Sekcja A. Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo

Transkrypt

1 Rolnictwo w Polsce w r. (sekcja A wg klasyfikacji PKD) 27 kwietnia 2015 Trendy bieżące: Rolnictwo z 3% udziałem w PKB jest ważnym sektorem polskiej gospodarki. Polska należy do znaczących producentów produktów rolnych, zajmując czołowe miejsca w UE pod względem wartości produkcji poszczególnych artykułów rolnych. W r. koniunktura w rolnictwie była słabsza niż r. Zwiększona podaż produktów rolnych oraz wprowadzone w sierpniu r. rosyjskie embargo na produkty rolno-spożywcze z krajów UE spowodowały nadwyżkę produktów na rynku i spadek cen większości surowców roślinnych i zwierzęcych. W r., pomimo rosyjskiego embarga, eksport artykułów rolnospożywczych odnotował dalszy wzrost (+4,5% r/r), do 21,3 mld euro. Produkcja i ceny rolne bezpośrednio przełożyły się na sytuację w sektorze spożywczym, powodując w r. niewielkie pogorszenie sytuacji producentów żywności (spadek przychodów i wyniku finansowego netto). Perspektywy krótkoterminowe: W krótkiej perspektywie trudno oczekiwać zdecydowanej poprawy koniunktury w rolnictwie przede wszystkim z uwagi na utrzymujące się niskie ceny produktów rolnych. W kierunku poprawy rynkowych uwarunkowań produkcji rolniczej i sytuacji w przemyśle spożywczym, oddziaływać będzie zwiększony popyt na żywność (wzrost siły nabywczej płac, rent i emerytur oraz pozytywne tendencje na rynku pracy), a także ożywienie dynamiki eksportu produktów rolno-spożywczych, mimo rosyjskiego embarga na unijną żywność. Na wzrost eksportu towarów wpływ ma wysoka konkurencyjność cenowa i jakościowa polskiej żywności. Nie należy spodziewać się dynamicznego wzrostu cen detalicznych żywności z uwagi na niskie ceny większości surowców rolnych oraz rosnącą konkurencję sieci handlowych. Departament Analiz Ekonomicznych analizy.sektorowe@pkobp.pl Zespół Analiz Sektorowych Anna Senderowicz tel. (22) mln zł Przychody i koszty ogółem GS Przychody (L) Wskaźnik kosztów (P) źródło: PONT Info-Gospodarka, grupa A TC Koszty (L) 100 % Sekcja A. Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo 2011 Liczba jednostek gospodarczych ogółem w tym udział jednostek rentownych 82% 86% 84% 85% NP Wynik finansowy netto (zysk netto) 2 994, , , ,8 NPM (ROS) Stopa rentowności sprzedaży netto 13,0 13,7 12,5 10,9 ROE (I) Stopa rentowności kapitału własnego (I) 9,9 10,6 9,7 8,8 ROA Stopa rentowności aktywów 7,5 8,1 7,4 6,5 CR Wskaźnik płynności bieżącej 2,88 3,13 3,27 3,40 QR Wskaźnik podwyższonej płynności 2,18 2,38 2,56 2,67 IT (WRZD) Wskaźnik rotacji zapasów w dniach CP (WRND) Wskaźnik rotacji należności w dniach PL (WRZbD) Wskaźnik rotacji zobowiązań w dniach DR (WZA) Współczynnik długu 0,23 0,24 0,24 0,26 WP (WPMK) Wskaźnik pokrycia majątku trwałego kapitałem stałym 1,35 1,41 1,43 1,45 I/DE Nakłady inwestycyjne / amortyzacja 2,3 2,4 2,2 1,9 Źródło: baza danych PONT Info. GOSPODARKA, Grupa A Jednostki średnie i duże (pracujących >9 osób) strona 1/5

