Monitoring Branżowy. Analizy Sektorowe. Gospodarka odpadami (PKD 38) * w sieci regulacji. Trendy bieżące. Perspektywy

Transkrypt

1 Analizy Sektorowe 5 września 18 Gospodarka odpadami (PKD 38) * w sieci regulacji Trendy bieżące Kluczowe znaczenie dotychczasowych zmian regulacyjnych dla sytuacji firm: + wzrost masy odpadów komunalnych, w tym udziału zebranych selektywnie; + poprawa jakości surowca (wzrost udziału recyklingu odpadów segregowanych); - pogorszenie warunków działalności sektora prywatnego w efekcie nowelizacji prawa zamówień publicznych w 16 (instytucja zamówień in-house ); wg GUS liczba firm odbierających odpady komunalne spadła w 17 o 11,4% r/r; - wzrost kosztów w związku z zaostrzeniem warunków prowadzenia działalności (m.in. podwyższenie kar, gwarancje na poczet ewentualnych roszczeń związanych z pożarem czy np. porzuceniem odpadów, obowiązkowy monitoring składowisk, obostrzenia w otrzymywaniu zezwoleń). W ostatnich latach słabe wyniki finansowe branży (spadek wyniku finansowego i rentowności sprzedaży), przy znacznym zróżnicowaniu w 1h18 średnia rentowność sprzedaży netto połowy firm nie przekraczała,9%, ROS dla 1% najlepszych firm wyniósł 17,%, natomiast 1% najgorszych zanotowało stratę. Wyższa rentowność firm zajmujących się przetwarzaniem odpadów (PKD 38.) w porównaniu ze zbierającymi odpady (PKD 38.1) i odzyskującymi surowce (PKD 38.3). Zwraca uwagę wysoka rentowność kapitału tych ostatnich (patrz wykres poniżej). W 1h18 osłabienie dynamiki wzrostu, stosunkowo wysoki wzrost inwestycji firm zajmujących się odzyskiem surowców. Wysokie zadłużenie firm wg raportu Bisnode Polska i BIK (dane z czerwca 18). W ciągu 5 lat spadkowy trend cen akcji spółek z branży recyklingowej wyrazem ostrożności inwestorów wobec rosnących wymogów regulacyjnych. Perspektywy Branża pod silnym wpływem uwarunkowań regulacyjnych dostosowujących gospodarkę odpadami do wymogów unijnych. Wyzwanie stanowi przyjęty w styczniu 18 przez Komisję Europejską pakiet działań zmierzających do wdrożenia gospodarki obiegu zamkniętego, który niesie za sobą konieczność kolejnych zmian legislacyjnych i nakładów inwestycyjnych. Departament Analiz Ekonomicznych analizy.sektorowe@pkobp.pl Zespół Analiz Sektorowych Wanda Urbańska tel. () Struktura przychodów branży wg grup PKD PKD 38.3; Odzysk surowców 31% PKD 38.; Przetwarzanie % Źródło: Pont Info Gospdarka PKD 38.1; Zbieranie 49% Spadek rentowności branży 1h16 1h17 1h18 Zróżnicowanie rentowności firm wg grup PKD w 1h h16 1h17 1h % 1 ROS (NPM) Stopa rentowności sprzedaży netto ROE Stopa rentowności kapitału własnego ROS (NPM) Stopa rentowności sprzedaży netto ROE Stopa rentowności kapitału własnego *PKD 38 Działalność związana ze zbieraniem, przetwarzaniem i unieszkodliwianiem odpadów; odzysk surowców

