Analizy Sektorowe 1 marca 217 Polacy coraz chętniej jedzą na mieście (PKD 5.1) 1 Trendy bieżące Koniunktura gospodarcza, wzrost dochodów do dyspozycji gospodarstw domowych (w tym impuls fiskalny programu 5 plus) i poprawa na rynku pracy czynnikami sprzyjającymi rozwojowi branży gastronomicznej w 21 r. (wg GFK Polonia wzrost rynku gastronomicznego do 32,7 mld zł, tj. o 9 r/r). Trend upowszechniania się w Polsce zwyczaju jadania na mieście (+ r/r liczby osób w wieku 15+, które deklarują odwiedzenie lokalu gastronomicznego w ciągu ostatnich 12 miesięcy). Rosnące wydatki gospodarstw domowych na hotele i restauracje (wg GUS w 215 r. przekroczyły 5 zł na gospodarstwo domowe wobec ok. 35 zł w 213 r.). Pizzerie i sieciowe lokale fast food najbardziej popularne wśród młodych ludzi (1 2 lat), tradycyjne restauracje wśród osób w wieku 5+; wzrost rynku usług cateringowych (np. zamówienia świąteczne +3 r/r). Stabilne wyniki dużych firm w branży gastronomicznej w okresie, jednak nieco słabsze w porównaniu z, m.in. z uwagi na szybszy wzrost kosztów niż przychodów (wzrost płacy minimalnej). Przy znacznym rozdrobnieniu branży, generalnie duże firmy (pow. 5 osób) osiągnęły lepsze wyniki w porównaniu z mniejszymi. Perspektywy W krótkim okresie negatywny wpływ presji kosztowej (wzrost minimalnej płacy, możliwy powrót inflacji, wzrost czynszów dla lokali gastronomicznych usytuowanych w galeriach handlowych przy aprecjacji EUR wobec PLN) na wyniki. W długim okresie korzystny dla branży trend upowszechniania się w Polsce zwyczaju jadania poza domem. Perspektywiczne segmenty to głównie lokale sieciowe oferujące szybkie jedzenie w lokalizacjach o dużym natężeniu ruchu. Polska wciąż chłonnym rynkiem dla ekspansji globalnych sieci gastronomicznych. Potencjalne ryzyko dla branży to: pogorszenie koniunktury, wprowadzenie zakazu handlu w niedzielę niekorzystne dla gastronomii zlokalizowanej w galeriach handlowych, podwyższenie z 5 do stawki VAT na sprzedaż dań na wynos. Departament Analiz Ekonomicznych analizy.sektorowe@pkobp.pl Zespół Analiz Sektorowych Wanda Urbańska tel. (22) 521 1 23 Wzrost liczby klientów i punktów gastronomicznych (215=1) liczba osób w wieku 15+ odwiedzających w ostatnim roku punkt gastronomiczny placówki całoroczne punkty sezonowe placówki sieciowe 2 1 Źródło: Raport gastronomiczny 21, GFK Polonia, styczeń 217 9 Dochody gospodarstw domowych Bezrobocie rejestrowane 1 mld zł 1 2 1 12, mln 22 1 1 3, 17 2, 11 2 2 1, sty sty sty sty 1 sty 12 sty 1 sty 1 dochody do dyspozycji gospodarstw domowych (L) nominalny wzrost płac - przedsiębiorstwa (P) realny wzrost dochodów (P) źródło: GUS Źródło: DAE, Zespół Analiz Makroekonomicznych, sty sty sty sty 1 sty 12 sty 1 sty 1 źródło: GUS liczba bezrobotnych (L) stopa bezrobocia rejestrowanego (P) 1 PKD 5.1 Restauracje i pozostałe placówki gastronomiczne
Gastronomia 21 Wskaźnik koniunktury gospodarczej zakwaterowanie i gastronomia 12 1 2-2 - - - -1-12 21 I II III IV niewyrównany sezonowo wyrównany sezonowo V VI VII VIII IX X XI Źródło: Biuletyn statystyczny GUS, 12/21, GUS, luty 217 Liczba podmiotów gospodarczych PKD 5.1 wg liczby zatrudnionych w 21 r. ( - 9) 92,3 tys. XII 215 I II III IV (1-9) 3,5 tys. (pow. 5) 1 V 21 I II III IV V VI VII (5-29) 127 VIII IX X XI (pow. 25) 21 Źródło: Zmiany strukturalne grup podmiotów gospodarki narodowe w rejestrze