TRADYCYJNE NARZĘDZIA ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ Ewa Matuszak Paulina Kozłowska Aleksandra Lorek
CZYM SĄ NARZĘDZIA ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ? Narzędzia zarządzania jakością to instrumenty pozwalające zbierać i przetwarzać dane o zdarzeniach i procesach zachodzących w organizacji i jej otoczeniu, związanych z różnymi aspektami zarządzania jakością.
PODZIAŁ NARZĘDZI ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ narzędzia jakości narzędzia tradycyjne narzędzia nowe
TRADYCYJNE NARZĘDZIA ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ Zbieranie danych Arkusz kontrolny Histogram Karta kontrolna Diagram Ishikawy Analiza danych Diagram Pareto- Lorenza Diagram korelacji Schemat blokowy
SCHEMAT BLOKOWY schemat blokowy = schemat przepływu = algorytm przedstawienie w sposób graficzny ciągu działań realizowanych w danym procesie, przepływy informacji, przepływy materiałów itp.
SCHEMAT BLOKOWY POSTĘPOWANIE 1 określenie początku i końca procesu (które wyznaczają jego granice ) 2 określenie wejścia (wejść) oraz wyjść (wyników) procesu 3 wyszczególnianie działań (operacji funkcji) oraz decyzji ( tak, nie ) wyznaczających kolejne ścieżki przepływu (materiału, informacji i innych) oraz łączenie ich zgodnie z chronologią ich występowania za pomocą strzałek przepływu, przy czym każda ścieżka procesu musi prowadzić do punktu koniec.
SCHEMAT BLOKOWY - PRZYKŁAD
ARKUSZ KONTROLNY pomaga w zbieraniu i porządkowaniu informacji dotyczących konkretnego wyrobu lub procesu na arkuszu nanosi się dane o zdarzeniach związanych z rozpatrywanym wyrobem lub procesem, w szczególności o częstości i miejscu ich występowania arkusz kontrolny to uporządkowany, przygotowany formularz umożliwiający zbieranie i zestawianie danych ze źródeł historycznych lub obserwacje aktualnych zdarzeń dla wykrycia i uwidocznienia dominujących tendencji.
ARKUSZ KONTROLNY - POSTĘPOWANIE 1 2 3 4 5 6 7 podjęcie decyzji odnośnie do tego, co będzie obserwowane, oraz jasne określenie definicji obserwowanych akcji, wydarzeń lub sytuacji podjęcie decyzji kto, jak długo i z jakich źródeł będzie zbierał dane sprawdzenie, czy zbierający dane mają odpowiednią wiedzę i odpowiednio dużo czasu opracowanie jasnego i prostego w użyciu formularza, który będzie arkuszem kontrolnym. Do zapisu danych należy używać prostych symboli, tj. parafki, X lub podobnych. Do analizy należy unikać zatytułowanie wszystkich części formularza z jasnym opisem informacji źródłowych upewnienie się, że arkusz kontrolny zawiera wszystkie właściwe dane i że jest łatwy w użyciu zapisanie wszystkich zachodzących obserwacji w arkuszu
ARKUSZ KONTROLNY - PRZYKŁAD
WYKRES PRZYCZYNOWO-SKUTKOWY ISHIKAWY diagram Ishikawy = schemat jodełkowy = diagram rybiej ości stanowi graficzne przedstawienie powiązań między czynnikami działającymi na proces i skutkami, które one powodują
WYKRES PRZYCZYNOWO-SKUTKOWY ISHIKAWY - POSTĘPOWANIE 1 identyfikacja problemu, badanie i rozpoznanie sytuacji oraz inicjacja prac nad diagramem określenie celu działania lub problemu i umieszczenie go na głównej osi po prawej stronie wykresu 2 3 określenie przyczyn głównych (ogólnych). Najczęściej jest stosowane podejście tzw. 5M według którego najważniejsze grupy czynników oddziaływających na wynik procesu są związane z: człowiekiem (ang. Man), maszyną (ang. Machine), metodą (ang. Method), materiałem (ang. Material), środowiskiem i zarządzaniem (ang. Management) określenie czynników drugorzędnych (szczegółowych). Czynniki drugorzędne są bezpośrednio związane z czynnikami głównymi i stanowią ich rozwinięcie 4 analiza diagramu czytając diagram od głównej osi poziomej do najdrobniejszej osi, można uzyskać odpowiedź na pytanie: dlaczego? Natomiast czytając w kierunku odwrotnym, uzyskuje się odpowiedź na pytanie: jaki to przynosi skutek?