2 Udział odpadów komunalnych zebranych selektywnie w ogóle odpadów komunalnych w Polsce Wprowadzone 1/ i projektowane zmiany regulacyjne 3,4% 5,% 6,7 Wpływ nowelizacji ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach na gospodarkę odpadami: 19,8% + wzrost masy odpadów komunalnych ogółem wg GUS w 13,5% 17 ok. 1 mln ton (+,7% r/r), w tym większość (8,1%) odebrana od gospodarstw domowych (+7,6% r/r), wzrosła także (+4,9% r/r) ilość odpadów odebranych od firm; Źródło: Pont Info Gospodarka Odsetek odpadów składowanych na wysypiskach do całości odpadów wytworzonych w 14 (%) źródło: W kierunku gospodarki cyrkularnej, Instytut Innowacyjna Gospodarka, na podstawie danych Eurostatu Kierunki przetwarzania komunalnych odpadów selektywnych w Polsce źródło: Zmiana systemu gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce w latach 1 16, GUS, Warszawa, / 1 stycznia 1 weszła w życie zmiana ustawy z dnia 13 września 1996 o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw, kolejna nowelizacja z lipca 18; nowelizacja prawa o zamówieniach publicznych w wzrost strumienia odpadów komunalnych zebranych selektywnie (o 6% r/r w 14, tj. w pierwszym pełnym roku obowiązywania znowelizowanej ustawy); w kolejnych latach wzrostowy trend udziału odpadów zebranych selektywnie; + pozytywne trendy kierunku przetwarzania odpadów: spadek udziału składowanych odpadów zmieszanych oraz wzrost udziału recyklingu odpadów segregowanych; + podjęcie działań zmierzających do wdrażania gospodarki obiegu zamkniętego (pakiet działań przyjęty przez Komisję Europejską w styczniu 18). W Polsce do 4 lipca 18 organizacje odzysku, a także firmy zajmujące się gospodarowaniem odpadami, wprowadzające na rynek pojazdy, opony, oleje smarowe, baterie, akumulatory, sprzęt elektryczny i elektroniczny oraz opakowania musiały zarejestrować się w bazie danych o produktach i opakowaniach oraz gospodarce odpadami, którą utworzyło Ministerstwo Środowiska. Zgodnie z unijnymi regulacjami, jednym z celów gospodarki obiegu zamkniętego jest osiągnięcie w poziomu 5% recyklingu odpadów; Polska w 16 osiągnęła 87%. - pogorszenie warunków działalności sektora prywatnego w efekcie nowelizacji prawa zamówień z 16 (instytucja zamówień in-house ), która dała możliwość bezprzetargowego powierzenia odbioru odpadów komunalnych firmom wskazanym przez gminy. Wg danych GUS liczba firm odbierających odpady komunalne spadła w 17 o 11,4% r/r. Nowelizacja ustawy o odpadach (sierpień 18) w celu ograniczenia problemu porzucania odpadów i zapobiegania pożarom wysypisk. Najważniejsze zmiany to w szczególności: 1/ podwyższenie kar i zaostrzenie kontroli inspekcji ochrony środowiska, / wydawanie zezwoleń na magazynowanie odpadów na rok, a nie tak jak dotychczas na trzy lata, 3/ obowiązkowy monitoring składowisk, 4/ zakaz importu odpadów komunalnych niebędących surowcem wtórnym. Ustawa weszła w życie 5 września 18.