REGON w 21 r., GUS, luty 217 Częstotliwość jadania poza domem tylko w tygodniu 13 XII 217 I Koniunktura gospodarcza, wzrost dochodów do dyspozycji gospodarstw domowych (w tym impuls fiskalny programu 5 plus) i poprawa na rynku pracy, czynnikami sprzyjającymi rozwojowi branży gastronomicznej w 21 r. Wg GfK Polonia rynek gastronomiczny wzrósł do 32,7 mld zł (+9 r/r). Wzrost rynkowej wartości AmRestu (międzynarodowa sieć restauracji) w Polsce do prawie,5 mld zł (+25 r/r). Poprawa nastrojów firm należących do sekcji zakwaterowanie i gastronomia na początku 217 r. W lutym wskaźnik ogólnego klimatu koniunktury wyniósł +11,5 (przed miesiącem +2,). Poprawę koniunktury odnotowało 1, badanych firm, jej pogorszenie 7,3 (w styczniu odpowiednio 13,3 i 1,7), pozostałych nie uległa zmianie. W kolejnych trzech miesiącach firmy przewidują niewielki wzrost zatrudnienia i cen, rośnie znaczenie bariery związanej z niedoborem wykwalifikowanych pracowników. Sektor prywatny i mikroprzedsiębiorstwa podstawą branży zajmującej się działalnością związaną z usługami gastronomicznymi (w 21 r. ok. 9 stanowiły mikrofirmy, w tym 7 było własnością osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą). Znaczne rozdrobnienie branży: w grupie przedsiębiorstw zatrudniających pow. 1 osób, przychody dużych firm (pow. 5 osób) stanowiły ponad, a średnich (1 9 osób) ok. 19. Upowszechnianie się w Polsce zwyczaju jadania na mieście. Wg badań niemal połowa respondentów jada poza domem zarówno w tygodniu, jak i w weekendy. Nowym zjawiskiem jest przywiązywanie większej wagi do jakości dań (2 respondentów), niż do ceny () (MAKRO Cash & Carry). W 21 r. liczba placówek całorocznych wzrosła o r/r, a liczba osób w wieku 15+, które deklarują odwiedzenie lokalu gastronomicznego w ciągu ostatnich 12 miesięcy o r/r (GFK Polonia). Wzrost liczby klientów i punktów gastronomicznych (215=1) liczba osób w wieku 15+ odwiedzających w ostatnim roku punkt gastronomiczny w tygodniu i w weekend 7 placówki całoroczne tylko w weekend punkty sezonowe placówki sieciowe 9 2 1 Źródło: Polska na talerzu 21, Raport MAKRO Cash & Carry Źródło: Raport gastronomiczny 21, GFK Polonia, styczeń 217 2
Gastronomia 21 Wzrost wydatków gospodarstw domowych na hotele i restauracje (średnie miesięczne wydatki na osobę) zł 5 3 2 1 29 21 211 212 213 21 215 Źródło: Sytuacja gospodarstw domowych w 215 r. w świetle wyników badania budżetów gospodarstw domowych, GUS, maj 21 Najczęście odwiedzane lokale Wzrost wydatków gospodarstw domowych na hotele i restauracje. Wg badań Głównego Urzędu Statystycznego średnie miesięczne wydatki na hotele i restauracje wzrosły 5-krotnie na przestrzeni ostatnich ponad 15 lat. W 215 r. przekroczyły 5 zł na gospodarstwo domowe wobec ok. 35 zł w 213 r. Co trzeci respondent deklarował średnie wydatki na osobę w lokalach od 1 do 3 zł (badanie MACRO Cash&Carry, 21). Najczęściej odwiedzane lokale to pizzerie oraz sieciowe fast foody. Popularności tego typu lokali sprzyja rosnąca liczba nowoczesnych obiektów handlowych, które stają się nie tylko miejscem zakupów, ale także miejscem spotkań i spędzania wolnego czasu. Najbardziej popularne są wśród ludzi młodych (1 2 lat), natomiast restauracje i lokale typu naleśnikarnie, pierogarnie itp. są popularne wśród osób w wieku 5+. Wzrost rynku usług cateringowych (usługi przedszkolne, szkolne, stołówkowe