Magdalena Sitko Przyroda Szkoła Podstawowa nr 316 w Warszawie im. A. Lindgren Scenariusz spotkania z rodzicami uczniów Temat: Przyczyny sięgania po narkotyki Zajęcia powinny odbywać się w sali, w której znajduje się tablica Cele: 1) zapoznanie rodziców uczniów z różnymi przyczynami sięgania po narkotyki 2) wzbudzenie w dorosłych refleksji na temat postępowania wobec dzieci Realizacja na realizację tego spotkania należy przeznaczyć ok. 90 minut. Metody: 1) warsztatowa 2) pogadanki lub w miarę potrzeb krótkiego wykładu 3) projekcja filmu Środki dydaktyczne: kartki samoprzylepne, długopisy film dokumentalny Zjadacze Gwiazd zrealizowany na podstawie materiałów operacyjnych policji przez Jacka Kruczkowskiego Przebieg zajęć: Spotkanie należy rozpocząć od kilku zdań wstępu, w którym nauczyciel wyjaśni dlaczego wybrał taki temat spotkania. Następnie nauczyciel prosi rodziców o zajęcie miejsc przy stolikach w czteroosobowych zespołach. Rozdaje im samoprzylepne kartki i długopisy. Zapisuje na tablicy pytanie: Jaki według Państwa wygląda osoba zażywająca narkotyki?
Prosi o krótkie przedyskutowanie tego tematu w grupach i wypisanie kilku cech osoby uzależnionej. Przedstawiciel grupy przykleja kartki na tablicy. Po przyklejeniu kartek od wszystkich grup nauczyciel odczytuje ich treść i zapisuje kolejne pytanie: Jak Państwo sądzą, co skłania ludzi do zażywania narkotyków? Prosi o odpowiedź na nie po krótkiej, wspólnej rozmowie. Po zebraniu wszystkich odpowiedzi nauczyciel odczytuje je. Następnie zaprasza na film Zjadacze Gwiazd, Projekcja trwa 46 minut. Po obejrzeniu filmu nauczyciel inicjuje dyskusję o przyczynach sięgania przez młodych ludzi po narkotyki. Na zakończenie spotkania rozdaje rodzicom kserokopie przygotowanego wcześniej referatu i prosi o wypełnienie ankiety ewaluacyjnej (ankieta w załączeniu) A N K I E T A E W A L U A C Y J N A 1. Czy temat poruszony na dzisiejszym spotkaniu był dla Pani / Pana interesujący? 2. Czy odpowiadała Pani / Panu forma zajęć? 3. Czy uzyskane informacje będą Pani / Panu pomocne w wychowaniu dziecka? 4. Jakie zagadnienia związane z wychowaniem i rozwojem dziecka chciałaby Pani / chciałby Pan aby zostały poruszone na kolejnych spotkaniach?
... Przyczyny sięgania po narkotyki Zjawisko uzależnienia od alkoholu, narkotyków i innych środków psychotropowych stało się w ostatnich latach wielkim problemem społecznym. Mamy w Polsce do czynienia z coraz większą popularnością różnych substancji uzależniających, w szczególności alkoholu i narkotyków. Powszechna dostępność, bogata ich oferta, brak zdecydowanej dezaprobaty ze strony społeczeństwa spowodowały wzrost liczby osób uzależnionych. Prognozy na najbliższe lata są bardzo niepokojące. Zmiany społeczne, polityczne i ekonomiczne w naszym kraju spowodowały wzrost liczby czynników destrukcyjnie wpływających na kondycję dzieci i młodzieży. Niektóre badania wskazują, że 5% uczniów czwartych klas szkoły podstawowej ma inicjację narkotykową za sobą, np.: butapren, tzw. ziele (marihuana, haszysz) Chcąc podejmować skuteczne działania zapobiegające tej chorobie (Światowa Organizacja Zdrowia określiła narkomanię jako chorobę złej adaptacji ) należy podjąć się wyjaśnienia przyczyn jej występowania. Przyczyny i motywy sięgania przez młodzież po środki uzależniające są na całym świecie podobne. Prowadzono badania w celu znalezienia czynników sprzyjających powstawaniu nałogu. Okazało się, że czynniki ryzyka nałogu korelują z różnymi zaburzeniami zachowania, np. z trudnościami szkolnymi, przerywaniem nauki, przestępczością. Jolanta Rogala-Obłąkowska wyróżnia trzy obszary czynników ryzyka: 1. czynniki społeczno ekonomiczne 2. czynniki interpersonalne 3. czynniki indywidualne 1. Czynniki społeczno ekonomiczne a) Szeroka dostępność środków uzależniających
