Raport powstał w ramach projektu Małopolskie Obserwatorium Gospodarki.

Transkrypt

1 1 S t r o n a

2 Raport powstał w ramach projektu Małopolskie Obserwatorium Gospodarki. Publikację przygotował: PBS Spółka z o.o. Małopolskie Obserwatorium Gospodarki Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego Departament Polityki Regionalnej ul. Basztowa 22, Kraków Adres do korespondencji: Kraków, ul. Wielicka 72 (012) , (012) gospodarka@umwm.pl Copyright Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, Kraków Kopiowanie i rozpowszechnianie może być dokonane z podaniem źródła. Publikacja jest dystrybuowana bezpłatnie. 2 S t r o n a

3 Streszczenie Koniunktura gospodarcza w małopolskiej turystyce Małopolskie Obserwatorium Gospodarki od II kwartału 2011 realizuje badanie koniunktury 1 gospodarczej na rynku turystycznym w Małopolsce w sektorach: hotelarskim, gastronomicznym oraz wśród podmiotów prowadzących działalność związaną z usługami turystycznymi 2. Badanie jest realizowane kwartalnie na próbie 200 małopolskich przedsiębiorstw. Uzyskane wyniki z województwa małopolskiego prezentowane są na tle tendencji ogólnokrajowych, które to dane opracowuje Główny Urząd Statystyczny. Przy interpretacji uzyskanych sald koniunktury 3 stosuje się następującą wykładnię: do 10%: zjawisko bez zmian; 11-25%: minimalna, niewielka, umiarkowana zmiana (wzrost / spadek); 26-50%: wyraźna zmiana (wzrost / spadek); 51-75%: istotna, duża, znaczna zmiana (wzrost / spadek); 76-90%: silna zmiana (wzrost / spadek); ponad 90%: bardzo silna zmiana (wzrost / spadek). Badanie jest współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego. Pełen tekst raportu dostępny na stronie 1 Badanie jest realizowane metodą testu koniunktury, która polega na zebraniu opinii przedsiębiorców na temat ich sytuacji. Kwestionariusz podzielony jest na dwie części, w pierwszej zostaje poddana ocenie aktualna sytuacja gospodarcza podmiotu (pytania diagnostyczne), w drugiej respondenci prognozują kondycję ich podmiotu na najbliższy kwartał (pytania prognostyczne). Pytania dotyczą m.in. takich obszarów jak: ogólna sytuacja jednostki, popyt na usługi / produkty, poziom zatrudnienia, bariery działalności podmiotu, ceny usług / produktów, sytuacja finansowa podmiotu, nakłady inwestycyjne, moce produkcyjne oraz zagwarantowany okres dzielności. 2 Według PKD 2007: Sekcja I Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi: Dział 055 (w raporcie określane jako "hotelarstwo / ośrodki wypoczynkowe"), Dział 056 (w raporcie określane jako "gastronomia") oraz Sekcja N Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca: Dział 079 Działalność organizatorów turystyki, pośredników i agentów turystycznych oraz pozostała działalność usługowa w zakresie rezerwacji i działalności z nią związane (w raporcie określane jako "działalność organizatorów turystyki"). 3 Prosty wskaźnik koniunktury (lustro koniunktury / saldo koniunktury) dla danego pytania jest zazwyczaj wyliczany jako różnica między procentowym udziałem odpowiedzi pozytywnych oraz procentowym udziałem odpowiedzi negatywnych. 3 S t r o n a

