń Roboczych (ZR) (16.1) Pole Zlecenie robocze Numer indeksu Typ Zakład Status Kod technologii Komentarz Identyfikator (kod) zlecenia roboczego Identyfikator indeksu, którego dotyczy te zlecenie Identyfikuje źródło zlecenia i określa sposób jego realizacji. Większość zleceń roboczych jest rejestrowana bez określenia typu. Są to normalne zlecenia robocze o standardowej strukturze produktu i technologii. Inne typy są związane ze specjalnymi rodzajami zleceń roboczych: Kod typu Opis Puste Standardowe F Montaż finalny R Przeróbka E Wydatek S Planowanie C Kumulowanie W Produkcja ciągła Identyfikator zakładu do którego przypisane jest dane zlecenie Określa, w którym miejscu swego cyklu przetwarzania zlecenie w danym momencie się znajduje: Kod Opis P Planowanie F Potwierdzone B Paczka E Rozwinięte A Przydzielone R Uwolnione C zamknięte Identyfikator technologii stosowanej przy produkcji danego indeksu. Strona 15
Norma materiałowa Data zlecenia Data uwolnienia Termin Technologia stanowi wykaz operacji wymaganych do wykonania zlecenia. Norma materiałowa zlecenia roboczego jest określana na podstawie struktury produktu, definiowanej za pomocą funkcji Kartoteka Struktur Produktów (13.5) lub Kartoteka Receptur (15.5), oraz na podstawie ilości w zleceniu. Od normy materiałowej zależą przydzialy zapasów i wydania z magazynu. Proces MRP korzysta z normy do obliczenia popytu na komponenty. dała założenia zlecenia w systemie Data, na którą zaplanowane jest uruchomienie zlecenia. Daty uwolnienia i termin zlecenia roboczego są rozdzielone okresem czasu równym czasowi realizacji cyklu produkcyjnego dla danego indeksu. PRZYJĘCIE DO MAGAZYNU Po zakończeniu pracy nad zleceniem roboczym na wydziale gotowe indeksy są zwykle wysyłane do miejsca przechowywania. Funkcja Przyjęcie Zlecenia Roboczego (16.11) pozwala przyjąć indeksy, zamknąć zlecenie i rozliczyć wstecznie komponenty wyrobu gotowego (16.12). Jeżeli wcześniej nie wykonywano wydań materiałów, wydanie można wykonać przy przyjmowaniu wyrobów gotowych za pomocą funkcji Rozliczenie Wsteczne ZR (16.12). Można wydać indeksy, sporządzić raport z robocizny oraz pobrać indeksy po operacji korzystając z opcji Rozliczenie Wsteczne Operacji ZR (16.19). Rozliczenie wsteczne ZR (16.12) Pole ZR ID Przyjęcie Na dzień komentarz Zlecenie robocze numer dowolnego zlecenia roboczego pochodzącego ze zbiorczego zlecenia Identyfikator zlecenia, które ma być przyjęte i rozliczone. Jeśli pole to pozostaje puste, program podstawi w nim identyfikator pierwszego zlecenia ze zlecenia zbiorczego. Tak, aby wszystkie produkty uboczne i odpady były przyjęte. Wartość Nie oznacza, że nic nie zostanie przyjęte Domyślnie wyświetlana jest data systemowa Strona 16
System powinien zawierać takie informacje jak: przyjęcie oraz datę zakończenia, jak również ID użytkownika - osoby, która pobrała i zakończyła zlecenia robocze. Informacja taka pojawia się automatycznie w dwóch raportach: Raport Statusu ZR (16.3.3) Raport Historii ZR (16.3.6) Zamknięcie zlecenia nie powoduje zbilansowania produkcji w toku. Zadanie to jest wykonywane za pomocą funkcji Zamknięcie Księgowe ZR (16.21). Aby zamknąć zlecenie robocze, należy wykonać poniższe czynności: 1. Zmienić status zlecenia na Zamknięte. Można to wykonać wybierając opcję Tak w polu Zamknij podczas przyjmowania wykonanych jednostek lub przy użyciu kartoteki zleceń roboczych (16.1). 2. Wykonać funkcję Zamknięcie Księgowe ZR (16.21), by zaksięgować odchylenia, wyczyścić konto produkcji w toku i zamknąć otwarte operacje. Program ten należy wykonywać regularnie dla zleceń wykonanych, przynajmniej na zakończenie każdego miesiąca księgowego. Zlecenia robocze można usuwać za pomocą funkcji Kartoteka Zleceń Roboczych (ZR) pod dwoma warunkami: Mają status Planowane, Wsadowe, lub Potwierdzone, a suma produkcji w toku dla nich wynosi zero. Mają status Zamknięte, zerową sumę produkcji w toku i prawidłowy zapis zamknięcia księgowego. Strona 17
