Olsztyn, 19 września 2008 r. NAJWYśSZA IZBA KONTROLI DELEGATURA w OLSZTYNIE ul. Artyleryjska 3E 10-950 OLSZTYN tel/fax (0-89) 527-28-24, 534-94-00 P/08/064 LOL-410-15-02/08 Pan Władysław Adamiuk p.o. Dyrektora Zarządu Dróg Wojewódzkich w Olsztynie Wystąpienie pokontrolne Na podstawie art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 roku o NajwyŜszej Izbie Kontroli 1, zwanej dalej ustawą o NIK, NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Olsztynie, skontrolowała Zarząd Dróg Wojewódzkich w Olsztynie ( ZDW lub Zarząd ) w zakresie zapewnienia jakości robót wykonywanych na drogach publicznych w latach 2006 2008 (I półrocze). W związku z kontrolą, której wyniki przedstawione zostały w protokole kontroli podpisanym 22 sierpnia 2008 r. oraz złoŝonymi wyjaśnieniami w trybie art. 59 ust. 2 ustawy o NIK, NajwyŜsza Izba Kontroli, stosownie do art. 60 cyt. ustawy, przekazuje Panu Dyrektorowi niniejsze wystąpienie pokontrolne. NajwyŜsza Izba Kontroli pozytywnie z nieprawidłowościami ocenia działalność ZDW w zakresie zapewnienia jakości wykonywanych robót drogowych. W latach 2006 2008 (I półrocze) ZDW zarządzał 1.870,0 km dróg wojewódzkich, z których (wg stanu na 31 grudnia 2007 r.) 992,6 km (53,1%) wymagało remontów, w tym 245,7 km (13,1%) remontów pilnych ze względu na ich zły stan techniczny. Wydatki Zarządu na utrzymanie, modernizację i budowę dróg od 2005 r. systematycznie wzrastały i wynosiły: 54.751,0 tys. zł w 2005 r., 72.127,8 tys. zł w 2006 r. i 107.785,8 tys. zł w 2007 r. 1 Dz. U. z 2007 r. Nr 231 poz. 1701
W latach 2006 2007 na drogach wojewódzkich zrealizowano łącznie 64 zadania inwestycyjne o wartości 131.915,6 tys. zł. W 2008 r. (I półrocze) w trakcie realizacji było 6 zadań o wartości 76.728,4 tys. zł, na które wydatkowano 23.416,9 tys. zł. Ponadto w ww. okresie, w trakcie kończenia procedur przetargowych i podpisywania umów było kolejnych 6 zadań o wartości przetargowej 2.353,9 tys. zł. W toku kontroli szczegółowymi badaniami objęto 4 zamówienia publiczne o łącznej wartości 39.179,2 tys. zł (43.655,9 tys. zł po zwiększeniach wynikających z aneksów i kosztorysów powykonawczych). Analizie poddano modernizacje i przebudowy następujących dróg: nr 655 na odcinku Kąp Mazuchówka, nr 650 na odcinku Boćwinka Grabowo, nr 651 - przebudowa ronda na skrzyŝowaniu ulic Suwalskiej, Kolejowej, Bocznej i Mikołajczyka w miejscowości Gołdap wraz z budową ciągu pieszo rowerowego i nr 656 na odcinku Staświny Zelki. NajwyŜsza Izba Kontroli pozytywnie ocenia działania Zarządu w zakresie zawierania w umowach z wykonawcami robót, postanowień dotyczących wymogów techniczno konstrukcyjnych i jakościowych dróg, ich kontroli oraz zabezpieczenia interesu Samorządu Województwa w zakresie naleŝytego wykonania prac, a mianowicie: - w specyfikacjach technicznych i umowach określono warunki zapewnienia właściwej jakości robót m.in. poprzez: określenie kategorii obciąŝenia drogi ruchem samochodowym, wskazanie wymagań dotyczących stosowanych materiałów i zasad badania ich jakości oraz warunków atmosferycznych przy ich wykonywaniu. Zobowiązywały one takŝe wykonawców do minimalizacji uciąŝliwości robót drogowych dla uŝytkowników dróg; - ustalono terminy zakończenia robót, warunki ich odbioru, okres i warunki gwarancji oraz formę i wysokość zabezpieczenia naleŝytego wykonania zamówienia, kary umowne z tytułu nie wykonania zamówienia lub odstąpienia od umowy. Przy udzielaniu zamówień publicznych dotyczących wyboru wykonawców robót drogowych przestrzegano procedur określonych w ustawie z 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych 2. Szczegółowe badania kontrolne wykazały jednak, Ŝe przy udzieleniu zamówienia publicznego pn. Przywrócenie przejezdności drogi wojewódzkiej nr 655 Kąp Wydminy Olecko Raczki Suwałki Rutka Tartak na odcinku Kąp Mazuchówka, od km 0+000 do km 10+736,30 i od km 11+851,3 do km 19+357 o wartości 2 Dz. U. z 2007 r. Nr 223, poz. 1655 2