4 Wskaźnik ogólnego klimatu koniunktury IV kwartał 2012 Wskaźnik ogólnego klimatu koniunktury 4 dla badanych przedsiębiorstw z sektora turystycznego w Małopolsce w IV kwartale 2012 ukształtował się na poziomie +0,5%, co świadczy o braku zmian koniunktury. Jest to lepszy wynik niż w zeszłym kwartale, kiedy to zanotowano niewielki spadek na poziomie -13,9%. Wynik w ostatnich trzech miesiącach roku 2012 był porównywalny do analogicznego okresu w roku poprzednim (+7,4%). Wykres 1. Wskaźnik ogólnego klimatu koniunktury w małopolskich przedsiębiorstwach 2Q2011 4Q % 27,5% 20% 13,5% 18,0% 0% 7,4% 0,5% -20% -19,0% -13,9% -40% Wskaźnik ogólnego klimatu koniunktury pozostał bez zmian. Relatywnie największy spadek odnotowali przedsiębiorcy prowadzący działalność o zasięgu lokalnym oraz podmioty z branży gastronomicznej. Z kolei minimalny wzrost zaobserwowali organizatorzy turystyki, firmy o zasięgu międzynarodowym oraz większe przedsiębiorstwa. Wykres 2. Wskaźnik ogólnego klimatu koniunktury w małopolskich przedsiębiorstwach w IV kwartale 2012 OGÓŁEM GŁÓWNA DZIAŁALNOŚĆ LOKALIZACJA ZASIĘG DZIAŁALNOŚCI WIELKOŚĆ ZATRUDNIENIA 40% 20% 0% 0,5% 20,0% 5,9% 3,5% 16,2% 16,7% -20% -7,1% -13,3% -5,1% -17,4% -10,7% -2,7% -40% 4 Podstawowy syntetyczny wskaźnik koniunktury to wskaźnik ogólnego klimatu koniunktury; jego składowe to dwa wskaźniki proste, zawierające informacje o bieżącej i przewidywanej ogólnej kondycji gospodarczej badanych przedsiębiorstw. 4 S t r o n a

5 Wykres 3. Wskaźnik ogólnego klimatu koniunktury w IV kwartale Wyniki dla Małopolski na tle tendencji ogólnokrajowych 40% 20% 0% -20% -40% -19,8% -10,0% -20,0% 20,0% Dla Sekcji I oraz N, 79 PKD w skali ogólnopolskiej zaobserwowano minimalne spadki koniunktury. W przypadku małopolskich przedsiębiorstw związanych z zakwaterowaniem oraz gastronomią sytuacja pozostała bez zmian, z kolei wśród małopolskich firm zajmujących się organizacją turystyki odnotowano umiarkowaną poprawę ogólnej koniunktury (+20%). IV kwartał 2012 w małopolskiej turystyce Większość badanych firm w IV kwartale 2012 oceniała swoją ogólną sytuację gospodarczą jako zadowalającą (40%), 30% badanych oceniło ją jako złą, taki sam odsetek uznał ją za dobrą, co sugeruje brak zmian poziomu koniunktury (+0%). Badane w Małopolsce przedsiębiorstwa z obszaru usług związanych z zakwaterowaniem i gastronomią nie odnotowały zmiany w koniunkturze (-10%). Firmy działające jako organizatorzy turystyczni zanotowały natomiast umiarkowany wzrost koniunktury (wskaźnik koniunktury w Małopolsce równy +18,6%). W małopolskich przedsiębiorstwach ogółem bieżący popyt wyraźnie spadł (wskaźnik koniunktury -29,5%), przy czym w przypadku firm świadczących usługi związane z zakwaterowaniem oraz gastronomią bieżący popyt wyraźnie się zmniejszył (-36,2%), zaś w przypadku organizatorów turystyki odnotowano minimalny spadek koniunktury pod kątem bieżącego popytu (-17,1%). Tymczasem dane dla reszty kraju sugerowały minimalny spadek koniunktury zarówno w Sekcji I (-24,7%) jak i w Sekcji N, 79 (-21,1%). W przypadku sprzedaży zaobserwowano wyraźny spadek koniunktury (-33,5%). Porównując dane dla badanych przedsiębiorstw z Małopolski z danymi dla firm w Polsce zaobserwować można, że w zakresie zakwaterowania i usług gastronomicznych przedsiębiorstwa z Małopolski odnotowały wyraźny spadek salda koniunktury (-40,0%), podczas gdy badania ogólnopolskie wskazują na niewielki spadek. Jeśli chodzi o organizatorów turystyki, zarówno wśród firm małopolskich, jaki i przedsiębiorców z Sekcji N, 79 odnotowano niewielki spadek. 5 S t r o n a