WYKRES PRZYCZYNOWO-SKUTKOWY ISHIKAWY - PRZYKŁAD
DIAGRAM PARETO-LORENZA 20-30% przyczyn (czynników) decyduje o około 70-80% skutków identyfikuje czynniki (zdarzeń i przyczyn) mające największy wpływ na wybrane wielkości, opisujące wynik procesu lub charakterystykę produktu umożliwia hierarchizację czynników wpływających na analizowane zjawisko skupienie uwagi na najważniejszych problemach
DIAGRAM PARETO-LORENZA - POSTĘPOWANIE 1 2 3 4 5 6 7 8 9 kompletowanie informacji o badanym procesie, mających związek z określonym problemem określenie wielkości za pomocą której można mierzyć wynik procesu w aspekcie rozpatrywanego problemu uszeregować przyczyny od najbardziej do najmniej znaczącej wyznaczenie skumulowanych wartości procentowych każdej przyczyny oznaczyć na osi pionowej Y wartości (ilości) przyczyn oraz udziały procentowe oznaczyć na osi poziomej X przyczyny od największej do najmniejszej wartości idąc od lewej do prawej narysować wykresy słupkowe dla każdej przyczyny - tzw. wykres Pareto oznaczyć punkty odpowiadające wartościom skumulowanym i połączyć je linią tzw. krzywa Lorenza przeprowadzenie analizy wykresu w celu wyznaczenia grupy przyczyn, które powinny być zbadane (usunięte, ograniczone itp.) w pierwszym rzędzie
DIAGRAM PARETO-LORENZA - PRZYKŁAD
HISTOGRAM histogram stanowi graficzną prezentację badanych wartości procesu lub zdarzeń w postaci wykresu słupkowego zmienności określonego zbioru danych jest to narzędzie wizualnego przedstawiania informacji o przebiegu procesu oraz podejmowania decyzji dotyczącej określenia, na czym w pierwszej kolejności należy się skupić w działaniach
HISTOGRAM - POSTĘPOWANIE 1 2 3 4 5 6 7 8 należy zebrać potrzebne dane ( co najmniej n=30 wartości pomiaru) i policzyć całkowitą liczbę wartości pomiaru podzielić zakres pomiaru na przedziały (klasy) ustalić rozstęp wartości rozstęp = (wartość najwyższa) (wartość najniższa) ustalić liczbę przedziałów: przedział (szerokość klasy) = rozstęp/liczba dodać do najmniejszej liczby wartości szerokości klasy, co pozwoli na uzyskanie opracować arkusz kreskowy umieścić przedziały na osi poziomej, a częstotliwość występowania na osi pionowej przenieść dane z tabeli na osie; wszystkie słupki powinny mieć jednakową szerokość i zawierać w sumie wszystkie dane
HISTOGRAM - PRZYKŁAD
KARTY KONTROLNE jedno z podstawowych narzędzi Statystycznej Kontroli Procesu (SKP) zadaniem kart kontrolnych jest dostarczenie w przejrzystej, graficznej postaci informacji o tym, czy proces jest stabilny, czy w jego przebiegu wystąpiły zmiany wymagające podjęcia działań korygujących bądź zapobiegawczych prowadzenie karty kontrolnej jest związane z pobieraniem z procesu w ustalonych regularnych odstępach czasu, próbek ( próbka oznacza np. kilka egzemplarzy wyrobów) o określonej liczebności
KARTY KONTROLNE Podstawowe założenia z korzystania kart kontrolnych to: dane muszą mieć znany rozkład statystyczny (najczęściej normalny, możliwe też, że dwumianowy i Poissona), monitorowanie procesu odbywa się poprzez wyrywkowe pobieranie określonej liczby sztuk próbek z danej zbiorowości (w zależności od rodzaju karty), jeśli pobieranie próbek nie prowadzi do polepszenia rozkładu normalnego, można zastosować przekształcenie danych (np. logarytmowanie, pierwiastkowanie lub standaryzowanie), zmienność procesów w czasie wymaga od zespołu jednoczesnego monitorowania dokładności i precyzji.
KARTY KONTROLNE - POSTĘPOWANIE 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 określenie, jaki proces chce się monitorować i zbadanie, czy jest on statystycznie opanowany (ma charakter rozkładu określenie, jakiego typu karta kontrolna będzie używana do monitorowania danego procesu. zastanowienie się, w jaki sposób można kontrolować cechy wyrobu, jakie się zastosuje parametry? za pomocą jednej z metod (projektowej lub stabilizacyjnej) określenie, na jakim poziomie mają się kształtować linia centralna, linia ostrzegawcza określenie przydziału czasowego zbierania danych określenie wielkości próbek określenie częstotliwości pobierania próbek. Próbki należy pobierać często, jeśli proces nie jest pod kontrolą. zbudowanie karty i rozpoczęcie zbierania pomiarów dokonywanie ciągłej oceny uzyskiwanych wyników. Analizowanie, czy proces jest pod kontrolą w przypadku stwierdzenia niestabilności procesu wdrażanie odpowiednich działań korygujących
KARTY KONTROLNE
KARTY KONTROLNE - PRZYKŁAD
WZORY NA OBLICZENIE LINII OSTRZEGANIA I LINII KONTROLNYCH
INTERPRETACJA WYKRESÓW wszystkie punkty muszą mieścić się między górną i dolną linią kontrolną większość punktów musi znajdować się bliżej linii centralnej niż granic kontrolnych punkty nie mogą wykazywać trendów ani cykli świadczących o nienaturalnych przyczynach zmienności punkty nie mogą tworzyć powtarzających się okresowo układów liczba punktów znajdujących się powyżej lub poniżej linii centralnej musi być w przybliżeniu jednakowe linie łączące poszczególne punkty na wykresie powinny przecinać linię centralną
KARTY KONTROLNE
WYKRESY KORELACJI są graficzną ilustracją związku zachodzącego pomiędzy dwiema zmiennymi stosowane są w przypadkach, gdy konieczne jest zbadanie zależności między dwoma czynnikami, np. potwierdzenie zależności przyczynowoskutkowych wykorzystywanych w sterowaniu jakością sposób grupowania się punktów na wykresie uwidacznia zależności korelacyjne między badanymi zmiennymi
WYKRESY KORELACJI - POSTĘPOWANIE 1 zebranie dwóch par danych, należących do dwóch zbiorów danych, których związek ma być analizowany 2 naniesienie na układ współrzędnych X i Y par danych 3 zbadanie kształtu rozmieszczenia punktów w celu wykrycia rodzaju i siły zależności 4 zbadanie siły zależności, przy pomocy obliczenia współczynnika korelacji Persona (opcjonalnie) 5 zbadanie istotności korelacji (opcjonalnie)
WYKRESY KORELACJI - PRZYKŁAD
Dziękujemy za uwagę