3 Liczba firm zajmujących się gospodarką odpadami w tys. 6,7 7, 7,9 8,1 8, 8,3 8, h 18 Źródło: BIG Infomonitor, Bisnode Polska, NIK, GUS, Eurostat Struktura firm zajmujących się gospodarką odpadami wg obrotów (Bisnode Polska) 5-5 mln zł 5% ponad 5 mln zł 1% Nowy projekt Ministerstwa Środowiska nowelizacji ustawy o odpadach (koniec sierpnia 18) przewiduje m.in. obowiązkową selektywną zbiórkę odpadów (papier, metale, tworzywa sztuczne, szkło, odpady wielomateriałowe oraz bioodpady), wprowadza konieczność rozłącznego ogłaszania i przeprowadzania przetargu na odbiór i przetargu na zagospodarowanie odpadów komunalnych, objęcie komunalnym systemem odbioru odpadów nieruchomości niezamieszkałych (biura, hotele, instytucje, placówki handlowe, usługowe). Przewidywana data wejścia w życie to 1 stycznia 19. Wyniki analizy branży przez BIG InfoMonitor oraz Bisnode (czerwiec 18) / Analiza wywiadowni gospodarczej Bisnode Polska (dane dot. 4,4 tys. firm z czerwca 18) oraz dane Biura Informacji Gospodarczej (InfoMonitor, czerwiec 18) wykazuje: 5-5 mln zł 31% Źródło: Sytuacja finansowa firm zajmujących się gospodarką odpadami (Bisnode Polska) zła 18% raczej słaba 41% Źródło: BIG InfoMonitor, czerwiec 18 dobra 8% silna 13% do 5 mln zł 63% - znaczny wzrost liczby firm zajmujących się odbiorem odpadów w pierwszych latach po wejściu w życie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (wg szacunku Bisnode Polska w latach 1 14 o ok. 6-7% rocznie); - rozdrobnienie branży (ok. 63% to podmioty z rocznymi przychodami nieprzekraczającymi 5 mln zł); - słabą sytuację finansową ponad połowy firm; - znaczne zadłużenie branży: łączny dług po 1h18 to 174,6 mln zł (przeciętne zadłużenie ponad 143 tys. zł na firmę), w terminie nie płaciło 1,7% przedsiębiorstw. Najwięcej przeterminowanych zobowiązań miały firmy zajmujące się zbieraniem odpadów (6, mln zł), następnie obróbką i usuwaniem odpadów (44 mln zł) oraz odzyskiem surowców (11 mln zł). Najtrudniejsza sytuacja wśród firm przetwarzających i unieszkodliwiający odpady niebezpieczne (PKD 38.) (ok. 13% miało różnego rodzaju zaległości, wobec przeciętnej w gospodarce na poziomie 5,7%), co mogło być przyczyną wzrostu liczby pożarów składowisk tego typu odpadów. Wg danych Ministerstwa Środowiska (MŚ) w 18 odnotowano ponad 6 pożarów wysypisk i składowisk śmieci i odpadów wobec 37 w 17. / 3

4 Struktura przychodów branży wg PKD Sytuacja finansowa firm w 1h18 (PKD 38) % % 38. 3% % % Wynik finansowy, przychody, koszty 16 %, r/r % 5 mln zł wynik finansowy netto (P) przychody (L) koszty (L) Rentowność branży 1 % ROS ROE Ok. połowa przychodów branży to przychody firm zajmujących się zbieraniem odpadów (PKD 38.1), w tym głównie głównie odpadów bezpiecznych (PKD 38.11), następnie (ok. 3%) przychody firm zajmujących się odzyskiem surowców (PKD 38.3), a ok. 1/5 to przychody firm przetwarzających odpady (PKD 38.). Niewielka grupa generuje przychody związane z gospodarką odpadami niebezpiecznymi Zbieranie odpadów Zbieranie odpadów innych niż niebezpieczne 38.1 Zbieranie odpadów niebezpiecznych 38. Przetwarzanie i unieszkodliwianie odpadów 38.1 Obróbka i usuwanie odpadów innych