6 Małopolskie firmy świadczące usługi gastronomiczne oraz zakwaterowania nie odnotowały zmian cen w ostatnim kwartale (-8,5%). Organizatorzy turystyki natomiast zaobserwowali minimalny wzrost koniunktury (+12,9%). W firmach działających na terenie całej Polski nie zanotowano zmian cen ani w sekcji I (-9,8%), ani w Sekcji N (-0,4%). Sytuacja finansowa małopolskich przedsiębiorstw z branży turystycznej w IV kwartale 2012 wyraźnie się pogorszyła: wskaźnik wyniósł -31%. Sytuacja finansowa firm świadczących usługi gastronomiczne oraz związane z zakwaterowaniem na tle tendencji ogólnokrajowych również się pogorszyła (-37,7% wobec -24,9%). Sytuacja finansowa małopolskich firm zajmujących się organizacją turystyki minimalnie się pogorszyła (-18,6%). Analogiczną zmianę odnotowały przedsiębiorstwa działających na terenie całego kraju (-10,9%). Opóźnienia płatności w badanych firmach z Małopolski uległy minimalnemu wydłużeniu (wskaźnik koniunktury na poziomie -16,7%). Przedsiębiorcy z Małopolski związani z zakwaterowaniem i gastronomią zanotowali umiarkowany spadek koniunktury (-17,2%), podobnie jak małopolscy organizatorzy turystyki (-15,6%). Przedsiębiorstwa z Sekcji I również zanotowały minimalne wydłużenie się terminów płatności (-17,7%). Analogiczna sytuacja wystąpiła w Sekcji N, 79 (-11,3%). Małopolskie firmy wykorzystywały w IV kwartale 2012 średnio 60% swoich maksymalnych mocy produkcyjnych (tj. pracowników, wyposażenia, środków transportu, powierzchni). Zatrudnienie w małopolskich firmach uległo umiarkowanemu zmniejszeniu w porównaniu do III kwartału 2012 roku. Do największych barier działalności firm, badani przedsiębiorcy zaliczali niedostateczny popyt, niepewność ogólnej sytuacji gospodarczej oraz konkurencję firm krajowych. Najwięcej małopolskich przedsiębiorstw zadeklarowało, że zainteresowanie ich usługami w okresie Świąt Bożego Narodzenia i Sylwestra w porównaniu do zeszłego roku pozostało bez zmian (51%), mimo to saldo koniunktury minimalnie spadło (-11%). Podobna sytuacja miała miejsce w odniesieniu do obecnego sezonu zimowego, w tym przypadku jednak wskaźnik koniunktury zanotował wyraźny spadek (-28,5%). Prognoza sytuacji gospodarczej w małopolskiej turystyce na I kwartał 2013 Badane przedsiębiorstwa spodziewają się braku zmian ogólnej sytuacji gospodarczej w I kwartale 2013 roku (wskaźnik koniunktury na poziomie +1%), przy czym minimalnej poprawy spodziewają się firmy zajmujące się organizacją turystyki (+21,4%). Wśród przedsiębiorców z branży hotelarskiej i gastronomicznej zmiany nie są przewidywane (-10%). Z kolei dane dla całego kraju prognozują wyraźny spadek w sekcji N (-30,8%) oraz minimalne pogorszenie sytuacji w Sekcji I (-21,7%). Zdaniem badanych przedsiębiorstw z Małopolski popyt na oferowane przez nich usługi w I kwartale 2013 roku nie zmieni się (-3,5%). Minimalnego spadku spodziewają się 6 S t r o n a