oraz szpitalne), w tym dynamika wzrostu tylko zamówień świątecznych to blisko 3 rocznie. Sytuacja finansowa dużych firm (PKD 5.1) w okresie Źródło: Polska na talerzu 21, Raport MAKRO Cash & Carry Przychody koszty i wynik finansowy w mln zł 5 3 25 3 2 15 2 1 1 5 GS Przychody (L) TC Koszty (L) Wynik finansowy (P) Branża gastronomiczna należy do szczególnie wrażliwych na zmiany krajowej koniunktury gospodarczej. Przy korzystnym otoczeniu makroekonomicznym, wzroście realnych dochodów ludności i poprawie sytuacji na rynku pracy, duże firmy z branży gastronomicznej zanotowały w okresie stabilne wyniki, jednak nieco słabsze w porównaniu z. Przy znacznym rozdrobnieniu branży, generalnie duże firmy (pow. 5 osób) osiągnęły w 1h1 lepsze wyniki w porównaniu mniejszymi. Po 3g1, w efekcie szybszego wzrostu kosztów (15, r/r) niż przychodów (13, r/r), spadł wynik finansowy (-2,7 r/r), pogorszyła się rentowność sprzedaży (o 1,3 pp r/r) i kapitału własnego (patrz tabela str. 5). Wzrost kosztów w branży gastronomicznej wiąże się m.in. z ustawowym wzrostem od września 21 r. stawki wynagrodzenia do 12 zł za godzinę (13 zł za godzinę od 1 stycznia 217 r.). Zróżnicowanie firm w branży gastronomicznej w 1h1 Przychody ROS Odsetek Wielkość firmy wg na firmę połowy firm firm ze zatrudnionych Liczba firm (mln zł) ver średnia stratą 9-9 osób 29 15 3,9/7,1 3 powyżej 9 113 23 5,/3,5 2 żródło: PONT Info Gospodarka, GUS, opracowanie własne DAE. Wynagrodzenia za pracę w branży gastronomicznej 1-3q13 mln zł/firmę,7 5,3 5,,1 zmiana r/r 3,5 1, 1,5 12, Źródło: baza Pont Info Gospodarka, grupa B jednostki duże (pracujących >=5 osób) 3
Gastronomia 21 Rentowność Rentowność wg rozkładu decylowego w 3q1 Decyl 1 Decyl 3 Decyl 5 2 1 12 1 NPM (ROS) Stopa rentowności sprzedaży netto ROE Stopa rentowności kapitału własnego (I) Decyl 7 Decyl 9-3,, 3,, 9, 12, 15, Źródło: baza Pont Info Gospodarka, grupa B jednostki średnie i duże (pracujących >=5 osób) Sytuacja dużych firm w branży gastronomicznej jest bardzo zróżnicowana: w okresie połowa dużych firm osiągnęła rentowność sprzedaży na poziomie ok., wobec (- 2,2) w 1 decylu i +1,3 w 9 decylu. Płynność bieżąca i podwyższona kształtowały się w okresie poniżej poziomu zadawalającego i były wyraźnie słabsze w porównaniu z. Wskazuje to na powstawanie zatorów płatniczych i problemy w regulowaniu zarówno zobowiązań bieżących, jaki i trudności w obsłudze zadłużenia (rotacja zobowiązań wyraźnie dłuższa niż rotacja należności: 2 dni wobec 7). Wyraźnie lepsza była sytuacja największych firm (dane po 1h1). Płynność finansowa Płynność finansowa wg wielkości firm w 1-2q1 C (>9 i <5) D (>5 i < 25) E (pow. 25),,3,,9 1,2 1,5 QR Wskaźnik podwyższonej płynności CR Wskaźnik płynności bieżącej C (>9 i <5) D (>5 i < 25) E (pow. 25),,2,,, 1, 1,2 1, QR Wskaźnik podwyższonej płynności CR Wskaźnik płynności bieżącej Źródło: baza Pont Info Gospodarka, grupa B jednostki średnie i duże (pracujących >=5 osób)