przetargowej 21.363.765,21 zł, Zenon Wełnic - Naczelnik Wydziału Planowania i Inwestycji w ZDW nie dopełnił obowiązku określonego w art. 17 ust. 2 cytowanej ustawy. Nie złoŝył on bowiem oświadczenia o braku lub istnieniu okoliczności, o których mowa w art. 17 ust. 1 tej ustawy, mimo iŝ m.in. wykonał zatwierdzone przez dyrektora ZDW projekty odpowiedzi na zapytania oferentów do Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia, a więc wykonywał czynności w postępowaniu o udzielenie zamówienia. Kontrola wykazała, Ŝe przekazanie wykonawcom placów budów we wszystkich przypadkach nastąpiło w terminach określonych w umowach. RównieŜ w umownych terminach zakończono roboty budowlane. Badania jakości zastosowanych materiałów i wykonanych robót Zarząd prowadził we wszystkich 4 analizowanych zadaniach. W trzech z nich parametry techniczne modernizowanych dróg były zgodne z wymaganiami określonymi w rozporządzeniu Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie 3. Natomiast w jednym przypadku na drodze nr 650 stwierdzono niewłaściwie wykonaną warstwę ścieralną. W ocenie NIK, Zarząd podjął właściwe działania, m.in. występując o dodatkową ekspertyzę źle wykonanej warstwy. RównieŜ właściwym było przyjęcie wariantu wymiany wadliwie wykonanej nawierzchni, jak teŝ zastosowanie dodatkowego zabezpieczenia naleŝytego wykonania zamówienia, polegające na wydłuŝeniu gwarancji dla warstwy ścieralnej do 5 lat i przedłoŝeniu przez wykonawcę, dodatkowej gwarancji korporacyjnej na pełną wartość odtworzeniową tej warstwy, do wysokości 1.958.902 zł. Jednocześnie zapewniono wykonanie przed upływem gwarancji, badań laboratoryjnych warstwy na całym odcinku w celu ustalenia ewentualnych wad. Kontrola dokumentacji 4 zrealizowanych zadań na drogach wojewódzkich wykazała, Ŝe w dwóch przypadkach roboty odebrano bez stwierdzenia jakichkolwiek wad i usterek, a w dwóch pozostałych odebrano je z wadami i usterkami wynikającymi z wadliwie wykonanych robót budowlanych. W celu naprawy ww. wad Zarząd ustalił terminy ich usunięcia. Badania kontrolne wykazały, Ŝe przy realizacji zadania na drodze nr 650, wykonawca nieterminowo usunął 3 spośród 9 wad i usterek powstałych w trakcie prowadzonych robót budowlanych. Zarząd nie zastosował jednak kar umownych za opóźnienia w usuwaniu tych 3 Dz. U. Nr 43, poz. 430 3
wad, gdyŝ nastąpiło to z przyczyn niezaleŝnych od wykonawcy, którymi były w jednym przypadku protesty okolicznych mieszkańców, natomiast w pozostałych dwóch przypadkach niesprzyjające warunki atmosferyczne. NaleŜy wskazać, Ŝe przeprowadzone w toku kontroli NIK oględziny 3 badanych zadań wykazały szereg wad i usterek w wyremontowanych drogach, co wskazywałoby na niewłaściwe wykonanie robót budowlanych. I tak m.in.: droga nr 655: osuwiska skarp i koryta wypłukane przez wodę, nierówno ułoŝony krawęŝnik na łuku drogi w km 0+580, widoczne poprzeczne rysy spękań nawierzchni o długości 30 cm na odcinku 36 m przed przejazdem kolejowym w kierunku Olecka w km 7+500, w świetle chodników w m. Wydminy pozostawiono słupy energetyczno oświetleniowe zawęŝające chodniki do szerokości od 1,2 m do 0,7 m, utrudniające poruszanie się pieszym. Izba pozytywnie ocenia podjęte przez Zarząd działania w ww. sprawie, gdyŝ Pan Dyrektor juŝ 23 czerwca 2008 r. (tj. w trakcie kontroli NIK) zwrócił się do Wójta Gminy Wydminy w celu zmiany lokalizacji przedmiotowych słupów; droga nr 650: poprzeczne i podłuŝne rozszczelnienia łączeń warstw ścieralnych, punktowe zniszczenie nawierzchni (wysadzina), popękana oraz rozwarstwiająca się opaska betonowa i korytka ściekowe, spękania siatkowe wzdłuŝ krawędzi drogi; droga nr 656: spękania siatkowe wzdłuŝ krawędzi jezdni, zaniŝone pobocze (zapadnięte - wypłukane przez wodę), zniszczona (popękana) krawędź jezdni na długości 3,5 m i szerokości 0,5 m - zjazd do gospodarstwa rolnego w m. Lipowy Dwór. Przedstawiając powyŝsze oceny i uwagi oraz powołując się na przebieg narady pokontrolnej w dniu 12 września 2008 r., NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Olsztynie wnosi o: 1. Zapewnienie składania oświadczeń o braku lub istnieniu okoliczności, o których mowa w art. 17 ust. 1 ustawy Prawo Zamówień publicznych przez wszystkie osoby biorące udział w postępowaniach o udzielenie zamówień publicznych. 2. Ustalenie przyczyn i wyegzekwowanie od wykonawców usunięcia wad i usterek ujawnionych w toku oględzin NIK. NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Olsztynie, na podstawie art. 62 ust. 1 ustawy o NIK, oczekuje przedstawienia przez Pana Dyrektora w terminie 14 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, informacji o sposobie wykorzystania uwag 4
i wykonania wniosków, bądź o działaniach podjętych w celu realizacji wniosków lub przyczyn niepodjęcia takich działań. Zgodnie z treścią art. 61 ust. 1 ustawy o NIK, w terminie 7 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego przysługuje Panu Dyrektorowi prawo zgłoszenia na piśmie do Dyrektora Delegatury NIK w Olsztynie umotywowanych zastrzeŝeń w sprawie ocen, uwag i wniosków, zawartych w tym wystąpieniu. W razie zgłoszenia zastrzeŝeń, zgodnie z art. 62 ust. 2 ustawy o NIK, termin nadesłania informacji, o którym mowa wyŝej, wynosi 14 dni od daty otrzymania ostatecznej uchwały właściwej komisji NIK w sprawie ich rozstrzygnięcia. Z powaŝaniem 5