7 małopolscy usługodawcy związani z zakwaterowaniem oraz gastronomią (-13,1%), natomiast organizatorzy turystyki prognozują umiarkowany wzrost koniunktury (+14,3%). Dane ogólnokrajowe wskazują, że przedsiębiorstwa Sekcji I spodziewają się niewielkiego spadku popytu na usługi, zaś przedsiębiorcy z Sekcji N wyraźnego. Małopolskie firmy branży turystycznej nie przewidują zmian sprzedaży w I kwartale 2013 roku (saldo koniunktury na poziomie +1%). Brak zmian prognozują firmy działające w zakresie zakwaterowania i gastronomii (-8,5%), podczas gdy organizatorzy turystyki spodziewają się minimalnego wzrostu koniunktury (+18,6%). Dane ogólnopolskie przewidują minimalny spadek sprzedaży w przedsiębiorstwach Sekcji I oraz wyraźny spadek w Sekcji N, 79 w I kwartale 2013 roku (odpowiednio -21,5% oraz -29,4%). Zdaniem badanych przedsiębiorstw z Małopolski w I kwartale 2013 poziom cen pozostanie bez zmian (+4,5%). Dane dla usługodawców związanych z zakwaterowaniem oraz gastronomią, a także dane dla organizatorów turystyki, wskazują na pozostanie cen na tym samym poziomie (odpowiednio +1,5% i +10%). Podobnie sytuacja ma się kształtować w skali kraju ceny usługodawców związanych z turystyką oraz zakwaterowaniem i gastronomią powinny pozostać na zbliżonym poziomie. W małopolskich firmach świadczących usługi związane z organizacją turystyki nie przewiduje się zmian w poziomie zatrudnienia (+1,5%). Ogólnopolskie dane na temat zatrudnienia nieco różnią się w stosunku do danych dotyczących Małopolski. W zakresie Sekcji I oraz Sekcji N, 79 w danych GUS obserwuje się minimalne ujemne zmiany salda koniunktury, podczas gdy dla przedsiębiorstw zlokalizowanych na terenie Małopolski nie przewiduje się zmian ani wśród organizatorów turystyki, ani w branży związanej z zakwaterowaniem i gastronomią (odpowiednio -0,8% i +5,7%). Małopolskie firmy świadczące usługi gastronomiczne i zakwaterowania przewidują w I kwartale 2013 minimalny wzrost nakładów inwestycyjnych (+14,3%). Małopolscy przedsiębiorcy związani z organizacją turystyki nie przewidują zmian takich nakładów (+7,7%). Inaczej przedstawiają się dane dla przedsiębiorstw Sekcji I (brak zmiany) oraz sekcji N, 79 (umiarkowany spadek). Dla zdecydowanej większości badanych firm w I kwartale 2013 źródłem finansowania będą środki własne (94,5%). Wynik ten jest zbliżony w obydwu badanych sekcjach PKD. Drugim najczęściej wykorzystywanym źródłem finansowania będzie kredyt bankowy krajowy, z którego w I kwartale 2013 zamierza skorzystać 9,5% badanych przedsiębiorstw. Jeśli chodzi o przewidywania związane z okresem ferii zimowych, wskaźnik koniunktury minimalnie wzrośnie (+10,5%). Umiarkowany wzrost przewidywany jest przez podmioty prowadzące działalność związaną z organizowaniem turystyki oraz zakwaterowaniem (po +14,3%), natomiast w branży gastronomicznej nie przewiduje się zmian (+1,7%). 7 S t r o n a

8 Wykres 4. Porównanie wskaźników koniunktury dla 2Q2011 4Q2012 wraz z prognozą na I kwartał % ogólna sytuacja gospodarcza firmy popyt zatrudnienie sytuacja finansowa ceny sprzedaż 35,5% 34,4% 30% 23,0% 20% 10% 0% -10% 15,2% 10,3% -1,5% -4,9% -6,4% -8,8% 14,8% -6,9% -14,8% 11,5% 8,1% -4,3% -5,3% 15,0% 9,0% 5,0% -3,5% 2,0% -15,5% -14,5% 8,5% 0,0% 0,0% -1,0% -7,5% -12,0% 1,0% 4,5% 1,5% 1,0% -3,5% -7,5% -20% -30% -40% -13,5% -22,2% -19,5% -23,2% -23,0% -21,5% -30,8% -29,5% -30,8% -31,0% -29,4% -33,5% II Q 2011 III Q 2011 IV Q 2011 I Q 2012 II Q 2012 III Q 2012 IV Q 2012 I Q 2013 prognoza 8 S t r o n a

9 9 S t r o n a