2 Rentowność (w %) Płynność finansowa 10,9 13,7 12,5 9,7 10,6 8,8 0,0 5,0 10,0 15,0 NPM (ROS) Stopa rentowności sprzedaży netto ROE (I) Stopa rentowności kapitału własnego (I) 0,0 1,0 2,0 3,0 4,0 QR Wskaźnik podwyższonej płynności CR Wskaźnik płynności bieżącej źródło: baza danych PONT Info. GOSPODARKA, grupa A Jednostki średnie i duże (pracujących >9 osób) Rolnictwo stanowi ważny sektor gospodarki narodowej z 3,0% udziałem w PKB w r. 1 Rolnictwo w Polsce charakteryzuje się silnym rozdrobnieniem, ¾ spośród 1,4 mln gospodarstw rolnych ogółem użytkuje nie więcej niż 10 ha użytków rolnych, prowadząc produkcję metodami tradycyjnymi przy niskim zużyciu nawozów mineralnych i chemicznych środków ochrony roślin. Tylko 2,2% ogólnej liczby gospodarstw ma powierzchnię użytkową powyżej 50 ha. Mimo niekorzystnej w stosunku do innych krajów UE struktury agrarnej, Polska należy do znaczących producentów produktów rolnych, zajmując czołowe miejsce w UE pod względem globalnej wartości produkcji rolniczej, w tym m.in. 1. w produkcji jabłek i owsa, 2. w produkcji żyta i ziemniaków, 3. buraków cukrowych, 4 pszenicy, mleka, i rzepaku, 5 mięsa (dane za r.). 2 O dochodach rolników decydują głównie: wolumen produkcji rolniczej, poziom cen i ich zmienność, poniesione nakłady w procesie produkcji, a także dopłaty i subwencje. Dochód w polskim rolnictwie w latach systematycznie się zwiększał, od 2011 r. nastąpiła zmiana tendencji i spadek dochodów. Decydującym czynnikiem była wartość subwencji, jej udział w dochodach począwszy od 2010 r. systematycznie obniża się (w r. udział wynosił 40% vs. 60% w 2009 r.). 3 Na koniec r. w rejestrze REGON było zarejestrowanych 75,6 tys. przedsiębiorców prowadzących działalność w sekcji A rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo, z czego 95% stanowiły mikroprzedsiębiorstwa o zatrudnieniu do 9 osób. 4 Liczba podmiotów Udział rolnictwa w PKB w r. na poziomie 3,0%. Silne rozdrobnienie polskiego rolnictwa ¾ gospodarstw użytkuje mniej niż 10 ha użytków rolnych Polska należy do czołowych producentów rolnych w UE W ostatnich latach dochody w rolnictwie zależne od wysokości subwencji 1 Dane Eurostat 2 Rocznik Statystyczny Rolnictwa ; GUS, grudzień (strona 422) 3 Rolnictwo i gospodarka żywnościowa w Polsce; Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, (strona 24) 4 Zmiany strukturalne grup podmiotów gospodarki narodowej w rejestrze REGON w r.; GUS, luty 2015 strona 2/5

3 aktywnych spośród zarejestrowanych sięga ok. 14%, w tym 9 tys. firm mikro 5 oraz 1,2 tys. podmiotów o zatrudnieniu powyżej 9 osób. 6 Dane dla mikrofirm są bardzo ograniczone, ankietowe. Według GUS w r. firmy mikro z sekcji A osiągnęły łączne przychody w wysokości 3,0 mld zł przy kosztach 2,1 mld zł uzyskując rentowność brutto na poziomie 28,8%. Wyniki ekonomiczno-finansowe podmiotów zatrudniających powyżej 9 osób na koniec r. były zbliżone do r.; przychody wzrosły o 0,6% r/r, koszty spadły o 5,5% r/r, rentowność sprzedaży brutto wzrosła z 12,9% w r. do 18,8% w r., rentowność netto spadła z 12,5% do 10,9%. Udział kapitału własnego w finansowaniu majątku (74%) nie zmienia się w ostatnich latach. Na koniec r. wartość kredytów długoterminowych na firmę wyniosła 2,6 mln zł (+9,7% r/r), natomiast krótkoterminowych 1,1 mln zł (+10,2% r/r). Najwyższą rentownością sprzedaży netto charakteryzowała się działalność związana z chowem i hodowlą pozostałych zwierząt (36,9%), rozmnażaniem roślin (20,6%), uprawą rolną połączoną z chowem i hodowlą zwierząt (19,5%), uprawą zbóż (18,8%) oraz chowem i hodowlą świń (8,3%). Straty na działalności ponieśli hodowcy drobiu (-1,2%) oraz firmy prowadzące działalność związaną z pozostałymi uprawami innymi niż wieloletnie (-0,4%). Według wstępnych szacunków produkcja rolnicza w r. zwiększyła się o 5,7% r/r; wzrost zanotowano zarówno w produkcji roślinnej (+4,7% r/r), jak i zwierzęcej (+6,9% r/r). 