ĆWICZENIA DO WYKONANIA Wprowadzić własną strukturę produktów w oparciu o wprowadzone indeksy Wykonać przegląd i raport sprawdzając, czy nowe dane dotyczące wprowadzonej struktury wyrobu zostały zapamiętane w systemie Zwinąć koszty struktury i technologii Sprawdzić czy w kartotece indeksów zostały naliczone koszty tego i niższego poziomu Wprowadzić własne zlecenie robocze, dokonać wydania pod zlecenie i przyjąć wyrób gotowy (16.12) Zamknąć zlecenie robocze(16.21), wykonać dwa raporty: Raport statusu ZR (16.3.3) oraz raport historii ZR (16.3.6) Sprawdź poprawność transakcji w KG (25.13.14) RACHUNEK KOSZTÓW Kluczowym czynnikiem decydującym o tym, czy firma wytwarza produkt, jest koszt jego wytworzenia. Determinuje on także poziom produkcji. Koszt produkcji z określoną wydajnością zależy nie tylko od ceny koniecznych do tego zasobów - materiałów, robocizny, paliwa, transportu itd.- lecz także od ich ilości koniecznych do osiągnięcia planowanej wydajności. Zależy on także od sposobu wykorzystania przez firmę zasobów stałych, takich jak wielkość zakładu, w połączeniu z zasobami zmiennymi, takimi jak robocizna, materiał lub wyposażenie. Ważna jest znajomość kosztów ogółem oraz kosztu jednostkowego produkcji dla różnych poziomów wytwarzania. Koszty bezpośrednie to wszystkie koszty, które można prześledzić aż do pojedynczego produktu. Obejmują one koszty wszystkich materiałów oraz robocizny bezpośredniej dla produktu, a także wszystkie koszty przetwarzania zewnętrznego. Wszystkie koszty produkcji inne niż koszty bezpośrednie są traktowane jako koszty pośrednie, czyli koszty ogólne. Koszty te są klasyfikowane jako stałe lub zmienne: Strona 18
Stałe koszty ogólne nie zmieniają się wraz ze zmianami poziomu produkcji i nie można ich uniknąć w krótkim czasie. Są one ponoszone nawet w przypadku produkcji zerowej. Przykładowe koszty tego typu to koszty administracyjne związane z utrzymaniem budynku (nadzór mienia, sprzątanie, księgowość, sekretariat, itd.), opłaty ubezpieczeniowe, inne. Zmienne koszty ogólne, nazywane także kosztami wydziałowymi, zmieniają się wraz z poziomem produkcji. Możne je kontrolować i zmieniać w krótkim czasie poprzez zmianę poziomu produkcji. Przykładowe koszty tego typu to zaopatrzenie, energia, paliwo i koszty transportu. Śledzenie tych kosztów jest ważne przy określaniu kosztów produktu, kosztu ogółem produkcji, wartości zapasów oraz produkcyjności. Po zdefiniowaniu danych indeksu, technologii i struktur produktu można zakończyć proces rachunku kosztów produktu. Wyliczenie jednostkowego kosztu produktu polega na zsumowaniu kosztów materiałowych zawartych w strukturze produktu oraz kosztów technologicznych tj. kosztów robocizny na gnieździe produkcyjnym (stawka *czas pracy na operacji technologicznej) oraz kosztów wydziałowych określonych jako narzut procentowy w stosunku do robocizny (w zależności od wielkości przedsiębiorstwa narzuty mogą się kształtować od kilkunastu do kilkuset procent). W systemie QAD proces ten odbywa się w dwóch krokach poprzez wykorzystanie opcji : - Zwijanie Kosztów Technologii (14.13.13) - Zwijanie Kosztów struktur (13.12.13) Pole Zakład Zestaw kosztów Numer indeksu komentarz Identyfikator zakładu z którego pochodzą indeksy, dla których zostaną zwinięte koszty Można zwinąć koszty bieżące lub KG. Domyślnie zwijane są koszty bieżące Określenie indeksu (lub indeksów),dla których zostaną obliczone koszty produkcji, czasu realizacji oraz wydajności ogółem KONTA KOSZTÓW Transakcje wielu modułów powodują utworzenie transakcji KG dla kont związanych z rachunkiem kosztów indeksu. Podstawowe konta na które księgowane są operacje gospodarcze zachodzące w przedsiębiorstwie definiowane są w kartotece kategorii produktów oraz w kartotece wydziałów. Pozostałe kartoteki tj. kartoteka kont zapasów, kartoteka kont sprzedaży, kartoteka kodów ruchów zapasów pozwalają na uszczegółowienie kont oraz sposobu księgowania operacji w KG. Kartoteka KONT ZAPASÓW - opcja 1.2.13 Konta zdefiniowane w podstawowej kartotece kategorii produktów można uszczegółowić w kartotece kont zapasów poprzez użycie kombinacji kategorii produktów, zakładu i magazynu. Domyślne subkonta i MPK występują wtedy jeśli takie same subkonta i MPK można zastosować dla wszystkich występujących kont syntetycznych Strona 19