Badania wykazały, że im łatwiejszy jest do alkoholu tym bardziej wzrasta jego spożycie i liczba osób od niego uzależnionych. Chociaż przy drastycznym ograniczaniu podaży rozwija się nielegalna produkcja. W USA nie wykazano tak jednoznacznej zależności, jednakże w polskich badaniach obserwuje się podobną tendencję. b) Status społeczno ekonomiczny rodziny Złe warunki ekonomiczne i mieszkaniowe zwiększają ryzyko nałogu. W rodzinach dobrze sytuowanych, w których rodzice mają wyższe wykształcenie, młodzież sięga po marihuanę, amfetaminę, kokainę, haszysz, w źle sytuowanych, z niskim poziomem wykształcenia rodziców, narażona jest głównie na uzależnienie od kompotu (heroina produkowana domowym sposobem) czy kleju typu butapren. c) Wpływ najbliższego otoczenia społecznego Narkomania jest częstszym zjawiskiem w wielkich miastach niż na wsiach. W środowisku wiejskim przeważa picie alkoholu. 2. Czynniki interpersonalne a) brak więzi między rodzicami a dziećmi b) wysoki poziom konfliktów rodzinnych c) rodziny rozbite d) picie alkoholu lub branie narkotyków przez starsze rodzeństwo e) posiadanie uzależnionego rodzica lub rodziców aprobujących korzystanie ze środków uzależniających f) zaburzenia więzi emocjonalnych w rodzinie nadmierna opiekuńczość i pobłażliwość matki (opóźnione dojrzewanie emocjonalne dziecka) matki dominujące i podporządkowujące sobie dziecko (tzw. postawa odrzucająca niezaspokojenie potrzeb emocjonalnych dzieci) ojciec oderwany od życia rodzinnego i nie podejmujący roli wychowawczej w stosunku do dzieci ojciec stosujący surową lecz niekonsekwentną dyscyplinę g) niepowodzenia szkolne kłopoty z nauką, niskie aspiracje edukacyjne, wagarowanie zwiększają prawdopodobieństwo sięgania po narkotyki h) odrzucenie przez grupę rówieśniczą we wczesnym wieku szkolnym zarówno dzieci nieśmiałe jak i agresywne mają trudności w nawiązywaniu kontaktów z rówieśnikami i częściej są odtrącane przez grupę kolegów 3. Czynniki indywidualne a) czynniki fizjologiczne i genetyczne odkryto pewną podatność genetyczną na uzależnienie lecz na podstawie dotychczasowej wiedzy na ten temat nie można stwierdzić, że jest to decydujący czynnik
b) cechy osobowości nerwice, niestabilność emocjonalna, niska odporność na stres, nadmierna nieśmiałość, zbytnia wrażliwość, egocentryzm, stan ciągłego napięcia i niepokoju utrudniają satysfakcjonujące kontakty i związki z innymi ludźmi. Zażywanie narkotyków w tych przypadkach przynosi ulgę i znosi te trudności. c) buntowniczość odrzucenie przez młodzież społecznie uznanych wartości i wyobcowanie ze środowiska ma związek z braniem narkotyków d) poszukiwanie silnych wrażeń takie osoby zaczynają zażywać substancje uzależniające w młodszym wieku i biorą więcej rodzajów tych środków Literatura: J. Rogala-Obłąkowska Młodzież i narkotyki, Publikacja ISNS UW, 2000 r. M. Pasek Narkotyki przy tablicy, Toret Sp. z o.o., 2000 r. W. Wanat Odlot donikąd, Iskry Elma Books 1999 r. B. Kamińska-Buśko (red.) Zapobieganie uzależnieniom uczniów, Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej MEN, Warszawa 1997 r.