7 Na wzrost produkcji roślinnej w r. wpłynęły większe niż w r. zbiory zbóż (+12,3%), rzepaku (+20,5%), ziemniaków (+8,1%), buraków cukrowych (+2,7%), warzyw (+15,2%), owoców z drzew (+3,0%). Wzrost produkcji zwierzęcej związany był ze zwiększeniem produkcji żywca drobiowego (+11,0%), wieprzowego (+10,8%), wołowego (+10,1%), mleka (+2,1%) i jaj kurzych (+1,6%). Zwiększona podaż produktów rolnych i wprowadzone w sierpniu r. rosyjskie embargo na produkty rolno-spożywcze z krajów UE spowodowały nadwyżkę produktów na rynku i spadek cen większości surowców roślinnych i zwierzęcych. W skali roku spadek cen skupu zbóż wynosił od 4,0% dla żyta, do 14,5% dla pszenicy, ziemniaki staniały o 16,7%, ceny żywca wieprzowego w skupie o 9,5%, drobiu o 3,1%. W r. średnia cena skupu mleka wzrosła o 2,3% r/r. Przy głębokim spadku cen produktów rolnych sprzedawanych przez gospodarstwa indywidualne (-8,3% r/r), spadek cen towarów i usług zakupywanych na cele bieżącej produkcji rolniczej i na cele inwestycyjne był Liczba firm zarejestrowanych w rejestrze REGON prowadzących działalność związaną z rolnictwem przekracza 75 tys., natomiast podmiotów aktywnych 10 tys. Korzystna rentowność podmiotów z sekcji A zatrudniających powyżej 9 osób Wysoki udział kapitału własnego w finansowaniu majątku W r. wzrost produkcji rolniczej, zarówno roślinnej, jak i zwierzęcej Zwiększona podaż produktów rolnych oraz rosyjskie embargo przyczyną spadku cen w skupie 5 Działalność przedsiębiorstw o liczbie pracujących do 9 osób w r.: GUS, marzec Dane z bazy PONT Info-Gospodarka na koniec r. 7 Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej kraju w roku; GUS, styczeń 2015 strona 3/5

4 znacznie mniejszy (-1,8% r/r), co pogłębiło pogarszające się od trzech lat rynkowe uwarunkowania produkcji rolniczej. W r. pogorszyły się relacje cen większości wybranych środków produkcji do cen skupu pszenicy i żywca wieprzowego. Presja dużej podaży produktów rolnych w warunkach umiarkowanego wzrostu popytu krajowego oraz utrzymujących się trudności z eksportem wpłynęły na spadek cen surowców rolniczych, a także produktów przetwórstwa rolno-spożywczego. W r. średni poziom cen żywności i napojów bezalkoholowych był o 0,9% niższy niż w r. [m.in. cukier (-28,8%), warzywa (-3,6%), owoce (-2,8%), mąka (-2,6%), mięso wieprzowe (-3,0%) oraz mięso drobiowe (-2,8%)]; wzrosły natomiast ceny artykułów mleczarskich (+3,8%). Zdaniem ekspertów z Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej w I połowie 2015 r., pomimo poprawy sytuacji na rynku pracy oraz widocznego wzrostu dochodów polskich konsumentów nie należy spodziewać się dynamicznego wzrostu cen detalicznych żywności z uwagi na niskie ceny większości surowców rolnych oraz rosnącą konkurencję sieci handlowych. 8 Handel zagraniczny produktami rolno-spożywczymi od lat stanowi ważną część polskich obrotów z zagranicą. W r., pomimo rosyjskiego embarga, eksport artykułów rolno-spożywczych odnotował dalszy wzrost (+4,5% r/r), osiągając wartość przeszło 21,3 mld euro. 9 Była to kontynuacja tendencji z lat poprzednich, kiedy to eksport tej grupy zwiększył się szybciej niż pozostałych grup eksportowanych towarów. W strukturze towarowej eksportu najważniejsze znaczenie miały: żywiec, mięso i przetwory (19%), owoce, warzywa i przetwory (14%) oraz ziarno zbóż i przetwory (12%). Produkcja