Wykład 6. SYSTEMY ZAPEWNIANIA JAKOŚCI W RÓŻNYCH FAZACH CYKLU WYTWARZANIA I ŻYCIA PRODUKTU 1
1. Ogólna charakterystyka systemów zapewniania jakości w organizacji: Zapewnienie jakości to systematyczne działania organizacji na rzecz jakości według schematu: zaplanuj, co będzie wykonane, wykonaj, co zostało zaplanowane, oceń, co zostało wykonane i przedstaw dowody oceny, zmniejsz różnicę między tym, co zostało zaplano- wane, a tym co zostało wykonane. System zapewnienia jakości w organizacji: porządkuje wszystkie jej poziomy, podaje reguły i wymogi stawiane procesom, reguluje zakres obowiązków, uprawnień i kompe- tencji pracowników, minimalizuje ryzyko przedsięwzięć, popełnianych błędów itp., określa cały cykl powstawania jakości produktu, od fazy projektowania do fazy sprzedaży i eksploatacji. 2
2. Zapewnienia jakości w fazie projektowania produktu: Projektowanie obejmuje: produkt, proces, zaopatrze- nie, sprzedaż itp., oparte na celach działania firmy. W projektowaniu, zwłaszcza produktów i procesów, należy uwzględnić: opracowanie założeń technicznych do projektowa- nia na podstawie analizy rynku i innowacji, opracowanie koncepcji rozwiązań, za przeprowadzenie analizy technicznej projektu, ustalenie, jakie komponenty będą kupowane u dostawców, a jakie będą wykonywane w firmie, uruchomienie serii próbnej i ewentualna poprawa wad, zaprojektowanie czynności poprodukcyjnych. 3
Etapy zarządzania procesem projektowania: planowanie projektu, organizacja projektu, motywowanie projektantów, kontrola procesu projektowania. Projektowanie produktu wg koncepcji G. Taguchiego: 1. Projektowanie systemu obejmuje : opracowanie koncepcji i specyfikacji produktu oraz procesów jego realizacji, dobór materiałów, wyposażenia itp.; 2. Etap projektowania parametrów obejmuje: ustalenie optymalnych parametrów produktu i procesu, w tym mało wrażliwych na zakłócenia, kosztów wytwarzania i eksploatacji; 3. Projektowanie tolerancji obejmuje: optymalizację tolerancji, zastosowanie lepszych zasobów i materiałów. 4
Projektowanie procesów obejmuje: wybór technologii oraz ustalenie przebiegu działań i realizacji, projektowanie zasobów (łącznie z personelem), planowanie dostaw, planowanie kontroli. Ostatecznym wynikiem procesów projektowania są: szczegółowe warunki techniczne produkcji i eksploatacji, rysunki, obliczenia, modele itp., modele produktu, prototypy badawcze, wytyczne do projektowania procesów technolo- gicznych, urządzenia i metody do badań modeli i prototypów. 5
3. Zapewnienie jakości w zaopatrzeniu: Wybór dostawcy lub własne / wspólne zaopatrzenie. Zapewnienie partnerskich relacji z dostawcami i wspólnej odpowiedzialności za jakość. Wybór dostawcy opiera się na: ocenie jakościowej próbnej partii dostarczanych elementów, opinii innych odbiorców produkcji o dostawcy, przeprowadzeniu audytu u dostawcy w celu oceny jego systemu jakości i możliwości produkcyjnych, zawierzeniu posiadanym przez dostawcę certyfika- tom na system jakości i wytwarzane wyroby. Przy wyborze dostawców można zastosować arkusz kwalifikacji dostawców, w którym na podstawie skali punktowej dokonuje się audytu. Kontrola jakości dostaw wraz z zapewnieniem jakości w procesach magazynowania, pakowania i transportu. 6
Zarządzanie jakością współpracy: 1.Ocena zdolności dostawców i określenie spodziewanych korzyści; 2. Umowa o współpracy z dostawcami; 3. Dzielenie się informacjami i wspólne planowanie; 4. Zakupy i sposób ich realizacji; 5. Ocena współpracy i otrzymywanych korzyści; 6. Doskonalenie współpracy i jej form. Podstawowe korzyści ze współpracy: obniżenie kosztów, racjonalizowanie wykorzystania zasobów, poprawa funkcjonowania łańcucha dostaw, skrócenie czasu dostarczania produktu na rynek, poprawa jakości produktu. 7