Gastronomia 21 Sytuacja finansowa dużych firm z branży gastronomicznej (PKD 5.1) 5.1 Restauracje i pozostałe placówki gastronomiczne ogółem decyl 5 decyl 9 Liczba jednostek gospodarczych ogółem 1 115 115 x x w tym udział jednostek rentownych 3 x x NP Wynik finansowy netto (zysk netto) 13,7 2, 27,7,9 3,3 NPM (ROS) Stopa rentowności sprzedaży netto 3,9 7,9,7, 1,3 ROE Stopa rentowności kapitału własnego (I) 7, 13, 12,9 2, 15, ROA Stopa rentowności aktywów 3, 7,1 7, 1,9,5 CR Wskaźnik płynności bieżącej 1,15 1,52,5 1,3 3,55 QR Wskaźnik podwyższonej płynności 1, 1,39,77 1,2 3,2 IT (WRZD) Wskaźnik rotacji zapasów w dniach 3 1 CP (WRND) Wskaźnik rotacji należności w dniach 1 7 2 3 PL (WRZbD) Wskaźnik rotacji zobowiązań w dniach 1 13 2 12 39 DR (WZA) Współczynnik długu,52,,, 1, WP (WPMK) Wskaźnik pokrycia majątku trwałego kapitałem stałym,99 1,1,9 1,12 1,9 I/DE Nakłady inwestycyjne / amortyzacja 1,2 1,1 1,2,3 2,9 Źródło: baza danych PONT Info. GOSPODARKA, Grupa B Jednostki duże (pracujących >=5 osób) Poziom zadłużenia, wyrażany udziałem zobowiązań w aktywach, pozostawał na poziomie akceptowalnym (, po 3q1 wobec, rok wcześniej), natomiast wskaźnik pokrycia majątku trwałego nie osiągnął wymaganego minimum 1, (WPMK=,9). Wartość kredytów ogółem udzielonych przez banki dla branży gastronomicznej zmniejszyła się w okresie o ok. 1/5 r/r, w tym długoterminowych o ok. 3, natomiast wyraźnie wzrósł wolumen kredytów krótkoterminowych. Oznacza to częstsze sięganie przez firmy po dodatkowe środki finansowe konieczne do finansowania bieżącej działalności (np. na wynagrodzenia) niż na inwestycje długoterminowe. Zadłużenie Kredyty bankowe mln zł 11 97 2 2 1 1 297,,2,,, 1, 1,2 DR (WZA) Współczynnik długu WPMK Pokrycie majątku trwałego kapitałem stałym długoterminowe krótkoterminowe Źródło: baza Pont Info Gospodarka, grupa B jednostki średnie i duże (pracujących >=5 osób) 5
Gastronomia 21 Perspektywy W krótkim okresie zagrożeniem dla wyników branży jest presja kosztowa (wzrost minmalnej płacy, możliwy powrót inflacji, wzrost czynszów dla lokali gastronomicznych usytuowanych w galeriach handlowych przy aprecjacji EUR wobec PLN). W długim okresie korzystny dla branży trend upowszechniania się w Polsce zwyczaju jadania poza domem. Perspektywiczne segmenty to głównie lokale sieciowe oferujące szybkie jedzenie w lokalizacjach o dużym natężeniu ruchu. Polska wciąż chłonnym rynkiem dla ekspansji globalnych sieci gastronomicznych. Potencjalne ryzyko dla branży to: pogorszenie koniunktury, wprowadzenie zakazu handlu w niedzielę niekorzystne dla gastronomii zlokalizowanej w galeriach handlowych, podwyższenie z 5 do stawki VAT na sprzedaż dań na wynos. Niniejszy materiał ma charakter informacyjny, jest przeznaczony wyłącznie dla klientów Grupy PKO Banku Polskiego i nie stanowi oferty w rozumieniu ustawy z dnia 23 kwietnia 19 r. Kodeks Cywilny. Informacje zawarte w niniejszym materiale nie mogą być traktowane, jako propozycja nabycia jakichkolwiek instrumentów finansowych, usługa doradztwa inwestycyjnego, podatkowego lub jako forma świadczenia pomocy prawnej. Grupa PKO BP SA dołożyła wszelkich starań, aby zamieszczone w niniejszym materiale informacje były rzetelne oraz oparte na wiarygodnych źródłach. Klienci Grupy PKO BP SA ponoszą odpowiedzialność za skutki swoich decyzji inwestycyjnych, podjętych z uwzględnieniem informacji zamieszczonych w niniejszym materiale. Niniejszy materiał został przygotowany i/lub przekazany przez Powszechną Kasę Oszczędności Bank Polski Spółka Akcyjna, zarejestrowany w Sądzie Rejonowym dla m.st. Warszawy w Warszawie, XIII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego pod nr KRS 23; NIP: 525--77-3 REGON: 12923; kapitał zakładowy (kapitał wpłacony) 1 25 zł