niż niebezpieczne 38. Przetwarzanie i unieszkodliwianie odpadów niebezpiecznych 38.3 Odzysk surowców Demontaż wyrobów zużytych 38.3 Odzysk surowców z materiałów segregowanych Pogorszenie r/r wyników finansowych firm w 1h18 (spadek wyniku finansowego o 1% r/r i rentowności sprzedaży o 1,4 pp r/r; tabela na 6 str.), na co prawdopodobnie istotny wpływ miały koszty rosnące szybciej niż przychody. Znaczne zróżnicowanie firm zajmujących się gospodarką odpadami średnia rentowność sprzedaży netto połowy firm w 1h18 nie przekraczała,9%, ROS dla 1% najlepszych firm wyniósł 17,%, natomiast 1% najgorszych zanotowało stratę. Wyższa rentowność firm zajmujących się przetwarzaniem odpadów (PKD 38.) w porównaniu ze zbierającymi odpady (PKD 38.1) i odzyskującymi surowce (PKD 38.3). Zwraca uwagę wysoka rentowność kapitału tych ostatnich. Słabsze wyniki dużych firm w porównaniu ze średnimi. Zróżnicowanie sytuacji finansowej firm w 1h18 wg PKD Rentowność sprzedaży wg wielkości firm 8 % ROS (NPM) Stopa rentowności sprzedaży netto Jednostki średnie (pracujących >9 i <5 osób) - Grupa C ROE Stopa rentowności kapitału własnego Jednostki duże (pracujących >=5 osób) - Grupa B 3/ Źródło: dla wszystkich wykresów PONT Info firmy o liczbie pracujących 9 i więcej osób 4

5 Wielkość firmy wg zatrudnionych Liczba firm Przychody na firmę (mln zł) ROS połowy firm (ew. srednia) Zbieranie odpadów (PKD 38.1) 9-49 osób ,/3,95 43% powyżej ,/4, 35% Przetwarzanie i unieszkodliwianie odpadów (PKD 38.) 9-49 osób ,5/9,8 34% powyżej ,6/4,7 34% Odzysk surowców (PKD 38.3) 9-49 osób ,1/5,4 19% powyżej ,8/3,1 1% żródło: PONT Info Gospodarka, GUS, opracowanie własne DAE Płynność finansowa 1,5 1,5 Odsetek firm ze stratą Znaczne rozdrobnienie branży, zwłaszcza wśród firm zajmujących się zbieraniem odpadów (PKD 38.1) w 1h18 średnie przychody na 1 firmę to ok. 11 mln zł wobec 3 mln zł na 1 firmę zajmującą się odzyskiem surowców (PKD 38.3). Przeciętna płynność finansowa, zarówno bieżąca, jak i szybka, utrzymywały się w 1h18 na satysfakcjonującym poziomie - odpowiednio CR=1,5 i QR=1,3. Oba wskaźniki pozostawały na podobnym poziomie jak w 1h17. Średnio w branży udział firm rentownych zmniejszył się do 65% wobec 7% w 1h17, w tym najbardziej wśród firm zajmujących się przetwarzaniem i unieszkodliwianiem odpadów (66% wobec 75% w 1h17). CR (L) QR (L) Wydatki inwestycyjne % 8 mld zł 6 W 1h18 utrzymała się niekorzystna dla firm tendencja rotacji zobowiązań i należności - generalnie szybciej regulowane były zobowiązania niż inkasowane należności, co zagrażało utrzymaniu płynności przez słabsze firmy Osłabienie dynamiki wzrostu inwestycji (,9% r/r w 1h18 vs 5,5% w 1h17), przy stosunkowo wysokim wzroście dynamiki nakładów inwestycyjnych firm zajmujących się odzyskiem surowców. nakłady inwestycyjne (P) udział inwestycji w amortyzacji (L) Wydatki inwestycyjne wg wielkości firm 6 mln zł Jednostki średnie (pracujących >9 i <5 osób) - Grupa C Jednostki duże (pracujących >=5 osób) - Grupa B Dynamika wzrostu wydatków inwestycyjnych firm wg PKD 6 %

