RÓWNOWAGA KONSMENTA PODSTAWOWE ZAŁOŻENA Celem działalności konsumenta jest maksymalizacja użyteczności (satysfakcji) czerpanej ze spożycia koszyka dóbr oraz z czasu wolnego. DECZJE KONSMENTA Wybór struktury konsumpcji bieżącej Wybór ilości czasu pracy i czasu wolnego Optymalizacja konsumpcji w czasie, czyli podejmowania decyzji o wielkości oszczędności CZNNK WPŁWAJĄCE NA PREFERENCJE KONSMENTA wychowanie środowisko społeczne wykształcenie dochody TEORE OPTMM KONSMENTA Teoria użyteczności krańcowej (Hermann Heinrich Gossen 1810-1858) - możliwość mierzenia użyteczności Teoria krzywych obojętności (teoria porządkowa) konsument zdolny jedynie do uszeregowania dóbr według swoich preferencji TEORA ŻTECZNOŚC KRAŃCOWEJ wprowadzona do kanonu ekonomii przez neoklasyków (m.in. K. Mengera, W.S. Jevonsa, L. Walrasa, V. Pareto, H. H. Gossen prekursor) podstawa współczesnej teorii wartości. 1
ŻTECZNOŚĆ RODZAJE ŻTECZNOŚC satysfakcja uzyskiwana z konsumpcji (użytkowania) dobra. umowną jednostką użyteczności jest util. żyteczność całkowita (total utility) T łączna satysfakcja uzyskiwana z konsumpcji (użytkowania) danej ilości określonego dobra. żyteczność krańcowa (marginal utility) M przyrost użyteczności całkowitej wywołany wzrostem konsumpcji danego dobra o jedną jednostkę. Konsument maksymalizuje T w punkcie, w którym M = 0? ŻTECZNOŚĆ PRAWO GOSSENA Prawo malejącej użyteczności krańcowej: M M() T( ) M( ) lość dobra W miarę wzrostu konsumpcji danego dobra, jego krańcowa użyteczność maleje. MAKSMALNA ŻTECZNOŚĆ konsument osiąga maksymalną użyteczność z konsumpcji dobra, gdy użyteczność marginalna równa jest cenie dobra. Konsument będzie zwiększał zakupu dobra do momentu zrównania się M z ceną dobra PRAWO GOSSENA Prawo tzw. ekwimarginalizmu (wyrównania użyteczności krańcowych: W sytuacji, gdy konsument przeznacza swój dochód na dwa dobra i, sytuacją optymalną dla niego jest, gdy użyteczności marginalne obu dóbr zrównują się. W przypadku uwzględnienia różnic w cenach dobra i : M ( ) M ( ) P x Py
RÓWNOWAGA KONSMENTA M ( ) P M ( ) P TEORA KRZWCH OBOJĘTNOŚC Krzywa obojętności zbiór wszystkich punktów reprezentujących takie kombinacje konsumowanych dóbr i, które przynoszą konsumentowi to samo zadowolenie (tę samą satysfakcję). Analiza wyboru między dwoma dobrami jedno dobro oraz wszystkie pozostałe. E ZAŁOŻENA RACJONALNOŚC KONSMENTA OKREŚLONOŚĆ POTRZEB - konsument przejawia określone potrzeby (potrafi je określić), KOMPLETNOŚĆ PREFERENCJ - konsument potrafi wartościować swoje potrzeby uporządkować dobra według własnego uznania, PRZECHODNOŚC PREFERENCJ jeżeli konsument woli dobro A od dobra B, a dobro B woli od dobra C, to wynika z tego, że konsument woli dobro A od dobra C, NENASCONOŚC ZADOWOLENA konsument zawsze woli więcej niż mniej Czy konsument rzeczywiście jest suwerenny? KRZWA OBOJĘTNOŚC 1 1 CECH KRZWCH OBOJĘTNOŚC KRZWA OBOJĘTNOŚC mają zawsze nachylenie ujemne (tzn. że wzrost ilości jednego z produktów musi powodować spadek ilości innego produktu), nie mogą się przecinać jest ich nieskończenie wiele są wypukłe 1
KRZWA OBOJĘTNOŚC 1 1 KRAŃCOWA STOPA SBSTTCJ Krańcowa stopa substytucji (marginal rate of substitution) MRS dobra dobrem ilość dobra, o którą należy zwiększyć konsumpcję przy obniżeniu konsumpcji dobra o jedną jednostkę tak, aby całkowita użyteczność pozostała na niezmienionym poziomie. Prawo malejącej marginalnej stopy substytucji konsument jest skłonny zrezygnować z coraz mniejszych ilości dobra w zamian za powiększenie konsumpcji dobra o dodatkową jednostkę. LNA BDŻETOWA LNA BDŻETOWA zbiór punktów przedstawiających wszystkie możliwe kombinacje nabywanych ilości dóbr i przy wykorzystaniu całego dostępnego konsumentowi dochodu. P P * P * P LNA BDŻETOWA LNA BDŻETOWA Wzrost dochodu Wzrost ceny 1 1 4
RÓWNOWAGA KONSMENTA opt 1 PODSMOWANE Obie teorie (t. krańcowej użyteczności i t. krzywych obojętności) prowadzą do tych samych wniosków. Mankamenty teorii konsumenta: Nieciągłość krzywych Międzyosobowe porównania użyteczności Nieracjonalność i niesuwerenność konsumenta Ograniczone zastosowanie w praktyce! opt 5