i ceny rolne bezpośrednio przekładają się na sytuację w sektorze spożywczym. W r. sytuacja branży spożywczej (PKD 10) nieznacznie pogorszyła się względem r. Przychody i koszty zmniejszyły się o 1% r/r, co było efektem rosyjskiego embarga na produkty rolno-spożywcze z krajów UE. Spadek zysku netto o 2,4% r/r wpłynął na lekkie obniżenie rentowności sprzedaży netto (3,8% vs. 3,9% w r.). Na koniec r. najwyższą rentowność osiągnęli producenci cukru (11,5%), pieczywa (8,5%), soków z owoców i warzyw (7,9%), skrobi (7,3%), makaronów (7,1%), lodów (7,0%). Najniższą rentownością charakteryzowali się producenci margaryny (0,2%), przetwórcy mleka (1,1%), drobiu (2,6%), ryb (2,9%), mięsa (3,0%). Spadek cen detalicznych żywności w r. będący efektem niższych cen surowców rolnych dla przetwórstwa a także silnej konkurencji sieci handlowych Wzrost obrotów w handlu zagranicznym produktami rolno-spożywczymi Nieznaczne pogorszenie wyników ekonomiczno-finansowych w przetwórstwie spożywczym 8 Rynek rolny, IERIGŻ, kwiecień Ocena sytuacji w handlu zagranicznym w r.; Ministerstwo Gospodarki, marzec 2015 strona 4/5

5 W krótkiej perspektywie Oczekiwana stabilizacja sytuacji ekonomiczno-finansowej branży spożywczej, na co wpływ będzie miał zwiększony popyt na żywność (wzrost siły nabywczej płac, rent i emerytur oraz pozytywne tendencje na rynku pracy), a także ożywienie dynamiki eksportu produktów rolno-spożywczych, mimo rosyjskiego embarga na unijną żywność. Na wzrost eksportu towarów wpływ ma wysoka konkurencyjność cenowa i jakościowa polskiej żywności. Ceny zbóż w skupie utrzymają się na niskim poziomie z uwagi na duże zasoby zbóż na świecie, w tym w Europie i w Polsce. Sytuacja na rynku trzody chlewnej, pomimo tanich pasz, pozostanie trudna ze względu na niskie ceny żywca wieprzowego. Utrzymujące się embargo do Rosji powiększy podaż mięsa na rynku krajowym. Uruchomienie przez Komisję Europejską programu dopłat do prywatnego przechowywania okresowo zahamowało spadki cen. Produkcja drobiarska pozostanie opłacalna z uwagi na utrzymujący się eksport na rynki europejskie. Niskie ceny pasz będą sprzyjać dalszemu rozwojowi branży. Branża mleczarska nadal będzie przeżywać trudności. Pomimo znacznego spadku cen, skup mleka rośnie. Kwota mleczna ustalona przez Komisję Europejską na sezon /15 została przekroczona o ok. 5,8%. Mleczarnie będą zobowiązane do zapłacenia wysokich kar, co odbije się na ich kosztach. Oczekiwana stabilizacja sytuacji branży spożywczej z uwagi na zwiększony popyt konsumpcyjny a także ożywienie dynamiki eksportu Niniejszy materiał został opracowany wyłącznie w celach informacyjnych i nie może być traktowany jako oferta lub rekomendacja do zawierania jakichkolwiek transakcji. Informacje zawarte w materiale pochodzą z ogólnie dostępnych, wiarygodnych źródeł, jednak PKO BP SA nie może zagwarantować ich dokładności i pełności. PKO BP SA nie ponosi odpowiedzialności za skutki decyzji podjętych na podstawie informacji zawartych w niniejszym materiale. Materiał może być wykorzystywany do opracowań własnych pod warunkiem powołania się na źródło. Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie przy ul. Puławskiej 15, Warszawa, zarejestrowana w Sądzie Rejonowym dla m.st. Warszawy w Warszawie, XIII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego pod nr KRS ; NIP: REGON: ; kapitał zakładowy (kapitał wpłacony) zł. strona 5/5