6 Zadłużenie branży,6,5,4,3,, Nieco niższy wskaźnik zadłużenia firm na koniec 1h18 w porównaniu z 1h17 (,49 vs,54); podobnie jak w 1h17 wskaźnik pokrycia majątku trwałego kapitałem nie osiągnął wymaganego minimum 1,, (WPMK=,9). 5 pokrycie odsetek (P) wsp.długu Finansowanie działalności kredytem bankowym 4 mld zł 3 1 W 1h18 wartość kredytów bankowych udzielonych podmiotom zajmującym się gospodarką odpadami spadła do 3,6 mld zł (-4,7% r/r), w tym krótkoterminowych wzrosła (+4,9% r/r), natomiast długoterminowych spadła (-8% r/r), co może świadczyć o wykorzystywaniu dodatkowych źródeł finansowych do wspierania bieżącej działalności firm. kredyty krótkoterminowe kredyty długoterminowe. Gospodarka odpadami: zbieranie (38.1), przetwarzanie (38.), odzysk (38.3) 1h16 1h17 1h18 PKD Liczba jednostek gospodarczych ogółem w tym udział jednostek rentownych NP Wynik finansowy netto (zysk netto) 336,1 81,6 76,5 48,4 119,9 9,7 169,5 9,4 98,9 ROS (NPM) Stopa rentowności sprzedaży netto 9,1 6,3 3,5 6,6 7,9 3, 4,1 5,9 3,7 ROE Stopa rentowności kapitału własnego 14, 7,1 11,1 1,7 9,1 13,7 7, 3,9 14,8 ROA Stopa rentowności aktywów 7,3,6 5,7 5,4 3,6 6, 3,5,1 7, CR Wskaźnik płynności bieżącej 1,49 1,54 1,85 1,5 1,7 1,55 1,31 1,8 1,78 QR Wskaźnik podwyższonej płynności 1,41 1,46 1,36 1,4 1,63 1,13 1,5 1,69 1,6 IT (WRZD) Wskaźnik rotacji zapasów w dniach CP (WRND) Wskaźnik rotacji należności w dniach PL (WRZbD) Wskaźnik rotacji zobowiązań w dniach DR (WZA) Współczynnik długu,49,64,49,5,6,56,51,47,51 WP (WPMK) Wskaźnik pokrycia majątku trwałego kapitałem stałym,96,7 1,31,97,76 1,17,95,8 1,36 E/GS Udział sprzedaży eksportowej w przychodach ogółem,,5,17,,6,15,3,3,18 I/DE Nakłady inwestycyjne / amortyzacja 1,5,61,56 1,15,48,6 1,,55,96 Źródło: baza danych PONT Info. GOSPODARKA, Grupa A Jednostki średnie i duże (pracujących >9 osób) 6

7 Przychody vs zmiany kursów walutowych 1 5, mln zł 5 4,5 4, 3,5-5 3, -1,5 1h11 1h1 1h13 1h14 zmiana przychodów r/r (L) EURPLN (P) USDPLN (P) Źródło: Pont Info Gospodarka, średni kwartalny kurs (dane makro) Notowania akcji na GPW sprzed tygodnia, miesiąca, 3 miesięcy, 6 miesięcy, roku, lat i 5 lat w dniu w zł lat lata 1 rok 6 m-cy 3 m-ce 1 m-c 1 tydzień ELEMENTAL Krynicki Recykling Drop SA Eko Export Orzeł Biały Źródło: GPW Pozycja spółek na rynku (różnica między zmianą ceny akcji i zmianą indeksu WIG), stan na p.p lat lata 1 rok 6 m-cy 3 m-ce 1 m-c 1 tydzień ELEMENTAL Krynicki Recykling Drop SA Eko Export Orzeł Biały Źródło: GPW Dobre wyniki giełdowych firm z branży gospodarki odpadami w q18 (dane z raportów spółek) Do największych spółek giełdowych zajmujących się gospodarką odpadami należą: Spółka Orzeł Biały S.A. lider na rynku producentów ołowiu rafinowanego oraz największa spółka specjalizująca się w recyklingu zużytych akumulatorów ołowiowych w Polsce. Bezpośredni wpływ na wyniki osiągane przez Spółkę ma kurs ołowiu na Londyńskiej Giełdzie Metali oraz notowania pary walutowej USD/PLN, w związku z wyceną ołowiu w USD. W q18 wzrost przychodów ze sprzedaży o 8% r/r i zysku netto o 18,4% r/r; Elemental Holding S.A. - branża recyklingu i obrotu surowcami wtórnymi (metale nieżelazne oraz szlachetne głównie pochodzące z układów elektronicznych i zużytych katalizatorów), czołowy dostawca