Pole Konto zapasów Konto braków Konto niezgodn. Zapasów Konto przeszacowania kosztów Komentarz Konto, na którym księgowane są zapasy. W zależności od rodzaju zdefiniowanej kategorii produktów mogą to być zapasy materiałowe, towarów, wyrobów gotowych znajdujących się w magazynie. Na tym koncie odnoszone są również wszelkie ruchy magazynowe tj. wysyłki na zlecenia sprzedaży, przyjęcia na zlecenia zakupu, zwroty wysyłek, wydania i przyjęcia na zlecenia produkcji, wydania i przyjęcia pozaplanowe oraz zmiany zarejestrowane podczas inwentaryzacji. Każdy w wymienionych ruchów wpływa na wartość stanu zapasów magazynowych poprzez tworzenie transakcji KG Konto na którym ujmowane są braki w procesie produkcji. Innym sposobem ewidencji braków produkcyjnych jest przyjęcie zabrakowanych elementów (półproduktów, detali, wyrobów gotowych) do wydzielonego magazynu braków Konto na którym ujmowane są różnice inwentaryzacyjne wynikające z procesu aktualizacji zapasów po inwentaryzacji oraz różnice wynikające z zaokrągleń podczas realizacji sprzedaży w walutach obcych Konto odzwierciedlające przeszacowanie wartości zapasów danego indeksu (transakcje związane z przeszacowaniem wartości indeksu, kopiowanie zestawu kosztów na inny zestaw, kopiowanie kosztu bieżącego na koszt Księgi Głównej). Taka zmiana powoduje wygenerowanie transakcji przeszacowania, której rozksięgowanie przedstawia się następująco: Strona Wn Konto zapasów Strona Ma Konto przeszacowań (Na przykład: Wn 310.../ Ma 340... lub Wn 601../, Ma 620...) Konto to również jest pobierane podczas zmiany ceny ewidencyjnej indeksu magazynowego w sposób manualny w opcji 1.4.1 lub 1.4.9. Strona 20
Kartoteka KONT SPRZEDAŻY (1.2.17) Konta zdefiniowane w podstawowej kartotece kategorii produktów mogą być uszczegółowione w kartotece kont sprzedaży poprzez kombinację kategorii produktów, zakładu, typu klienta i kanału sprzedaży. Pole Konto sprzedaży Konto rabatu ze sprzedaży KWS materiałów KWS Komentarz Konto, na które księgowane są przychody ze sprzedaży danego indeksu. Księgowanie następuje podczas zatwierdzenia faktury sprzedaży (opcja 7.13.4). Konto, na które księgowana jest (po stronie WN) kwota rabatu udzielonego odbiorcy przy sprzedaży danego indeksu. Księgowanie następuje podczas zatwierdzenia faktury sprzedaży (opcja 7.13.4) Konto na które księgowany jest koszt własny sprzedaży w zakresie kosztu materiałowego Konto na które księgowany są koszty wydziałowe obciążające koszt własny Strona 21
n.wydziałowych KWS robocizny KWS ogólnozakłądowe KWS podwykon. sprzedaży Konto na które księgowane są koszty robocizny obciążające koszt własny sprzedaży Konto na które księgowane są koszty pozostałe obciążające koszt własny sprzedaży Konto na które księgowany są nakłady na podwykonawstwo obciążające koszt własny sprzedaży Kartoteka KODÓW RUCHÓW ZAPASÓW- opcja 1.1.9 Kartoteka kodów ruchów zapasów pozwala na zdefiniowanie ruchów zapasów wykorzystywanych przy wydaniach i przyjęciach pozaplanowych. Pole Przesunięcie magazynowe Opis Typ transakcji Konto Komentarz Kod ruchu zapasów, który będzie się pojawiał w kartotece wydań i przyjęć poza planowych. Kod można zdefiniować max na 8 znakach, pole alfanumeryczne Opis kodu ruchu zapasów Typ transakcji dla której będzie stosowany kod ruchu zapasów. Należy podać typ transakcji: ISS-UNP dla wydań poza planowych, RCT-UNP- dla przyjęć poza planowych Konto przeciwstawne do konta zapasów, na które będzie wartość wydania bądź przyjęcia pozaplanowego Strona 22