4. Zapewnienia jakości w fazie tworzenia produktu: W fazie tworzenia produktu należy dążyć, aby jakość projektowa była zgodna z jakością wykonania. W tym celu : należy ściśle przestrzegać w procesach wytwarzania ustaleń w fazie projektowania, nadzorować jakość dostaw, utrzymywać zdolność jakościową zaangażowanych zasobów w organizacji, utrzymywać stabilność procesów i usuwać poja- wiające się zakłócenia. Kompleksowa koncepcja jakości procesów produk- cyjnych i wytwarzania jakości produktu. 8
Na ocenę jakościową produktów wpływają: 1. Jakość pracy, określana przez jakość wykonawcy, jakość warunków pracy. 2. Materiały i półfabrykaty wejściowe. 3. Jakość procesów wytwarzania, jak np.: audyty procesów i produktów, przeglądy kierownictwa i zarządzenie personelem, wdrożenie i doskonalenia systemów jakości, kontrolowanie i nadzorowanie systemów jakości, ewidencjonowanie kosztów jakości. Zasada 3 x nie: nie akceptuj wad i niezgodności, nie wytwarzaj wyrobów wadliwych i niezgodnych z wymaganiami, nie wysyłaj dla klientów wyrobów wadliwych i niezgodnych z wymaganiami. 9
Kontrola procesów wytwarzania jakości produktów: 1. Kontrola wejściowa (przedoperacyjna) obejmująca dostawy, wytwory stanowiące początek procesów wytwórczych itp. 2. Kontrola w procesach wytwarzania (operacyjna i międzyoperacyjna) wykonywana przez kontrolerów, operatorów, automatycznie itp. 3. Kontrola końcowa (pooperacyjna) sprawdza się ważne parametry lub cechy wyrobu po realizacji. Kontrola ta, w zależności od ustaleń i doświadczeń, może być jedno lub dwustopniowa oraz dotyczyć: kontroli całości (100%), kontroli wyrywkowej w celu dopuszczenia partii wyrobów lub też połączoną z regulacją procesu, kontroli inspekcyjnej. Zadaniem kontroli jest ustalenie, czy kontrolowane parametry mieszczą się w ustalonym przedziale zmienności (tolerancji parametru). 10
5. Zapewnienie jakości w fazie sprzedaży: Faza sprzedaży (dystrybucji) łączy producenta z użytkownikiem produktu. Celem tej fazy jest ochrona jakości ukształtowanej w procesie realizacji produktu, co odbywa się poprzez: ochronę produktu przed uszkodzeniem w procesach magazynowania, pakowania i transportu, dostarczanie produktu wraz z dokumentacją do właściwego miejsca i na czas, zapewnienie identyfikowalności produktu i produ- centa, oddziaływaniu na nabywcę poprzez instrumenty marketingu-mix mix i wartość dla klienta. Obsługa klienta w fazie sprzedaży jako narzędzie zapewnienia jakości produktu. 11
6. Zapewnienie jakości w fazie eksploatacji: Producent produktu musi rozwiązać dwie grupy problemów związanych z jakością eksploatacji: podtrzymywanie właściwego stanu jakościowego parku maszynowego i urządzeń dla zapewnienia jakości produktów, stworzenie użytkownikom warunków podtrzymywa- nia stanu jakościowego użytkowanego produktu. Dla zrealizowania wymienionych zadań stosuje się: obsługę (serwis) bieżące doglądanie danie stanu obiektów, inspekcję okresowe badanie i ocena rzeczywi- stego stanu obiektu, naprawę (remont) przywracanie zdolności obiektu. Działania te mogą być dokonywane samodzielnie lub wspólnie w zależności od umowy, np. zobowiązania dostawcy do zapewnienia serwisu. 12
Serwis pełni funkcję wspomagania klienta w fazie eksploatacji, zapewniając: stałą komunikację klienta z producentem i współ- pracę w dziedzinie poprawy jakości, przeprowadzenie napraw i ulepszeń rozwiązując pojawiające się problemy w fazie użytkowania, sieć obsługi gwarancyjnej i pogwarancyjnej, części zamienne do napraw, sposób postępowania ze zużytymi i wymienialnymi częściami i zespołami, bezpieczeństwo wyrobów na poziomie oczekiwa- nym przez użytkownika itp. doradztwo i szkolenie pracowników itp. 13
Klient w fazie eksploatacji zwraca uwagę na: okres eksploatacji produktu, niezawodność produktu, ergonomiczność produktu, ekologiczność produktu, estetykę produktu itp. Wymienione czynniki mają wpływ na jakość eksplo- atacyjną, rozumianą jako przydatność produktu w procesie eksploatacji. Producent powinien zapewniać jak największą jakość eksploatacyjną, która jest wartością dla klienta. 14
Dziękuję za uwagę... 15