surowca do hut i odlewni. Działalność na terenie kilkunastu krajów w Europie Centralnej i Wschodniej, w tym w Niemczech, oraz w Finlandii, Wielkiej Brytanii, Turcji i na rynkach Bliskiego Wschodu. W q18 wzrost przychodów ze sprzedaży o 34% r/r i zysku netto o 73% r/r; Krynicki Recykling S.A. - pozyskiwanie, uzdatnianie i sortowanie stłuczki szkła opakowaniowego (surowiec dla największych polskich i zagranicznych hut szkła). W Polsce zakłady w Wyszkowie (woj. mazowieckie), Pełkiniach (woj. podkarpackie), Gułtowych (woj. wielkopolskie) i w Lublińcu (woj. śląskie), w Estonii działa linia do uzdatniania szkła opakowaniowego. W 1q18 wzrost przychodów ze sprzedaży o 1,9% r/r i zysku netto 6% r/r. Główne czynniki (w ocenie spółek), które będą miały wpływ na ich wyniki w perspektywie: 1/ dostęp do surowców pochodzących z selektywnej zbiórki (wzrost podaży), / nakłady na nowe technologie, 3/ochrona środowiska (wzrost kosztów), 4/ ryzyko zmian regulacyjnych. Międzynarodowy zasięg działania spółek i związane z tym ryzyko wahań kursowych i notowań surowców na światowych giełdach. W ciągu 5 lat spadkowy trend cen akcji spółek z branży recykligowej wyrazem ostrożności inwestorów wobec rosnących wymogów regulacyjnych. Stopniowa poprawa pozycji spółek recyklingowych na rynku (zmiana cen akcji vs zmiana indeksu WIG). 7

8 Perspektywy Branża pod silnym wpływem uwarunkowań regulacyjnych dostosowujących gospodarkę odpadami do wymogów unijnych. W krótkiej perspektywie sytuacja branży zależna od koniunktury gospodarczej i cen na poszczególnych rynkach, np. odzyskiwanych surowców (dotyczy zwłaszcza odpadów niekomunalnych). Wzrost ryzyka operacyjnego, zwłaszcza dla małych firm, związanego z przestrzeganiem zaostrzonych warunków prowadzenia działalności (wzrost kosztów działalności). Szansą środki unijne na dofinansowanie inwestycji w ochronę środowiska. Wyzwanie stanowi przyjęty w styczniu 18 przez Komisję Europejską pakiet działań zmierzających do wdrożenia gospodarki obiegu zamkniętego, który niesie za sobą konieczność kolejnych zmian legislacyjnych i nakładów inwestycyjnych. Niniejszy materiał ma charakter informacyjny, jest przeznaczony wyłącznie dla klientów Grupy PKO Banku Polskiego i nie stanowi oferty w rozumieniu ustawy z dnia 3 kwietnia 1964 r. Kodeks Cywilny. Informacje zawarte w niniejszym materiale nie mogą być traktowane, jako propozycja nabycia jakichkolwiek instrumentów finansowych, usługa doradztwa inwestycyjnego, podatkowego lub jako forma świadczenia pomocy prawnej. Grupa PKO BP SA dołożyła wszelkich starań, aby zamieszczone w niniejszym materiale informacje były rzetelne oraz oparte na wiarygodnych źródłach. Klienci Grupy PKO BP SA ponoszą odpowiedzialność za skutki swoich decyzji inwestycyjnych, podjętych z uwzględnieniem informacji zamieszczonych w niniejszym materiale. Niniejszy materiał został przygotowany i/lub przekazany przez Powszechną Kasę Oszczędności Bank Polski Spółka Akcyjna, zarejestrowany w Sądzie Rejonowym dla m.st. Warszawy w Warszawie, XIII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego pod nr KRS 6438; NIP: REGON: ; kapitał zakładowy (kapitał wpłacony) 1 5 zł 8